પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીમાં ભારત મંડપમમાં અષ્ટલક્ષ્મી મહોત્સવનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ કાર્યક્રમમાં તમામ મહાનુભાવોને આવકારતા શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આ બાબાસાહેબ ડૉ. બી. આર. આંબેડકરનો મહાપરિનિર્વાણ દિવસ હતો. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, બાબાસાહેબ આંબેડકરે તૈયાર કરેલા બંધારણને 75 વર્ષ પૂર્ણ થયાં છે, જે તમામ નાગરિકો માટે મોટી પ્રેરણા છે. શ્રી મોદીએ ભારતના તમામ નાગરિકો વતી બાબાસાહેબ આંબેડકરને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી હતી.

ભારત મંડપમ છેલ્લા 2 વર્ષમાં જી-20 બેઠકના સફળ આયોજન સહિત અનેક રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમોના સાક્ષી રહ્યા છે તેની નોંધ લઈને શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આજનો કાર્યક્રમ વધુ વિશિષ્ટ હતો. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમે સમગ્ર દિલ્હીને પૂર્વોત્તર ભારતનાં વિવિધ રંગોથી ઝગમગાવી દીધું છે. પ્રથમ અષ્ટલક્ષ્મી મહોત્સવ આગામી 3 દિવસમાં ઉજવવામાં આવશે તેમ જણાવતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમ દેશ અને દુનિયાને સંપૂર્ણ પૂર્વોત્તર ભારતની સંભવિતતા પ્રદર્શિત કરશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમમાં ઘણાં વ્યાવસાયિક સમજૂતીઓ થશે તથા સંસ્કૃતિ, ખાણીપીણી અને અન્ય આકર્ષણોની સાથે પૂર્વોત્તરનાં વિવિધ ઉત્પાદનો પણ પ્રદર્શિત થશે. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમ ઉપસ્થિત પદ્મ પુરસ્કાર વિજેતાઓ સહિત વિવિધ સિદ્ધિઓથી લોકોને પ્રેરિત કરશે. આ કાર્યક્રમને વિશિષ્ટ અને આ પ્રકારની પ્રથમ ઘટના ગણાવતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમ પૂર્વોત્તર ભારતમાં રોકાણની પ્રચૂર તકો માટેનાં દ્વાર ખોલશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, દુનિયાભરનાં રોકાણકારોની સાથે ખેડૂતો, કામદારો અને કારીગરો માટે આ શ્રેષ્ઠ તક છે. આ કાર્યક્રમમાં પ્રદર્શનો પૂર્વોત્તર ભારતની વિવિધતા અને સંભવિતતાને પ્રદર્શિત કરે છે એ બાબતનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મોદીએ અષ્ટલક્ષ્મી મહોત્સવનાં આયોજકો, પૂર્વોત્તર ભારતનાં લોકો અને રોકાણકારોને અભિનંદન આપ્યાં હતાં અને શુભેચ્છા પાઠવી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, છેલ્લાં 100થી 200 વર્ષમાં દરેક વ્યક્તિએ પશ્ચિમી દુનિયાનાં ઉત્થાનનાં સાક્ષી બન્યાં છે અને પશ્ચિમી ક્ષેત્રનો દરેક સ્તરે – આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય – વિશ્વ પર પ્રભાવ રહ્યો છે. તેમણે ઉમેર્યું કે ભારતે પણ આકસ્મિક રીતે પશ્ચિમી પ્રદેશનો પ્રભાવ અને તેની વિકાસગાથામાં તેની ભૂમિકા જોઇ હતી. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, પશ્ચિમ કેન્દ્રિત સમયગાળા પછી 21મી સદી પૂર્વની છે, એટલે કે એશિયા અને ભારત. શ્રી મોદીએ દ્રઢ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આગામી સમયમાં ભારતની વિકાસગાથા પૂર્વ ભારત અને ખાસ કરીને પૂર્વોત્તરની પણ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, છેલ્લાં દાયકાઓમાં ભારતે મુંબઈ, અમદાવાદ, દિલ્હી, ચેન્નાઈ, બેંગાલુરુ, હૈદરાબાદ જેવા મોટાં શહેરોનો ઉદય જોયો છે. શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આગામી દાયકાઓમાં ભારતમાં ગુવાહાટી, અગરતલા, ઇમ્ફાલ, ઇટાનગર, ગંગટોક, કોહિમા, શિલોંગ અને આઇઝોલ જેવા શહેરોની નવી સંભવિતતા જોવા મળશે તથા અષ્ટલક્ષ્મી જેવા કાર્યક્રમો તેમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે.

ભારતીય પરંપરાનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, દેવી લક્ષ્મીને સુખ, સ્વાસ્થ્ય અને સમૃદ્ધિની દેવી કહેવામાં આવે છે. દેવી લક્ષ્મીના આઠ સ્વરૂપોની યાદી આપતા તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, જ્યારે પણ દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરવામાં આવે છે ત્યારે તમામ આઠ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. એ જ રીતે, શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આઠ રાજ્યોની અષ્ટલક્ષ્મી ભારતનાં ઉત્તરપૂર્વમાં આસામ, અરુણાચલ પ્રદેશ, મણિપુર, મેઘાલય, મિઝોરમ, નાગાલેન્ડ, ત્રિપુરા અને સિક્કિમમાં હાજર હતી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આસ્થાલક્ષ્મીનાં આઠ સ્વરૂપોનું પ્રતિનિધિત્વ પૂર્વોત્તરનાં આ આઠ રાજ્યોમાં થાય છે.

પ્રથમ સ્વરૂપ આદિ લક્ષ્મી હોવાનું જણાવતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, આદિ સંસ્કૃતિ આપણાં પૂર્વોત્તરનાં દરેક રાજ્યમાં મજબૂત રીતે ફેલાયેલી છે. પૂર્વોત્તર ભારતનું દરેક રાજ્ય તેની પોતાની પરંપરા અને સંસ્કૃતિની ઉજવણી કરે છે તેની નોંધ લઈને પ્રધાનમંત્રીએ મેઘાલયના ચેરી બ્લોસમ ફેસ્ટિવલ, નાગાલેન્ડના હોર્નબિલ ફેસ્ટિવલ, અરુણાચલના ઓરેન્જ ફેસ્ટિવલ, મિઝોરમના ચપ્પર કુટ ફેસ્ટિવલ, આસામના બિહુ, મણિપુરી ડાન્સની યાદી આપી હતી અને ઉમેર્યું હતું કે, પૂર્વોત્તર ભારતમાં આટલી મોટી વિવિધતા છે.

દેવી લક્ષ્મીના બીજા સ્વરૂપ – ધન લક્ષ્મી અંગે ચર્ચા કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરમાં ખનીજો, તેલ, ચાના બગીચાઓ અને જૈવ વિવિધતાનો વિશાળ સંગમ ધરાવતાં પુષ્કળ કુદરતી સંસાધનો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાની પ્રચૂર સંભવિતતા છે અને "ધન લક્ષ્મી"નો આ આશીર્વાદ સંપૂર્ણ પૂર્વોત્તર માટે વરદાનરૂપ છે.

દેવી લક્ષ્મીનું ત્રીજું સ્વરૂપ – ધાન્ય લક્ષ્મી પૂર્વોત્તર માટે અતિ કૃપાળુ હોવાનું જણાવતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તર કુદરતી ખેતી, જૈવિક ખેતી અને બાજરી માટે પ્રસિદ્ધ છે. તેમણે વ્યક્ત કર્યું હતું કે, સિક્કિમ ભારતનું પ્રથમ સંપૂર્ણ ઓર્ગેનિક રાજ્ય છે, તેના પર ભારતને ગર્વ છે. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, ઉત્તર પૂર્વમાં ઉગાડવામાં આવતા ચોખા, વાંસ, મસાલા અને ઔષધીય છોડ ત્યાંની કૃષિની શક્તિના સાક્ષી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અત્યારે ભારત સ્વસ્થ જીવનશૈલી અને પોષણ સાથે સંબંધિત દુનિયાને જે સમાધાન આપવા ઇચ્છે છે, તેમાં પૂર્વોત્તરની મુખ્ય ભૂમિકા છે.

આસ્થાલક્ષ્મી - ગજ લક્ષ્મીના ચોથા સ્વરૂપ વિશે વાત કરતા શ્રી મોદીએ વર્ણવ્યું હતું કે, દેવી ગજ લક્ષ્મી કમળ પર બિરાજમાન છે અને તેમની આસપાસ હાથી છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરમાં વિશાળ જંગલો, કાઝીરંગા, માનસ-મેહાઓ જેવા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનો અને અન્ય વન્યજીવન અભયારણ્યો છે. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, ત્યાં આશ્ચર્યજનક ગુફાઓ અને આકર્ષક તળાવો છે. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, ગજલક્ષ્મીનાં આશીર્વાદ પૂર્વોત્તરને દુનિયાનું સૌથી અદભૂત પ્રવાસન સ્થળ બનાવવાની તાકાત ધરાવે છે.

પ્રધાનમંત્રીએ એ બાબત પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો કે, પૂર્વોત્તર રચનાત્મકતા અને કૌશલ્ય માટે જાણીતું છે, જેનું પ્રતિનિધિત્વ પાંચમા સ્વરૂપ આસ્થાલક્ષ્મી - સંતન લક્ષ્મીએ કર્યું હતું, જેનો અર્થ ઉત્પાદકતા અને રચનાત્મકતા થાય છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આસામની મુગા સિલ્ક, મણિપુરની મોઈરાંગ ફી, વાંગેઈ ફી, નાગાલેન્ડનાં ચાખેશંગ શાલ જેવા હાથવણાટ અને હસ્તકળાનાં કૌશલ્યથી દરેકનું દિલ જીતી શકાશે. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, આવા ડઝનબંધ ભૌગોલિક સંકેત (જીઆઇ) ટેગ કરેલા ઉત્પાદનો છે, જે પૂર્વોત્તરની કળા અને સર્જનાત્મકતાનું પ્રદર્શન કરે છે.

સાહસ અને શક્તિના સંગમનું પ્રતીક અષ્ટલક્ષ્મીની છઠ્ઠી લક્ષ્મી – વીર લક્ષ્મીની વિશે ચર્ચા કરતાં શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તર મહિલા શક્તિનું પ્રતીક છે. તેમણે મણિપુરના નુપી લેન આંદોલનનું ઉદાહરણ આપ્યું જેમાં મહિલા શક્તિ બતાવવામાં આવી હતી. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરની મહિલાઓએ જે રીતે ગુલામી સામે પોતાનો અવાજ બુલંદ કર્યો છે, તેની નોંધ હંમેશા ભારતનાં ઇતિહાસમાં સુવર્ણ અક્ષરોમાં થશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, લોકકથાઓથી માંડીને રાની ગાઈદિન્લ્યુ, કનકલતા બરુઆ, રાણી ઇન્દિરા દેવી, લાલ્નુ રોપિલિયાની જેવી આપણાં સ્વતંત્રતા સંગ્રામ સુધીની બહાદૂર મહિલાઓએ સમગ્ર દેશને પ્રેરિત કર્યો છે. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આજે પણ પૂર્વોત્તરની દિકરીઓ આ પરંપરાને સમૃદ્ધ કરી રહી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરની મહિલાઓની ઉદ્યોગસાહસિકતાએ સંપૂર્ણ પૂર્વોત્તરને મોટું બળ આપ્યું છે, જેની કોઈ સમાંતર સ્થિતિ નથી.

અષ્ટલક્ષ્મીની સાતમી લક્ષ્મી – જય લક્ષ્મી એટલે ખ્યાતિ અને કીર્તિ પ્રદાન કરનારી લક્ષ્મી હોવાનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, અત્યારે પૂર્વોત્તરની દુનિયા પાસેથી ભારત તરફની અપેક્ષાઓમાં મોટો ફાળો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, જ્યારે ભારત તેની સંસ્કૃતિ અને વેપારનાં વૈશ્વિક જોડાણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે, ત્યારે પૂર્વોત્તર એ છે, જે ભારતને દક્ષિણ એશિયા અને પૂર્વ એશિયાની અનંત તકો સાથે જોડે છે.

જ્ઞાન અને શિક્ષણનું પ્રતીક અષ્ટલક્ષ્મી – વિદ્યા લક્ષ્મીની આઠમી લક્ષ્મીનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, આધુનિક ભારતનાં નિર્માણમાં શિક્ષણનાં ઘણાં મુખ્ય કેન્દ્રો પૂર્વોત્તરમાં આઇઆઇટી ગુવાહાટી, એનઆઇટી સિલચર, એનઆઇટી મેઘાલય, એનઆઇટી અગરતલા અને આઇઆઇએમ શિલોંગ જેવા છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, જ્યારે મણિપુરમાં દેશની પ્રથમ રાષ્ટ્રીય રમતગમત યુનિવર્સિટીનું નિર્માણ થઈ રહ્યું હતું, ત્યારે પૂર્વોત્તરને તેની પ્રથમ એઈમ્સ મળી ચૂકી છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરે મેરી કોમ, બાઈચુંગ ભૂટિયા, મીરાબાઈ ચાનુ, લવલિના, સરિતા દેવી જેવા અનેક મહાન રમતવીરો દેશને આપ્યાં છે. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, અત્યારે પૂર્વોત્તરે ટેકનોલોજી સાથે સંબંધિત સ્ટાર્ટ-અપ્સ, સર્વિસ સેન્ટર્સ અને સેમિકન્ડક્ટર જેવા ઉદ્યોગોમાં પણ આગેકૂચ કરવાની શરૂઆત કરી છે, જેમાં હજારો યુવાનો કામ કરી રહ્યા છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ ક્ષેત્ર યુવાનો માટે શિક્ષણ અને કૌશલ્યનું મુખ્ય કેન્દ્ર બની રહ્યું છે.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "અષ્ટલક્ષ્મી મહોત્સવ પૂર્વોત્તરના ઉજ્જવળ ભવિષ્યની ઉજવણી છે." તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ વિકાસનાં નવા પ્રારંભની ઉજવણી છે, જે વિકસિત ભારતનાં અભિયાનને વેગ આપશે. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, આજે પૂર્વોત્તરમાં રોકાણ માટે ઘણો ઉત્સાહ છે અને છેલ્લાં એક દાયકામાં દરેકે પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રનાં વિકાસની અદ્ભુત સફરનાં સાક્ષી બન્યાં છે. આ યાત્રા સરળ નહોતી એમ જણાવીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, સરકારે પૂર્વોત્તરનાં રાજ્યોને ભારતની વિકાસગાથા સાથે જોડવા શક્ય તમામ પગલાં લીધા છે. બેઠકો અને મતોની સંખ્યા ઓછી હોવાને કારણે અગાઉની સરકારો દ્વારા પૂર્વોત્તરમાં વિકાસ નબળો હોવાનું જણાવતાં શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, શ્રી અટલ બિહારી વાજપેયીની સરકારે જ સૌપ્રથમ વાર પૂર્વોત્તરનાં વિકાસ માટે અલગ મંત્રાલયની રચના કરી હતી.

છેલ્લાં દાયકામાં સરકારે દિલ્હી અને પૂર્વોત્તરનાં લોકો વચ્ચેનું અંતર ઘટાડવા માટે અથાક પ્રયાસો કર્યા છે એ વાત પર ભાર મૂકીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, કેન્દ્રીય મંત્રીઓએ પૂર્વોત્તરનાં રાજ્યોની 700થી વધારે વખત મુલાકાત લીધી હતી અને ત્યાંનાં લોકો સાથે લાંબો સમય વિતાવ્યો હતો, જેણે સરકાર અને પૂર્વોત્તરનાં રાજ્યો અને તેના વિકાસ વચ્ચે ભાવનાત્મક જોડાણનું સર્જન કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે, આનાથી ત્યાંના વિકાસને અદ્ભુત ગતિ મળી છે. પૂર્વોત્તરના વિકાસને વેગ આપવા માટે 1990ના દાયકામાં બનાવવામાં આવેલી નીતિનો ઉલ્લેખ કરીને, જે અંતર્ગત કેન્દ્ર સરકારના 50થી વધુ મંત્રાલયોએ તેમના બજેટનો 10 ટકા હિસ્સો પૂર્વોત્તરમાં રોકવો પડતો હતો, શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, તેમની સરકારે 1990ના દાયકાની સરખામણીએ છેલ્લાં 10 વર્ષમાં ઘણી વધારે ગ્રાન્ટ આપી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, છેલ્લાં એક દાયકામાં જ ઉપરોક્ત યોજના હેઠળ પૂર્વોત્તરમાં રૂ. 5 લાખ કરોડથી વધારેનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે, જે વર્તમાન સરકારની પૂર્વોત્તર તરફની પ્રાથમિકતા દર્શાવે છે.

પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, સરકારે પૂર્વોત્તર માટે ઘણી વિશેષ યોજનાઓ શરૂ કરી છે, જેમ કે પીએમ-ડેવાઇન, સ્પેશિયલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ સ્કીમ અને નોર્થ ઇસ્ટ વેન્ચર ફંડ. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ યોજનાઓએ રોજગારીની ઘણી નવી તકોનું સર્જન કર્યું છે. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, સરકારે ઉત્તર પૂર્વની ઔદ્યોગિક સંભવિતતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઉન્નતિ યોજના પણ શરૂ કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, જ્યારે નવા ઉદ્યોગો માટે સારું વાતાવરણ ઊભું થશે, ત્યારે નવી રોજગારીનું સર્જન પણ થશે. સેમીકન્ડક્ટર ક્ષેત્ર ભારત માટે નવું છે એ વાતનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, સરકારે આ નવા ક્ષેત્રને વેગ આપવા માટે આસામની પસંદગી કરી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, જ્યારે પૂર્વોત્તરમાં આ પ્રકારનાં નવા ઉદ્યોગો સ્થાપિત થશે, ત્યારે દેશ અને દુનિયાનાં રોકાણકારો ત્યાં નવી સંભવિતતાઓ અજમાવશે.

શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, "અમે પૂર્વોત્તરને લાગણી, અર્થતંત્ર અને ઇકોલોજીની ત્રિપુટી સાથે જોડી રહ્યા છીએ." તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, સરકાર પૂર્વોત્તરમાં માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ કરવાની સાથે ભવિષ્ય માટે મજબૂત પાયો પણ નાખી રહી છે. પૂર્વોત્તર માટે સૌથી મોટો પડકાર છેલ્લાં દાયકાઓમાં કનેક્ટિવિટીનો છે, જેમાં ઘણાં રાજ્યોમાં ટ્રેનની સુવિધાનો અભાવ છે એ બાબતનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, તેમની સરકારે વર્ષ 2014 પછી ભૌતિક માળખાગત સુવિધા અને સામાજિક માળખાગત સુવિધા પર ઘણું ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, તેનાથી પૂર્વોત્તરમાં માળખાગત સુવિધાઓની ગુણવત્તા અને લોકોનાં જીવનની ગુણવત્તા એમ બંનેમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, સરકારે ઘણાં વર્ષોથી વિલંબિત યોજનાઓનાં અમલીકરણને પણ વેગ આપ્યો છે. બોગી-બીલ પુલનું ઉદાહરણ ટાંકીને શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, હવે ધેમાજી અને દિબ્રુગઢ વચ્ચેની સફર માત્ર એક કે બે કલાકમાં થઈ શકશે, જ્યારે બોગી-બીલ પુલની લાંબા સમયથી વિલંબિત પુલ પૂર્ણ થયા અગાઉ આખો દિવસનો પ્રવાસ હતો.

શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, "છેલ્લાં દાયકામાં આશરે 5,000 કિલોમીટરનાં રાષ્ટ્રીય રાજમાર્ગોની પરિયોજનાઓ પૂર્ણ થઈ છે." તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અરુણાચલ પ્રદેશમાં સેલા ટનલ, ભારત-મ્યાનમાર-થાઇલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઇવે, નાગાલેન્ડ, મણિપુર અને મિઝોરમમાં સરહદી માર્ગો જેવા વિવિધ પ્રોજેક્ટે મજબૂત રોડ કનેક્ટિવિટી વધારી છે. ગયા વર્ષે જી-20 દરમિયાન ભારતે ભારત-મધ્ય પૂર્વ-યુરોપ કોરિડોર (આઇ-મેક)નું વિઝન દુનિયા સમક્ષ પ્રસ્તુત કર્યું હતું એ બાબતને યાદ કરીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, આઇ-મેક ભારતનાં પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રને દુનિયા સાથે જોડશે.

પૂર્વોત્તરના રેલવે જોડાણમાં અનેકગણો વધારો થયો હોવાનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરનાં રાજ્યોની તમામ રાજધાનીઓને રેલવે મારફતે જોડવાનું કામ પૂર્ણ થવાનું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, પ્રથમ વંદે ભારત ટ્રેને પણ પૂર્વોત્તરમાં તેનું સંચાલન શરૂ કરી દીધું હતું. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં 10 વર્ષમાં પૂર્વોત્તરમાં એરપોર્ટ અને ફ્લાઇટની સંખ્યા લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે. તેમણે ઉમેર્યું કે બ્રહ્મપુત્રા અને બરાક નદીઓ પર જળમાર્ગો બનાવવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે જ્યારે સબરૂમ લેન્ડપોર્ટથી પાણીની કનેક્ટિવિટીમાં પણ સુધારો થઈ રહ્યો છે.

મોબાઇલ અને ગેસ પાઇપલાઇન કનેક્ટિવિટી પર કામગીરી ઝડપથી આગળ વધી રહી છે તેની નોંધ લઈને શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરનાં દરેક રાજ્યને પૂર્વોત્તર ગેસ ગ્રિડ સાથે જોડવામાં આવી રહ્યું છે અને 1600 કિલોમીટરથી વધારે લાંબી ગેસ પાઇપલાઇનનો શિલાન્યાસ થઈ રહ્યો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, સરકાર પૂર્વોત્તરનાં રાજ્યોમાં 2600થી વધારે મોબાઇલ ટાવર સ્થાપિત કરવા સાથે ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, પૂર્વોત્તરમાં 13,000 કિલોમીટરથી વધારે વિસ્તારમાં ઓપ્ટિકલ ફાઇબર પાથરવામાં આવ્યું હતું. શ્રી મોદીને એ વાતની ખુશી હતી કે 5જી કનેક્ટિવિટી પૂર્વોત્તરના તમામ રાજ્યો સુધી પહોંચી ગઈ છે.

પૂર્વોત્તરમાં સામાજિક માળખાગત સુવિધામાં થયેલા અભૂતપૂર્વ કાર્યનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, કેન્સર જેવા રોગોની સારવાર માટે આધુનિક સુવિધાઓના નિર્માણની સાથે મેડિકલ કોલેજોનું વિસ્તરણ કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આયુષ્માન ભારત યોજના અંતર્ગત પૂર્વોત્તરનાં લાખો દર્દીઓને નિઃશુલ્ક સારવાર મળી છે. શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, સરકારે આયુષ્માન વય વંદના કાર્ડ અમલમાં મૂક્યું છે, જે 70 વર્ષથી વધુ વયના વરિષ્ઠ નાગરિકોને નિઃશુલ્ક સારવાર સુનિશ્ચિત કરશે.

શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, સરકારે પૂર્વોત્તરનાં જોડાણ ઉપરાંત તેની પરંપરા, ટેક્સટાઇલ અને પ્રવાસન પર પણ ભાર મૂક્યો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આનો લાભ એ છે કે, અત્યારે લોકો મોટી સંખ્યામાં ઉત્તર-પૂર્વનાં વિસ્તારોની શોધખોળ કરવા આગળ આવી રહ્યાં છે. છેલ્લાં દાયકામાં પૂર્વોત્તરની મુલાકાતલેનારા પ્રવાસીઓની સંખ્યા પણ લગભગ બમણી થઈ હોવાનું જણાવતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, રોકાણ અને પ્રવાસનમાં વધારાને કારણે નવા વ્યવસાયો અને રોજગારીની તકોમાં વધારો થયો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, માળખાગત સુવિધાથી લઈને સંકલન, કનેક્ટિવિટીથી લઈને નિકટતા સુધી, આર્થિકથી ભાવનાત્મક સુધીની આ સંપૂર્ણ સફર પૂર્વોત્તરનાં વિકાસને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ ગઈ છે.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, અષ્ટલક્ષ્મી રાજ્યોનાં યુવાનો ભારત સરકારની મોટી પ્રાથમિકતા છે અને તેઓ હંમેશા વિકાસ ઇચ્છે છે. છેલ્લાં દાયકામાં પૂર્વોત્તરનાં દરેક રાજ્યમાં સ્થાયી શાંતિ માટે અભૂતપૂર્વ જનસમર્થન જોવા મળ્યું છે એ વાત પર ભાર મૂકીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોનાં પ્રયાસોને કારણે હજારો યુવાનોએ હિંસાનો માર્ગ છોડીને વિકાસનો નવો માર્ગ અપનાવ્યો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, છેલ્લાં એક દાયકામાં પૂર્વોત્તરમાં ઘણાં ઐતિહાસિક શાંતિ સમજૂતીઓ થઈ છે અને રાજ્યો વચ્ચે સરહદી વિવાદો પણ સૌહાર્દપૂર્ણ રીતે આગળ વધ્યા છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, તેનાથી પૂર્વોત્તરમાં હિંસાનાં કેસોમાં ઘણી હદ સુધી ઘટાડો થયો છે. ઘણાં જિલ્લાઓમાંથી અફસ્પા દૂર કરવામાં આવ્યો હોવાનું જણાવતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, આપણે સાથે મળીને અષ્ટલક્ષ્મી માટે નવું ભવિષ્ય લખવું જોઈએ અને સરકાર આ માટે દરેક પગલાં લઈ રહી છે.

પ્રધાનમંત્રીએ એવી ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી કે, પૂર્વોત્તરના ઉત્પાદનો વિશ્વના દરેક બજાર સુધી પહોંચે અને આ દિશામાં એક જિલ્લા, એક ઉત્પાદન અભિયાન હેઠળ દરેક જિલ્લાના ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અષ્ટલક્ષ્મી મહોત્સવમાં ગ્રામીણ હાટ બજારમાં આયોજિત પ્રદર્શનોમાં પૂર્વોત્તરનાં ઘણાં ઉત્પાદનો જોવા મળે છે. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, "હું નોર્થ ઇસ્ટના ઉત્પાદનો માટે વોકલ ફોર લોકલના મંત્રને પ્રોત્સાહન આપું છું." તેમણે કહ્યું હતું કે, તેમણે પૂર્વોત્તરનાં ઉત્પાદનોને વિદેશી મહેમાનો સમક્ષ પ્રસ્તુત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો અને તેનાથી પૂર્વોત્તરની અદ્ભુત કળા અને કળાને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ઓળખ મળશે. શ્રી મોદીએ નાગરિકોને પૂર્વોત્તરના ઉત્પાદનોને તેમની જીવનશૈલીનો હિસ્સો બનાવવા વિનંતી કરી હતી.

શ્રી મોદીએ ગુજરાતના પોરબંદરમાં યોજાનાર માધવપુરના મેળામાં ઉપસ્થિત રહેવા લોકોને આમંત્રણ પાઠવ્યું હતું. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, માધવપુરનો મેળો ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ અને પૂર્વોત્તરની પુત્રી રુક્મિણીનાં લગ્નની ઉજવણીનું પ્રતીક છે. તેમણે પૂર્વોત્તરનાં તમામ લોકોને વર્ષ 2025માં યોજાનારા મેળામાં સામેલ થવા અપીલ કરી હતી. પોતાના વક્તવ્યના સમાપનમાં શ્રી મોદીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, ભગવાન કૃષ્ણ અને અષ્ટલક્ષ્મીના આશીર્વાદથી ભારત ચોક્કસપણે પૂર્વોત્તરને 21મી સદીમાં વિકાસનો એક નવો દાખલો બેસાડતો જોશે.

આ પ્રસંગે પૂર્વોત્તર ક્ષેત્ર વિકાસ મંત્રાલયનાં કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી જ્યોતિરાદિત્ય એમ. સિંધિયા, આસામનાં મુખ્યમંત્રી શ્રી હેમંતા બિસ્વા સરમા, મેઘાલયનાં મુખ્યમંત્રી ડૉ. માણિક સાહા, સિક્કિમનાં મુખ્યમંત્રી શ્રી કોનરાડ સંગમા, સિક્કિમનાં મુખ્યમંત્રી શ્રી પ્રેમ સિંહ તમાંગ અને પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રનાં વિકાસ રાજ્ય મંત્રી ડૉ. સુકંતા મજુમદાર સહિત અન્ય મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.

પૃષ્ઠભૂમિ

અષ્ટલક્ષ્મી મહોત્સવ ત્રણ દિવસનો સાંસ્કૃતિક ઉત્સવ છે, જે 6 થી 8 ડિસેમ્બર દરમિયાન નવી દિલ્હીમાં ભારત મંડપમમાં પ્રથમ વખત ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. તે પૂર્વોત્તર ભારતની વિશાળ સાંસ્કૃતિક પોતિકતાને પ્રકાશિત કરે છે, જે પરંપરાગત કળાઓ, હસ્તકલાઓ અને સાંસ્કૃતિક પદ્ધતિઓની શ્રેણીને એકસાથે લાવે છે.

પરંપરાગત હસ્તકળા, હાથવણાટ, કૃષિ ઉત્પાદનો અને પર્યટન જેવા ક્ષેત્રોમાં આર્થિક તકોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે મહોત્સવમાં વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. આ મહોત્સવમાં કારીગરી પ્રદર્શનો, ગ્રામીણ હાટ, રાજ્ય વિશિષ્ટ પેવેલિયન અને પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રના વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રો પર તકનીકી સત્રો પણ યોજાય છે. મુખ્ય કાર્યક્રમોમાં નેટવર્ક, ભાગીદારી અને આ ક્ષેત્રના આર્થિક વિકાસને વેગ આપતી સંયુક્ત પહેલોના નિર્માણ અને મજબૂત કરવા માટે અનન્ય તક તરીકે ડિઝાઇન કરવામાં આવેલી ઇન્વેસ્ટર્સ રાઉન્ડટેબલ અને બાયર-સેલર મીટનો સમાવેશ થાય છે.

મહોત્સવમાં ડિઝાઇન કોનક્લેવ અને ફેશન શો છે જે રાષ્ટ્રીય તબક્કે ઇશાન ભારતની સમૃદ્ધ હેન્ડલૂમ અને હસ્તકલા પરંપરાઓને પ્રદર્શિત કરે છે. આ ક્ષેત્રના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાને ઉજાગર કરતા, આ મહોત્સવમાં પૂર્વોત્તર ભારતના જીવંત સંગીત કાર્યક્રમો અને સ્વદેશી વાનગીઓ પણ પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે.

AP/IJ/GP/JD