કેન્દ્રીય શિક્ષણ મંત્રી શ્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને આજે સ્માર્ટ ઈન્ડિયા હેકાથોન 2024ના ગ્રાન્ડ ફિનાલેનું વર્ચ્યુઅલ રીતે ઉદ્ઘાટન કર્યું. ઉદઘાટન સમયે કેન્દ્રીય શિક્ષણ અને પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રના વિકાસ રાજ્ય મંત્રી ડૉ. સુકાંત મજમુદાર ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. સચિવ, શિક્ષણ મંત્રાલય, શ્રી સંજય કુમાર; NETFના અધ્યક્ષ, પ્રો. અનિલ સહસ્રબુધે; AICTEના વાઇસ ચેરમેન ડો. અભય જેરે અને અન્ય અધિકારીઓ પણ આ કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. AICTEના અધ્યક્ષ, પ્રો. ટી. જી. સીતારામ અને અન્ય શિક્ષણવિદો, વિદ્યાર્થીઓ અને માર્ગદર્શકો દેશભરમાં ફેલાયેલા વિવિધ કેન્દ્રોમાંથી વર્ચ્યુઅલ રીતે જોડાયા હતા. આવા 51 કેન્દ્રોમાં એક સાથે હેકાથોન યોજાઈ રહી છે.

શ્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને તેમના સંબોધનમાં, SIHના વિઝનથી પ્રેરણા આપવા બદલ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનો આભાર વ્યક્ત કર્યો, જે નવીનતા અને સર્જનાત્મકતાનું એક હોટસ્પોટ બની ગયું છે.  જ્યાં દેશભરના વિદ્યાર્થીઓએ સમકાલીન પડકારોનો ઉકેલ શોધવા માટે તેમનું મન લગાવ્યું છે. વિદ્યાર્થીઓ વિકસિત ભારતના ડ્રાઇવર છે અને તેમની નવીનતા અને ઉત્સાહ વિશ્વના પડકારોનો ઉકેલ શોધી શકે છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. તેમણે એ વાત પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો કે દેશના યુવાનોની પ્રતિભા, દ્રષ્ટિ, સખત મહેનત, નેતૃત્વ અને નવીનતા ભારતને 21મી સદીની જ્ઞાન અર્થવ્યવસ્થા, ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓ માટે વિશ્વના વિકાસ મોડેલ તેમજ વૃદ્ધિ એન્જિન તરીકે ઉભરી આવવાનો માર્ગ મોકળો કરશે.

ડૉ. સુકાન્તા મજમુદારે આ કાર્યક્રમને સંબોધિત કરતી વખતે ભાર મૂક્યો હતો કે કેવી રીતે SIH એ પડકારોને તકોમાં રૂપાંતરિત કર્યા છે અને યુવા દિમાગને રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં યોગદાન આપવાનો માર્ગ મોકળો કર્યો છે. હેકાથોનમાં મહિલાઓની વધતી જતી ભાગીદારી અંગે જણાવતા તેમણે નોંધ્યું કે આ સમાવેશીતા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે, દરેક ટીમમાં ઓછામાં ઓછા એક મહિલા સભ્યનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે ટિપ્પણી કરી હતી કે મહિલાઓનું યોગદાન એ યાદ અપાવવાનું કામ કરે છે કે લિંગ સમાનતા એ માત્ર એક ધ્યેય નથી પરંતુ ટકાઉ પ્રગતિ માટે જરૂરી છે. ડૉ. મજુમદારે ઇનોવેટર્સ માટે ઇકોસિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપવા માટે શિક્ષણ મંત્રાલયના ઇનોવેશન સેલની પણ પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે તે વિદ્યાર્થીઓને વિચારોને પ્રભાવશાળી વાસ્તવિકતાઓમાં પરિવર્તિત કરવા, ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને આત્મનિર્ભરતાની સંસ્કૃતિને આગળ વધારવા માટે સશક્ત બનાવે છે.

શ્રી સંજય કુમારે તેમના સંબોધનમાં ભાર મૂક્યો હતો કે કેવી રીતે નવીનતાની વિભાવનાએ આપણા મગજમાં અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની સંસ્કૃતિમાં મજબૂતીથી મૂળિયાં જમાવી લીધા છે. તેમણે શ્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાનનો આભાર માન્યો હતો કે તેઓ મંત્રાલયને પ્રયાસો વધારવા અને આઉટ-ઓફ-ધ-બોક્સ વિચારસરણીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સતત માર્ગદર્શન આપે છે. તેમણે એમ પણ જણાવ્યું હતું  કે SIH વ્યક્તિગત પ્રતિભાથી આગળ વધવાની અને સામૂહિકતાની શક્તિનો ઉપયોગ કરવાની તક પૂરી પાડે છે, કારણ કે વિદ્યાર્થીઓ સહયોગી અને સર્જનાત્મક રીતે સમસ્યાઓના ઉકેલો વિકસાવે છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના આત્મનિર્ભર ભારતના વિઝનને પુનરાવર્તિત કરતા, તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે આ વિચારમાં આત્મનિર્ભરતાનો પણ સમાવેશ થાય છે.

યુવાનોની આગેવાની હેઠળના વિકાસના પ્રધાનમંત્રીના વિઝનને અનુરૂપ, સ્માર્ટ ઈન્ડિયા હેકાથોન (SIH) એ સરકારના મંત્રાલયો અને વિભાગો, ઉદ્યોગો અને અન્ય સંસ્થાઓની દબાણયુક્ત સમસ્યાઓના નિરાકરણ માટે વિદ્યાર્થીઓને પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડવા માટે એક રાષ્ટ્રવ્યાપી પહેલ છે. 2017માં શરૂ કરાયેલ, સ્માર્ટ ઈન્ડિયા હેકાથોને યુવા ઈનોવેટર્સમાં ભારે લોકપ્રિયતા મેળવી છે. છેલ્લી છ આવૃત્તિઓમાં, વિવિધ ડોમેન્સમાં નવીન ઉકેલો ઉભરી આવ્યા છે અને સ્થાપિત સ્ટાર્ટઅપ્સ તરીકે અલગ છે.

સ્માર્ટ ઈન્ડિયા હેકાથોન (SIH) ની 7મી આવૃત્તિ આજે (11મી ડિસેમ્બર 2024) દેશભરમાં 51 કેન્દ્રો પર એક સાથે શરૂ થઈ છે. સોફ્ટવેર વર્ઝન 36 કલાક માટે નોન-સ્ટોપ ચાલશે અને હાર્ડવેર વર્ઝન 11 થી 15 ડિસેમ્બર 2024 સુધી ચાલુ રહેશે. અગાઉની આવૃત્તિઓની જેમ, વિદ્યાર્થીઓની ટીમો મંત્રાલયો/વિભાગો/ઉદ્યોગો દ્વારા આપવામાં આવેલા સમસ્યાના નિવેદનો પર કામ કરશે અથવા રાષ્ટ્રીય મહત્વ અને રાષ્ટ્રીય પ્રાથમિકતાઓના ક્ષેત્રો સાથે જોડાયેલ 17 થીમ્સમાંથી કોઈપણ માટે વિદ્યાર્થી ઈનોવેશન શ્રેણીમાં તેમના વિચાર રજૂ કરશે. જેમાં હેલ્થકેર, સપ્લાય ચેઇન અને લોજિસ્ટિક્સ, સ્માર્ટ ટેક્નોલોજી, હેરિટેજ અને કલ્ચર, સસ્ટેનેબિલિટી, એજ્યુકેશન એન્ડ સ્કીલ ડેવલપમેન્ટ, વોટર, એગ્રીકલ્ચર એન્ડ ફૂડ, ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજી અને ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટનો સમાવેશ થાય છે.

આ વર્ષની આવૃત્તિના કેટલાક રસપ્રદ પ્રોબ્લેમ સ્ટેટમેન્ટ્સમાં ISRO દ્વારા રજૂ કરાયેલ 'ચંદ્ર પરના અંધારિયા વિસ્તારોની છબીઓ સુધારવી', જલ શક્તિ મંત્રાલય દ્વારા પ્રસ્તુત 'એઆઈ, સેટેલાઇટ ડેટા, IoT અને ડાયનેમિક મોડલ્સનો ઉપયોગ કરીને રીઅલ-ટાઇમ ગંગા પાણીની ગુણવત્તાની દેખરેખ' આયુષ મંત્રાલય દ્વારા પ્રસ્તુત 'સ્માર્ટ યોગા મેટ ડેવલપિંગ' અને 'એઆઈ સાથે એકીકૃત સ્માર્ટ યોગા મેટ ડેવલપિંગ'નો સમાવેશ થાય છે.

આ વર્ષે  54 મંત્રાલયો, વિભાગો, રાજ્ય સરકારો, PSUs અને ઉદ્યોગો દ્વારા 250થી વધુ સમસ્યા નિવેદનો સબમિટ કરવામાં આવ્યા છે. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ કક્ષાએ આંતરિક હેકાથોનમાં પ્રભાવશાળી 150% વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે, જે SIH 2023માં 900 થી વધીને SIH 2024 માં 2247 થી વધુ થયો છે.  જે આ અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી આવૃત્તિ છે. સંસ્થા કક્ષાએ SIH 2024માં 86000 થી વધુ ટીમોએ ભાગ લીધો છે અને રાષ્ટ્રીય સ્તરના રાઉન્ડ માટે આ સંસ્થાઓ દ્વારા લગભગ 49,000 વિદ્યાર્થીઓની ટીમો (દરેકમાં 6 વિદ્યાર્થીઓ અને 2 માર્ગદર્શકોનો સમાવેશ થાય છે)ની ભલામણ કરવામાં આવી છે.

AP/IJ/GP/JD