ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ଇସ୍ରୋ) ଆଜି ସକାଳ ୯ଟା ୧୭ ମିନିଟ୍‌ ସମୟରେ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ଶ୍ରୀହରିକୋଟାସ୍ଥିତ ସତୀଶ ଧାୱନ ମହାକାଶ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଲଘୁ ଉପଗ୍ରହ ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନ (ଏସ୍‌ଏସ୍‌ଏଲ୍‌ଭି)-ଡି3 ଜରିଆରେ ନବୀନତମ ପୃଥିବୀ ଅବଲୋକନ ଉପଗ୍ରହ ‘ଇଓଏଲ୍-୦୮’କୁ ଉତ୍‌କ୍ଷେପଣ କରିଛି।

ଇଓଏସ୍‌-୦୮ ମିଶନ୍‌ର ପ୍ରାଥମିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଗୋଟିଏ ମାଇକ୍ରୋ ସାଟେଲାଇଟ୍‌ର ଡିଜାଇନ୍‌ ଓ ବିକାଶ, ମାଇକ୍ରୋ ସାଟେଲାଇଟ୍‌ ବସ୍‌ ସହ ସୁସଙ୍ଗତ ପେଲୋଡ୍ ଉପକରଣ ତିଆରି କରିବା ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଉପଗ୍ରହ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା।

ମାଇକ୍ରୋସାଟ୍/ଆଇଏମ୍ଏସ୍-୧ ବସ୍ ରେ ନିର୍ମିତ ଇଓଏସ୍-୦୮ରେ ତିନୋଟି ପେଲୋଡ୍ ରହିଛି: ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋ ଅପ୍ଟିକାଲ୍ ଇନଫ୍ରାରେଡ୍ ପେଲୋଡ୍ (ଇଓଆଇଆର), ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ନେଭିଗେସନ୍ ସାଟେଲାଇଟ୍ ସିଷ୍ଟମ୍-ରିଫ୍ଲେକ୍ଟୋମେଟ୍ରି ପେଲୋଡ୍ (ଜିଏନ୍ଏସ୍ଏସ୍-ଆର୍) ଏବଂ ଏସ୍ଆଇସି ୟୁଭି ଡୋସିମିଟର। ଉପଗ୍ରହ ଭିତ୍ତିକ ନିରୀକ୍ଷଣ, ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ନିରୀକ୍ଷଣ, ପରିବେଶ ନିରୀକ୍ଷଣ, ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଚିହ୍ନଟ, ଆଗ୍ନେୟଗିରି ଗତିବିଧି ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଓ ଶକ୍ତି ପ୍ଲାଣ୍ଟ୍‌ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ନିରୀକ୍ଷଣ ଭଳି ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ଉଭୟ ଦିନ ଏବଂ ରାତିରେ ମିଡ୍-ୱେଭ୍ ଆଇଆର (ଏମଆଇଆର) ଏବଂ ଲଙ୍ଗ-ୱେଭ୍ ଆଇଆର (ଏଲଡବ୍ଲୁଆଇଆର) ବ୍ୟାଣ୍ଡରେ ଫଟୋ ଉଠାଇବା ପାଇଁ ଇଓଆଇଆର ପେଲୋଡ୍କୁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି।

ଜିଏନଏସଏସ-ଆର ପେଲୋଡ୍ ସମୁଦ୍ର ପୃଷ୍ଠର ପବନ ବିଶ୍ଳେଷଣ, ମୃତ୍ତିକା ଆର୍ଦ୍ରତା ଆକଳନ, ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ କ୍ରାୟୋସ୍ଫିୟର ଅଧ୍ୟୟନ, ବନ୍ୟା ଚିହ୍ନଟ ଏବଂ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଜଳଭଣ୍ଡାର ଚିହ୍ନଟ ଭଳି ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ଜିଏନଏସଏସ-ଆର-ଆଧାରିତ ରିମୋଟ୍ ସେନ୍ସିଂ ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଏ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଏସଆଇସି ୟୁଭି ଡୋସିମିଟର ଗଗନଯାନ ମିଶନରେ କ୍ରୁ ମଡ୍ୟୁଲର ଭ୍ୟୁପୋର୍ଟରେ ୟୁଭି ବିକିରଣ ଉପରେ ନଜର ରଖିଥାଏ ଏବଂ ଗାମା ବିକିରଣ ପାଇଁ ଏକ ହାଇ ଡୋଜ୍ ଆଲାର୍ମ ସେନ୍ସର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

ଏହି ମହାକାଶଯାନର ମିଶନ ବିନ୍ୟାସ ବା କନଫିଗୁରେସନ୍‌ ୪୭୫ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରେ ଗୋଲାକାର ନିମ୍ନ ପୃଥିବୀ କକ୍ଷପଥ (ଏଲଇଓ)ରେ ୩୭.୪ ଡିଗ୍ରୀ ଉଚ୍ଚତାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ଏବଂ ଏହାର ମିଶନ ଜୀବନ ୧ ବର୍ଷ ହେବ । ଏହି ଉପଗ୍ରହର ଓଜନ ପାଖାପାଖି ୧୭୫.୫ କିଲୋଗ୍ରାମ ଏବଂ ଏହା ପ୍ରାୟ ୪୨୦ ୱାଟ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରିଥାଏ । ଏହା ଏସ୍ ଏସ୍ ଏଲ୍ ଭି-ଡି୩ ଲଞ୍ଚ୍ ଯାନ ସହ ଇଣ୍ଟରଫେସ୍ କରିଥାଏ।

ଇଓଏସ୍ -୦୮ ଏକ ସମନ୍ୱିତ ଏଭିଓନିକ୍ସ ସିଷ୍ଟମ ଭଳି ଉପଗ୍ରହ ମେନ୍‌ ଫ୍ରେମ୍ ସିଷ୍ଟମରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଗ୍ରଗତିକୁ ସୂଚିତ କରେ, ଯାହାକୁ କମ୍ୟୁନିକେସନ୍, ବେସ୍‌ବ୍ୟାଣ୍ଡ, ଷ୍ଟୋରେଜ୍ ଏବଂ ପୋଜିସନିଂ (ସିବିଏସପି) ପ୍ୟାକେଜ୍ କୁହାଯାଏ, ଯାହା ଏକାଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଏକକ, ଦକ୍ଷ ୟୁନିଟରେ ମିଶ୍ରଣ କରେ । କମର୍ସିଆଲ୍‌ ଅଫ୍-ଦ-ସେଲ୍ଫ (ସିଓଟିଏସ୍) ଉପାଦାନ ଓ ମୂଲ୍ୟାୟନ ବୋର୍ଡ ବ୍ୟବହାର କରି କୋଲ୍ଡ ରିଣ୍ଡଡେଣ୍ଟ ସିଷ୍ଟମ୍‌ ସହିତ ଏହି ସିଷ୍ଟମ୍କୁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ୪୦୦ ଜିବି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡାଟା ଷ୍ଟୋରେଜ୍ କୁ ସମର୍ଥନ କରେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଉପଗ୍ରହରେ ପିସିବି ସହିତ ଜଡିତ ଏକ ଢାଞ୍ଚାଗତ ପ୍ୟାନେଲ, ଏକ ଏମ୍ବେଡେଡ୍ ବ୍ୟାଟେରୀ, ଏକ ମାଇକ୍ରୋ-ଡିଜିଏ (ଡୁଆଲ୍ ଜିମ୍ବାଲ୍ ଆଣ୍ଟେନା), ଏକ ଏମ-ପିଏଏ (ଫେଜ୍ ଆରେ ଆଣ୍ଟେନା) ଏବଂ ଏକ ନମନୀୟ ସୌର ପ୍ୟାନେଲ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅନବୋର୍ଡ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।

ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଏହାର ଆଣ୍ଟେନା ପଏଣ୍ଟିଂ ମେକାନିଜିମ୍ ରେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଡିଜାଇନ୍ ବ୍ୟବହାର କରେ, ଯାହା ସେକେଣ୍ଡ ପ୍ରତି ୬ ଡିଗ୍ରୀ ଘୂର୍ଣ୍ଣି ବେଗ ହାସଲ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଏବଂ ±୧ ଡିଗ୍ରୀର ପଏଣ୍ଟିଂ ସଠିକତା ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସମର୍ଥ । କ୍ଷୁଦ୍ର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଆରେ ଆଣ୍ଟେନା ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷମତାକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇଥାଏ, ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ନମନୀୟ ସୌର ପ୍ୟାନେଲରେ ଏକ ଫୋଲ୍ଡେବଲ୍ ସୋଲାର ପ୍ୟାନେଲ ସବଷ୍ଟ୍ରେଟ୍, ଜିଏଫଆରପି ଟ୍ୟୁବ୍ ଏବଂ ସିଏଫଆରପି ହନିକମ୍ବ ରିଜିଡ୍ ଏଣ୍ଡ ପ୍ୟାନେଲ ସାମିଲ ଥାଏ, ଯାହା ଉନ୍ନତ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଢାଞ୍ଚାଗତ ଦୃଢ଼ତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଏକ ପାଇରୋଲାଇଟିକ୍ ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ସିଟ୍ ଡିଫ୍ୟୁଜର୍ ପ୍ଲେଟ୍, ଯାହା ଏହାର ଉଚ୍ଚ ତାପଜ ପରିବାହକତା ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା, ବସ୍ତୁତ୍ୱ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଉପଗ୍ରହ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଥାଏ । ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଇଓଏସ୍ -୦୮ ମିଶନ ଏକ ହିଞ୍ଜ-ଆଧାରିତ ଫିକ୍ସଚର ବ୍ୟବହାର କରି ହାଉସ୍କିପିଂ ପ୍ୟାନେଲଗୁଡିକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବାର ଏକ ନୂତନ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରିଛି, ଯାହା ଆସେମ୍ବଲି, ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେସନ୍ ଏବଂ ଟେଷ୍ଟିଂ (ଏଆଇଟି) ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଅବଧିକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ କରିଛି।

ଅତିରିକ୍ତ ଅଭିନବ ଯୋଜନାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରି, ଇଓଏସ୍ -୦୮ ଅଭିଯାନ ଏକ୍ସ-ବ୍ୟାଣ୍ଡ ଡାଟା ଟ୍ରାନ୍ସମିଶନ ମାଧ୍ୟମରେ ଉପଗ୍ରହ ଜ୍ଞାନକୌଶଳରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ, ଏକ୍ସ-ବ୍ୟାଣ୍ଡ ଡାଟା ଟ୍ରାନ୍ସମିଟର ପାଇଁ ପଲ୍ସ ଆକାର ଏବଂ ଫ୍ରିକ୍ୱେନ୍ସି କ୍ଷତିପୂରଣ ମଡ୍ୟୁଲେସନ (ଏଫସିଏମ) ବ୍ୟବହାର କରେ । ଉପଗ୍ରହର ବ୍ୟାଟେରୀ ପରିଚାଳନା ପ୍ରଣାଳୀ ଏସଏସଟିସିଆର ଆଧାରିତ ଚାର୍ଜିଂ ଏବଂ ବସ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ନିୟୋଜିତ କରେ, କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ 6 ହର୍ଜ ଫ୍ରିକ୍ୱେନ୍ସିରେ ଷ୍ଟ୍ରିଙ୍ଗକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କିମ୍ବା ବାଦ୍ ଦିଏ ।

ଏହି ମିଶନର ସ୍ୱଦେଶୀକରଣ ପ୍ରୟାସ ଏହାର ସୌର କୋଷ ନିର୍ମାଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ମାଇକ୍ରୋସାଟ୍ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ପାଇଁ ଏକ ନାନୋ-ଷ୍ଟାର ସେନ୍ସର ର ବ୍ୟବହାରରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଇନର୍ସିଆଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଚକ ଆଇସୋଲେଟରରୁ ଉପକୃତ ହୁଏ ଯାହା କମ୍ପନକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ। ଟିଟିସି ଓ ଏସପିଏସ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ପାଇଁ ଏକକ ଆଣ୍ଟେନା ଇଣ୍ଟରଫେସ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି। ସିଓଟିଏସ୍ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ତାପଜ ଗୁଣ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଏଏଫ୍ଇ ବିଜିଏ, କିଣ୍ଟେକ୍ସ ଏଫ୍ ପିଜିଏ, ଜର୍ମାନିୟମ୍ ବ୍ଲାକ୍ କ୍ୟାପ୍ଟନ୍ ଏବଂ ଏସଟିଏଏମଇଟି (ସି-ଆଲ୍ ଆଲଏ) ବ୍ଲାକ୍ କ୍ୟାପ୍ଟନ୍ ଭଳି ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର କରି ଥର୍ମାଲ ପରିଚାଳନାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି । ଏହି ଅଭିଯାନରେ ଏକ ଅଟୋ-ଲଞ୍ଚ ପ୍ୟାଡ୍ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଅଭିନବ ମିଶନ ପରିଚାଳନା ପ୍ରତି ଏହାର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଆହୁରି ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରେ।

*******

P.S/Swadhin