ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુએ આજે ​​(22 ઓક્ટોબર, 2024) નવી દિલ્હીમાં પાંચમા રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કાર પ્રદાન કર્યા.

આ પ્રસંગે રાષ્ટ્રપતિએ જણાવ્યું હતું કે પાણી એ દરેક વ્યક્તિની મૂળભૂત જરૂરિયાત અને મૂળભૂત માનવ અધિકાર છે. સ્વચ્છ પાણીની પહોંચ સુનિશ્ચિત કર્યા વિના સ્વચ્છ અને સમૃદ્ધ સમાજનું નિર્માણ થઈ શકતું નથી. પાણીની અનુપલબ્ધતા અને નબળી સ્વચ્છતાથી વંચિતોના આરોગ્ય, ખાદ્ય સુરક્ષા અને આજીવિકા પર વધુ અસર પડે છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે સર્વવિદિત તથ્ય છે કે પૃથ્વી પર તાજા પાણીના સંસાધનો મર્યાદિત માત્રામાં ઉપલબ્ધ છે, છતાં આપણે જળ સંરક્ષણ અને વ્યવસ્થાપનને અવગણીએ છીએ. માનવસર્જિત કારણોસર આ સંસાધનો પ્રદૂષિત અને સમાપ્ત થઈ રહ્યા છે. તેમણે તે જાણીને આનંદ થયો કે ભારત સરકારે જળ સંરક્ષણ અને જળ સંચયને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ઘણા પગલાં લીધાં છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે જળ સંરક્ષણ એ આપણી પરંપરાનો એક ભાગ છે. આપણા પૂર્વજો ગામડાઓ પાસે તળાવો બાંધતા હતા. તેઓ મંદિરોમાં અથવા તેની નજીક જળાશયો બનાવતા હતા જેથી પાણીની અછતના કિસ્સામાં સંગ્રહિત પાણીનો ઉપયોગ કરી શકાય. કમનસીબે આપણે આપણા પૂર્વજોના જ્ઞાનને ભૂલી રહ્યા છીએ. કેટલાક લોકોએ અંગત લાભ માટે જળાશયો પર અતિક્રમણ કર્યું છે. આ માત્ર દુષ્કાળ દરમિયાન પાણીની ઉપલબ્ધતાને અસર કરતું નથી પણ જ્યારે અતિશય વરસાદ હોય ત્યારે પૂર જેવી પરિસ્થિતિ પણ સર્જાય છે.

રાષ્ટ્રપતિએ એ વાત પર ભાર આપ્યો કે જળ સંસાધનોનું સંરક્ષણ અને સંવર્ધન એ આપણા સૌની સામૂહિક જવાબદારી છે. આપણી સક્રિય ભાગીદારી વિના, જળ-સુરક્ષિત ભારતનું નિર્માણ શક્ય નથી. તેમણે એ વાત પર ભાર આપ્યો કે આપણે નાના પ્રયાસો દ્વારા નોંધપાત્ર યોગદાન આપી શકીએ છીએ. ઉદાહરણ તરીકે, આપણે આપણા ઘરના નળ ખુલ્લા ન રાખવા જોઈએ, એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે ઓવરહેડ પાણીની ટાંકીમાંથી પાણી ઓવરફ્લો ન થાય, ઘરોમાં પાણીના સંગ્રહની વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ અને પરંપરાગત જળાશયોનું સામૂહિક રીતે નવીનીકરણ કરવું જોઈએ.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કાર એ જળ સંસાધનો પ્રત્યે સંબંધિત અભિગમો અને પગલાંઓને પ્રોત્સાહન આપવાની દિશામાં એક પ્રશંસનીય પગલું છે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો કે આ કાર્યક્રમના માધ્યમથી પુરસ્કાર વિજેતાઓના "સર્વોત્તમ અભ્યાસ" લોકો સુધી પહોંચશે.

રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારોનો ઉદ્દેશ્ય લોકોમાં પાણીના મહત્વ વિશે જાગૃતિ લાવવા અને તેમને પાણીના શ્રેષ્ઠ ઉપયોગની પદ્ધતિઓ અપનાવવા માટે પ્રેરિત કરવાનો છે. પાંચમો રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કાર નવ કેટેગરીમાં રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા - શ્રેષ્ઠ રાજ્ય, શ્રેષ્ઠ જિલ્લા, શ્રેષ્ઠ ગ્રામ પંચાયત, શ્રેષ્ઠ શહેરી સ્થાનિક સંસ્થા, શ્રેષ્ઠ શાળા અથવા કોલેજ, શ્રેષ્ઠ ઉદ્યોગ, શ્રેષ્ઠ પાણી વપરાશકર્તા સંઘ, શ્રેષ્ઠ સંસ્થા (શાળા અથવા કૉલેજ સિવાય), અને શ્રેષ્ઠ નાગરિક સમાજ.

રાષ્ટ્રપતિનું ભાષણ જોવા માટે કૃપા કરીને અહીં ક્લિક કરો -

AP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com