ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ 'ಆರ್ಥಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ 2023-24' ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವೆ ಶ್ರೀಮತಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ನಿರಂತರ ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಸವಾಲುಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವರ್ಷವಿಡೀ ಪಾಲಿಸಿ ದರವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.ರಷ್ಯಾ-ಉಕ್ರೇನ್ ಸಂಘರ್ಷದ ನಂತರದ ಹಣಕಾಸು ಬಿಗಿತದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಠೇವಣಿ ಬಡ್ಡಿದರಗಳ ಏರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿವೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿವೆ.

ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ

ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ ಸಮಿತಿಯು (MPC) 2024 ರ FY ವರೆಗೆ ರೆಪೊ ದರವನ್ನು 6.5 ಶೇಕಡಾದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸದೆ ಇರಿಸಿದೆ. ಏರುತ್ತಿರುವ ಹಣದುಬ್ಬರದ ಒತ್ತಡಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಅಂದರೆ ಮೇ 2022 ರಿಂದ ಮೇ 2024 ರವರೆಗೆ, ಬಾಹ್ಯ ಮಾನದಂಡ-ಆಧಾರಿತ ಸಾಲ ದರ ಮತ್ತು ಒಂದು-ವರ್ಷದ ಸರಾಸರಿ ಕನಿಷ್ಠ-ವೆಚ್ಚ-ನಿಧಿಗಳ ಆಧಾರಿತ ಸಾಲ ದರವು ಕ್ರಮವಾಗಿ 250 bps ಮತ್ತು 175 bps ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

FY 2024 ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿತ್ತೀಯ ಮತ್ತು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ವಿಕಾಸದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ 2000 ರೂ ನೋಟುಗಳ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ (ಮೇ 2023), HDFC ಅನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಲ್ಲದ HDFC ಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವುದು (ಜುಲೈ 2023), ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ (I-CRR) ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಹೇರಿಕೆಗಳು ( ಆಗಸ್ಟ್ 2023).

HDFC ಬ್ಯಾಂಕ್ನೊಂದಿಗೆ HDFC ವಿಲೀನದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ (1 ಜುಲೈ 2023 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ) ಬ್ರಾಡ್ ಮನಿ (M3) ನಲ್ಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಶೇಕಡಾ 11.2  (YoY) ಆಗಿತ್ತು  ಇದು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಶೇಕಡಾ 9 ಆಗಿತ್ತು.

2024 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, 17 ಪಾಕ್ಷಿಕ ವೇರಿಯಬಲ್ ರೇಟ್ ರಿವರ್ಸ್ ರೆಪೋ (VRRR) ಹರಾಜುಗಳು ಮತ್ತು ಏಳು ವೇರಿಯಬಲ್ ರೇಟ್ ರೆಪೋ (VRR) ಹರಾಜುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, 49 ಫೈನ್-ಟ್ಯೂನಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು (25 VRRR ಮತ್ತು 24 VRR) ಮಧ್ಯಂತರವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು, ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿಯ ನಿಲುವಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ದ್ರವ್ಯತೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

 ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲ 

ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ದೃಢವಾಗಿದೆ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೇವಾ ವಲಯ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲದಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ - ಅಲ್ಲದ ಹಣಕಾಸು ಕಂಪನಿಗಳು ( NBFC ಗಳು ) ಸಾಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ , ಇದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಾಲಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಆಸ್ತಿ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.  

ಮಾರ್ಚ್ 2024 ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳ (SCBs) ಕ್ರೆಡಿಟ್ ವಿತರಣೆ ₹164.3 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ತಲುಪಿದ್ದು, ಮಾರ್ಚ್ 2023 ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ 15 ಶೇಕಡಾ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಇದ್ದರೆ, ಈಗ ಇದು ಶೇಕಡಾ 20.2 ರಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ.

ಕೃಷಿ ಸಾಲವು  2021 ರಲ್ಲಿ ರೂ. 13.3 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯಿಂದ  2024 ರಲ್ಲಿ ರೂ. 20.7 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಸುಮಾರು 1.5 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಕಿಸಾನ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ (ಕೆಸಿಸಿ) ಯೋಜನೆಯು 2023 ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ 7.4 ಕೋಟಿ ಆಪರೇಟಿವ್ ಕೆಸಿಸಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರೈತರಿಗೆ ಸಕಾಲಿಕ ಮತ್ತು ತೊಂದರೆ-ಮುಕ್ತ ಸಾಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ.

ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಾಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು  2024 ರ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ವೇಗಗೊಂಡಿದೆ, ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರಲ್ಲಿ 8.5 ರಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ, ಇದು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಶೇಕಡಾ 5.2 ರಷ್ಟಿತ್ತು.  ಇದು ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲದ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದಾಗಿ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.

MSME ವಲಯಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ದರದ ಸಾಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು RBI ಯ ಆದ್ಯತೆಯ ನೀತಿಯಾಗಿದೆ.

NBFC ಗಳಿಗೆ ಸಾಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಿಧಾನಗತಿಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಸೇವಾ ವಲಯಕ್ಕೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ವಿತರಣೆಯು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಗೃಹ ಸಾಲಗಳು ಮಾರ್ಚ್ 2023 ರಲ್ಲಿ ರೂ 19.9 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರಲ್ಲಿ ರೂ 27.2 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಲಯ

ಉತ್ತಮ ಸಾಲಗಾರರ ಆಯ್ಕೆ, ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಥ ಸಾಲ ಸ್ವಾಧೀನ, ದೊಡ್ಡ ಸಾಲಗಾರರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಸಾಲದ ಅರಿವು ಮುಂತಾದ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಆಸ್ತಿ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಏರಿಕೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ನಿಯಂತ್ರಕ ಬಂಡವಾಳ ಮತ್ತು ದ್ರವ್ಯತೆ ಅಗತ್ಯತೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಬಲವಾದ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕ ಆಡಳಿತದಂತಹ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ.

SCB ಗಳ ಒಟ್ಟು ಅನುತ್ಪಾದಕ ಆಸ್ತಿಗಳ (GNPA) ಅನುಪಾತವು FY18 ರಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ 11.2 ಶೇಕಡಾದಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ 12 ವರ್ಷಗಳ ಕನಿಷ್ಠ 2.8 ಶೇಕಡಾಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಿತು.

ಸ್ಥೂಲ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ RBI ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಕ್ರಮಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಪಾಯ ಪತ್ತೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಸುಧಾರಿತ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಿರತೆ. ಆಸ್ತಿ ಗಾತ್ರದ ಮೂಲಕ ಅಗ್ರ 10 ಭಾರತೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ , ಅವರ ಸಾಲಗಳು ಅವರ ಒಟ್ಟು ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ 50 ಪ್ರತಿಶತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬಡ್ಡಿದರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಿಸುತ್ತದೆ.

2016 ರಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, 13.9 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಾಲಗಾರರ 31,394 ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು (ಪ್ರವೇಶಪೂರ್ವ ಪ್ರಕರಣದ ಇತ್ಯರ್ಥ ಸೇರಿದಂತೆ) ಇತ್ಯರ್ಥಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. 10.2 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಡೀಫಾಲ್ಟ್ಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶ ಪೂರ್ವ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಪರಿಹರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದಿವಾಳಿತನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಸರ್ಕಾರ ಹಲವಾರು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, NCLT ಅಂತರವನ್ನು ತುಂಬುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಐಟಿ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದೆ. ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ತೀರ್ಪುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಗೆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬಲವಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು

ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಬಂಡವಾಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ. ಬಂಡವಾಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿವೆ. ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳೀಕರಣ ಮತ್ತು ಜಿಡಿಪಿ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಐದನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.
ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು 2023 ರಲ್ಲಿ 9.3 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, 2024 ರಲ್ಲಿ 10.9 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ (2023 ರಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ಗಳ ಒಟ್ಟು ಸ್ಥಿರ ಬಂಡವಾಳ ರಚನೆಯ ಸುಮಾರು 29 ಪ್ರತಿಶತ) ಮೌಲ್ಯಯುತವಾಗಿದೆ. ಈಕ್ವಿಟಿ, ಸಾಲ ಮತ್ತು ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಎಂಬ ಮೂರು ಚಾನಲ್ಗಳ ಮೂಲಕ ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹವು ಕಳೆದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ  2024 ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಶೇಕಡಾ 24.9, ಶೇಕಡಾ12.1 ಶೇಕಡಾ ಮತ್ತು ಶೇಕಡಾ 513.6 ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೊಡುಗೆಗಳ (IPO) ಸಂಖ್ಯೆಯು FY2023 ರಲ್ಲಿ 164 ರಿಂದ 2024 ರಲ್ಲಿ 272 ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಶೇಕಡಾ 66ರಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಮೊತ್ತವು ಶೇಕಡಾ 24  ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ (ಎಫ್ವೈ 2023 ರಲ್ಲಿ ರೂ 54,773 ಕೋಟಿಯಿಂದ ಎಫ್ವೈ 2024 ರಲ್ಲಿ ರೂ 67,995 ಕೋಟಿಗೆ). ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. 2024 ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಬಾಂಡ್ ವಿತರಣೆಯ ಮೌಲ್ಯವು ರೂ.7.6 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯಿಂದ ರೂ.8.6 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.  2024 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಬಾಂಡ್ಗಳ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಇದುವರೆಗಿನ ಯಾವುದೇ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿದೆ, ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತವು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಿದೆ (Rs 19,167 ಕೋಟಿ). ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಂದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳಿಂದ ಎರವಲು ಪಡೆಯುವ ವೆಚ್ಚವು ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ಗಳ ನಿಧಿಯ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿಸಿದೆ.

ದೃಢವಾದ ದ್ವಿತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು

ಭಾರತದ ನಿಫ್ಟಿ 50 ಸೂಚ್ಯಂಕವು 2023 ರಲ್ಲಿ (-)8.2 ಶೇಕಡಾದಿಂದ 2024 ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 26.8 ಕ್ಕೆ ಏರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟಾಕ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ವಿಶ್ವದ ಇತರ ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಭಾರತೀಯ ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಆಘಾತಗಳ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವ, ಬಲವಾದ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾದ ದೇಶೀಯ ಸ್ಥೂಲ ಆರ್ಥಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಬಲವು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಬಂಡವಾಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಚಟುವಟಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. NSE ನಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿತ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಮೂಲವು ಮಾರ್ಚ್ 2020 ರಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರವರೆಗೆ ಸುಮಾರು ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದ್ದು, ಮಾರ್ಚ್ 31, 2024 ರ ವೇಳೆಗೆ 9.2 ಕೋಟಿಗೆ ತಲುಪಿದೆ, ಇದು ದೇಶದ ಕುಟುಂಬಗಳು ತಮ್ಮ ಉಳಿತಾಯದ 20 ಪ್ರತಿಶತವನ್ನು ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆಗೆ  ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. 2023 ರಲ್ಲಿ 11.45 ಕೋಟಿ ಇದ್ದ ಡಿಮ್ಯಾಟ್ ಖಾತೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2024 ರಲ್ಲಿ 15.14 ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿದೆ.

2024ನೇ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ  ಮ್ಯೂಚುವಲ್ ಫಂಡ್ಗಳಿಗೆ ಅದ್ಭುತ ವರ್ಷವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ (AuM) ಅವರ ಆಸ್ತಿಗಳು ₹ 14 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗಳಿಂದ (ಶೇ 35 ರಷ್ಟು YoY ಬೆಳವಣಿಗೆ)  2024 ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ₹ 53.4 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ (MTM) ಲಾಭಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದೆ.

ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದ್ದು, ಅತಿಯಾದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಊಹಾಪೋಹಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಂಪನಿಗಳು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ಮಾರಾಟ, ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಸ್ಪಂದಿಸುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ. ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನ್ಯಾಯಯುತ ಮಾರಾಟ, ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಸ್ಪಂದಿಸುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಆರ್ಥಿಕ ಅಂತರ್ಗತ ಪ್ರಗತಿ

ದೇಶದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆ ನೀಡಲು ಸರ್ಕಾರ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ವಯಸ್ಕರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳು 2011 ರಲ್ಲಿ 35 ಪ್ರತಿಶತದಿಂದ 2021 ರ ವೇಳೆಗೆ 77 ಪ್ರತಿಶತಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀಮಂತರು ಮತ್ತು ಬಡವರ ನಡುವಿನ ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರವೇಶದ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿದೆ. 

ನೇರ ಲಾಭ ವರ್ಗಾವಣೆ (ಡಿಬಿಟಿ) ಹರಿವುಗಳು, ರುಪೇ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳು, ಯುಪಿಐ 123 ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿ ಕುಟುಂಬ'ದಿಂದ 'ಪ್ರತಿ ವಯಸ್ಕರಿಗೆ' ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.

ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿರುವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಫಿನ್ಟೆಕ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಫಿನ್ಟೆಕ್ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣ, ಇದನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆಯು "ಪರಿವರ್ತನೆ" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತದೆ. 'ಡಿಜಿಟಲ್ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಇನ್ಕ್ಲೂಷನ್ (ಡಿಎಫ್ಐ)' ಸರ್ಕಾರದ ಮುಂದಿನ ದೊಡ್ಡ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಕೋವಿಡ್-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವು ಡಿಜಿಟಲ್ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಇನ್ಕ್ಲೂಷನ್ಗೆ (ಡಿಎಫ್ಐ) ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಮಿಷನ್, ಮೇಕ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಆಧಾರ್, ಇ-ಕೆವೈಸಿ, ಆಧಾರ್ ಆಧಾರಿತ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಯುಪಿಐ, ಭಾರತ್ ಕ್ಯೂಆರ್, ಡಿಜಿಲಾಕರ್, ಇ-ಸೈನ್, ಅಕೌಂಟ್ ಅಗ್ರಿಗೇಟರ್, ಡಿಜಿಟಲ್ ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಓಪನ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ನಂತಹ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಗಳು ಬಂದಿವೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.

UPI 2024 ರ ಮಾರ್ಚ್ 31 ಕ್ಕೆ 116.5 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಚಂದಾದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ UPI ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ವಹಿವಾಟಿನ ಮೌಲ್ಯವು  2017 ರಲ್ಲಿ 0.07 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಇತ್ತು. ಇದು 2024ರಲ್ಲಿ 200 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಕೈಗೆಟುಕುವ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಸಾಲದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೋಕ್ರೆಡಿಟ್ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಕಿರುಬಂಡವಾಳ ವಲಯವು ಚೀನಾದ ನಂತರ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಲಗಾರರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದು ಮುಂದಿನ ದೊಡ್ಡ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾದ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾಕ್ಕಿಂತ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

ವಿಮಾ ಕ್ಷೇತ್ರ

ಕಳೆದ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ವಿಮಾ ಕ್ಷೇತ್ರ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ. ಮುಂಬರುವ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಮಾ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ. ಕೋವಿಡ್‌ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ನಂತರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಸ್ಥಿರಗೊಂಡಂತೆ ಜೀವಿತವಲ್ಲದ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು 2022 ರಲ್ಲಿ 9 ಶೇಕಡಾದಿಂದ ಅಂದಾಜು 7.7 ಶೇಕಡಾಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಭಾರತ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜನ ಆರೋಗ್ಯ ಯೋಜನೆ (AB-PMJAY) ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ 34.2 ಕೋಟಿ ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಮೈಲಿಗಲ್ಲನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ 49.3 ಪ್ರತಿಶತ ಮಹಿಳೆಯರು.  

ಪಿಂಚಣಿ ವಲಯ

ಪಿಂಚಣಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಿಂಚಣಿ ಯೋಜನೆ (ಎನ್ಪಿಎಸ್) ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಟಲ್ ಪಿಂಚಣಿ ಯೋಜನೆ (ಎಪಿವೈ) ಪರಿಚಯಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ ಭಾರತದ ಪಿಂಚಣಿ ಕ್ಷೇತ್ರವು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ. ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಒಟ್ಟು ಚಂದಾದಾರರ ಸಂಖ್ಯೆ 735.6 ಲಕ್ಷವಾಗಿದ್ದು, ಮಾರ್ಚ್ 2023 ರ ವೇಳೆಗೆ 623.6 ಲಕ್ಷದಿಂದ 18 ಶೇಕಡಾ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. APY ಚಂದಾದಾರರ ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆ (ಹಳೆಯ ಆವೃತ್ತಿ, NPS ಲೈಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ) ಮಾರ್ಚ್ 2023 ರಲ್ಲಿ 501.2 ಲಕ್ಷದಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರಲ್ಲಿ 588.4 ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. APY ಚಂದಾದಾರರು ಒಟ್ಟು ಪಿಂಚಣಿ ಚಂದಾದಾರರಲ್ಲಿ 80 ಪ್ರತಿಶತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಿಳಾ ಚಂದಾದಾರರ ಪಾಲು  2017 ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 37.2 ರಿಂದ  2023 ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 48.5 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.

ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಒಟ್ಟಾರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾನೂನು ಸಮನ್ವಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ, ಇದು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವಾಗ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಆತ್ಮ ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ವಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿ (FSDC) ಹಣಕಾಸಿನ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದೆ.

*****