പുതുമ, ചലനാത്മകത, സുസ്ഥിരത എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പമുള്ള വളർച്ച

പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിയും ഫെഡറൽ ചാൻസലർ ഒലാഫ് ഷോൾസും സംയുക്തമായി 2024 ഒക്ടോബർ 25 ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ നടന്ന ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി അന്തർ ​ഗവൺമെന്റ് കൂടിയാലോചനകളുടെ (7th IGC) ഏഴാം റൗണ്ടിന് അധ്യക്ഷത വഹിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിരോധം, വിദേശകാര്യം, വാണിജ്യം, വ്യവസായം, തൊഴിൽ, ശാസ്ത്രം, സാങ്കേതിക വിദ്യ (MoS), നൈപുണ്യ വികസനം (MoS) എന്നീ വകുപ്പു മന്ത്രിമാരും ജർമ്മനിയുടെ സാമ്പത്തിക കാര്യ, കാലാവസ്ഥാ നടപടി, വിദേശകാര്യ, തൊഴിൽ, സാമൂഹിക കാര്യ, വിദ്യാഭ്യാസ ഗവേഷണ വകുപ്പ് മന്ത്രിമാരും ഉൾപ്പെട്ട പ്രതിനിധി സം​ഘത്തിൽ  ജർമ്മനിയുടെ ധനകാര്യ, പരിസ്ഥിതി, പ്രകൃതി സംരക്ഷണം, ആണവ സുരക്ഷ, ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണം, സാമ്പത്തിക സഹകരണം- വികസനം  എന്നിവയുടെ പാർലമെൻ്ററി സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിമാരും ഇരുഭാഗത്തു നിന്നുളള മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥരും ഉൾപ്പെടുന്നു.

2. ചാൻസലർ എന്ന നിലയിൽ മൂന്നാമത്തെ ഇന്ത്യാ സന്ദർശനത്തിനെത്തിയ ചാൻസലർ ഒലാഫ് ഷോൾസിനെ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി ഊഷ്മളമായി സ്വാഗതം ചെയ്തു. ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും തമ്മിലുള്ള നയതന്ത്ര പങ്കാളിത്തം വികസിപ്പിക്കുന്നതിലും ആഴത്തിലാക്കുന്നതിലും നിർണായക പങ്ക് വഹിച്ച ​ഗവൺമന്റ്, വ്യവസായം, സിവിൽ സമൂഹം, അക്കാദമിക് മേഖലകളിലെ ഉഭയകക്ഷി ഇടപെടലുകളുടെ പുതുക്കിയ വേ​ഗത്തെ ഇരു നേതാക്കളും ആത്മാർത്ഥമായി അഭിനന്ദിച്ചു.

3. ജർമ്മനിയും ഇന്ത്യയും ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക ബന്ധങ്ങളും തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തവും ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഏഴാമത്തെ ഐജിസിക്ക് സമാന്തരമായി ന്യൂഡൽഹിയിൽ നടക്കുന്ന ഏഷ്യ-പസഫിക് കോൺഫറൻസ് ഓഫ് ജർമ്മൻ ബിസിനസ്സിൻ്റെ (APK) പ്രാധാന്യം ഇരു നേതാക്കളും ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.  2024-ലെ സമ്മേളനം ഇന്ത്യയിൽ വെച്ച് നടത്താനുള്ള തീരുമാനം ഇന്തോ-പസഫിക്കിലും ആഗോളതലത്തിലും ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രീയ പ്രാധാന്യം അടിവരയിടുന്നു.

4. "പുതുമ, ചലനാത്മകത, സുസ്ഥിരത എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പമുള്ള വളർച്ച" എന്ന ആപ്തവാക്യത്തിന്റെ  കീഴിൽ, ഏഴാമത്തെ IGC സാങ്കേതികവിദ്യ, നൂതനത്വം, തൊഴിൽ, പ്രതിഭ, കുടിയേറ്റവും ചലനാത്മകതയും, കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനം, ഹരിതവും സുസ്ഥിരവുമായ വികസനം, അതുപോലെ സാമ്പത്തികം, പ്രതിരോധം, തന്ത്രപരമായ വികസനം എന്നിവയിൽ പ്രത്യേക ഊന്നൽ നൽകി. സഹകരണം, വ്യാപാരം, നിക്ഷേപം, പ്രതിരോധം, ശാസ്ത്രം, സാങ്കേതികവിദ്യ, നവീകരണം, സുസ്ഥിരത, പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം, വളർന്നുവരുന്ന സാങ്കേതികവിദ്യകൾ, വികസന സഹകരണം, സംസ്കാരം, വിദ്യാഭ്യാസം, സുസ്ഥിര മൊബിലിറ്റി, സുസ്ഥിര വിഭവ മാനേജ്മെൻ്റ്, ജൈവവൈവിധ്യം, കാലാവസ്ഥാ പ്രതിരോധം, ആളുകൾ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം എന്നിവ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന നമ്മുടെ ബഹുമുഖ പങ്കാളിത്തത്തിൻ്റെ പ്രധാന ചാലകശക്തികൾ മേൽപ്പറഞ്ഞ മേഖലകളായിരിക്കുമെന്ന് ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിക്കുന്നു. , 

5. ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വികസനം, ഗവേഷണം, നവീകരണം എന്നിവയിലെ ഇന്തോ-ജർമ്മൻ സഹകരണത്തിൻ്റെ ചട്ടക്കൂട് സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കുന്ന ശാസ്ത്ര ഗവേഷണ സാങ്കേതിക വികസനത്തിൽ സഹകരണത്തിനുള്ള അന്തർ-ഗവൺമെൻ്റൽ കരാർ ഒപ്പിട്ടതിൻ്റെ 50-ാം വാർഷികം അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന വർഷമാണ് 2024. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും തമ്മിലുള്ള അടുത്ത ബന്ധം പുതുക്കാനും സാങ്കേതികവിദ്യയുടെയും നവീകരണത്തിൻ്റെയും പുരോഗതിക്കായി സഹകരണത്തിൻ്റെ പ്രധാന തൂണായി മുൻഗണന നൽകാനും ഏഴാമത്തെ ഐജിസി അവസരം നൽകി.

6. ആറാമത്തെ ഐജിസിയുടെ സമയത്ത്, ഈ മേഖലയിലെ ഉഭയകക്ഷി രൂപങ്ങൾക്കും സംയുക്ത സംരംഭങ്ങൾക്കും സഹായകരമാകുന്ന ഹരിത, സുസ്ഥിര വികസന പങ്കാളിത്തം (GSDP) ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. തുടർന്ന്, 2022 ഡിസംബറിൽ ഇരുപക്ഷവും മൈഗ്രേഷൻ ആൻഡ് മൊബിലിറ്റി പാർട്ണർഷിപ്പ് കരാറിൽ (എംഎംപിഎ) ഒപ്പുവെക്കുകയും 2023 ഫെബ്രുവരിയിൽ "ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി വിഷൻ ഇൻ ഇന്നൊവേഷൻ ആൻഡ് ടെക്നോളജിയിൽ സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുളള ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി കാഴ്ച്ചപ്പാട്" ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു.ആറാമത് ഐജിസിയുടെ ഫലങ്ങളും അതിനുശേഷം ഇരുപക്ഷവും ഒപ്പു വച്ച വിവിധ കരാറുകളും അനുസ്മരിച്ചു കൊണ്ട്, ഇരു ഗവൺമെൻ്റുകളും "ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി ഇന്നൊവേഷൻ ആൻഡ് ടെക്നോളജി പാർട്ണർഷിപ്പ് റോഡ്മാപ്പ്" അവതരിപ്പിക്കുകയും "ഇന്തോ-ജർമ്മൻ ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജൻ റോഡ്മാപ്പ്" അവതരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു, അതിൻ്റെ ലക്ഷ്യം ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജൻ്റെ വിപണി വർദ്ധന പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക, സമാധാനത്തിനും സുരക്ഷയ്ക്കും സ്ഥിരതയ്ക്കും വേണ്ടി ഒരുമിച്ച് വളരുക  എന്നതുമാണ്. 

7. രണ്ട് നേതാക്കളും ഭാവിയിലേക്കുള്ള ഉടമ്പടി രേഖപ്പെടുത്തുകയും യുഎൻ ചാർട്ടറിൻ്റെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങൾക്കും തത്വങ്ങൾക്കും അനുസൃതമായി ജനാധിപത്യം, സ്വാതന്ത്ര്യം, അന്താരാഷ്ട്ര സമാധാനം, സുരക്ഷ എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പരസ്പര മൂല്യങ്ങളും തത്വങ്ങളും ഉയർത്തിപ്പിടിക്കാനുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത വീണ്ടും ഉറപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ലോക സമകാലിക യാഥാർത്ഥ്യങ്ങൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിനും നിലവിലുള്ളതും ഭാവിയിലുള്ളതുമായ വെല്ലുവിളികളെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിനും സമാധാനവും സ്ഥിരതയും പിന്തുണയ്‌ക്കുന്നതിനും സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുമായി യുഎൻ സുരക്ഷാ കൗൺസിലിലെ അംഗത്വത്തിൻ്റെ സ്ഥിരവും സ്ഥിരമല്ലാത്തതുമായ വിഭാഗങ്ങളുടെ വിപുലീകരണം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ബഹുമുഖ സംവിധാനത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും പരിഷ്‌കരിക്കുന്നതിനുമുള്ള പ്രതിബദ്ധത ഇരു സർക്കാരുകളും അടിവരയിട്ടു. ഒരു നിശ്ചിത സമയപരിധിക്കുള്ളിൽ IGN-ൽ ടെക്സ്റ്റ് അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ചർച്ചകൾക്ക് ഇരു നേതാക്കളും ആഹ്വാനം ചെയ്തു. 
8. പ്രാദേശികവും ആഗോളവുമായ പ്രതിസന്ധികളെ ഫലപ്രദമായി അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിനുള്ള യുഎൻ രക്ഷാസമിതിയുടെ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ പരിഷ്കരണത്തിൻ്റെ അടിയന്തിര ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് ശക്തമായ ഓർമ്മപ്പെടുത്തൽ നൽകുന്നുവെന്ന് ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും സമ്മതിച്ചു. "ഗ്രൂപ്പ് ഓഫ് ഫോർ (G4)" അംഗമെന്ന നിലയിൽ, കാര്യക്ഷമവും ഫലപ്രദവും സുതാര്യവും 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതുമായ ഒരു സുരക്ഷാ സമിതിക്കായുള്ള തങ്ങളുടെ ആഹ്വാനം ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും ആവർത്തിച്ചു.

9. ഉക്രെയ്നിലെ യുദ്ധത്തിന്റെ ഭീകരവും ദാരുണവുമായ മാനുഷിക പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള കാര്യങ്ങളിൽ നേതാക്കൾ തങ്ങളുടെ അഗാധമായ ഉത്കണ്ഠ പ്രകടിപ്പിച്ചു. പരമാധികാരത്തോടും പ്രദേശിക സമഗ്രതയോടുമുള്ള ബഹുമാനം ഉൾപ്പെടെ, യുഎൻ ചാർട്ടറിൻ്റെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങൾക്കും തത്വങ്ങൾക്കും അനുസൃതമായി, അന്താരാഷ്ട്ര നിയമത്തിന് അനുസൃതമായി സമഗ്രവും നീതിയുക്തവും ശാശ്വതവുമായ സമാധാനത്തിൻ്റെ ആവശ്യകത അവർ ആവർത്തിച്ചു. ആഗോള ഭക്ഷ്യ-ഊർജ്ജ സുരക്ഷയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്, പ്രത്യേകിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉക്രെയ്നിലെ യുദ്ധത്തിൻ്റെ പ്രതികൂല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും അവർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഈ യുദ്ധത്തിൻ്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, ആണവായുധങ്ങളുടെ ഉപയോഗം അല്ലെങ്കിൽ ഉപയോഗ ഭീഷണി അസ്വീകാര്യമാണെന്ന കാഴ്ചപ്പാട് അവർ പങ്കിട്ടു. അന്താരാഷ്ട്ര നിയമം ഉയർത്തിപ്പിടിക്കേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം അവർ അടിവരയിട്ടു, യുഎൻ ചാർട്ടറിന് അനുസൃതമായി, എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും ഏതെങ്കിലും സംസ്ഥാനത്തിൻ്റെ പ്രാദേശിക സമഗ്രതയ്ക്കും പരമാധികാരത്തിനും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും എതിരായ ബലപ്രയോഗമോ ഭീഷണിയോ ഒഴിവാക്കണമെന്ന് ആവർത്തിച്ചു.

10. മിഡിൽ ഈസ്റ്റിൽ സമാധാനവും സുസ്ഥിരതയും കൈവരിക്കുന്നതിൽ നേതാക്കൾ പരസ്പര താൽപ്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചു. 2023 ഒക്‌ടോബർ 7-ന് ഹമാസ് നടത്തിയ  ഭീകരാക്രമണങ്ങളെ അവർ അസന്നിഗ്ദ്ധമായി അപലപിക്കുകയും ഗാസയിൽ വലിയ തോതിൽ ജനങ്ങളുടെ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെടുന്നതിലും മാനുഷിക പ്രതിസന്ധിയിലും ആശങ്ക പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഹമാസ് ബന്ദികളാക്കിയ എല്ലാവരെയും ഉടൻ മോചിപ്പിക്കണമെന്നും ഉടൻ വെടിനിർത്തൽ പ്രഖ്യാപിക്കണമെന്നും ഗാസയിലുടനീളം മനുഷ്യത്വപരമായ സഹായങ്ങൾ ലഭ്യമാക്കണമെന്നും അവർ ആവശ്യപ്പെട്ടു. മേഖലയിൽ സംഘർഷം രൂക്ഷമാകുന്നതും പടർന്നുപിടിക്കുന്നതും തടയേണ്ടതിൻ്റെ ആവശ്യകത നേതാക്കൾ അടിവരയിട്ടു. ഇക്കാര്യത്തിൽ, എല്ലാ പ്രാദേശിക പ്രതിനിധികളും ഉത്തരവാദിത്തത്തോടെയും സംയമനത്തോടെയും പ്രവർത്തിക്കാൻ അവർ ആഹ്വാനം ചെയ്തു. സിവിലിയൻമാരുടെ ജീവൻ സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിൻ്റെയും സുരക്ഷിതവും സമയബന്ധിതവും സുസ്ഥിരവുമായ മാനുഷിക ആശ്വാസം സിവിലിയന്മാർക്ക് സുഗമമാക്കേണ്ടതിൻ്റെ അടിയന്തര ആവശ്യകതയും ഇരുപക്ഷവും ഊന്നിപ്പറയുകയും ഇക്കാര്യത്തിൽ അന്താരാഷ്ട്ര നിയമം അനുസരിക്കാൻ എല്ലാ കക്ഷികളോടും അഭ്യർത്ഥിക്കുകയും ചെയ്തു. ലെബനനിലെ അതിവേഗം വഷളായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന സാഹചര്യത്തെക്കുറിച്ച് നേതാക്കൾ വളരെയധികം ആശങ്കാകുലരായിരുന്നു, ശത്രുത അടിയന്തിരമായി അവസാനിപ്പിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെടുകയും ഗാസയിലെയും ലെബനനിലെയും സംഘർഷത്തിന് നയതന്ത്ര മാർഗങ്ങളിലൂടെ മാത്രമേ പരിഹാരം കാണാനാകൂ എന്ന് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ സുരക്ഷാ കൗൺസിൽ പ്രമേയം 1701 നീലരേഖയിലൂടെ നയതന്ത്ര പരിഹാരത്തിലേക്കുള്ള പാതയുടെ രൂപരേഖ നൽകുന്നു. ഇസ്രയേലിൻ്റെ നിലപാടുകൾ കണക്കിലെടുത്ത്, സുരക്ഷിതവും പരസ്‌പരം അംഗീകൃതവുമായ അതിർത്തികൾക്കുള്ളിൽ അന്തസ്സോടെയും സമാധാനത്തോടെയും ജീവിക്കുകയും പരമാധികാരവും പ്രായോഗികവും സ്വതന്ത്രവുമായ ഫലസ്തീൻ രാഷ്ട്രം സ്ഥാപിക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ച, ചർച്ചകളിലൂടെ ദ്വിരാഷ്ട്ര പരിഹാരത്തിനുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത നേതാക്കൾ വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു. നിയമപരമായ സുരക്ഷാ ആശങ്കകൾ.

11. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ രണ്ട് ജനാധിപത്യ രാജ്യങ്ങൾ എന്ന നിലയിൽ, ബഹുധ്രുവ ലോകത്ത് സുരക്ഷ, സമൃദ്ധി, സുസ്ഥിര വികസനം എന്നിവ ഉറപ്പാക്കുന്നതിൽ ഇന്ത്യയ്ക്കും യൂറോപ്യൻ യൂണിയനും പൊതുവായ താൽപ്പര്യമുണ്ടെന്ന് നേതാക്കൾ അടിവരയിട്ടു. ഇന്ത്യ-യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തം ആഴത്തിലാക്കേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം അവർ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു, അത് ഇരുപക്ഷത്തിനും ഗുണം ചെയ്യും മാത്രമല്ല ആഗോളതലത്തിൽ ദൂരവ്യാപകമായ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുകയും ചെയ്യും. വ്യാപാരം, വിശ്വസനീയമായ സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ, സുരക്ഷ തുടങ്ങിയ നിർണായക മേഖലകളിൽ അടുത്തിടപഴകുന്നതിനുള്ള ഒരു നൂതന വേദിയായി വർത്തിക്കുന്ന ഇന്ത്യ-ഇയു ട്രേഡ് ആൻഡ് ടെക്നോളജി കൗൺസിലിന് നേതാക്കൾ ശക്തമായ പിന്തുണ അറിയിച്ചു. ഇന്ത്യ, ജർമ്മനി, യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ എന്നിവ അംഗങ്ങളായ ഇന്ത്യ-മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്-യൂറോപ്പ് സാമ്പത്തിക ഇടനാഴിയും ഇയു ഇനിഷ്യേറ്റീവ് ഗ്ലോബൽ ഗേറ്റ്‌വേയും ഉൾപ്പെടെയുള്ള പ്രധാന കണക്റ്റിവിറ്റി സംരംഭങ്ങൾ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നതിന് ഉഭയകക്ഷി തലത്തിലും ഇയു തലത്തിലും ശ്രമങ്ങൾ ഏകോപിപ്പിക്കാൻ അവർ സമ്മതിച്ചു.

12. സമ്പൂർണ്ണ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര ഉടമ്പടി, നിക്ഷേപ സംരക്ഷണ ഉടമ്പടി, യൂറോപ്യൻ യൂണിയനും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സൂചനകൾ സംബന്ധിച്ച ഉടമ്പടി എന്നിവയുടെ നിർണായക പ്രാധാന്യത്തിന് ഇരു നേതാക്കളും അടിവരയിട്ടു.

13. രണ്ട് നേതാക്കളും ഭീകരവാദത്തെയും അക്രമാസക്തമായ തീവ്രവാദത്തെയും അതിൻ്റെ എല്ലാ രൂപങ്ങളിലും പ്രകടനങ്ങളിലും അസന്ദിഗ്ധമായി അപലപിച്ചു, തീവ്രവാദ പ്രോക്സികളുടെ ഉപയോഗം, അതിർത്തി കടന്നുള്ള ഭീകരത എന്നിവ ഉൾപ്പെടെ. തീവ്രവാദം അന്താരാഷ്ട്ര സമാധാനത്തിനും സ്ഥിരതയ്ക്കും ഗുരുതരമായ ഭീഷണിയായി തുടരുന്നുവെന്ന് ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു. യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് സെക്യൂരിറ്റി കൗൺസിൽ (യുഎൻഎസ്‌സി) 1267 ഉപരോധ സമിതി നിരോധിച്ച ഗ്രൂപ്പുകൾ ഉൾപ്പെടെ എല്ലാ തീവ്രവാദ ഗ്രൂപ്പുകൾക്കെതിരെയും യോജിച്ച നടപടി വേണമെന്നും അവർ ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഭീകരരുടെ സുരക്ഷിത താവളങ്ങളും അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും ഇല്ലാതാക്കുന്നതിനും തീവ്രവാദ ശൃംഖലകളെ തകർക്കുന്നതിനും അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങൾക്കനുസൃതമായി ധനസഹായം നൽകുന്നതിനും എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും തുടർന്നും പ്രവർത്തിക്കണമെന്ന് ഇരുപക്ഷവും ആവശ്യപ്പെട്ടു.
14. ആളില്ലാ വിമാന സംവിധാനങ്ങൾ, തീവ്രവാദികളുടെയും തീവ്രവാദ സംഘടനകളുടെയും വെർച്വൽ സങ്കേതങ്ങളുടെ ഉപയോഗം, സമൂലവൽക്കരണത്തിനായി വിവര വിനിമയ സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ ദുരുപയോഗം തുടങ്ങി തീവ്രവാദ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി പുതിയതും ഉയർന്നുവരുന്നതുമായ സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ ഉപയോഗത്തിൽ നിന്ന് ഉയർന്നുവരുന്ന ഭീഷണികൾ ഇരു നേതാക്കളും ആശങ്കയോടെ രേഖപ്പെടുത്തി. 2022-ൽ ഇന്ത്യയിൽ യുഎൻസിടിസി മീറ്റിംഗുകളുടെ നടത്തിപ്പിൽ സ്വീകരിച്ച തീവ്രവാദ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി പുതിയതും ഉയർന്നുവരുന്നതുമായ സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ ഉപയോഗം തടയുന്നതിനുള്ള ഡൽഹി പ്രഖ്യാപനം സ്വീകരിച്ചതിനെ അവർ സ്വാഗതം ചെയ്തു.

15. തീവ്രവാദത്തെ ചെറുക്കുന്നതിനും ഇക്കാര്യത്തിൽ ആഗോള സഹകരണത്തിനുള്ള ചട്ടക്കൂട് ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുമുള്ള പരസ്പര പ്രതിബദ്ധത അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ട്, കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കലിനെതിരെയും, തീവ്രവാദത്തിന് ധനസഹായം നൽകുന്നതിനെതിരെയും എഫ്എടിഎഫിൽ ഉൾപ്പെടെയുള്ള എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും  അന്താരാഷ്ട്ര നിലവാരം പുലർത്തേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഇരു നേതാക്കളും ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. തീവ്രവാദ പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടത്തിയവരെ നിയമത്തിന് മുന്നിൽ കൊണ്ടുവരണമെന്ന് ഇരുപക്ഷവും ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഇൻ്റലിജൻസ് തത്സമയം പങ്കിടുന്നതിനും തീവ്രവാദ വിരുദ്ധ ശ്രമങ്ങളുടെ ഏകോപനത്തിനും വേണ്ടിയുള്ള ചാനലുകൾ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് തീവ്രവാദ വിരുദ്ധ സംയുക്ത വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പിൻ്റെ പതിവ് കൂടിയാലോചനകൾ നടത്താനുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത ഇരുപക്ഷവും വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു. തീവ്രവാദ ഗ്രൂപ്പുകൾക്കും വ്യക്തികൾക്കുമെതിരായ ഉപരോധങ്ങളെയും പദവികളെയും കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ തുടർച്ചയായി കൈമാറുന്നതിനും തീവ്രവാദത്തെ ചെറുക്കുന്നതിനും തീവ്രവാദികളുടെ ഇൻ്റർനെറ്റ് ഉപയോഗത്തിനും തീവ്രവാദികളുടെ അതിർത്തി കടന്നുള്ള നീക്കത്തിനും ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണ്.

16. തീവ്രവാദവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള കുറ്റവാളികളെ തടയാനും അടിച്ചമർത്താനും അന്വേഷിക്കാനും വിചാരണ ചെയ്യാനും അടുത്ത സഹകരണം ഉറപ്പാക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും ക്രിമിനൽ കാര്യങ്ങളിൽ (MLAT) പരസ്പര നിയമ സഹായ ഉടമ്പടി അവസാനിപ്പിച്ചു. ഇരുരാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സുരക്ഷാ സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിലെ സുപ്രധാന നാഴികക്കല്ലാണ് ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി MLAT എന്ന് ഇരു നേതാക്കളും സമ്മതിച്ചു, ഇത് വിവരങ്ങളും തെളിവുകളും പങ്കിടാനും പരസ്പര ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കാനും ഇരുരാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള മികച്ച സമ്പ്രദായങ്ങൾ പങ്കിടാനും സഹായിക്കും. 

17. സുരക്ഷാ സഹകരണം വർധിപ്പിക്കുന്നതിൽ പങ്കാളികളായ നയതന്ത്ര പങ്കാളികൾ എന്ന നിലയിൽ, ഇരുപക്ഷവും ക്ലാസിഫൈഡ് വിവരങ്ങളുടെ കൈമാറ്റവും പരസ്പര സംരക്ഷണവും സംബന്ധിച്ച ഉടമ്പടി പൂർത്തീകരിച്ചു, അതുവഴി ഇന്ത്യൻ, ജർമ്മൻ സ്ഥാപനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തിനും സഹകരണത്തിനും നിയമപരമായ ചട്ടക്കൂട് സൃഷ്ടിക്കുകയും രഹസ്യ വിവരങ്ങൾ എങ്ങനെ നൽകണം എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശം നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും കൈമാറ്റം ചെയ്യുകയും വേണം.

18. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പ്രധാന പ്രദേശങ്ങളിലെ വിദേശ നയ കാഴ്ചപ്പാടുകളെ നന്നായി വിലമതിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, ഇരു ഗവൺമെൻ്റുകളും അതത് വിദേശകാര്യ മന്ത്രാലയങ്ങൾക്കിടയിൽ പശ്ചിമേഷ്യയിലും ഉത്തരാഫ്രിക്കയിലും (WANA) ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി സംഭാഷണം സ്ഥാപിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. ആഫ്രിക്കയിലും പശ്ചിമേഷ്യയിലും നിലനിൽക്കുന്ന ദീർഘകാല സംഭാഷണങ്ങൾക്ക് പുറമേയാണിത്. നയ ആസൂത്രണം, സൈബർ സുരക്ഷ, സൈബർ പ്രശ്‌നങ്ങൾ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ എന്നിവയുൾപ്പെടെ പരസ്പര ആശങ്കയുടെ പ്രധാന വിഷയ വിഷയങ്ങളിൽ പതിവ് കൂടിയാലോചനകളിൽ ഇരു സർക്കാരുകളും സംതൃപ്തി പ്രകടിപ്പിച്ചു. 

19. തിങ്ക് ടാങ്കുകൾക്കും വിദേശ, സുരക്ഷാ നയ വിദഗ്ധർക്കുമിടയിൽ പരസ്‌പരം വീക്ഷണങ്ങൾ ആഴത്തിൽ മനസ്സിലാക്കേണ്ടതിൻ്റെ ആവശ്യകത തിരിച്ചറിഞ്ഞുകൊണ്ട്, ഇന്ത്യൻ കൗൺസിൽ ഓഫ് വേൾഡ് അഫയേഴ്‌സ് (ICWA) , വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കായുള്ള ഇൻഫർമേഷൻ സിസ്റ്റം (RIS), ഇന്ത്യൻ പക്ഷത്തു നിന്നും വിദേശകാര്യ മന്ത്രാലയം(MEA), ജർമ്മൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ ഗ്ലോബൽ ആൻഡ് ഏരിയ സ്റ്റഡീസ് (GIGA), ജർമ്മൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ ഇൻ്റർനാഷണൽ ആൻഡ് സെക്യൂരിറ്റി അഫയേഴ്സ് (SWP), ജർമ്മൻ ഫെഡറൽ ഫോറിൻ ഓഫീസ് എന്നിവ തമ്മിലുള്ള ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി ട്രാക്ക് 1.5 സംഭാഷണത്തിൻ്റെ പ്രയോജനത്തെ ഇരു സർക്കാരുകളും അടിവരയിട്ടു. ഈ ഡയലോഗ് ഫോർമാറ്റിൻ്റെ അടുത്ത മീറ്റിംഗ് 2024 നവംബറിലാണ് നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്നത്. കിഴക്കൻ ഏഷ്യയിൽ ട്രാക്ക് 1.5 ഡയലോഗിൻ്റെ സമാരംഭത്തെ ഇരു ഗവൺമെൻ്റുകളും അഭിനന്ദിക്കുകയും ഇരുപക്ഷത്തെയും മികച്ച രീതിയിൽ യോജിപ്പിക്കാനും ഏകോപിപ്പിക്കാനും ഈ വിനിമയങ്ങൾ സഹായിക്കുമെന്ന് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. ഈ ആക്കം നിലനിർത്താനുള്ള ലക്ഷ്യത്തോടെ, ട്രാക്ക് 1.5 ഡയലോഗ് മെക്കാനിസത്തിൻ്റെ അടുത്ത പതിപ്പ് എത്രയും വേഗം വിളിച്ചുകൂട്ടാൻ ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു.

20. അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങൾ, പരമാധികാരത്തോടുള്ള പരസ്പര ബഹുമാനം, തർക്കങ്ങളുടെ സമാധാനപരമായ പരിഹാരം, ഫലപ്രദമായ പ്രാദേശിക സ്ഥാപനങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്ക് അടിവരയിടുന്ന സ്വതന്ത്രവും തുറന്നതും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതും സമാധാനപരവും സമൃദ്ധവുമായ ഇന്തോ-പസഫിക് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാണ്. ആസിയാൻ്റെ ഐക്യത്തിനും കേന്ദ്രീകരണത്തിനുമുള്ള തങ്ങളുടെ അചഞ്ചലമായ പിന്തുണ ഇരുപക്ഷവും വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു.ഇന്തോ-പസഫിക് ഓഷ്യൻസ് ഇനിഷ്യേറ്റീവിന്റെ (ഐപിഒഐ) ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള സ്തംഭത്തിൽ ജർമ്മനിയുടെ നേതൃത്വത്തെയും കാലാവസ്ഥയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നഷ്ടത്തിനും നാശനഷ്ടങ്ങൾക്കുമെതിരെ പസഫിക് ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളുടെ പുനരുജ്ജീവനം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനായി 2022 ൽ ഇന്റർനാഷണൽ ക്ലൈമറ്റ് ഇനിഷ്യേറ്റീവിന് കീഴിൽ ആശയങ്ങൾക്കായുള്ള മത്സരാധിഷ്ഠിത ആഹ്വാനത്തിലൂടെ 20 ദശലക്ഷം യൂറോ വരെ പ്രതിബദ്ധതയെയും ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് സ്വാഗതം ചെയ്തു.

21. ജി 20 യിൽ വികസന അജണ്ടയെ കേന്ദ്ര ഘട്ടത്തിലെത്തിച്ച വിജയകരമായ ജി 20 അധ്യക്ഷതയ്ക്ക് ജർമ്മനി ഇന്ത്യയെ അഭിനന്ദിച്ചു. ജർമ്മൻ ജി 20 പ്രസിഡൻസിയുടെ കാലത്ത് കോംപാക്റ്റ് വിത്ത് ആഫ്രിക്ക (CwA) എന്ന പ്ലാറ്റ്ഫോം ആരംഭിച്ചത് മുതൽ ഇന്ത്യയുടെ അധ്യക്ഷ കാലത്ത് ആഫ്രിക്കൻ യൂണിയനെ ജി 20 യിലെ സ്ഥിരാംഗമായി ഉൾപ്പെടുത്തുന്നത് വരെ,  ഗ്ലോബൽ സൗത്തിന്റെ ഉയർന്ന ശബ്ദം ഉറപ്പാക്കാൻ ജി 20 ഒരുപാട് മുന്നോട്ട് പോയതായി ഇരു നേതാക്കളും അംഗീകരിച്ചു. . ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും ബ്രസീലിയൻ G20 പ്രസിഡൻസി നിശ്ചയിച്ച മുൻഗണനകൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ച് പ്രതിരോധവും തന്ത്രപരമായ സഹകരണവും ശക്തിപ്പെടുത്തുന്ന ആഗോള ഭരണ പരിഷ്കാരങ്ങൾക്ക് പിന്തുണ അറിയിച്ചു. 

22. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള പ്രതിരോധ ബന്ധം ശക്തമാക്കുക എന്ന പരസ്പര ലക്ഷ്യം അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ട്, ജനറൽ ഓതറൈസേഷൻ/ജനറൽ ലൈസൻസ് (എജിജി) ഭരണകൂടം പോലുള്ള അനുകൂല നിയന്ത്രണ തീരുമാനങ്ങളിലൂടെ വേഗത്തിലുള്ള കയറ്റുമതി ക്ലിയറൻസുകൾ സുഗമമാക്കാനുള്ള ജർമ്മൻ ഫെഡറൽ ഗവൺമെൻ്റിൻ്റെ ശ്രമങ്ങളെ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെൻ്റ് സ്വാഗതം ചെയ്തു. ഇന്ത്യയിലേക്കുള്ള തന്ത്രപ്രധാനമായ കയറ്റുമതിയെ പിന്തുണയ്ക്കാൻ ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരായിരുന്നു, അതത് പ്രതിരോധ വ്യവസായങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സഹ-വികസനവും സഹ-ഉൽപാദനവും സംയുക്ത ഗവേഷണവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും തമ്മിലുള്ള പ്രതിരോധ വ്യാവസായിക പങ്കാളിത്തം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഒക്ടോബർ 24 ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ നടന്ന പ്രതിരോധ റൗണ്ട് ടേബിളിനെ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും അഭിനന്ദിച്ചു.

23. പതിവ് സന്ദർശനങ്ങൾക്കും സായുധ സേനകൾ തമ്മിലുള്ള ആശയവിനിമയത്തിനും പുറമേ, ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും തമ്മിലുള്ള പങ്കാളിത്തത്തെ തന്ത്രപ്രധാനമായ ഒരു പ്രധാന സ്തംഭമായി പ്രതിരോധ സഹകരണം വികസിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ അടുത്ത വർഷം ഇന്ത്യയിൽ നടക്കുന്ന അടുത്ത ഹൈ ഡിഫൻസ് കമ്മിറ്റി (HDC) യോഗത്തിനായി ഇരുപക്ഷവും ഉറ്റുനോക്കുന്നു.  ന്യൂഡൽഹിയിലെ സെന്റർ ഫോർ യുഎൻ പീസ് കീപ്പിംഗ് (CUNPK), ജർമ്മനിയിലെ ഹമ്മൽബർഗിലെ ബുന്ദെസ്വെഹർ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് ട്രെയിനിംഗ് സെന്റർ (GAFUNTC) എന്നിവ തമ്മിലുള്ള സമാധാന പരിപാലനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിശീലനത്തിലെ സഹകരണത്തിന് അന്തിമരൂപം നൽകാനും ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും സമ്മതിച്ചു. 2025ൽ ബർലിനിൽ നടക്കാനിരിക്കുന്ന മന്ത്രിതല സമാധാന കൂടിക്കാഴ്ച്ചക്കായും ഇരു കൂട്ടരും ഉറ്റുനോക്കുന്നു.

24. സമൃദ്ധിക്കും സുരക്ഷിതത്വത്തിനും ആഗോള വെല്ലുവിളികളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നതിനും ഇന്തോ-പസഫിക്കിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഇരുപക്ഷവും ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. ഇന്തോ-പസഫിക്കിനായുള്ള ഫെഡറൽ ഗവൺമെൻ്റിൻ്റെ നയ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾക്ക് അനുസൃതമായി ജർമ്മനി ഈ മേഖലയുമായുള്ള ഇടപഴകൽ വർദ്ധിപ്പിക്കും. ഇൻഡോ-പസഫിക് ഉൾപ്പെടെ എല്ലാ സമുദ്ര മേഖലകളിലും, 1982 ലെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ കടൽ നിയമം സംബന്ധിച്ച കൺവെൻഷനിൽ (UNCLOS) പ്രതിഫലിച്ചതുപോലെ, നാവിഗേഷൻ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെയും അന്തർദേശീയ നിയമങ്ങൾക്കനുസൃതമായി തടസ്സമില്ലാത്ത സമുദ്ര റൂട്ടുകളുടെയും പ്രാധാന്യവും ഇരുപക്ഷവും എടുത്തുകാണിച്ചു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, പ്രതിരോധ-സുരക്ഷാ ബന്ധങ്ങൾ കൂടുതൽ ശക്തമാക്കുന്നതിനും പരസ്പര ലോജിസ്റ്റിക് പിന്തുണ നൽകുന്നതിനുള്ള അടിസ്ഥാനം സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുമായി ഇന്ത്യയുടെയും ജർമ്മനിയുടെയും സായുധ സേനകൾ തമ്മിലുള്ള പരസ്പര ലോജിസ്റ്റിക് പിന്തുണയും കൈമാറ്റവും സംബന്ധിച്ച് ഒരു മെമ്മോറാണ്ടം ഓഫ് അറേഞ്ച്മെൻ്റ് ഉറപ്പിക്കാൻ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും സംയുക്ത ഉദ്ദേശ്യം പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഇൻഡോ-പസഫിക് തിയേറ്റർ. ഇന്തോ-പസഫിക്കിലെ സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, IOR-ലെ സമുദ്രഗതാഗതം നിരീക്ഷിക്കുന്നതിനായി ജർമ്മനി, ഗുരുഗ്രാമിലെ ഇൻഫർമേഷൻ ഫ്യൂഷൻ സെൻ്ററിൽ (IFC-IOR) ഒരു ലെയ്സൺ ഓഫീസറെ സ്ഥിരമായി വിന്യസിക്കും. .

25. ഇൻഡോ-പസഫിക് മേഖലയിൽ സുരക്ഷ, പ്രതിരോധ സഹകരണം എന്നീ രം​ഗത്ത് ജർമ്മനിയുടെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന ഇടപെടലിനെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും 2024 ഓഗസ്റ്റിൽ തരംഗ് ശക്തി അഭ്യാസത്തിനിടെ ഗോവയിലെ തുറമുഖ കോളിലും ഇന്ത്യൻ, ജർമ്മൻ വ്യോമസേനകളുടെ വിജയകരമായ സഹകരണത്തെ അഭിനന്ദിക്കുകയും ചെയ്തു. ജർമ്മൻ നേവൽ ഫ്രിഗേറ്റ് "ബാഡൻ-വുർട്ടെംബർഗ്", "ഫ്രാങ്ക്ഫർട്ട് ആം മെയിൻ" എന്ന കോംബാറ്റ് സപ്പോർട്ട് ഷിപ്പും ഇന്ത്യൻ നാവികസേനയും തമ്മിലുള്ള സംയുക്ത നാവിക അഭ്യാസങ്ങൾ. 2024 ജൂലൈയിൽ ഹാംബർഗിലേക്ക് ഇന്ത്യൻ നാവിക കപ്പലായ INS TABAR ന്റെ തുറമുഖ സന്ദർശനത്തിനെ ജർമ്മനി സ്വാഗതം ചെയ്തു.

26. യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ സംവിധാനങ്ങൾക്ക് കീഴിലും മറ്റ് പങ്കാളികളുമായും ഉഭയകക്ഷി ഗവേഷണം, സഹ-വികസന, സഹ-നിർമ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിലൂടെയും സുരക്ഷ, പ്രതിരോധ വിഷയങ്ങളിൽ ഉഭയകക്ഷി കൈമാറ്റം ശക്തമാക്കാൻ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും സമ്മതിച്ചു. ഇക്കാര്യത്തിൽ, സാങ്കേതിക സഹകരണം, ഉൽപ്പാദനം/സഹ-ഉൽപാദനം, പ്രതിരോധ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകളുടെയും ഉപകരണങ്ങളുടെയും സഹ-വികസനം എന്നിവയിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച് പ്രതിരോധ മേഖലയിലെ മെച്ചപ്പെടുത്തിയ വ്യവസായ തല സഹകരണത്തെ ഇരുപക്ഷവും പിന്തുണയ്ക്കും. OCCAR (ഓർഗനൈസേഷൻ ഫോർ ജോയിൻ്റ് ആർമമെൻ്റ് കോ-ഓപ്പറേഷൻ) യൂറോഡ്രോൺ പ്രോഗ്രാമിലെ നിരീക്ഷക പദവിക്കുള്ള ഇന്ത്യയുടെ അപേക്ഷയെ ജർമ്മനി സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു.
27. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക മേഖലയിലെ വിജയകരമായ 50 വർഷത്തെ സഹകരണത്തെ ഇരു നേതാക്കളും അഭിനന്ദിക്കുകയും പുനരുപയോഗ ഊർജം, സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ, അർദ്ധചാലകങ്ങൾ, AI, ക്വാണ്ടം സാങ്കേതികവിദ്യകൾ, കാലാവസ്ഥാ അപകടസാധ്യത, സുസ്ഥിര വിഭവ മാനേജ്‌മെൻ്റ്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം പൊരുത്തപ്പെടുത്തൽ, കാർഷിക പരിസ്ഥിതി ശാസ്ത്രം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ ഞങ്ങളുടെ സഹകരണം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നതിന് ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും പൊതു, സ്വകാര്യ മേഖലകൾക്കും ഗവേഷണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കും മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശമായി വർത്തിക്കുന്ന 'ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി ഇന്നൊവേഷൻ ആൻഡ് ടെക്‌നോളജി പാർട്ണർഷിപ്പ് റോഡ്‌മാപ്പ്' അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ അത് കൂടുതൽ വിപുലീകരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണ വീണ്ടും ഉറപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ബഹിരാകാശ, ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യകളെ ഭാവിയിലെ അഭിവൃദ്ധി, വികസനം, സാധ്യമായ സഹകരണം എന്നിവയ്ക്കുള്ള സുപ്രധാനവും വാഗ്ദാനപ്രദവുമായ മേഖലകളായി  രണ്ട് നേതാക്കളും കൂടുതൽ തിരിച്ചറിഞ്ഞു.

28. ഗവേഷണ-വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലയിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന കൈമാറ്റങ്ങളിലും ജർമ്മനിയിൽ പഠിക്കുന്ന ഇന്ത്യൻ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ എണ്ണം വർദ്ധിക്കുന്നതിലും ഇരു നേതാക്കളും സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തി. ഉഭയകക്ഷി വ്യവസായ-അക്കാദമ തന്ത്രപരമായ ഗവേഷണ വികസന പങ്കാളിത്തം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഇൻഡോ-ജർമ്മൻ സയൻസ് ആൻഡ് ടെക്‌നോളജി സെൻ്ററിൻ്റെ (IGSTC) പ്രധാന പങ്ക് ഇരു നേതാക്കളും അംഗീകരിച്ചു. ഐജിഎസ്ടിസിയുടെ സമീപകാല സംരംഭങ്ങളെയും നൂതന സാമഗ്രികളുടെ മേഖലയിലെ 2+2 പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനുള്ള സംയുക്ത പ്രഖ്യാപനത്തിൽ ഒപ്പുവെച്ചതിനെയും ഇരു നേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്തു. ഐജിഎസ്‌ടിസിയുടെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിലാക്കി, രണ്ട് നേതാക്കളും പങ്കിട്ട മൂല്യങ്ങളിൽ നങ്കൂരമിട്ടിരിക്കുന്നതും നവീകരണ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സാങ്കേതിക വികസനവും ഉൽപാദനവും വഴി നയിക്കപ്പെടുന്ന പുതിയ പങ്കാളിത്തം വികസിപ്പിക്കാനും കെട്ടിപ്പടുക്കാനുമുള്ള തങ്ങളുടെ ആഗ്രഹം പ്രകടിപ്പിച്ചു.

29. ഡിപ്പാർട്ട്‌മെൻ്റ് ഓഫ് സയൻസ് ആൻ്റ് ടെക്‌നോളജിയും (ഡിഎസ്‌ടി) ജർമ്മൻ റിസർച്ച് ഫൗണ്ടേഷനും (ഡിഎഫ്‌ജി) സംയുക്തമായി, ഇൻ്റർനാഷണൽ റിസർച്ച് ട്രെയിനിംഗ് ഗ്രൂപ്പ് (ഐആർടിജി) എന്ന പേരിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കുമിടയിൽ ആദ്യമായി അടിസ്ഥാന ഗവേഷണ കൂട്ടായ്മ മാതൃക ആരംഭിച്ചത് ഇരു നേതാക്കളും അംഗീകരിച്ചു. IISER തിരുവനന്തപുരത്തുനിന്നും വുർസ്‌ബർഗ് യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയിൽ നിന്നുമുള്ള ആദ്യത്തെ ഗ്രൂപ്പ് ഗവേഷകർ ഫോട്ടോലൂമിനെസെൻസ് ഇൻ സൂപ്പർമോളിക്യുലാർ മെട്രിക്‌സിൽ. സയൻസ്, ഇന്നൊവേഷൻ ലാൻഡ്‌സ്‌കേപ്പിന് അടിവരയിട്ടു കൊണ്ട്, അക്കാദമിക്, റിസർച്ച് സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ശാസ്ത്രീയ നവീകരണവും ഇൻകുബേഷൻ ആവാസവ്യവസ്ഥയും വളർത്തുന്നതിനുള്ള കൂട്ടായ വൈദഗ്ധ്യവും കഴിവും പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഒരു ഇൻഡോ-ജർമ്മൻ ഇന്നൊവേഷൻ ആൻഡ് ഇൻകുബേഷൻ എക്‌സ്‌ചേഞ്ച് പ്രോഗ്രാം ആരംഭിക്കാൻ അവർ ആഗ്രഹം പ്രകടിപ്പിച്ചു.

30. ജർമ്മനിയിലെ ഫെസിലിറ്റി ഫോർ ആൻ്റി-പ്രോട്ടോൺ ആൻഡ് അയോൺ റിസർച്ച് (FAIR), Deutsche Elektronen Synchrotron (DESY) എന്നിവയിലെ മെഗാ-സയൻസ് സൗകര്യങ്ങളിൽ ഇന്ത്യയുടെ പങ്കാളിത്തം ഉദാഹരിക്കുന്ന ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള ഇടപെടലിൽ ഇരു നേതാക്കളും തങ്ങളുടെ അഭിനന്ദനവും സംതൃപ്തിയും പ്രകടിപ്പിച്ചു. FAIR സൗകര്യം സമയബന്ധിതമായി നടപ്പിലാക്കുന്നത് ഉറപ്പാക്കാൻ സാമ്പത്തികം ഉൾപ്പെടെയുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത അവർ ദീർഘിപ്പിച്ചു. സിൻക്രോട്രോൺ റേഡിയേഷൻ സൗകര്യമായ പെട്രാ-III, DESYയിലെ ഫ്രീ-ഇലക്ട്രോൺ ലേസർ സൗകര്യമായ ഫ്ലാഷ് എന്നിവയിലെ സഹകരണത്തിൻ്റെ തുടർച്ചയും ഇരു നേതാക്കളും അംഗീകരിക്കുന്നു.

31. ഉന്നതവിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ ക്രമാനുഗതമായി വർധിച്ചുവരുന്ന പങ്കാളിത്തത്തെ ഇരു ഗവൺമെൻ്റുകളും സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു, ഇത് ഇരട്ട, സംയുക്ത ബിരുദങ്ങൾ സുഗമമാക്കുകയും സർവ്വകലാശാലകളും ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സഹകരണ ഗവേഷണവും അക്കാദമികവും സ്ഥാപനപരവുമായ കൈമാറ്റങ്ങളും തീവ്രമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പ്രത്യേകിച്ചും, "ജല സുരക്ഷയും ആ​ഗോള മാറ്റവും" എന്ന വിഷയത്തിൽ DAAD ന്റെ ഫണ്ടിം​ഗ് ഉപയോ​ഗിച്ചുള്ള ആദ്യ ഇന്തോ-ജർമ്മൻ സംയുക്ത ബിരുദാനന്തര ബിരുദ പ്രോഗ്രാമിന് ഇരുപക്ഷവും അഭിനന്ദനവും പൂർണ പിന്തുണയും പ്രകടിപ്പിച്ചു. ഇതിനൊപ്പം അദ്ധ്യാപനം, ഗവേഷണം, നവീകരണം, സംരംഭകത്വം എന്നിവയിൽ ഉഭയകക്ഷി സഹകരണം ആഴത്തിലാക്കുന്നതിനായി ഒരു "ട്രാൻസ് കാമ്പസ്" സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു കരാർ പൂർത്തീകരിക്കുന്നതിനുള്ള  TU ഡ്രെസ്ഡൻ, IITM എന്നിവയുടെ ഒരു പുതിയ സംരംഭത്തിനും ഇരുപക്ഷവും അഭിനന്ദനവും പൂർണ പിന്തുണയും പ്രകടിപ്പിച്ചു. ഐഐടി ഖരഗ്പൂരും ഡിഎഎഡിയും തമ്മിലുള്ള ധാരണാപത്രം ഒപ്പുവെച്ചതിനെ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും സ്വാഗതം ചെയ്തു, ഇത് ഇന്തോ-ജർമ്മൻ സർവകലാശാലാ സഹകരണ പദ്ധതികൾക്ക് സംയുക്ത ധനസഹായം ലഭ്യമാക്കും. ഇന്ത്യൻ, ജർമ്മൻ സർവ്വകലാശാലകൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണം ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്ന സ്പാർക് (അക്കാദമിക് ആൻഡ് റിസർച്ച് സഹകരണത്തിൻ്റെ പ്രോത്സാഹന പദ്ധതി) ന് കീഴിൽ "ജർമ്മൻ ഇന്ത്യൻ അക്കാദമിക് നെറ്റ്‌വർക്ക് ഫോർ ടുമാറോ" (ജയൻ്റ്) എന്ന സമർപ്പിത ആഹ്വാനത്തിന് ഇരുപക്ഷവും ശക്തമായ പിന്തുണ അറിയിച്ചു.

32. ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും തമ്മിലുള്ള ഡിജിറ്റൽ, സാങ്കേതിക പങ്കാളിത്തം കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന്, ഡിജിറ്റൽ പബ്ലിക് ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചറിലെ (DPI) അനുഭവവും വൈദഗ്ധ്യവും പങ്കിടാൻ ഇരു സർക്കാരുകളും സമ്മതിച്ചു, ഉദാ. ഡിപിഐയിലെ ഇന്ത്യയുടെ വൈദഗ്ധ്യവും ഇന്ത്യൻ ഐടി വ്യവസായത്തിൻ്റെ കരുത്തും പ്രയോജനപ്പെടുത്തി ഇരു രാജ്യങ്ങളിലും നവീകരണവും ഡിജിറ്റൽ പരിവർത്തനവും നടത്തുന്നതിന് ജർമ്മനിക്ക് കഴിയുന്ന വഴികൾ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുക. ഇൻറർനെറ്റ് ഭരണം, സാങ്കേതിക നിയന്ത്രണങ്ങൾ, സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഡിജിറ്റൽ പരിവർത്തനം, ഉയർന്നുവരുന്ന ഡിജിറ്റൽ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ തുടങ്ങിയ ഡിജിറ്റൽ വിഷയങ്ങളിലെ വിനിമയത്തിനുള്ള ഒരു പ്രധാന ഫോറം എന്ന നിലയിൽ, ഇൻഡോ-ജർമ്മൻ ഡിജിറ്റൽ ഡയലോഗ് (IGDD) രൂപീകരിച്ച 2023-24 ലെ വർക്ക് പ്ലാനിൻ്റെ അന്തിമരൂപത്തെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു. 

33. AI-യുടെ ഭരണത്തിന് നൂതനാശയ സൗഹൃദവും, സമതുലിതവും, എല്ലാവരെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതും, മനുഷ്യ കേന്ദ്രീകൃതവും അപകടസാധ്യത അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതുമായ സമീപനത്തിൻ്റെ ആവശ്യകത തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, SDG-യെ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാൻ AI-യെ പ്രയോജനപ്പെടുത്താൻ ഇരുപക്ഷവും ശ്രമിക്കും. ഇമേജ് ഡിറ്റക്ഷൻ, AI തുടങ്ങിയ ഡിജിറ്റൽ പരിഹാരങ്ങൾ കർഷകരെ സഹായിക്കുകയും കാർഷിക ഉൽപ്പാദനക്ഷമത, കാലാവസ്ഥാ പ്രതിരോധം, കാർബൺ സിങ്കുകൾ, സുസ്ഥിരത എന്നിവ വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട് കാർഷിക വിപ്ലവം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഡിജിറ്റൽ കൃഷിയുടെ വളർച്ച സുഗമമാക്കുന്നതിന് ഇരു രാജ്യങ്ങളും ദേശീയ പരിപാടികൾ നടത്തുകയും കാർഷിക ആധുനികവൽക്കരണത്തിനായി നിലവിലുള്ള സഹകരണവും നവീകരണവും കൈമാറ്റങ്ങളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ഡിജിറ്റൽ അഗ്രികൾച്ചർ, AI, IoT എന്നിവയിൽ അവരുടെ സഹകരണം തീവ്രമാക്കാൻ സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. 

34. നിർണായകവും ഉയർന്നുവരുന്നതുമായ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ, നവീകരണം, നൈപുണ്യ വികസനം എന്നീ മേഖലകളിലെ സഹകരണത്തിൻ്റെ തന്ത്രപരമായ പ്രാധാന്യം ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും അടിവരയിട്ടു. ഇന്നൊവേഷൻ ആൻഡ് ടെക്നോളജി പാർട്ണർഷിപ്പ് റോഡ്മാപ്പിൽ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നതുപോലെ ഉഭയകക്ഷി സഹകരണത്തിനുള്ള മുൻഗണനകൾ വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചുകൊണ്ട്, നവീകരണം, നൈപുണ്യ വികസനം, നിർണായകവും ഉയർന്നുവരുന്നതുമായ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ എന്നിവയിൽ സഹകരണത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാൻ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും സമ്മതിച്ചു. പരസ്പര വിശ്വാസത്തിലും ബഹുമാനത്തിലും അധിഷ്‌ഠിതവും പരസ്പര മൂല്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ തത്വങ്ങളും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതുമായ തുറന്നതും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതും സുരക്ഷിതവുമായ സാങ്കേതിക വാസ്തുവിദ്യ ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള പരസ്പര പ്രതിബദ്ധതയുടെ അംഗീകാരമായി, പ്രധാന സാങ്കേതിക മേഖലകളിൽ ഇരുരാജ്യങ്ങളുടെയും വ്യവസായവും അക്കാദമികവും തമ്മിൽ അടുത്ത ബന്ധം സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് മുൻഗണന നൽകും. അതിൻ്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ, തിരിച്ചറിഞ്ഞ മേഖലകളിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും ഫലാധിഷ്ഠിതവും പരസ്പര പ്രയോജനകരവുമായ സാങ്കേതിക സഹകരണം കൈവരിക്കും.

35. ദുരന്ത ലഘൂകരണം, സുനാമി മുന്നറിയിപ്പുകൾ, തീരദേശ അപകടങ്ങൾ, മുൻകൂർ മുന്നറിയിപ്പ് സംവിധാനങ്ങൾ, ദുരന്തസാധ്യത കുറയ്ക്കൽ, സമുദ്രശാസ്ത്രം, ധ്രുവ ശാസ്ത്രം, ബയോളജി, ബയോജിയോകെമിസ്ട്രി, ജിയോഫിസിക്സ്, ജിയോളജി എന്നിവയുടെ ഗവേഷണ മേഖലയിൽ സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിന്, ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സെൻ്റർ ഫോർ ഓഷ്യൻ ഇൻഫർമേഷൻ സർവീസസും (INCOIS) Helmholtz-Zentrum Potsdam - Deutsches GeoForschungsZentrum, നാഷണൽ സെൻ്റർ ഫോർ പോളാർ ആൻഡ് ഓഷ്യൻ റിസർച്ചും (NCPOR), AlfredWegener-Institut, Helmholtz-Zentrum für Polar-schung (Almholtz-Zentrum für Polar-Sungund) എന്നിവയും തമ്മിൽ ധാരാണാപത്രം ഒപ്പിട്ടതിനെ ഇരു സർക്കാരുകളും സ്വാഗതം ചെയ്തു. 

36. ടാറ്റ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഫണ്ടമെൻ്റൽ റിസർച്ചിൻ്റെ (TIFR) രണ്ട് കേന്ദ്രങ്ങളായ നാഷണൽ സെൻ്റർ ഫോർ ബയോളജിക്കൽ സയൻസസും (NCBS) ഇൻ്റർനാഷണൽ സെൻ്റർ ഫോർ തിയറിറ്റിക്കൽ സയൻസസും (ICTS) തമ്മിലുള്ള ബയോളജിക്കൽ, ഫിസിക്കൽ, മാത്തമാറ്റിക്കൽ സയൻസസിലെ ഉഭയകക്ഷി കരാറിനെ ഇരു സർക്കാരുകളും സ്വാഗതം ചെയ്തു. ഡിപ്പാർട്ട്‌മെൻ്റ് ഓഫ് അറ്റോമിക് എനർജി (DAE), ഇന്ത്യ, ജർമ്മനിയിലെ മാക്‌സ് പ്ലാങ്ക്-ഗെസൽഷാഫ്റ്റ് (MPG). ICTS, NCBS എന്നിവയുമായി വിവിധ മാക്സ് പ്ലാങ്ക് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടുകൾക്കിടയിൽ വിദ്യാർത്ഥികളും ഗവേഷണ ജീവനക്കാരും ഉൾപ്പെടെയുള്ള ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ കൈമാറ്റം ഈ കരാർ സഹായിക്കും.

37. OceanSat - 3, RISAT - 1A ഉപഗ്രഹങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ സ്വീകരിക്കുന്നതിനും പ്രോസസ്സ് ചെയ്യുന്നതിനുമായി ജർമ്മനിയിലെ ന്യൂസ്‌ട്രെലിറ്റ്‌സിലെ അന്താരാഷ്ട്ര ഗ്രൗണ്ട് സ്റ്റേഷൻ നവീകരിക്കുന്നതിന് M/s New Space India Ltd-ഉം M/s GAF AG-യും തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തെ ഇരു നേതാക്കളും അഭിനന്ദിച്ചു. ഹരിതവും സുസ്ഥിരവുമായ ഭാവിക്കായുള്ള പങ്കാളിത്തമാണിത്.

38. മൊത്തം പൂജ്യം പുറന്തള്ളൽ നേട്ടം കൈവരിക്കുന്നതിന് ഹരിതവും സുസ്ഥിരവും കാലാവസ്ഥയെ പ്രതിരോധിക്കുന്നതും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമായ വികസനത്തിൻ്റെ ആവശ്യകത ഇരുപക്ഷവും അംഗീകരിച്ചു. കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തിലും സുസ്ഥിര വികസനത്തിലും ഉഭയകക്ഷി, ത്രികക്ഷി, ബഹുമുഖ സഹകരണം ഗണ്യമായി വർധിപ്പിക്കാൻ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ഇന്ത്യ-ജർമ്മൻ ഗ്രീൻ ആൻഡ് സസ്റ്റൈനബിൾ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് പാർട്ണർഷിപ്പിന് (ജിഎസ്ഡിപി) കീഴിൽ ഇതുവരെ കൈവരിച്ച പുരോഗതി ഇരുപക്ഷവും അംഗീകരിച്ചു. പരസ്പര പ്രതിബദ്ധതകളാൽ നയിക്കപ്പെടുന്ന ഈ പങ്കാളിത്തം, പാരീസ് ഉടമ്പടിയിലും SDG-കളിലും പറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ലക്ഷ്യങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്നത് ത്വരിതപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിക്കുന്നു. ഈ സന്ദർഭത്തിൽ, വരാനിരിക്കുന്ന UNFCCC COP29 ൻ്റെ, പ്രത്യേകിച്ച് പുതിയ കളക്റ്റീവ് ക്വാണ്ടിഫൈഡ് ഗോളിൽ (NCQG) ഒരു അഭിലാഷമായ ഫലത്തിനായി സംയുക്തമായി പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതിൻ്റെ ആവശ്യകത ഇരുപക്ഷവും ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. ദേശീയ സാഹചര്യങ്ങളുടെ വെളിച്ചത്തിൽ, ആദ്യ ഗ്ലോബൽ സ്റ്റോക്ക്ടേക്ക് ഉൾപ്പെടെ COP28 ൻ്റെ ഫലങ്ങളോട് ഇരുപക്ഷവും അനുകൂലമായി പ്രതികരിക്കും.

39. ജിഎസ്ഡിപി ലക്ഷ്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള മന്ത്രിതല യോഗത്തിൽ പുരോഗതിയുടെ ശേഖരണത്തെ ഇരുപക്ഷവും അഭിനന്ദിച്ചു. ജിഎസ്ഡിപി നടപ്പിലാക്കുന്നതിന് സംഭാവന നൽകുന്നതിന്, നിലവിലുള്ള വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പുകളിലും മറ്റ് ഉഭയകക്ഷി ഫോർമാറ്റുകളിലും സംരംഭങ്ങളിലും സ്ഥിരമായ സംഭാഷണത്തിന് ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാണ്. പാരീസ് ഉടമ്പടി ലക്ഷ്യങ്ങളും എസ്ഡിജികളും കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള ജിഎസ്ഡിപി ലക്ഷ്യങ്ങളിലെ പുരോഗതിയുടെ ഒരു സ്റ്റോക്ക് ടേക്കിംഗ് നടത്തുന്നതിന്, അടുത്ത ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി ഇൻ്റർ ഗവൺമെൻ്റ് കൺസൾട്ടേഷനുകളുടെ ചട്ടക്കൂടിനുള്ളിൽ മിനിസ്റ്റീരിയൽ മെക്കാനിസത്തിൻ്റെ അടുത്ത യോഗം ഏറ്റവും പുതിയതായി നടക്കും. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ ചെറുക്കുന്നതിൽ അടുത്ത് സഹകരിക്കാനുള്ള തങ്ങളുടെ ഉദ്ദേശ്യം ഇരുപക്ഷവും ആവർത്തിച്ച് ഉറപ്പിച്ചു, അതിനാൽ സമീപഭാവിയിൽ ഇൻഡോ-ജർമ്മൻ കാലാവസ്ഥാ വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പിൻ്റെ ഒരു യോഗം നടത്താനുള്ള തങ്ങളുടെ ഉദ്ദേശ്യവും പ്രകടിപ്പിച്ചു.

40. GSDP യുടെ കുടക്കീഴിൽ, ഇരുപക്ഷവും പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു:

എ. ഇന്ത്യ-ജർമ്മൻ ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജൻ റോഡ്മാപ്പ് പുറത്തിറക്കി. ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജൻ്റെ ഉൽപ്പാദനം, ഉപയോഗം, കയറ്റുമതി എന്നിവയ്ക്കുള്ള ഇന്ത്യയുടെ അഭിലാഷത്തെ പിന്തുണയ്ക്കാൻ റോഡ്‌മാപ്പ് സഹായിക്കുമെന്ന് നേതാക്കൾ സമ്മതിച്ചു, ഇരു രാജ്യങ്ങളിലും സുസ്ഥിര ഊർജ സ്രോതസ്സായി ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജനെ വേഗത്തിൽ സ്വീകരിക്കുന്നതിനും ഇത് സഹായകമാകും.

ബി. GSDP-യുടെ കീഴിൽ ജർമ്മനിയും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള തീവ്രമായ സഹകരണം കാണിക്കുന്ന GSDP ഡാഷ്‌ബോർഡ്, പൊതുവിൽ പ്രാപ്യമാകുന്ന ഓൺലൈൻ ടൂൾ സമാരംഭിച്ചു. ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി സഹകരണം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന പ്രധാന കണ്ടുപിടുത്തങ്ങളുടെയും വിശാലമായ അനുഭവങ്ങളുടെയും ഒരു അവലോകനം ഇത് നൽകുന്നു. ജിഎസ്‌ഡിപി ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള സംയുക്ത പുരോഗതിയുടെ സ്റ്റോക്ക്‌ടേക്ക് ഇത് സുഗമമാക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വെല്ലുവിളികൾക്കുള്ള നൂതന പരിഹാരങ്ങളെക്കുറിച്ച് പ്രസക്തമായ പങ്കാളികൾക്ക് പ്രധാന വിവരങ്ങൾ നൽകുന്നു.

സി. എല്ലാവരേയും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന സാമൂഹികവും സാമ്പത്തികവുമായ വികസനത്തിന് ഹരിതവും സുസ്ഥിരവുമായ നഗരവൽക്കരണത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യവും ഇതിൻ്റെ ശക്തമായ ഫലങ്ങളും തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, എല്ലാവർക്കും സുസ്ഥിരമായ നഗര ചലനാത്മകത ഇന്ത്യയിൽ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പരസ്പര കാഴ്ചപ്പാടിന് അനുസൃതമായി പങ്കാളിത്തം പുതുക്കുന്നതിനും കൂടുതൽ ഉയർത്തുന്നതിനുമുള്ള ഒരു സംയുക്ത പ്രഖ്യാപനത്തിൽ ഒപ്പുവച്ചു. 2019-ൽ സ്ഥാപിതമായതുമുതൽ അർബൻ മൊബിലിറ്റി പങ്കാളിത്തം.

ഡി. ഇൻ്റർനാഷണൽ സോളാർ അലയൻസിൻ്റെ (ഐഎസ്എ) നേട്ടങ്ങളെയും ഭാവിയിലേക്കുള്ള കാഴ്ചപ്പാടിനെയും വളരെയധികം അഭിനന്ദിക്കുകയും ഐഎസ്എയ്ക്കുള്ളിൽ ഞങ്ങളുടെ സഹകരണം ശക്തമാക്കാൻ സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു.

ഇ. റിയോ കൺവെൻഷനുകളും എസ്ഡിജികളും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനെ പിന്തുണച്ച് വനനശീകരണവും നശീകരണവും തടയുന്നതിനും വന ഭൂപ്രകൃതി പുനഃസ്ഥാപിച്ചുകൊണ്ട് പ്രവണത മാറ്റുന്നതിനുമുള്ള മേഖലയിലെ സഹകരണത്തെ അഭിനന്ദിച്ചു.

41. ഇൻഡോ-ജർമ്മൻ എനർജി ഫോറം (ഐജിഇഎഫ്) അതിൻ്റെ വിവിധ പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെ ജർമ്മനിയും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള പൊതുവായ ഉഭയകക്ഷി സാമ്പത്തിക ബന്ധങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിലും സാമ്പത്തിക വളർച്ച പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിലും ആഗോള കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വെല്ലുവിളികളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നതിലും നിർണായക പങ്ക് വഹിച്ചതായി നേതാക്കൾ അംഗീകരിച്ചു.

42. 2024 സെപ്റ്റംബറിൽ ഗാന്ധിനഗറിൽ ജർമ്മനിയുമായി ചേർന്ന്, പുനരുപയോഗ ഊർജ മേഖലയിലെ പ്രധാന പങ്കാളികളെ ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്നതിൽ നാലാമത് ഗ്ലോബൽ റീ-ഇൻവെസ്റ്റ് റിന്യൂവബിൾ എനർജി ഇൻവെസ്റ്റേഴ്സ് മീറ്റ് & എക്സ്പോയുടെ പങ്ക് ഇരുപക്ഷവും അടിവരയിട്ടു. പുനരുപയോഗ ഊർജ നിക്ഷേപങ്ങൾ അതിവേഗം ട്രാക്കുചെയ്യുന്നതിനും ബിസിനസ് സഹകരണങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും ആഗോള വിതരണ ശൃംഖല വിപുലീകരിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഒരു പ്രധാന സംരംഭമായി റീ-ഇൻവെസ്റ്റിൻ്റെ വേളയിൽ ആരംഭിച്ച ‘ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി പ്ലാറ്റ്‌ഫോം ഫോർ റിന്യൂവബിൾ എനർജി വേൾഡ് വൈഡ്’ എന്ന പദ്ധതി ഇരു സർക്കാരുകളും അനുസ്മരിച്ചു. ഹരിത ധനസഹായം, സാങ്കേതികവിദ്യ, ബിസിനസ് അവസരങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള കൈമാറ്റങ്ങളിലൂടെ ഇന്ത്യയിലും ലോകമെമ്പാടും പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജത്തിൻ്റെ വ്യാപനം പ്ലാറ്റ്ഫോം ത്വരിതപ്പെടുത്തും.

43. ജൈവവൈവിധ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സംയുക്ത വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പിലൂടെ സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നത് തുടരാൻ ഇരു ഗവൺമെൻ്റുകളും തങ്ങളുടെ ആഗ്രഹം പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ആഗോള ജൈവവൈവിധ്യ ചട്ടക്കൂടിൻ്റെ ലക്ഷ്യങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള ആഗോള ശ്രമത്തിൽ CBD COP 16 ഒരു നിർണായക നിമിഷമാണെന്ന് അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്തു.

44. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള അനുഭവങ്ങളുടെയും സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെയും വിനിമയം തീവ്രമാക്കിക്കൊണ്ട് അവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ച മാലിന്യ സംസ്കരണത്തിനും സർക്കുലർ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്കും വേണ്ടിയുള്ള സംയുക്ത വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പിൻ്റെ ചർച്ചകളും ഫലങ്ങളും അനുസ്മരിച്ചുകൊണ്ട്, ഈ ഘടനകൾക്കുള്ളിൽ സഹകരണം ആഴത്തിലാക്കുന്നതിനുള്ള സാധ്യതകൾ പരിശോധിക്കാൻ ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു.  ഭാവിയിൽ സോളാർ വേസ്റ്റ് റീസൈക്ലിംഗിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. മാലിന്യങ്ങൾ, പ്രത്യേകിച്ച് പ്ലാസ്റ്റിക്കുകൾ, സമുദ്ര പരിസ്ഥിതിയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത് തടയുന്നതിനുള്ള അഭിലാഷ ലക്ഷ്യങ്ങളും നയങ്ങളും ഫലപ്രദവും കാര്യക്ഷമവുമായ നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള ഇന്തോ-ജർമ്മൻ പരിസ്ഥിതി സഹകരണത്തെ അവർ അഭിനന്ദിച്ചു. പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഒരു ആഗോള നിയമപരമായ കരാർ സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും അടുത്ത് സഹകരിക്കാൻ സമ്മതിച്ചു.

45. ആഫ്രിക്കയിലെ SDGകളും കാലാവസ്ഥാ ലക്ഷ്യങ്ങളും കൈവരിക്കുന്നതിന് അവരുടെ മുൻഗണനകൾ അനുസരിച്ച് മൂന്നാം രാജ്യങ്ങളിൽ സുസ്ഥിരവും പ്രായോഗികവും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമായ പദ്ധതികൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നതിനായി പരസ്പര ശക്തിയും അനുഭവങ്ങളും സംയോജിപ്പിക്കുന്ന ത്രികോണ വികസന സഹകരണത്തിന് (TDC) കീഴിൽ കൈവരിച്ച പുരോഗതി ഇരു നേതാക്കളും അംഗീകരിച്ചു. ഏഷ്യയും അതിനപ്പുറവും. കാമറൂൺ, ഘാന, മലാവി എന്നിവിടങ്ങളിലെ പൈലറ്റ് പദ്ധതികളുടെ പ്രോത്സാഹജനകമായ ഫലങ്ങളും ബെനിൻ, പെറു എന്നിവരുമായി നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന സംരംഭങ്ങളിലെ പുരോഗതിയും ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു. മേൽപ്പറഞ്ഞ സംരംഭങ്ങളുടെ വിജയകരമായ നടത്തിപ്പ് കണക്കിലെടുത്ത്, 2024-ലും അതിനുശേഷവും കാമറൂൺ (കൃഷി), മലാവി (വനിതാ സംരംഭകത്വം), ഘാന (ഹോർട്ടികൾച്ചർ) എന്നിവയുമായി ചേർന്ന് പൈലറ്റ് പ്രോജക്ടുകൾ ഉയർത്താൻ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും സമ്മതിച്ചു. കൂടാതെ, മില്ലറ്റുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മൂന്ന് പൈലറ്റ് പദ്ധതികൾ ആരംഭിക്കാൻ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു: രണ്ട് എത്യോപ്യയിലും ഒന്ന് മഡഗാസ്‌കറിലും. കൂടാതെ, പങ്കാളികളിലേക്ക് എത്തിച്ചേരുന്നതിനും അവരുടെ സംയുക്ത സംരംഭങ്ങൾ പൂർണ്ണ തോതിൽ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിനും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുമുള്ള സ്ഥാപനപരമായ സംവിധാനം ഇരുപക്ഷവും ആരംഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.
46. ​​ലിംഗസമത്വത്തിന് അടിസ്ഥാന പ്രാധാന്യമുണ്ടെന്നും സ്ത്രീകളുടെയും പെൺകുട്ടികളുടെയും ശാക്തീകരണത്തിൽ നിക്ഷേപിക്കുന്നത് 2030ലെ അജണ്ട നടപ്പാക്കുന്നതിൽ ഗുണകരമായ ഫലമുണ്ടാക്കുമെന്നും നേതാക്കൾ വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു. ജർമ്മനിയുടെ ഫെമിനിസ്റ്റ് ഫോറിൻ ആൻഡ് ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് നയങ്ങൾ ശ്രദ്ധിക്കുമ്പോൾ തന്നെ ആഗോള വെല്ലുവിളികളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നവരായി സ്ത്രീകളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വികസനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും സ്ത്രീകളുടെ സമ്പൂർണ്ണവും തുല്യവും ഫലപ്രദവും അർത്ഥപൂർണ്ണവുമായ പങ്കാളിത്തം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത അവർ ആവർത്തിച്ചു. ഹരിതവും സുസ്ഥിരവുമായ വികസനത്തിൽ സ്ത്രീകളുടെ നിർണായക പങ്ക് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ഇന്തോ-ജർമ്മൻ സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്താനുള്ള തങ്ങളുടെ ആഗ്രഹം ഇരുപക്ഷവും വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു.

47. കൂടാതെ, ജിഎസ്ഡിപിയുടെ ചട്ടക്കൂടിന് കീഴിലുള്ള സാമ്പത്തികവും സാങ്കേതികവുമായ സഹകരണത്തിനുള്ള നിലവിലുള്ള സംരംഭങ്ങളും പുതിയ പ്രതിബദ്ധതകളും സംബന്ധിച്ച് ഇതിനകം കൈവരിച്ച നാഴികക്കല്ലുകളെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു. 

a. 2024 സെപ്തംബറിൽ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെൻ്റും ഫെഡറൽ റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് ജർമ്മനി സർക്കാരും തമ്മിലുള്ള വികസന സഹകരണം സംബന്ധിച്ച ചർച്ചകളിൽ സമ്മതിച്ചതു പോലെ GSDP യുടെ എല്ലാ പ്രധാന മേഖലകളിലും 1 ബില്യൺ EUR-ലധികം  പുതിയ പ്രതിബദ്ധതകൾ ഏറ്റെടുക്കുന്നതോടെ 2022-ൽ GSDP ആരംഭിച്ചതുമുതലുള്ള സമാഹരിച്ച പ്രതിബദ്ധതകൾ ഏകദേശം 3.2 ബില്യൺ EUR ആകും.

b.ഇന്തോ-ജർമ്മൻ പുനരുപയോ​ഗ ഊർജ്ജ പങ്കാളിത്തത്തിന് കീഴിൽ, സഹകരണം നൂതന സൗരോർജ്ജം, ഹരിത ഹൈഡ്രജൻ, മറ്റ് പുനരുപയോഗിക്കാവുന്നവ, ഗ്രിഡ് ഏകീകരണം, സംഭരണം, പുനരുപയോഗ ഊർജ മേഖലയിലെ നിക്ഷേപം എന്നിവയിൽ ഊർജ പരിവർത്തനം സുഗമമാക്കുന്നതിനും വിശ്വസനീയവും മുഴുവൻ സമയവും പുനരുപയോ​ഗ വൈദ്യുതി വിതരണം ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള  ആവശ്യകതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിനുമായി ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. 

c. വരുമാനം, ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ, കാലാവസ്ഥാ പ്രതിരോധം, മണ്ണിൻ്റെ ആരോഗ്യം, ജൈവവൈവിധ്യം, വന ആവാസവ്യവസ്ഥകൾ, ജലസുരക്ഷ എന്നിവ പരിപോഷിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ ഇന്ത്യയിലെ ദുർബല ഗ്രാമീണ ജനതയ്ക്കും ചെറുകിട കർഷകർക്കും  "കാർഷികശാസ്ത്രവും പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെ സുസ്ഥിര പരിപാലനവും" എന്ന സഹകരണം പ്രയോജനപ്പെടുന്നു.

d. സുസ്ഥിര നഗരവികസനത്തിൽ തങ്ങളുടെ വിജയകരമായ സഹകരണം തുടരാനുള്ള തങ്ങളുടെ ഉദ്ദേശ്യം ഇരുപക്ഷവും ആവർത്തിച്ചു.

വാണിജ്യ-സാമ്പത്തിക സഹകരണത്തിലൂടെ പ്രതിരോധശേഷി കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നു

48. സമീപ വർഷങ്ങളിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ഉഭയകക്ഷി വ്യാപാരത്തിൻ്റെ കാര്യത്തിൽ സ്ഥിരതയാർന്ന ഉയർന്ന പ്രകടനത്തെ ഇരു നേതാക്കളും അഭിനന്ദിക്കുകയും വ്യാപാരവും നിക്ഷേപ പ്രവാഹവും കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഇന്ത്യയിലെയും ജർമ്മനിയിലെയും പങ്കാളികളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യയും ജർമ്മനിയും തമ്മിലുള്ള ശക്തമായ രണ്ട്-വഴി നിക്ഷേപങ്ങളും ആഗോള വിതരണ ശൃംഖലയെ വൈവിധ്യവത്കരിക്കുന്നതിൽ അത്തരം നിക്ഷേപങ്ങളുടെ ഗുണപരമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങളും നേതാക്കൾ ശ്രദ്ധിച്ചു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ജർമ്മനിയിൽ നിന്നുള്ള ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള ബിസിനസ് എക്സിക്യൂട്ടീവുകളുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ ജർമ്മൻ ബിസിനസിൻ്റെ ദ്വിവാർഷിക മുൻനിര ഫോറമായ APK 2024, ജർമ്മൻ ബിസിനസുകൾക്ക് ഇന്ത്യയിൽ ലഭ്യമായ വിപുലമായ അവസരങ്ങൾ പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു നിർണായക വേദിയാണെന്ന് നേതാക്കൾ ആത്മവിശ്വാസം പ്രകടിപ്പിച്ചു.

49. ഇന്ത്യയിലെ ജർമ്മൻ ബിസിനസ്സുകളുടെയും ജർമ്മനിയിലെ ഇന്ത്യൻ ബിസിനസുകളുടെയും ദീർഘകാല സാന്നിധ്യത്തിന് ഇരുപക്ഷവും അടിവരയിടുകയും ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, വ്യാപാര ബന്ധം കൂടുതൽ ആഴത്തിലാക്കാൻ പ്രവർത്തിക്കാൻ സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി സിഇഒ ഫോറം ഇന്ത്യ-ജർമ്മനി എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വ്യവസായ-വ്യവസായ നേതാക്കളുമായി ഇടപഴകുന്നതിനുള്ള ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള വേദിയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നതിനെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു. വ്യാപാരവും നിക്ഷേപവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്‌നങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിനുള്ള ഇന്തോ-ജർമ്മൻ ഫാസ്റ്റ് ട്രാക്ക് മെക്കാനിസത്തിൻ്റെ നേട്ടങ്ങളും അവർ അടിവരയിട്ടു, അതിൻ്റെ പ്രവർത്തനം തുടരാൻ ഇരു കൂട്ടരും തയ്യാറാണ്.

50. സാമ്പത്തിക വളർച്ചയിലും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലും സൂക്ഷ്മ, ചെറുകിട, ഇടത്തരം സംരംഭങ്ങളുടെ (എംഎസ്എംഇ)/മിറ്റൽസ്റ്റാൻഡിൻ്റെ പ്രാധാന്യം തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, ഉഭയകക്ഷി നിക്ഷേപത്തിലെ വളർച്ചയും ജർമ്മനിയെ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന 'മേക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ മിറ്റൽസ്റ്റാൻഡ്' പദ്ധതിയുടെ വിജയവും ഇരുപക്ഷവും അംഗീകരിച്ചു. ഇന്ത്യയിൽ നിക്ഷേപിക്കാനും ബിസിനസ്സ് ചെയ്യാനും ശ്രമിക്കുന്ന മിറ്റൽസ്റ്റാൻഡ് സംരംഭങ്ങൾ. സമാനമായ രീതിയിൽ, നവീകരണത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൽ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ വഹിക്കുന്ന പ്രധാന പങ്ക് ഇരു സർക്കാരുകളും അംഗീകരിച്ചു, കൂടാതെ ഇന്ത്യൻ വിപണിയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിനായി സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളെ വിജയകരമായി സുഗമമാക്കിയതിന് ജർമ്മൻ ആക്‌സിലറേറ്ററിനെ (GA) അഭിനന്ദിക്കുകയും ഇന്ത്യയിൽ തങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യം സ്ഥാപിക്കാനുള്ള പദ്ധതികളെ സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. . ജർമ്മനിയിൽ വിപണി പ്രവേശനം നേടുന്നതിന് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളെ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള അനുബന്ധ പരിപാടി ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക സഹകരണം കൂടുതൽ മെച്ചപ്പെടുത്തുമെന്ന് ഇരുപക്ഷവും അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.

51. ഫെഡറൽ, സംസ്ഥാന ഗവൺമെൻ്റുകളും സ്വകാര്യമേഖലയിലെ പങ്കാളികളും തമ്മിലുള്ള സഹകരണം ഉൾപ്പെടുന്ന നൈപുണ്യമുള്ള കുടിയേറ്റത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഉഭയകക്ഷി സഹകരണം ഒന്നിലധികം മേഖലകളിൽ വ്യാപിക്കുന്നതിനാൽ, മൈഗ്രേഷൻ ആൻഡ് മൊബിലിറ്റി പാർട്ണർഷിപ്പ് കരാറിൻ്റെ (എംഎംപിഎ) വ്യവസ്ഥകൾ പൂർണ്ണമായി നടപ്പിലാക്കാൻ ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണ്. എംഎംപിഎയിൽ പറഞ്ഞിരിക്കുന്ന പ്രതിബദ്ധതകൾക്ക് അനുസൃതമായി, ന്യായവും നിയമപരവുമായ തൊഴിൽ കുടിയേറ്റം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ഇരുപക്ഷവും സമർപ്പിതരായി നിലകൊള്ളുന്നു. ന്യായമായ റിക്രൂട്ട്‌മെൻ്റ് സമ്പ്രദായങ്ങൾ, സുതാര്യമായ വിസ നടപടിക്രമങ്ങൾ, തൊഴിലാളികളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കൽ എന്നിവ ഉൾപ്പെടെ, അന്തസ്സോടെയും ബഹുമാനത്തോടെയും കുടിയേറ്റ തൊഴിലാളികളെ പരിഗണിക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്ന അന്താരാഷ്ട്ര മാനദണ്ഡങ്ങളാൽ ഈ സമീപനം നയിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ തത്ത്വങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിലൂടെ, ചൂഷണത്തിനെതിരെയും അന്താരാഷ്ട്ര തൊഴിൽ മാനദണ്ഡങ്ങൾ പാലിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിലും എല്ലാ കക്ഷികൾക്കും പ്രയോജനപ്പെടുന്ന രീതിയിൽ വിദഗ്ധ തൊഴിലാളികളുടെ ചലനം സുഗമമാക്കുകയാണ് ഇരു രാജ്യങ്ങളും ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

52. എംഎംപിഎയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, അതാത് മന്ത്രാലയങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള പരസ്പര താൽപ്പര്യമുള്ള മേഖലകളിൽ ഉഭയകക്ഷി സഹകരണവും വിനിമയവും വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഇരുപക്ഷവും തൊഴിൽ, തൊഴിൽ മേഖലകളിൽ ഒരു ജെഡിഐ കൊണ്ടു വന്നു. 2023-ൽ ഇന്ത്യൻ G20 അധ്യക്ഷ പദവി ഏറ്റെടുക്കുന്ന G20 പ്രതിബദ്ധതയായ അന്താരാഷ്ട്ര റഫറൻസ് ക്ലാസിഫിക്കേഷനെക്കുറിച്ചുള്ള സാധ്യതാ പഠനത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുമെന്ന് ജർമ്മൻ ഭാഗം അറിയിച്ചു. എംപ്ലോയീസ് സ്റ്റേറ്റ് ഇൻഷുറൻസ് കോർപ്പറേഷൻ (ESIC), ഡയറക്‌ടറേറ്റ് ജനറൽ ഓഫ് എംപ്ലോയ്‌മെൻ്റ് (DGE), ജർമ്മൻ സോഷ്യൽ ആക്‌സിഡൻ്റ് ഇൻഷുറൻസ് (DGUV) എന്നിവ തമ്മിൽ തൊഴിൽ രോഗങ്ങൾ, പുനരധിവാസം, ഭിന്നശേഷിക്കാരായ തൊഴിലാളികളുടെ തൊഴിൽ പരിശീലനം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ ധാരണാപത്രം ഒപ്പിടാൻ ഇരു നേതാക്കളും കാത്തിരിക്കുകയാണ്.  

53. ജർമ്മനിയിലെ എല്ലാ നീല കാർഡ് ഉടമകളിൽ 1/4-ലധികം ഇന്ത്യൻ പ്രൊഫഷണലുകൾ ഉണ്ടെന്നും ഇന്ത്യൻ വിദ്യാർത്ഥികൾ ഇപ്പോൾ ജർമ്മനിയിലെ അന്താരാഷ്ട്ര വിദ്യാർത്ഥികളുടെ ഏറ്റവും വലിയ കൂട്ടത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നുണ്ടെന്നും ഇരു നേതാക്കളും അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്, ജർമ്മനിയിലെ നൈപുണ്യങ്ങളുടെയും കഴിവുകളുടെയും ആവശ്യകതകളും ജർമ്മൻ തൊഴിൽ വിപണിയുടെ ഒരു മുതൽക്കൂട്ടാകാൻ കഴിയുന്ന ഇന്ത്യയിലെ യുവാക്കളും വിദ്യാസമ്പന്നരും വൈദഗ്ധ്യമുള്ളവരുമായ ആളുകളുടെ വിശാലമായ റിസർവോയറും തമ്മിലുള്ള പരസ്പര പൂരകങ്ങൾ അവർ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ഫെഡറൽ എംപ്ലോയ്‌മെൻ്റ് ഏജൻസി, നാഷണൽ സ്‌കിൽ ഡെവലപ്‌മെൻ്റ് കൗൺസിൽ, ഇന്ത്യ (എൻഎസ്‌ഡിസി), ദേശീയ, സംസ്ഥാന തലങ്ങളിൽ സമാനമായ മറ്റ് സർക്കാർ ഏജൻസികളുമായുള്ള നിലവിലുള്ള വിനിമയം കൂടുതൽ ആഴത്തിലാക്കും. ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള നൈപുണ്യമുള്ള കുടിയേറ്റം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി ജർമ്മൻ ഫെഡറൽ ഗവൺമെൻ്റിൻ്റെ പുതിയ ദേശീയ തന്ത്രം ആരംഭിച്ചതിനെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു.

54. നൈപുണ്യ വികസനം, തൊഴിലധിഷ്ഠിത വിദ്യാഭ്യാസം, പരിശീലനം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരണാപത്രം ഒപ്പുവെച്ചതിൽ ഇരു നേതാക്കളും സംതൃപ്തി പ്രകടിപ്പിച്ചു, ഇത് ഇന്ത്യയിൽ വിദഗ്ധ തൊഴിലാളികളുടെ ഒരു കൂട്ടം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലും 
 പ്രത്യേകിച്ച് ഹരിത കഴിവുകളുടെ മേഖലകളിൽ  സ്ത്രീകളുടെ പങ്കാളിത്തം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിലും ഇന്ത്യയുടെയും ജർമ്മനിയുടെയും ശക്തികളെ സ്വാധീനിക്കുന്നു. തൊഴിലാളികളുടെ അന്താരാഷ്ട്ര ചലനം സുഗമമാക്കുന്നതിനുള്ള ഘടകങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുത്താൻ ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു. 

55. സെക്കണ്ടറി സ്‌കൂളുകൾ, സർവ്വകലാശാലകൾ, തൊഴിലധിഷ്ഠിത വിദ്യാഭ്യാസ കേന്ദ്രങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഇന്ത്യയിൽ ജർമ്മൻ ഭാഷ പഠിപ്പിക്കുന്നത് വിപുലീകരിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തിൽ ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാണ്. ഭാഷാധ്യാപകരുടെ പരിശീലനം ഉൾപ്പെടെ ഇന്ത്യയിലും ജർമ്മനിയിലും പരസ്പരം ഭാഷകൾ പഠിപ്പിക്കുന്നത് കൂടുതൽ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് അവർ ഇന്ത്യൻ, ജർമ്മൻ സംസ്ഥാനങ്ങളെയും സാംസ്കാരിക കേന്ദ്രങ്ങളെയും വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളെയും പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. ജർമ്മൻ അധ്യാപകരുടെ ഔപചാരിക പരിശീലനത്തിനും തുടർ വിദ്യാഭ്യാസത്തിനുമുള്ള ഒരു ഘടന വികസിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള DAAD യുടെയും ഗോഥെ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിൻ്റെയും സംയുക്ത ശ്രമങ്ങളെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്തു.

56. സാമ്പത്തിക വളർച്ചയ്ക്ക് ഉയർന്ന വൈദഗ്ധ്യമുള്ള പ്രൊഫഷണലുകളുടെ സംഭാവനയെ ഇരുപക്ഷവും വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു, "ജർമ്മനിയുമായി ബിസിനസ്സിൽ പങ്കാളിത്തം" എന്ന പ്രോഗ്രാമിന് കീഴിൽ നേടിയ ഫലങ്ങൾ സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തി, കൂടാതെ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള കോർപ്പറേറ്റ് എക്സിക്യൂട്ടീവുകളുടെയും ജൂനിയർ എക്സിക്യൂട്ടീവുകളുടെയും വിപുലമായ പരിശീലനത്തെക്കുറിച്ച് ജെഡിഐ പുതുക്കി.

57. മൈഗ്രേഷൻ ആൻഡ് മൊബിലിറ്റി പാർട്ണർഷിപ്പ് എഗ്രിമെൻ്റിനൊപ്പം (എംഎംപിഎ), ക്രമരഹിതമായ കുടിയേറ്റം പരിഹരിക്കാൻ ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു. ഈ ആവശ്യത്തിനായി, എംഎംപിഎ പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നതു മുതൽ റിട്ടേൺ മേഖലയിൽ ഇരുപക്ഷവും സഹകരണം സ്ഥാപിച്ചു. ഇതുവരെ കൈവരിച്ച പുരോഗതിയെ ഇരുപക്ഷവും സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും ഉചിതമായ നടപടിക്രമ ക്രമീകരണങ്ങളിലൂടെ സഹകരണം കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കുകയും കാര്യക്ഷമമാക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം അടിവരയിടുകയും ചെയ്തു.
58. ഇരു കക്ഷികളും അവരുടെ പൗരന്മാരും തമ്മിലുള്ള വളർന്നുവരുന്ന ബന്ധത്തെ നേതാക്കൾ സ്വാഗതം ചെയ്തു. വളർന്നുവരുന്ന ഈ ബന്ധങ്ങളിൽ നിന്ന് ഉടലെടുക്കുന്ന കോൺസുലർ പ്രശ്നങ്ങളും കോൺസുലർ പ്രശ്നങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ കാര്യങ്ങളിലും സംഭാഷണത്തിൻ്റെ ആവശ്യകതയും അവർ അംഗീകരിച്ചു. വിവിധ കോൺസുലാർ, വിസ, അതത് പ്രദേശങ്ങളിൽ താമസിക്കുന്ന മറുവശത്തുള്ള പൗരന്മാരെ ബാധിക്കുന്ന മറ്റ് വിഷയങ്ങൾ എന്നിവയിൽ ഉഭയകക്ഷി സംഭാഷണത്തിന് ഉചിതമായ ഫോർമാറ്റ് നേരത്തേ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനായി പ്രവർത്തിക്കാൻ അവർ സമ്മതിച്ചു.

59. സാംസ്കാരിക അംബാസഡർമാരായും നവീകരണത്തിനും ആളുകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഉത്തേജകങ്ങൾ എന്ന നിലയിലുള്ള തങ്ങളുടെ യുവാക്കളുടെ പങ്ക് ഇരുപക്ഷവും അംഗീകരിച്ചു - ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ജനങ്ങളുടെ ബന്ധം. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, യുവാക്കളുടെ സഹകരണത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് ഇരു നേതാക്കളും ഊന്നിപ്പറയുകയും യുവജന വിനിമയങ്ങൾക്കും ഇരുവിഭാഗങ്ങൾക്കുമിടയിൽ പ്രതിനിധി സംഘങ്ങൾക്കുമായി ഫോറം സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള നിർദ്ദേശം ശ്രദ്ധിക്കുകയും ചെയ്തു. പരസ്പര അടിസ്ഥാനത്തിൽ വിദ്യാർത്ഥി കൈമാറ്റം സുഗമമാക്കാനും ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിക്കുന്നു.

60. സാംസ്കാരിക മേഖലയിൽ നടക്കുന്ന കാര്യമായ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഇരുപക്ഷവും സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തുകയും ഇന്ത്യൻ, ജർമ്മൻ ദേശീയ മ്യൂസിയങ്ങളായ പ്രഷ്യൻ ഹെറിറ്റേജ് ഫൗണ്ടേഷൻ, നാഷണൽ ഗാലറി ഓഫ് മോഡേൺ ആർട്ട്, ഇന്ത്യ എന്നിവ തമ്മിലുള്ള മ്യൂസിയം സഹകരണം സംബന്ധിച്ച ധാരണാപത്രത്തിൻ്റെ വ്യാപ്തി വിപുലീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. 

61. ജി 20 ന്യൂ ഡൽഹി ലീഡേഴ്‌സ് ഡിക്ലറേഷൻ (2023) അനുസരിച്ച്, സാംസ്കാരിക വസ്തുക്കളുടെ പുനഃസ്ഥാപനവും സംരക്ഷണവും ദേശീയ, പ്രാദേശിക, സംസ്ഥാന തലങ്ങളിൽ സാംസ്കാരിക സ്വത്തുക്കളുടെ അനധികൃത കടത്തിനെതിരായ പോരാട്ടവും സംബന്ധിച്ച് അടുത്ത് സഹകരിക്കാനുള്ള ഉദ്ദേശ്യത്തിന് ഇരു നേതാക്കളും അടിവരയിട്ടു.  ഉത്ഭവ രാജ്യത്തിനും സമൂഹത്തിനും പ്രസക്തമായി ഇത്തരം വസ്തുക്കളുടെ തിരികെ കൊണ്ടു വരലും പുനഃസ്ഥാപിക്കലും സാധ്യമാക്കുക, ഈ ശ്രമത്തിൽ സുസ്ഥിരമായ സംഭാഷണത്തിനും പ്രവർത്തനത്തിനും ഇരു കൂട്ടരും ആഹ്വാനം ചെയ്തു.

62. ജർമ്മനിയിലെ സർവ്വകലാശാലകളിൽ ഇന്ത്യൻ അക്കാദമിക് ചെയർ സ്ഥാപിക്കുന്നതുപോലുള്ള സംരംഭങ്ങളിലൂടെ ഗണ്യമായ സാംസ്കാരികവും അക്കാദമികവുമായ കൈമാറ്റങ്ങളെ ഇരു ​ഗവൺമെന്റുകളും അഭിനന്ദിച്ചു.

63. ഏഴാമത് ഐജിസിയിൽ നടന്ന ചർച്ചകളിൽ ഇരു നേതാക്കളും സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തുകയും ഇന്ത്യ-ജർമ്മൻ തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തം കൂടുതൽ വിപുലീകരിക്കാനും ആഴത്തിലാക്കാനുമുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധത വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു. പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ ഊഷ്മളമായ ആതിഥ്യത്തിന് നന്ദി പറയുന്ന ചാൻസലർ ഷോൾസ്, അടുത്ത ഐജിസിക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കാൻ ജർമ്മനി കാത്തിരിക്കുകയാണെന്നും അറിയിച്ചു.

-NK-