মহামহিম চুলতান হাজী হাছানাল বলকিয়া মুইজদ্দিন ৱাদ্দাউলা ইবনি আল-মাৰহুম চুলতান হাজী ওমৰ আলী ছাইফুদ্দিন ছায়াদুল খাইৰি ৱাজিয়েন, ব্ৰনেই দাৰুছালেমৰ চুলতান আৰু ইয়াং ডি-পাৰটুয়ানৰ আমন্ত্ৰণত ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২০২৪ চনৰ ৩-৪ ছেপ্টেম্বৰত ব্ৰুনেই দাৰুছলাম ভ্ৰমণ কৰে৷ এয়া আছিল প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ প্ৰথম ভ্ৰমণৰ লগতে ভাৰতীয় প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ ব্ৰুনেই দাৰুছলামলৈ কৰা প্ৰথম দ্বিপাক্ষিক ভ্ৰমণ।

ব্ৰুনেই দাৰুছালামত উপস্থিত হোৱাৰ লগে লগে ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীক ব্ৰুনেই দাৰুছালামৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যালয়ত ৰাজকুমাৰ তথা জ্যেষ্ঠ মন্ত্ৰী ৰাজকুমাৰ হাজী আল মুহতাদী বিলাহে আদৰণি জনায়। মহামহিমে প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সৈতে দ্বিপাক্ষিক বৈঠকত মিলিত হয় আৰু ইস্তানা নুৰুল ইমানত তেওঁৰ বাবে আনুষ্ঠানিক দুপৰীয়াৰ আহাৰ গ্ৰহণ কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই দুয়োখন দেশৰ কূটনৈতিক সম্পৰ্ক স্থাপনৰ ৪০ বছৰীয়া জয়ন্তীৰ লগত সংগতি ৰাখি এই ঐতিহাসিক ভ্ৰমণত সন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰি, বিগত চাৰিটা দশকত ব্ৰুনেই দাৰুছালাম আৰু ভাৰতৰ মাজত গভীৰ শিপাই থকা বন্ধুত্ব বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত সুদৃঢ় হোৱা বুলি স্বীকাৰ কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই স্বীকাৰ কৰে যে ব্ৰুনেই দাৰুছালাম আৰু ভাৰতৰ মাজত শতিকাজুৰি চলি অহা ঐতিহাসিক সংযোগ আছে, যিটো সাংস্কৃতিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ আৰু বাণিজ্যৰ দ্বাৰা সহজ হৈ পৰে। ১৯৮৪ চনত দুয়োখন দেশৰ মাজত কূটনৈতিক সম্পৰ্ক আনুষ্ঠানিক হোৱাৰ লগে লগে এক চিৰস্থায়ী অংশীদাৰিত্বৰ আৰম্ভণি হয়।

মহামহিমে ইয়াৰ আৰ্থ-সামাজিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় উন্নয়নত দেশৰ বিভিন্ন বৃত্তিৰ মাজেৰে ভাৰতীয় সম্প্ৰদায়ৰ বহুমূলীয়া অৱদানৰ বাবে শলাগ লয়।

দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কত বছৰি হোৱা উৎকৃষ্ট অগ্ৰগতিৰ কথা চিন্তা কৰি দুয়োগৰাকীন নেতাই পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ সকলো ক্ষেত্ৰতে অংশীদাৰিত্ব আৰু অধিক শক্তিশালী, গভীৰ আৰু বৃদ্ধিৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দৃঢ় কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই প্ৰতিৰক্ষা, সংযোগ, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ, নবীকৰণযোগ্য শক্তিকে ধৰি শক্তি, মহাকাশ, আইচিটি, স্বাস্থ্য আৰু ঔষধ, শিক্ষা আৰু সামৰ্থ্য বিকাশ, সংস্কৃতি, পৰ্যটন, যুৱক-যুৱতী আৰু জনসাধাৰণৰ মাজত সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে বিনিময়ৰ লগতে পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ আঞ্চলিক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিষয়সমূহো আলোচনা কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই বৰ্তমানৰ দ্বিপাক্ষিক ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে ঘনিষ্ঠ আদান-প্ৰদানৰ গুৰুত্ব স্বীকাৰ কৰি বৈদেশিক কাৰ্যালয়ৰ পৰামৰ্শ আৰু বিভিন্ন যৌথ কৰ্মগোটৰ বৈঠক নিয়মীয়াকৈ আহ্বান কৰাকে ধৰি পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ দ্বিপাক্ষিক আৰু বহুপক্ষীয় বিষয়সমূহৰ ওপৰত নিয়মীয়াকৈ বৈঠক, আদান-প্ৰদান আৰু আলোচনা আহ্বান কৰি যাবলৈ সন্মত হয়।

দুয়োগৰাকী নেতাই পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ ক্ষেত্ৰত দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্য আৰু অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্ক আৰু অধিক সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে সন্মত হয়। তেওঁলোকে নিয়মীয়া আদান-প্ৰদান আৰু আলোচনাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আৰু আলোকপাত কৰে যিটো যৌথ বাণিজ্য সমিতি (জেটিচি)ৰ দৰে মূল মঞ্চৰ লগতে অন্যান্য প্ৰাসংগিক দ্বিপাক্ষিক, আঞ্চলিক, আৰু বহুপক্ষীয় মঞ্চৰ জৰিয়তে অনুষ্ঠিত হ’ব লাগে।

দুয়োগৰাকী নেতাই প্ৰযুক্তি, বিত্ত, উৎপাদন আৰু প্ৰক্ৰিয়াকৰণকে ধৰি নিজ নিজ শক্তিৰ লাভ উঠাবলৈ আৰু পাৰস্পৰিকভাৱে উপকাৰীভাৱে পৰিপূৰকতাসমূহ অন্বেষণ কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।

দুয়োগৰাকী নেতাই খাদ্য সুৰক্ষাৰ গুৰুত্ব স্বীকাৰ কৰি জ্ঞান, উত্তম পদ্ধতি আৰু অভিজ্ঞতাৰ বিনিময়ৰ জৰিয়তে কৃষি আৰু খাদ্য যোগান শৃংখলত সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।

মহাকাশৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ চলিত প্ৰচেষ্টাত অৰিহণা যোগোৱা ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাৰ টেলিমেট্ৰি ট্ৰেকিং এণ্ড টেলিকমাণ্ড (টিটিচি) ষ্টেচনৰ আয়োজন অব্যাহত ৰখাৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ব্ৰুনেই দাৰুছালামক যথেষ্ট শলাগ লয়। দুয়োখন চৰকাৰৰ মাজত বুজাবুজিৰ চুক্তিৰ অধীনত দীৰ্ঘদিনীয়া ব্যৱস্থা আৰু বুজাবুজিৰ চুক্তিৰ অধীনত পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ ক্ষেত্ৰত অধিক সহযোগিতাক আদৰণি জনাই নবীকৃত বুজাবুজি চুক্তি সম্পাদনৰ শলাগ লয়।

দুয়োখন দেশৰ নেতাদ্বয়ে নিয়মীয়াকৈ ভ্ৰমণৰ বিনিময়, প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী, যৌথ অনুশীলন আৰু দুয়োখন দেশৰ মাজত নৌ আৰু উপকূলৰক্ষী জাহাজৰ ভ্ৰমণকে ধৰি প্ৰতিৰক্ষা আৰু সামুদ্ৰিক সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ গুৰুত্ব স্বীকাৰ কৰে।

দুয়োখন দেশৰ জাহাজে নিয়মীয়াকৈ বন্দৰ কলৰ বাবে দুয়োগৰাকী নেতাই সন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই বান্দাৰ ছেৰী বেগাৱান আৰু চেন্নাইৰ মাজত পৰিকল্পিত প্ৰত্যক্ষ বিমান সংযোগক আদৰণি জনায় যিয়ে জনসাধাৰণৰ মাজত শক্তিশালী সংযোগ গঢ়ি তুলিব আৰু দুয়োখন দেশৰ মাজত বাণিজ্য আৰু পৰ্যটন কাৰ্যকলাপ বৃদ্ধিৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব।

দুয়োগৰাকী নেতাই ৰাষ্ট্ৰীয় উন্নয়নৰ দিশত যুৱক-যুৱতীসকলৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাক স্বীকৃতি দি দুয়োখন দেশৰ মাজত যুৱক-যুৱতীসকলৰ বৃহত্তৰ আদান-প্ৰদানক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ সন্মত হয়।

ভাৰতীয় কাৰিকৰী আৰু অৰ্থনৈতিক সহযোগিতা (আইটিইচি) আৰু ই-আইটিইচি কাৰ্যসূচীকে ধৰি বিভিন্ন কাৰ্যসূচীৰ অধীনত ব্ৰুনেইৰ নাগৰিকসকলৰ বাবে ভাৰতে আগবঢ়োৱা প্ৰশিক্ষণ আৰু বৃত্তিৰ প্ৰস্তাৱৰ শলাগ লৈ মহামহিমে তেওঁলোকক আদৰণি জনাইছে।

দুয়োগৰাকী নেতাই অঞ্চলটোৰ শান্তি, সুস্থিৰতা, নিৰাপত্তা, সমৃদ্ধি আৰু স্থিতিস্থাপকতা বজাই ৰখাৰ বাবে নিজৰ অটল প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দৃঢ় কৰে আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চনদ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইনত উল্লেখ কৰা নীতিসমূহ মানি চলাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই বিভিন্ন আঞ্চলিক আৰু বহুপক্ষীয় মঞ্চত সহযোগিতা শক্তিশালী কৰিবলৈ সন্মত হয়, যেনে আছিয়ান-ভাৰত আলোচনা সম্পৰ্ক, পূব এছিয়া শীৰ্ষ সন্মিলন, আছিয়ান আঞ্চলিক মঞ্চ, এছিয়া-ইউৰোপ বৈঠক (আছেম), আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘ (ৰাষ্ট্ৰসংঘ)। শান্তি আৰু উন্নয়ন নিশ্চিত কৰাৰ বাবে নিয়মভিত্তিক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থাৰ আনুগত্য অতি প্ৰয়োজনীয় বুলি নেতাসকলে সমৰ্থন কৰে।

দুয়োগৰাকী নেতাই সমসাময়িক বাস্তৱতাক প্ৰতিফলিত কৰা বহুপক্ষীয়তাবাদ বৃদ্ধিৰ বাবে একেলগে কাম কৰিবলৈ সন্মত হয়।

দুয়োগৰাকী নেতাই আছিয়ান – ভাৰত ব্যাপক কৌশলগত অংশীদাৰিত্বক অধিক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে পাৰস্পৰিকভাৱে লাভজনক ক্ষেত্ৰসমূহত ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দোঁহাৰে৷

দুয়োগৰাকী নেতাই শান্তি, সুস্থিৰতা, সামুদ্ৰিক সুৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তা বজাই ৰখা আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ লগতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইন, বিশেষকৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাগৰীয় আইন সন্ধি (ইউএনচিএলঅ’এছ)ৰ সৈতে সামঞ্জস্যপূৰ্ণ নাৱিক আৰু অভাৰফ্লাইটৰ স্বাধীনতা আৰু বাধাহীন বৈধ বাণিজ্যক সন্মান জনোৱাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দোঁহাৰে৷ ১৯৮২ চনত নেতাসকলে সকলো পক্ষকে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইন, বিশেষকৈ ইউএনচিএলঅ’এছ ১৯৮২ অনুসৰি শান্তিপূৰ্ণ উপায়েৰে বিবাদ সমাধান কৰিবলৈও আহ্বান জনায়।

দুয়োগৰাকী নেতাই সন্ত্ৰাসবাদক সকলো ধৰণৰ আৰু প্ৰকাশভংগীৰে গৰিহণা দি ৰাষ্ট্ৰসমূহক ইয়াক অস্বীকাৰ কৰিবলৈ আহ্বান জনায়। তেওঁলোকে কয় যে কোনো দেশেই তেওঁলোকৰ নিয়ন্ত্ৰণত থকা ভূখণ্ডক সন্ত্ৰাসবাদৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ দিব নালাগে; কোনো দেশেই সন্ত্ৰাসবাদীক আশ্ৰয় দিব নালাগে আৰু সন্ত্ৰাসবাদী কাৰ্য্যৰ দোষীক ন্যায়ৰ কাষ চাপিবলৈ একেলগে কাম কৰাৰ সংকল্প গ্ৰহণ কৰে। সন্ত্ৰাসবাদ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠিত অপৰাধৰ সংযোগক স্বীকৃতি দি দুয়োগৰাকী নেতাই এই ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে সন্মত হয়। সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘ আৰু অন্যান্য বহুপক্ষীয় মঞ্চত দুয়োপক্ষই একেলগে কাম কৰিবলৈ সন্মত হয়।

দুয়োগৰাকী নেতাই জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ জৰুৰী প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত একমত প্ৰকাশ কৰে আৰু এই বৃদ্ধি পোৱা প্ৰত্যাহ্বানৰ পৰা হোৱা বিৰূপ প্ৰভাৱ কমোৱাৰ প্ৰচেষ্টা বৃদ্ধি কৰে, পেৰিছ চুক্তিৰ দৰে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় জলবায়ুৰ লক্ষ্য অনুসৰি। মহামহিমে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মিত্ৰতা (আই এছ এ), ক’লিচন ফৰ ডিজাষ্টাৰ ৰেজিলিয়েণ্ট ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰ (চি ডি আৰ আই) আৰু গ্ল’বেল বায়’-ফুৱেল এলায়েন্স (জি বি এ) স্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ পদক্ষেপৰ শলাগ লয়। আছিয়ান চেণ্টাৰ ফৰ ক্লাইমেট চেঞ্জ আতিথ্য প্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ব্ৰুনেই দাৰুছলামৰ প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰতিও মহামহিমে শলাগ লয়।

প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ব্ৰুনেই দাৰুছালামে ভইচ অৱ দ্য গ্ল’বেল ছাউথ ছামিট (ভিঅ’জিএছএছ)ত অংশগ্ৰহণ অব্যাহত ৰখাক আদৰণি জনায়। ভাৰতীয় নেতৃত্বাধীন এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে গ্ল’বেল চাউথৰ দেশসমূহক এক উমৈহতীয়া মঞ্চৰ অধীনত একত্ৰিত কৰি সমগ্ৰ বিষয়সমূহৰ মাজেৰে তেওঁলোকৰ দৃষ্টিভংগী আৰু অগ্ৰাধিকাৰসমূহ ভাগ-বতৰা কৰা।

প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে এই ভ্ৰমণৰ সময়ত তেওঁক আৰু প্ৰতিনিধি দলক আগবঢ়োৱা ভব্য আদৰণি আৰু আতিথ্যৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰীক কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰে। অদূৰ ভৱিষ্যতে ভাৰত ভ্ৰমণৰ দায়িত্ব লোৱাৰ বাবেও প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে মহামহিমক আমন্ত্ৰণ জনায়।

***

MJPS/ST/DB