"બીજી વ્યક્તિને જીવન આપવાથી મોટી માનવતાની સેવા બીજી કોઈ ન હોઈ શકે.". કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રી ડો.મનસુખ માંડવિયાએ 13માં ભારતીય અંગદાન દિવસ (આઈઓડીડી) સમારંભમાં આજે અહીં પોતાના સંબોધન દરમિયાન આ વાત કરી હતી^થ . આ પ્રસંગે ડૉ. ભારતી પ્રવિણ પવાર અને પ્રોફેસર એસ પી સિંહ બઘેલ, કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્યમંત્રી તથા તમિલનાડુનાં સ્વાસ્થ્ય મંત્રી શ્રી મા સુબ્રમણ્યન પણ ઉપસ્થિત હતાં. ૧૩મા આઈઓડીડી સમારંભ યોજાયો હતો જેમાં મૃતક દાતા પરિવારોને તેમના પ્રિયજનોના અંગોનું દાન કરવાના બહાદુરીભર્યા નિર્ણય બદલ સન્માનિત કરવા, મૃત અંગદાન અંગે જાગૃતિ ફેલાવવામાં આવી હતી અને અંગદાન અને પ્રત્યારોપણના ક્ષેત્રમાં કામ કરતા તબીબી વ્યાવસાયિકોના યોગદાનને બિરદાવવામાં આવ્યું હતું.

ઉપસ્થિત જનમેદનીને સંબોધતા ડો.માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે, આ પ્રયાસમાં સામેલ તમામ લોકોનાં પ્રદાનને ઓળખવું અને તેની પ્રશંસા કરવી મહત્ત્વપૂર્ણ છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે ,"2013 માં, લગભગ 5000 લોકો તેમના અંગોનું દાન કરવા આગળ આવ્યા હતા. હવે વાર્ષિક 15,000થી વધુ અંગદાતાઓ છે."

કેન્દ્રીય મંત્રી માહિતી આપી હતી કે કેન્દ્ર સરકારે દેશમાં અંગદાન વધારવાની દિશામાં અનેક પગલાં લીધાં છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે અંગ દાતાઓ માટે રજાનો સમયગાળો 30 દિવસથી વધારીને 60 દિવસ કરવામાં આવ્યો છે, 65 વર્ષની વયમર્યાદા દૂર કરવામાં આવી છે અને અંગદાનની પ્રક્રિયાને વધુ સુવ્યવસ્થિત કરવામાં આવી છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, સરકાર દેશમાં અંગદાનને લોકપ્રિય બનાવવા માટે વધુ નીતિઓ અને સુધારા લાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

અંગદાતાઓ, તેમના પરિવારના સભ્યો અને સિવિલ સોસાયટીના સભ્યોના તેમની પ્રેરણા અને સમર્પણ, યોગદાનની પ્રશંસા કરતા ડો.માંડવિયાએ બિરદાવ્યા હતા . આ સંદર્ભમાં મંત્રીશ્રીએ અંગ પ્રાપ્તકર્તાઓને આ ઉમદા સેવાને પ્રોત્સાહન આપવા અને માનવજાતની સેવા માટે અન્ય લોકોને પણ તેમના અંગોનું દાન કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા પણ અનુરોધ કર્યો હતો.

નેશનલ ઓર્ગન એન્ડ ટિશ્યુ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન (નોટ્ટો)નો ઇ-ન્યૂઝ લેટર; આ પ્રસંગે ટ્રાન્સપ્લાન્ટ મેન્યુઅલ અને ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કોઓર્ડિનેટર કોર્સ માટે રાષ્ટ્રીય અભ્યાસક્રમ બહાર પાડવામાં આવ્યા હતા. આ કાર્યક્રમ દરમિયાન કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રીના હસ્તે નોવેલ હીમોફીલિયા એ રેપિડ કાર્ડ ટેસ્ટ અને વોન વિલેબ્રાન્ડ ડિસીઝ રેપિડ કાર્ડ ટેસ્ટ જેવા 'મેક ઇન ઇન્ડિયા' ઉત્પાદનો તથા આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયના આંતરરાષ્ટ્રીય આરોગ્ય વિભાગના ઇસીએરે પોર્ટલ (પછીના જીવનના અવશેષોનું ઇ-ક્લિયરન્સ) પણ લોંચ કરવામાં આવ્યું હતું.

eCARe પોર્ટલ: જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ બીજા દેશમાં મૃત્યુ પામે છે, ત્યારે તે મૃતકના પાર્થિવ દેહને ભારત પાછા લાવવા માટે ઘણા કાગળો અને પ્રક્રિયાઓ તરફ દોરી જાય છે, જે પરિવાર અને મિત્રોને નિરાશ કરે છે. આ મુદ્દાની સંવેદનશીલતાને સમજીને અને લઘુતમ સરકાર અને મહત્તમ શાસનના સિદ્ધાંતને અનુસરીને, ભારત સરકારના આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે વિવિધ દેશોમાંથી ભારતમાં માનવ અવશેષોના પરિવહનની પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત અને ઝડપી બનાવવા માટે ઇસીએર (આફ્ટરલાઇફ બાકીનું ઇ-ક્લિયરન્સ) પોર્ટલ શરૂ કર્યું છે.

હીમોફીલિયા એ અને વોન વિલેબ્રાન્ડ ડિસીઝ ડાયગ્નોસ્ટિક કિટ્સ: હીમોફીલિયા એ અને વોન વિલેબ્રાન્ડ રોગ એ આજીવન વારસાગત રક્તસ્રાવની બે સૌથી સામાન્ય વિકૃતિઓ છે. સામાન્ય ક્લિનિકલ અભિવ્યક્તિઓમાં સાંધામાં રક્તસ્રાવનો સમાવેશ થાય છે જે સોજો અને પીડા પેદા કરે છે, ત્વચામાં રક્તસ્ત્રાવ (ઉઝરડા) અથવા સ્નાયુમાં રક્તસ્રાવ કરે છે અને નરમ પેશીઓમાંથી રક્તસ્ત્રાવ થાય છે. આઈસીએમઆર-નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇમ્યુનોહેમેટોલોજી (આઇસીએમઆર-એનઆઇઆઇએચ), મુંબઇનો વિશ્વમાં પ્રથમ વખત વિકાસ થયો છે; a હીમોફીલિયા એ અને વોન વિલેબ્રાન્ડ રોગના નિદાન માટે કીટ. હાલની કિટ માત્ર આપણા દેશમાં જ નહીં પરંતુ અન્ય કેટલાક વિકાસશીલ દેશોમાં રક્તસ્રાવની વિકૃતિઓના નિદાનના લેન્ડસ્કેપને બદલી શકે છે જ્યાં નિદાન સુવિધાઓનો કાં તો અભાવ છે અથવા સ્વીકાર્ય ધોરણો સુધી નથી.

કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રીએ આ પ્રસંગે દાતા પરિવારો, ટ્રાન્સપ્લાન્ટ પ્રોફેશનલ્સ, ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કોઓર્ડિનેટર, વર્લ્ડ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ ગેમ્સના એથ્લેટ્સ અને માયગોવ, એમઓસીએ (નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલય), દિલ્હી પોલીસ અને ઇન્ડિગો એરલાઇન્સની ટીમોનું સન્માન પણ કર્યું હતું.

પાશ્વભાગ:

ભારતીય અંગદાન દિવસ (આઈઓડીડી) 2010થી દર વર્ષે ઉજવવામાં આવે છે, જેનો ઉદ્દેશ બ્રેઇન સ્ટેમ ડેથ અને અંગદાન વિશે જાગૃતિ લાવવાનો, અંગદાન સાથે સંકળાયેલી દંતકથાઓ અને ગેરસમજોને દૂર કરવા અને દેશના નાગરિકોને મૃત્યુ પછી અંગો અને પેશીઓનું દાન કરવા માટે પ્રોત્સાહન અને પ્રોત્સાહિત કરવા તેમજ અંગદાનના મૂલ્યોને તેમના જીવનમાં આત્મસાત કરવા માટે કરવામાં આવે છે. અંગ પ્રત્યારોપણ અભિયાનની માગને ઘટાડવા માટે પ્રવૃત્તિઓ તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અને સુખાકારીને પણ પ્રોત્સાહન આપે છે.

આ વર્ષે આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવના ભાગરૂપે અંગદાન "અંગદાન મહોત્સવ" માટે જાગૃતિ અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારના મંત્રાલયો, રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની સરકાર/હોસ્પિટલો/સંસ્થાઓ અને મેડિકલ કોલેજો, એનજીઓ અને અન્ય હિતધારકોની ભાગીદારીથી સમગ્ર દેશમાં અંગદાન મહોત્સવનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ અભિયાનના ભાગરૂપે, જુલાઈ 2023 ના મહિનાને અંગ દાન મહિના તરીકે મનાવવામાં આવ્યો હતો. અંગો અને ટિશ્યુ ડોનેશનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિવિધ પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓ શરૂ કરવામાં આવી છે, જેમાં નેશનલ વેબિનાર, સાયક્લોથોન, વોકેથોન, ઓર્ગન ડોનેશન, અને ભારત સરકારના ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ માયગોવના માધ્યમથી નેશનલ સ્લોગન કોમ્પિટિશનનો સમાવેશ થાય છે.

દાનમાં આપેલું દરેક અંગ મૂલ્યવાન, જીવનરક્ષક અને રાષ્ટ્રીય સંસાધન છે. મૃત્યુ પછી વ્યક્તિ કિડની, લીવર, લંગ, હૃદય, સ્વાદુપિંડ અને આંતરડા જેવા મહત્વપૂર્ણ અંગોનું દાન કરીને 8 લોકોને નવું જીવન આપી શકે છે અને કોર્નિયા, ત્વચા, હાડકા અને હૃદયના વાલ્વ વગેરે પેશીઓનું દાન કરીને ઘણા લોકોનું ગુણવત્તાયુક્ત જીવન સુધારી શકે છે. ટ્રાન્સપ્લાન્ટ માટે અવયવોની જરૂરિયાત ધરાવતા લોકોની સંખ્યા અને દાતાઓની સંખ્યા વચ્ચેના હાલના તફાવતને દૂર કરવા માટે ૧૩મું આઇઓડીડી એ લોકોને અંગોનું દાન કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાની તક છે. લોકોને ઉમદા હેતુ માટે પ્રતિજ્ઞા લેવા આગળ આવવા અને આ રાષ્ટ્રીય પ્રયત્નોમાં ફાળો આપવા પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. અંગદાન અને પ્રત્યારોપણ વિશેની કોઈપણ માહિતી માટે કોઈ પણ નોટ્ટોની વેબસાઇટની મુલાકાત લઈ શકે છે www.notto.mohfw.gov.in અથવા 180114770 ટોલફ્રી હેલ્પલાઇન નંબર પર કોલ કરો. ઓનલાઇન પ્લેજિંગ સુવિધા ઉપરોક્ત નોટ્ટો વેબસાઇટ પર અને અહીં પણ ઉપલબ્ધ છે. https://pledge.mygov.in/organ-donation/.

આ કાર્યક્રમમાં આરોગ્ય સેવાઓના મહાનિર્દેશક ડો.અતુલ ગોયલ, દાતા પરિવારો, અંગ પ્રાપ્તકર્તાઓ, વિદ્યાર્થીઓ તેમજ આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ, નોટોના ડિરેક્ટર ડો.અનિલ કુમાર પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

CB/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com