నేడు లోకమాన్య తిలక్ గారి 103వ వర్ధంతిని జరుపుకుంటున్నాం. దేశానికి ఎందరో మహానుభావులను అందించిన మహారాష్ట్ర గడ్డకు శిరస్సు వంచి నమస్కరిస్తున్నాను.

మీ అందరికీ హృదయపూర్వక శుభాకాంక్షలు.

గౌరవనీయులైన శ్రీ శరద్ పవార్ గారు, గవర్నర్ శ్రీ రమేష్ బైస్ గారు, మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి శ్రీ ఏక్ నాథ్ షిండే గారు, ఉప ముఖ్యమంత్రి శ్రీ దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ గారు, ఉప ముఖ్యమంత్రి శ్రీ అజిత్ పవార్ గారు, ట్రస్ట్ అధ్యక్షుడు శ్రీ దీపక్ తిలక్ గారు, మాజీ ముఖ్యమంత్రి మరియు నా స్నేహితుడు శ్రీ సుశీల్ కుమార్ షిండే గారు, తిలక్ కుటుంబానికి చెందిన గౌరవనీయ సభ్యులు మరియు సోదరసోదరీమణులు అందరూ ఇక్కడ ఉన్నారు.

ఈ రోజు నాకు చాలా కీలకం. ఇక్కడికి వచ్చినందుకు నేను ఉత్సాహంగా, భావోద్వేగంగా ఉన్నాను. నేడు మన రోల్ మోడల్, భారతదేశానికి గర్వకారణమైన బాలగంగాధర్ తిలక్ గారి వర్ధంతి. అంతేకాకుండా, ఈ రోజు అన్నా భావు సాథే గారి జయంతి కూడా. లోకమాన్య తిలక్ గారు మన స్వాతంత్ర్య పోరాట చరిత్రలో నుదుటిపై ఉన్న తిలక్ లాంటివారు. సామాజిక సంస్కరణలకు అన్నా భావు చేసిన కృషి అసమానమైనది, అసాధారణమైనది. ఈ ఇద్దరు మహానుభావుల పాదాలకు గౌరవంగా నమస్కరిస్తున్నాను.

ఈ ముఖ్యమైన రోజున, ఈ పవిత్ర భూమిని, మహారాష్ట్ర భూమిని సందర్శించే అవకాశం నాకు లభించడం నా అదృష్టం. ఈ పవిత్ర భూమి ఛత్రపతి శివాజీ మహరాజ్ భూమి. ఇది చాపేకర్ సోదరుల పవిత్ర భూమి. జ్యోతిబా ఫూలే, సావిత్రి బాయి ఫూలేల స్ఫూర్తి, ఆదర్శాలు ఈ నేలతో ముడిపడి ఉన్నాయి. కొద్దిసేపటి క్రితం దగ్దుషేత్ ఆలయంలో గణపతి ఆశీస్సులు కూడా తీసుకున్నాను. ఇది కూడా పూణే జిల్లా చరిత్రలో చాలా ఆసక్తికరమైన అంశం. తిలక్ గారి పిలుపు మేరకు బహిరంగంగా వినాయకుడి విగ్రహ ప్రతిష్ఠాపనలో పాల్గొన్న మొదటి వ్యక్తి దగ్దు సేఠ్. ఈ భూమికి నమస్కరిస్తూనే, ఈ మహానుభావులందరికీ గౌరవపూర్వకంగా నమస్కరిస్తున్నాను.

మిత్రులారా,

ఈ రోజు పుణెలో మీ అందరి మధ్య నాకు లభించిన గౌరవం నా జీవితంలో మరచిపోలేని అనుభవం. తిలక్ గారితో నేరుగా సంబంధం ఉన్న ఒక ప్రదేశం మరియు సంస్థ నుండి లోకమాన్య తిలక్ జాతీయ అవార్డును అందుకోవడం నిజంగా నా అదృష్టంగా భావిస్తున్నాను. ఈ గౌరవం దక్కినందుకు హింద్ స్వరాజ్ సంఘ్ కు, మీ అందరికీ నా హృదయపూర్వక కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను. కాశీ, పుణె రెండింటికీ మన దేశంలో ప్రత్యేక గుర్తింపు ఉందని కూడా చెప్పదలుచుకున్నాను. ఈ రెండు ప్రదేశాలు శాశ్వత జ్ఞానంతో గుర్తించబడ్డాయి. విద్వాంసులు ఉన్న ఈ గడ్డపై అంటే పుణెలో సన్మానం పొందడం ఎంతో గర్వాన్ని, తృప్తిని ఇస్తుంది. కానీ మిత్రులారా, అవార్డు వచ్చినప్పుడు మన బాధ్యత కూడా పెరుగుతుంది. నేడు ఆ అవార్డుతో తిలక్ గారి పేరు ముడిపడి ఉంది కాబట్టి, బాధ్యతా భావం అనేక రెట్లు పెరుగుతుంది. లోకమాన్య తిలక్ జాతీయ అవార్డును 140 కోట్ల మంది దేశప్రజలకు అంకితమిస్తున్నాను. దేశప్రజలకు సేవ చేయడానికి, వారి ఆశలు, ఆకాంక్షలను నెరవేర్చడానికి నేను ఏ మాత్రం వెనకడుగు వేయనని హామీ ఇస్తున్నాను. ఈ పురస్కారం 'గంగాధర్' అనే మహానుభావుడితో ముడిపడి ఉంది కాబట్టి, నాకు ఇచ్చిన అవార్డు మొత్తాన్ని గంగాజీ ఆశయాలకు అంకితం చేస్తున్నాను. ఈ ప్రైజ్ మనీని నమామి గంగే ప్రాజెక్టుకు విరాళంగా ఇవ్వాలని నిర్ణయించుకున్నాను.

మిత్రులారా,

భారత స్వాతంత్ర్యంలో లోకమాన్య తిలక్ పాత్ర, ఆయన కృషిని కొన్ని సంఘటనలు, మాటల్లో సంక్షిప్తీకరించలేం. తిలక్ గారి కాలంలోనూ, ఆ తర్వాత కూడా స్వాతంత్ర్యోద్యమానికి సంబంధించిన ప్రతి సంఘటన, ఉద్యమం, ఆ కాలంలోని ప్రతి విప్లవకారుడు, నాయకుడు తిలక్ గారిచే ప్రభావితమయ్యారు. అందుకే బ్రిటిష్ వారు కూడా తిలక్ గారిని 'భారత అశాంతి పితామహుడు' అని పిలవాల్సి వచ్చింది. తిలక్ గారు భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమ దిశ మొత్తాన్ని మార్చారు. భారతీయులు దేశాన్ని నడపలేరని బ్రిటిష్ వారు చెప్పగా, అప్పుడు లోకమాన్య తిలక్ 'స్వరాజ్యం మన జన్మహక్కు' అన్నారు. భారతదేశ విశ్వాసం, సంస్కృతి, నమ్మకాలు వెనుకబాటుతనానికి చిహ్నాలు అని బ్రిటీషర్లు భావించారు. కానీ తిలక్ గారు అన్నీ తప్పని నిరూపించారు. అందుకే భారత ప్రజలు ముందుకు వచ్చి తిలక్ గారికి మద్దతు తెలపడమే కాకుండా ఆయనకు 'లోకమాన్య' బిరుదు కూడా ఇచ్చారు. దీపక్ గారు చెప్పినట్లు, మహాత్మాగాంధీ స్వయంగా ఆయనను 'ఆధునిక భారతదేశ నిర్మాత' అని పిలిచేవారు. తిలక్ గారి ఆలోచనా విధానం ఎంత విశాలంగా ఉంటుందో, ఎంత దూరదృష్టితో ఉండేవాడో మనం ఊహించవచ్చు.

మిత్రులారా,

ఒక గొప్ప లక్ష్యానికి తనను తాను అంకితం చేసుకోవడమే కాకుండా, ఆ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి సంస్థలు, వ్యవస్థలను సృష్టించేవాడే గొప్ప నాయకుడు. ఇందుకోసం అందరినీ కలుపుకుని ముందుకు సాగాలని, అందరి నమ్మకాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లాలన్నారు. లోకమాన్య తిలక్ జీవితంలో ఈ లక్షణాలన్నీ మనకు కనిపిస్తాయి. బ్రిటీష్ వారు ఆయనను జైల్లో పెట్టినప్పుడు చిత్రహింసలకు గురిచేశారు. స్వాతంత్ర్యం కోసం త్యాగం చేశారు. అదే సమయంలో టీమ్ స్పిరిట్, భాగస్వామ్యం, సహకారానికి కూడా ఉదాహరణగా నిలిచాడు. ఆయన విశ్వాసం, లాలా లజపతిరాయ్, బిపిన్ చంద్రపాల్ లతో ఉన్న అనుబంధం భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో సువర్ణాధ్యాయమం. నేటికీ ఈ మూడు పేర్లను లాల్-బాల్-పాల్ అనే త్రిమూర్తులుగా స్మరించుకుంటారు. ఆ సమయంలో స్వాతంత్ర్యం కోసం గళం విప్పడానికి జర్నలిజం, వార్తాపత్రికల ప్రాముఖ్యతను కూడా తిలక్ గారు అర్థం చేసుకున్నారు. ఆంగ్లంలో శరత్ రావు చెప్పినట్లు తిలక్ గారు 'ది మరాఠా' వారపత్రికను ప్రారంభించారు. గోపాల్ గణేష్ అగార్కర్, విష్ణుశాస్త్రి చిప్లుంకర్లతో కలిసి మరాఠీలో 'కేసరి' అనే వార్తాపత్రికను ప్రారంభించారు. 140 సంవత్సరాలకు పైగా మహారాష్ట్రలో ప్రచురితమైన కేసరి ఇప్పటికీ ప్రజలచే చదవబడుతోంది. తిలక్ గారు ఇంత బలమైన పునాది మీద సంస్థలను నిర్మించారనడానికి ఇదే నిదర్శనం.

మిత్రులారా,

లోకమాన్య తిలక్ సంప్రదాయాలను, సంస్థలను పెంచి పోషించేవాడు. సమాజాన్ని ఏకం చేయడానికి సర్వజనిక్ గణపతి మహోత్సవ్ కు ఆయన పునాది వేశారు. ఛత్రపతి శివాజీ మహరాజ్ ధైర్యసాహసాలు, ఆదర్శాల శక్తిని సమాజంలో నింపడానికి శివ జయంతిని నిర్వహించడం ప్రారంభించారు. ఈ కార్యక్రమాలు భారతదేశాన్ని ఒక సాంస్కృతిక తంతులో విలీనం చేసే ప్రచారం, మరియు పూర్ణ స్వరాజ్యం అనే భావనను కూడా కలిగి ఉన్నాయి. ఇది భారత సామాజిక వ్యవస్థ ప్రత్యేకత. స్వాతంత్ర్యం వంటి పెద్ద లక్ష్యాల కోసం పోరాడడమే కాకుండా, సామాజిక దురాచారాలకు వ్యతిరేకంగా కొత్త దిశను చూపించిన అటువంటి నాయకత్వానికి భారతదేశం ఎల్లప్పుడూ జన్మనిచ్చింది. నేటి యువతరానికి ఇదొక గొప్ప పాఠం.

సోదర సోదరీమణులారా,

స్వాతంత్య్రోద్యమమైనా, జాతినిర్మాణం లక్ష్యమైనా భవిష్యత్తు బాధ్యత ఎప్పుడూ యువత భుజస్కంధాలపైనే ఉంటుందని లోకమాన్య తిలక్ కు తెలుసు. భారతదేశ భవిష్యత్తు కోసం విద్యావంతులు, సమర్థులైన యువతను సృష్టించాలని ఆయన ఆకాంక్షించారు. వీర్ సావర్కర్ కు సంబంధించిన సంఘటనలో లోకమాన్య యువత ప్రతిభను గుర్తించాలనే దివ్యదృష్టికి ఒక ఉదాహరణ మనకు కనిపిస్తుంది. ఆ సమయంలో సావర్కర్ గారు చిన్నవారు. తిలక్ గారు తన సామర్థ్యాన్ని గుర్తించారు. సావర్కర్ విదేశాలకు వెళ్లి బాగా చదువుకోవాలని, తిరిగి వచ్చి స్వాతంత్ర్యం కోసం పనిచేయాలని ఆయన కోరుకున్నారు. బ్రిటన్ లో శ్యామ్ జీ కృష్ణవర్మ అలాంటి యువతకు అవకాశాలు కల్పించడానికి రెండు స్కాలర్ షిప్ లను నడిపేవారు - ఒక స్కాలర్ షిప్ కు ఛత్రపతి శివాజీ స్కాలర్ షిప్ అని, మరొక స్కాలర్ షిప్ కు - మహారాణా ప్రతాప్ స్కాలర్ షిప్ అని పేరు పెట్టారు! తిలక్ గారు శ్యాంజీ కృష్ణ వర్మకు వీర్ సావర్కర్ పేరును సిఫారసు చేశారు. దీన్ని సద్వినియోగం చేసుకుని లండన్ లో బారిస్టర్ కావొచ్చు. తిలక్ గారు అలాంటి ఎంతోమంది యువకులను తయారు చేశారు. పూణేలో న్యూ ఇంగ్లిష్ స్కూల్, దక్కన్ ఎడ్యుకేషన్ సొసైటీ, ఫెర్గూసన్ కాలేజ్ వంటి సంస్థలను స్థాపించడం ఆయన దార్శనికతలో భాగం. తిలక్ గారి ధ్యేయాన్ని ముందుకు తీసుకువెళ్లి, జాతి నిర్మాణంలో తమ వంతు పాత్ర పోషించిన ఎందరో యువకులు ఈ సంస్థల నుంచి ఉద్భవించారు. వ్యవస్థ నిర్మాణం నుంచి సంస్థాగత నిర్మాణం వరకు, సంస్థాగత నిర్మాణం నుంచి వ్యక్తిత్వ నిర్మాణం వరకు, వ్యక్తిత్వ నిర్మాణం నుంచి జాతి నిర్మాణం వరకు ఈ దార్శనికత దేశ భవిష్యత్తుకు రోడ్ మ్యాప్ లాంటిది. దేశం నేడు ఈ రోడ్ మ్యాప్ ను సమర్థవంతంగా అనుసరిస్తోంది.

మిత్రులారా,

తిలక్ గారు యావత్ భారతదేశానికి ప్రజాదరణ కలిగిన నాయకుడు అయినప్పటికీ, పూణే, మహారాష్ట్ర ప్రజలతో పాటు గుజరాత్ ప్రజలకు ఆయన ఒక ప్రత్యేకమైన స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నారు. ఈ రోజు, ఈ ప్రత్యేక సందర్భంలో, నేను ఆ సంఘటనలను గుర్తు చేసుకుంటున్నాను. స్వాతంత్ర్యోద్యమ సమయంలో అహ్మదాబాద్ సబర్మతి జైలులో దాదాపు నెలన్నర పాటు ఉండాల్సి వచ్చింది. ఆ తర్వాత 1916లో తిలక్ గారు అహ్మదాబాద్ వచ్చారు. ఆ సమయంలో బ్రిటిష్ అణచివేతను ధిక్కరించి తిలక్ గారికి స్వాగతం పలికేందుకు, ఆయన మాట వినడానికి 40 వేల మందికి పైగా అహ్మదాబాద్ కు వచ్చారని తెలిస్తే మీరు సంతోషిస్తారు. ఆ సమయంలో సర్దార్ వల్లభ్ భాయ్ పటేల్ కూడా ఆయన ప్రసంగాన్ని వినడానికి ప్రేక్షకుల మధ్య ఉండటం ఎంతో సంతోషించదగ్గ విషయం. ఆయన ప్రసంగం సర్దార్ సాహెబ్ మనస్సుపై భిన్నమైన ముద్ర వేసింది.

తరువాత సర్దార్ పటేల్ అహ్మదాబాద్ మునిసిపాలిటీ అధ్యక్షుడయ్యాడు. మరి ఆ సమయంలో వ్యక్తుల మనస్తత్వం ఎలా ఉందో చూడండి. అహ్మదాబాద్ లో తిలక్ గారి విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. విగ్రహాన్ని ప్రతిష్టించాలని ఆయన నిర్ణయించలేదు! విగ్రహాన్ని విక్టోరియా గార్డెన్స్ లో పెట్టాలని సర్దార్ సాహెబ్ తీసుకున్న నిర్ణయంలో కూడా ఐరన్ మ్యాన్ గుర్తింపు ప్రతిబింబిస్తుంది! విక్టోరియా రాణి డైమండ్ జూబ్లీని పురస్కరించుకుని బ్రిటిష్ వారు 1897లో అహ్మదాబాద్ లో విక్టోరియా గార్డెన్స్ ను నిర్మించారు. అలాంటి గొప్ప విప్లవకారుడు లోకమాన్య తిలక్ విగ్రహాన్ని బ్రిటీష్ రాణి పేరిట పార్కులో ఏర్పాటు చేయాలని సర్దార్ పటేల్ నిర్ణయించారు. ఆ సమయంలో సర్దార్ సాహెబ్ పై ఎంత వత్తిడి తెచ్చినా, ఆయనను అడ్డుకునే ప్రయత్నాలు జరిగినా సర్దార్ సర్దార్! తన పదవిని వదులుకోవడానికి తాను సిద్ధంగా ఉన్నానని, అయితే విగ్రహాన్ని అక్కడే ఏర్పాటు చేస్తామని సర్దార్ చెప్పారు. ఆ విగ్రహాన్ని తయారు చేసి 1929లో మహాత్మాగాంధీ ప్రారంభించారు. అహ్మదాబాద్ లో నివసిస్తున్నప్పుడు, ఆ పవిత్ర ప్రదేశాన్ని చాలాసార్లు సందర్శించడానికి మరియు తిలక్ గారి విగ్రహం ముందు తలవంచడానికి నాకు అవకాశం లభించింది. తిలక్ గారు విశ్రాంతి భంగిమలో కూర్చున్న అద్భుతమైన విగ్రహం ఇది. స్వతంత్ర భారతావని ఉజ్వల భవిష్యత్తు కోసం ఆయన ఎదురు చూస్తున్నట్లు కనిపిస్తోంది. బానిసత్వ కాలంలో కూడా సర్దార్ సాహెబ్ తన దేశ కుమారుని గౌరవార్థం మొత్తం బ్రిటిష్ పాలనను సవాలు చేశారని ఒక్కసారి ఊహించుకోండి. కానీ నేటి పరిస్థితి చూడండి. ఈ రోజు మనం ఒక్క రోడ్డు పేరు మార్చి విదేశీ ఆక్రమణదారుడికి బదులు భారతీయ వ్యక్తి పేరు పెడితే కొందరు దానిపై దుమ్మెత్తిపోస్తున్నారు!

మిత్రులారా,

లోకమాన్య తిలక్ జీవితం నుంచి మనం నేర్చుకోవాల్సింది చాలా ఉంది. లోకమాన్య తిలక్ గీతపై విశ్వాసం ఉన్న వ్యక్తి. గీత కర్మ యోగాన్ని జీవించిన వ్యక్తి ఆయన. అతన్ని ఆపడానికి, బ్రిటిష్ వారు అతన్ని భారతదేశానికి తూర్పున ఉన్న మాండలేలో జైలులో ఉంచారు. కానీ, అక్కడ కూడా తిలక్ గీత అధ్యయనాన్ని కొనసాగించాడు. 'గీతా రహస్యం' ద్వారా ప్రతి సవాలును అధిగమించడానికి కర్మయోగాన్ని సులభంగా అర్థం చేసుకుని కర్మశక్తిని వారికి పరిచయం చేశాడు.

మిత్రులారా,

బాలగంగాధర తిలక్ గారి వ్యక్తిత్వంలోని మరో కోణం వైపు ఈ రోజు దేశంలోని యువతరం దృష్టిని ఆకర్షించాలనుకుంటున్నాను. తిలక్ గారికి ఒక గొప్ప ప్రత్యేకత ఉంది, ప్రజలు తమను తాము విశ్వసించేలా చేయడంలో చాలా పట్టుదలగా ఉండేవారు, అలా చేయడం వారికి నేర్పించేవారు. వారిలో ఆత్మవిశ్వాసం నింపేవాడు. మునుపటి శతాబ్దంలో, భారతదేశం వలస పాలన సంకెళ్లను విచ్ఛిన్నం చేయలేకపోతుందని ప్రజలు విశ్వసించినప్పుడు, తిలక్ గారు స్వాతంత్ర్యాన్ని సాధించే ఆత్మవిశ్వాసాన్ని ప్రజలకు ఇచ్చారు. ఆయన మన చరిత్రను విశ్వసించారు. ఆయన మన సంస్కృతిని విశ్వసించారు. తన ప్రజలను నమ్ముకున్నాడు. మన కార్మికులు, పారిశ్రామికవేత్తలు, భారతదేశ సామర్థ్యంపై ఆయనకు నమ్మకం ఉంది. భారతదేశం గురించి, ఇక్కడి ప్రజలను ఏదీ మార్చలేదని చెప్పారు. కానీ తిలక్ గారు ఆ న్యూనతా అపోహను విచ్ఛిన్నం చేయడానికి ప్రయత్నించారు మరియు దేశం దాని సామర్థ్యాలను విశ్వసించేలా చేశారు.

మిత్రులారా,

అపనమ్మక వాతావరణంలో దేశాభివృద్ధి సాధ్యం కాదు. నిన్న పూణేకు చెందిన మనోజ్ పోచట్ అనే పెద్దమనిషి ట్వీట్ చేసి పదేళ్ల క్రితం నేను పుణెకు వచ్చిన విషయాన్ని గుర్తు చేశారు. ఆ సమయంలో తిలక్ గారు స్థాపించిన ఫెర్గూసన్ కాలేజీలో ఇండియాలో ఉన్న నమ్మక లోటు గురించి మాట్లాడాను. ఇప్పుడు మనోజ్ గారు నమ్మక లోటు నుండి ట్రస్ట్ మిగులుకు దేశం యొక్క ప్రయాణం గురించి మాట్లాడమని నన్ను కోరారు! ఈ ముఖ్యమైన అంశాన్ని లేవనెత్తిన మనోజ్ గారికి నా కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను.

సోదర సోదరీమణులారా,

నేడు, భారతదేశంలో విశ్వాస మిగులు విధానంలో కూడా కనిపిస్తుంది, మరియు ఇది దేశ ప్రజల కృషిలో కూడా ప్రతిబింబిస్తుంది! గడచిన తొమ్మిదేళ్లలో భారత ప్రజలు పెనుమార్పులకు పునాదులు వేశారని, వారు ఈ పెనుమార్పులు తీసుకొచ్చారన్నారు. ప్రపంచంలో 5వ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా భారత్ ఎలా అవతరించింది? ఆ పని చేసింది భారత ప్రజలే. నేడు దేశం స్వావలంబన సాధిస్తోంది మరియు ప్రతి రంగంలోనూ తన పౌరులపై ఆధారపడుతోంది. కరోనా సంక్షోభ సమయంలో భారత్ తన శాస్త్రవేత్తలను నమ్మి 'మేడ్ ఇన్ ఇండియా' వ్యాక్సిన్ను అభివృద్ధి చేసింది. అందులో పుణె కూడా ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. మేము స్వయం సమృద్ధ భారతదేశం గురించి మాట్లాడుతున్నాము, ఎందుకంటే భారతదేశం దీనిని చేయగలదని మేము నమ్ముతున్నాము.

దేశంలోని సామాన్యులకు ఎలాంటి బ్యాంకు గ్యారంటీ లేకుండా ముద్రా రుణాలు ఇస్తున్నామని, ఆయన నిజాయితీ, విధి నిర్వహణపై తమకు నమ్మకం ఉందన్నారు. గతంలో ప్రతి చిన్న విషయానికి సామాన్యులు ఆందోళన చెందేవారు. ప్రస్తుతం మొబైల్ లో ఒక్క క్లిక్ తో చాలా పనులు జరుగుతున్నాయి. ఈ రోజు ప్రభుత్వం మీ సంతకాన్ని నమ్మి పత్రాలను ధ్రువీకరిస్తోంది. ఫలితంగా దేశంలో భిన్నమైన వాతావరణం ఏర్పడి సానుకూల వాతావరణం ఏర్పడుతోంది. పూర్తి విశ్వాసంతో ఉన్న దేశ ప్రజలు దేశాభివృద్ధికి ఎలా కృషి చేస్తున్నారో మనం చూడవచ్చు. ఈ ప్రజా విశ్వాసమే స్వచ్ఛభారత్ ఉద్యమాన్ని ప్రజా ఉద్యమంగా మార్చింది. ఈ ప్రజా విశ్వాసమే బేటీ బచావో-బేటీ పడావో ఉద్యమాన్ని ప్రజా ఉద్యమంగా మార్చింది. సామర్థ్యం ఉన్నవారు గ్యాస్ సబ్సిడీని వదులుకోవాలని ఎర్రకోటపై నుంచి నేను చేసిన విజ్ఞప్తి మేరకు లక్షలాది మంది గ్యాస్ సబ్సిడీని వదులుకున్నారు. కొన్నాళ్ల క్రితం పలు దేశాల్లో ఓ సర్వే నిర్వహించారు. పౌరులు తమ ప్రభుత్వాన్ని ఎక్కువగా విశ్వసించే దేశం భారత్ అని ఈ సర్వేలో వెల్లడైంది. మారుతున్న ప్రజా మనస్తత్వం, పెరుగుతున్న ప్రజా విశ్వాసం భారత ప్రజలకు ప్రగతి మాధ్యమంగా మారుతోంది.

మిత్రులారా,

స్వాతంత్య్రం వచ్చి 75 ఏళ్లు పూర్తయిన సందర్భంగా నేడు దేశం తన 'అమృత్కాల్'ను విధులు నిర్వర్తించే కాలంగా చూస్తోంది. దేశ ప్రజలమైన మనం దేశ కలలు, తీర్మానాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని వ్యక్తిగత స్థాయిలో పనిచేస్తున్నాం. అందుకే నేడు ప్రపంచం కూడా భారత్ లో తన భవిష్యత్తును చూస్తోంది. ఈ రోజు మన ప్రయత్నాలు యావత్ మానవాళికి భరోసాగా మారుతున్నాయి. లోకమాన్యుడి ఆత్మ ఈ రోజు మనల్ని గమనిస్తూ, ఆయన ఆశీస్సులను మనపై కురిపిస్తోందని నేను నమ్ముతున్నాను. ఆయన ఆశీస్సులతో, ఆయన ఆలోచనల శక్తితో, బలమైన, సుసంపన్నమైన భారతదేశం అనే మా కలను తప్పకుండా సాకారం చేస్తాం. తిలక్ ఆశయాలతో ప్రజలను అనుసంధానం చేయడంలో హింద్ స్వరాజ్ సంఘ్ ముందుకు వచ్చి ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుందని నేను విశ్వసిస్తున్నాను. ఈ గౌరవం ఇచ్చినందుకు మీ అందరికీ మరోసారి నా కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను. ఈ భూమికి నమస్కరించి, ఈ ఆలోచనను ముందుకు తీసుకువెళ్ళడంలో పాలుపంచుకున్న ప్రతి ఒక్కరికీ నమస్కరిస్తూ, నా ప్రసంగాన్ని ఇంతటితో ముగిస్తున్నాను.

మీ అందరికీ చాలా ధన్యవాదాలు