કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે નવી દિલ્હીમાં વિજ્ઞાન ભવન ખાતે નાર્કો કોઓર્ડિનેશન સેન્ટર (NCORD)ની સાતમી સર્વોચ્ચ સ્તરની બેઠકની  અધ્યક્ષતા કરી હતી. ગૃહમંત્રીએ  નેશનલ નાર્કોટિક્સ હેલ્પલાઇન 'MANAS' નો પણ શુભારંભ કરાવ્યો હતો અને શ્રીનગરમાં નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) ની ઝોનલ ઓફિસનું વર્ચ્યુઅલ ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ સાથે શ્રી અમિત શાહે 'નશા મુક્ત ભારત' પર એનસીબી અને કોમ્પેન્ડિયમનો 'વાર્ષિક અહેવાલ 2023' પણ બહાર પાડ્યો હતો.

બેઠકને સંબોધતા ગૃહમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, નશીલા દ્રવ્યો સામેની લડાઈએ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ઘણી ગંભીરતા મેળવી છે અને અમે તેને પ્રચારના ધોરણે આગળ વધારવામાં સફળ રહ્યા છીએ. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "વાસ્તવિક લડાઈ હમણાં જ શરૂ થઈ છે કારણ કે આપણે હવે આ લડતમાં નિર્ણાયક તબક્કે છીએ." શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, જ્યાં સુધી દેશનો 35 વર્ષથી ઓછી ઉંમરનો દરેક નાગરિક આ લડાઈ લડવાનો અને 35 વર્ષથી વધુ વયના દરેક નાગરિકને માર્ગદર્શન આપવાનો સંકલ્પ ન લે ત્યાં સુધી આપણે આ લડાઈ જીતી શકીએ નહીં. તેમણે કહ્યું કે, આ લડાઈને એકલી સરકારો જીતી શકે તેમ નથી પરંતુ આ લડાઈને દેશના 130 કરોડ લોકો સુધી પહોંચાડવાનો અભિગમ હોવો જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ વર્ષ 2047માં આઝાદીની શતાબ્દીના સમયે તમામ દેશવાસીઓ સમક્ષ ભારતને વિશ્વના દરેક ક્ષેત્રમાં પ્રથમ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, યુવા પેઢીને નશીલા દ્રવ્યોના શ્રાપથી દૂર રાખવાથી જ આ લક્ષ્ય શક્ય છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, નશીલા દ્રવ્યો સામેની આ લડાઈ અતિ મહત્ત્વપૂર્ણ છે અને તેની સામે ગંભીરતાપૂર્વક અને પ્રાથમિકતા સાથે લડવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે, "જો અમે આ લડાઈને ટોચની પ્રાથમિકતા નહીં આપીએ, તો અમે તેને જીતી શકીશું નહીં." શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીનું નશીલા દ્રવ્યોથી મુક્ત ભારતનું વિઝન એક મોટો પડકાર અને સમાધાન છે. તેમણે કહ્યું કે હવે આપણે એવા તબક્કે જાગૃત થયા છીએ કે જો આપણે મક્કમતાથી અને દ્રઢ નિશ્ચયથી લડીશું તો આપણે આ લડાઈ જીતી શકીશું.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકારે  છેલ્લાં 5 વર્ષમાં  સંપૂર્ણ સરકારી અભિગમ અને માળખાગત સુધારા, સંસ્થાગત અને માહિતી સુધારણાનાં ત્રણ આધારસ્તંભને આધારે આ લડાઈ લડવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે, 2004થી 2023 સુધીમાં 5,933 કરોડ રૂપિયાની કિંમતનું 1,52,000  કિલો ડ્રગ્સ પકડાયું હતું જ્યારે 2014થી 2024 સુધીના દસ વર્ષમાં  આ જથ્થો વધીને 5,43,000 કિલો થયો હતો, જેની  કિંમત 22,000 રૂપિયા છે.તે કરોડો રૂપિયાથી વધુ છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકારનાં પ્રયાસોને કારણે ઘણાં નશીલા દ્રવ્યોનાં નેટવર્કો પણ તોડી પાડવામાં આવ્યાં છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે ડ્રગ્સનો સૌથી મોટો ગેરલાભ એ છે કે તે ભાવિ પેઢીને ખોખલું કરી નાખે છે અને વ્યસની સભ્ય પોતાનામાં તેમજ તેમના સમગ્ર પરિવારમાં સંપૂર્ણ નિરાશા અને લઘુતાગ્રંથિથી પીડાય છે. તેમણે કહ્યું કે, એક નવો ખતરો સામે આવ્યો છે કે હવે આ સમગ્ર કારોબારને નાર્કો-ટેરર સાથે જોડી દેવામાં આવ્યો છે અને દેશની સુરક્ષા માટે સૌથી ગંભીર ખતરો ડ્રગ્સની કમાણીથી આવતા પૈસા બની ગયો છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, નશીલા દ્રવ્યોનાં વેપારને કારણે આપણાં અર્થતંત્રને નબળું પાડવા આર્થિક વ્યવહારોની ચેનલો પણ મજબૂત થઈ છે અને આ પ્રકારની ઘણી સંસ્થાઓ ઊભી થઈ છે, જે નશીલા દ્રવ્યો જ નહીં, પણ ગેરકાયદેસર હવાલા અને કરચોરી પણ કરે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, નશીલા દ્રવ્યોની તસ્કરી હવે બહુસ્તરીય અપરાધ બની ગયો છે, જેનો આપણે દ્રઢતાપૂર્વક અને દ્રઢતાપૂર્વક સામનો કરવાની જરૂર છે.

ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે તમામ એજન્સીઓ, ખાસ કરીને રાજ્ય પોલીસનો હેતુ ડ્રગ્સનો ઉપયોગ કરતા લોકોને પકડવાનો અને સમગ્ર નેટવર્કને તોડી પાડવાનો હોવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે આ  માટે ટોપ ટુ બોટમ અને બોટમ ટુ ટોપ ઈન્વેસ્ટિગેશન પર ભાર મૂકવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે, દેશની સરહદ પર ડ્રગ્સનો જથ્થો પકડાય તો તેની તપાસ કરીને તેની પાછળનું આખું નેટવર્ક નષ્ટ કરવાની જરૂર છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાતે ટોપ ટુ બોટમ અને બોટમ ટુ ટોપ એપ્રોચ ધરાવતી દવાઓના અનેક મોટા કેસોની તપાસ કરવાનું ખૂબ જ સારું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં પણ હવે સિન્થેટિક ડ્રગ્સની સમસ્યા ઉભી થઈ રહી છે અને તાજેતરમાં જ ઘણી ગેરકાયદેસર લેબ પકડાઈ છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે તમામ રાજ્યો અને અન્ય એજન્સીઓની તપાસમાં એનસીબી પાસેથી વિસ્તૃત જાણકારી મેળવીને પોત-પોતાના રાજ્યોમાં આવી ગતિવિધિઓને રોકવા માટે કામ કરવું જોઈએ. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, અમારું લક્ષ્ય એ હોવું જોઈએ કે ન તો અમે ભારતમાં ક્યાંયથી એક ગ્રામ પણ નશીલા દ્રવ્યો આવવા દઈશું અને ન તો ભારતની સરહદોનો ઉપયોગ નશીલા દ્રવ્યોનાં વેપાર માટે કોઈ પણ રીતે કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું હતું કે ડ્રગ્સ ગમે ત્યાંથી આવે કે ગમે ત્યાં જાય, આપણે તેને ગંભીરતાથી લેવું જોઈએ અને જ્યાં સુધી આખી દુનિયા એક સાથે નહીં લડે ત્યાં સુધી આપણે આ યુદ્ધ જીતી શકીએ નહીં.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, તેમણે વર્ષ 2014થી અત્યાર સુધી NCORDનાં  અમલીકરણ પર વધારે ભાર મૂક્યો છે અને તેનાં પ્રોત્સાહક આંકડાઓ બહાર આવ્યાં છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, જ્યાં સુધી જિલ્લા કક્ષાની NCORD કામ નહીં કરે, ત્યાં સુધી આ લડાઈઓ સફળતાપૂર્વક નહીં લડી શકે. ગૃહ મંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, જિલ્લા સ્તરનું NCORD  માત્ર ચર્ચા માટેનું મંચ ન બનવું જોઈએ, પણ નિર્ણય અને સમીક્ષા માટેનું મંચ પણ બનવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે, જિલ્લાએ તેના પોતાના લક્ષ્યો નક્કી કરવા જોઈએ અને તેમની સમીક્ષા કરવી જોઈએ. NCORDની બેઠકો પરિણામ આધારિત અને પરિણામલક્ષી હોવી જોઈએ. એક નિશ્ચિત લક્ષ્ય નક્કી કરવું, તેની સમીક્ષા કરવી અને સ્થાનિક પરિસ્થિતિને અનુકૂળ હોય તેવી વ્યૂહરચના બનાવવી એ આનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ હોવો જોઈએ. તેમણે તમામ એજન્સીઓને PITNDPSનો ઉપયોગ વધારવા પણ જણાવ્યું હતું. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે લાંબા સમયથી અમારી એજન્સીઓ પાસે એક ફોર્મ્યુલા હતી, નીડ ટુ નો પરંતુ હવે આપણે  શેર કરવા માટે ડ્યુટી તરફ આગળ વધવું જોઈએ અને આ મોટો ફેરફાર તમામ એજન્સીઓએ અપનાવવો પડશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, નશીલા દ્રવ્યોનાં પુરવઠા માટે નિર્દય અભિગમ અપનાવવો  જોઈએ, માગમાં ઘટાડો કરવા વ્યૂહાત્મક અભિગમ અપનાવવો જોઈએ અને નુકસાનમાં ઘટાડો કરવા માનવીય અભિગમ અપનાવવો   જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે આ ત્રણેય અલગ અલગ છે પરંતુ જ્યાં સુધી તેઓ આ અભિગમ અપનાવશે નહીં ત્યાં સુધી તેઓ સફળ નહીં થાય.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, આજે  MANAS પોર્ટલ પણ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે અને તેની સાથે જ બીજી ઘણી પહેલ પણ કરવામાં આવી છે જે રાજ્યો અને જિલ્લાના દરેક એકમ સુધી પહોંચવી પડશે. તેમણે કહ્યું કે રાજ્યોએ તેમના બજેટનો એક ભાગ માદક દ્રવ્યોના ફોરેન્સિક્સ પર ખર્ચ કરવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે હવે ટૂંક સમયમાં સરકાર નાર્કોટિક્સના પ્રાથમિક પરીક્ષણ માટે ખૂબ જ સસ્તી કીટ આપવા જઈ રહી છે, જેના કારણે કેસ નોંધવાનું ખૂબ જ સરળ બનશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રાલયે ડ્રગ મુક્ત ભારત અભિયાનને સારી રીતે આગળ ધપાવ્યું છે અને તેમાં તમામ ધાર્મિક, યુવાનો અને રોટરી સંસ્થાઓ પણ સામેલ થવી જોઈએ. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, નશીલા દ્રવ્યો સામેની આ લડાઈમાં આપણે હજુ લાંબી મજલ કાપવાની છે અને હવે આપણે તેની ઝડપ અને વ્યાપકતા વધારવી પડશે. તેમણે કહ્યું કે આપણે ગતિ વધારવા અને વ્યાપકતા વધારવા માટે ઘણા સાથીઓને સાથે લેવા માટે કોઈ કસર છોડવી પડશે નહીં.

શ્રીનગરમાં આવેલી એનસીબીની ઝોનલ ઓફિસ ભારતની ઉત્તર-પશ્ચિમ સરહદ મારફતે થતી ડ્રગ્સની હેરાફેરીને રોકવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે. એનસીબી પાસે હવે 30 ઝોનલ અને 7 ઝોનલ ઓફિસ છે.  એનસીબીનો વાર્ષિક અહેવાલ -2023 ડ્રગની તસ્કરી અને માદક દ્રવ્યોના દુરૂપયોગ સામે ચાલી રહેલી લડતમાં એનસીબી  અને અન્ય એજન્સીઓના પ્રયત્નો અને સિદ્ધિઓને પ્રકાશિત કરે છે. તેમાં તાજેતરના વર્ષોમાં તમામ એજન્સીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલી જપ્તીના ડેટા, માદક દ્રવ્યોની દાણચોરી પર તાજેતરના વલણો, પ્રિવેન્શન ઓફ ઇલિજિકેટ ટ્રાફિક ઇન નાર્કોટિક ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટ (પીઆઇટીએનડીપીએસ) હેઠળ કાર્યવાહી, પ્રિવેન્શન ઓફ મની લોન્ડરિંગ એક્ટ (પીએમએલએ)  હેઠળ કાર્યવાહી સહિત નાણાકીય તપાસ, વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. MANAS (એન્ટી-નાર્કોટિક ઇન્ટેલિજન્સ સેન્ટર), એક વેબ પોર્ટલ, મોબાઇલ એપ્લિકેશન અને ઉમંગ એપ હેઠળ ટોલ ફ્રી નંબર 1933  હશે, જેથી દેશના  નાગરિકો ડ્રગની તસ્કરી / તસ્કરી અંગેની માહિતી શેર કરવા અથવા ડ્રગના દુરૂપયોગ, વ્યસન મુક્તિ અને પુનર્વસન જેવા મુદ્દાઓ સાથે સંબંધિત સલાહ લેવા માટે અનામી રીતે એનસીબી  સાથે ચોવીસ કલાક કનેક્ટ થઈ શકે.

ડ્રગ્સની ગેરકાયદેસર ખેતી એ એક મોટું જોખમ છે જેનો સામનો કરવાની જરૂર છે અને એનસીબીએ  બીઆઇએસએજી-એન  સાથે મળીને ગેરકાયદેસર ખેતીને રોકવા અને સચોટ જીઆઈએસ  માહિતી પ્રદાન કરવા માટે એક વેબ પોર્ટલ અને મોબાઇલ એપ્લિકેશન "એમએપીડીઆરયુજીએસ"  વિકસાવી છે જેથી સંબંધિત એજન્સીઓ દ્વારા આવી ગેરકાયદેસર ખેતીનો નાશ કરી શકાય.

આ બેઠકમાં તમામ હિતધારકો – તમામ મંત્રાલયોના વડાઓ, વિભાગો, રાજ્ય સરકારો અને ડ્રગ મુક્ત ભારત માટે કામ કરતી તમામ એજન્સીઓ હાજર રહી હતી.  આ બેઠકમાં કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ, મહેસૂલ સચિવ,  સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રાલયના સચિવ, ઇન્ટેલિજન્સ બ્યુરોના ડિરેક્ટર, ડાયરેક્ટર જનરલ, એનસીબી વગેરે સહિત કેન્દ્ર સરકારના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ બેઠકમાં મુખ્ય સચિવો, પોલીસ મહાનિર્દેશકો અને તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના એન્ટી-નાર્કોટિક્સ ટાસ્ક ફોર્સના વડાઓ વર્ચ્યુઅલ રીતે હાજર રહ્યા હતા. આ બેઠકમાં એનસીબી, ડીઆરઆઈ, ઈડી, બીએસએફ, એસએસબી, સીઆરપીએફ, સીઆઈએસએફ, આરપીએફ, ઈન્ડિયન નેવી, ઈન્ડિયન કોસ્ટ ગાર્ડ, સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રાલય વગેરેના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ સામેલ થયા હતા.

AP/GP/JD