ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଓ ଜଳପଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ଜାତୀୟ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ମହୋତ୍ସବର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ଆଜି ପୁରୀରେ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସମ୍ମିଳନୀ ୨୦୨୪ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି । ଏଥିରେ ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଓ ସଂରକ୍ଷକଙ୍କ ସମେତ ୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ଲାଇଟହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବିପୁଳ ସମ୍ଭାବନା ଏବଂ ଏହି ସାମୁଦ୍ରିକ ଢାଞ୍ଚାଗୁଡ଼ିକର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ରଣନୀତି ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିକାଶକୁ ଐତିହ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ ସହିତ ମିଶ୍ରଣ କରିବା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ।

ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ପୁରୀ ସାଂସଦ ସମ୍ବିତ ପାତ୍ର, କେନ୍ଦ୍ର ପେଟ୍ରୋଲିୟମ, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ସୁରେଶ ଗୋପୀ; ଓଡ଼ିଶା ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ପ୍ରଭାତୀ ପରିଡ଼ାଙ୍କ ସମେତ ବହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ପାରମ୍ପରିକ ଦୀପ ପ୍ରଜ୍ୱଳନ ପରେ ମାନ୍ୟବର ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଓ ଜଳପଥ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶାନ୍ତନୁ ଠାକୁର ମୁଖ୍ୟ ଉଦଘାଟନୀ ବକ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ସାମୁଦ୍ରିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ ବିକଶିତ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।

‘‘ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ଐତିହ୍ୟର ବିପୁଳ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଉଜାଗର କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଜଳପଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଆମର ଐତିହାସିକ ଲାଇଟ୍ ହାଉସଗୁଡ଼ିକୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନମୂଳକ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସାମୁଦ୍ରିକ ଦିଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟକାରୀ ସାଜିଥିବା ଏହି ଭବ୍ୟ ଢାଞ୍ଚା ଏବେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଶିକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ ହେଉଛି। ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ୭୫ଟି ଐତିହାସିକ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ର ବିକାଶ ସହିତ ଆମେ କେବଳ ଇତିହାସକୁ ସଂରକ୍ଷିତ କରୁନାହୁଁ ବରଂ ମନୋରଞ୍ଜନ ଓ ଜନଭାଗିଦାରୀ ପାଇଁ ଜୀବନ୍ତ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛୁ’’, କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଠାକୁର କହିଥିଲେ।

ସମସ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ୱେଷଣ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଏଥିରେ ରହିଥିବା ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ଆଧୁନିକତାର ଅନନ୍ୟ ମିଶ୍ରଣ ଅନୁଭବ କରନ୍ତୁ ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ।

ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ଆଣ୍ଡ୍ ଲାଇଟ୍‌ ସିପ୍ସ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ଡିଜିଏଲ୍) ପକ୍ଷରୁ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଉପସ୍ଥାପନା ଜରିଆରେ ଭାରତରେ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ ସମ୍ଭାବନା କୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରାଯାଇଥିଲା। ୬୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିମୟରେ ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦୂରଦର୍ଶୀ ନେତୃତ୍ୱରେ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ୯ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ ୧ଟି କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ୭୫ଟି ଐତିହାସିକ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ବିକଶିତ ହୋଇଛି। ସଂଗ୍ରହାଳୟ, ଆମ୍ଫି ଥିଏଟର, ଶିଶୁ ଉଦ୍ୟାନ ଆଦି ଆଧୁନିକ ସୁବିଧା ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ଉଭୟ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ମନୋରଞ୍ଜନର ଆଲୋକ ପାଲଟିଛି। ଓଡ଼ିଶାରେ ଲାଇଟହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଗୋପାଳପୁର, ପୁରୀ, ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା, ପାରାଦୀପ ଓ ଫଲ୍ସ ପଏଣ୍ଟ ଭଳି ୫ଟି ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ବିକଶିତ କରାଯାଇଛି।

କେବଳ ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୭୫ଟି ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ୧୬ ଲକ୍ଷ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥିଲା। ୨୦୨୪ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ସୁଦ୍ଧା ଚଳିତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ୨୦୨୪-୨୫ ସୁଦ୍ଧା ୧୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରାଯାଇଛି। ଏହି ବିକାଶ ଫଳରେ ନିକଟସ୍ଥ ହୋଟେଲ, ରେଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟ, ଟୁର୍ ଅପରେଟର, ପରିବହନ ସେବା ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଦୋକାନ ଓ କାରିଗରଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୧୫୦ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ୫୦୦ ପରୋକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି।

କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ତଥ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନା ପରେ ଦୁଇଟି ଆକର୍ଷଣୀୟ ପ୍ୟାନେଲ ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଗୌରବ ନାଗରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନରେ ‘‘ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଐତିହ୍ୟ’’ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା । କପିଲ ମୋହନ (ଏଆଇଏସ୍ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ), ଦେବାଶିଷ ମିଶ୍ର ଓ ବିଶିଷ୍ଟ ଫଟୋଗ୍ରାଫର ଦୀନେଶ ଖାନ୍ନାଙ୍କ ସମେତ ବକ୍ତାମାନେ ଲାଇଟ୍ ହାଉସର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଏହାକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଅବ୍ୟବହୃତ ସମ୍ଭାବନା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଗୌରବ ନାଗରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧିବେଶନରେ ‘‘ଲାଇଟ୍ ହାଉସର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ’’ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ରାଜା ପରିଜା, କ୍ୟାପ୍ଟେନ୍ ଦେବବ୍ରତ ମିଶ୍ର ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତା ଠାକୁରଙ୍କ ଭଳି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବଢୁଥିବା ଚାହିଦା ସହିତ ଐତିହ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବା ସହ ସ୍ଥାୟୀ ସଂରକ୍ଷଣ କୌଶଳ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ।

ଭାରତରେ ଲାଇଟ ହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଆଲୋଚନା ମୁଖ୍ୟ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା।

ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଓ ଜଳପଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଇତିହାସ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ଅନନ୍ୟ ମିଶ୍ରଣ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଲାଇଟ ହାଉସଗୁଡିକ ଉଭୟ ଇତିହାସ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ଅନନ୍ୟ ମିଶ୍ରଣକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ବେଳେ ଏଗୁଡ଼ିକ ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ି ପାଇଁ ଏଗୁଡ଼ିକ ସଂରକ୍ଷଣ କିପରି ଜରୁରୀ ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ମିଳନୀ ମାଧ୍ୟମରେ ସଚେତନ କରାଯାଇଛି । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଲାଇଟ୍ ହାଉସ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗାମୀ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ସହଯୋଗ ପାଇଁ ମଞ୍ଚ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି ।

********

PIB Bhubaneswar|P.S/Swadhin