શ્રીમતી મામી મિઝુતોરી, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસચિવના વિશેષ પ્રતિનિધિ; શ્રી અમિતાભ કાંત, ભારતના જી20 શેરપા; જી20ના સભ્યો તેમજ અતિથિ દેશોના સાથીદારો; આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓના અધિકારીઓ; શ્રી કમલ કિશોર, કાર્યકારી જૂથના અધ્યક્ષ; ભારતની નેશનલ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટી, નેશનલ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અને ગૃહ મંત્રાલયના સાથીદારો, દેવીઓ અને સજ્જનો,

ડિઝાસ્ટર રિસ્ક રિડક્શન કાર્યકારી જૂથની ત્રીજી બેઠકમાં તમારી સાથે ઉપસ્થિત રહેવા બદલ મને આનંદ થાય છે. અમે આ વર્ષે માર્ચમાં ગાંધીનગરમાં પ્રથમ વખત મળ્યા હતા. ત્યારથી લઈને અત્યાર સુધી દુનિયાએ કેટલીક અભૂતપૂર્વ આફતો જોઈ છે. લગભગ સમગ્ર ઉત્તર ગોળાર્ધના શહેરો ભારે ગરમીના મોજાની ઝપેટમાં આવી ગયા છે. કેનેડામાં જંગલમાં લાગેલી આગ અને ત્યારબાદની ધુમ્મસે ઉત્તર અમેરિકાના ઘણા ભાગોના શહેરોને અસર કરી હતી. અહીં ભારતમાં આપણે આપણા પૂર્વ અને પશ્ચિમના તટ પર મોટી ચક્રવાતી ગતિવિધિઓ જોઈ છે. દિલ્હીમાં 45 વર્ષમાં સૌથી ભયાનક પૂરનો અનુભવ થયો! અને આપણે ચોમાસાની રૂતુમાં અડધા રસ્તે પણ નથી!

મિત્રો,

આબોહવા પરિવર્તનને લગતી આપત્તિઓની અસરો હવે દૂરના ભવિષ્યમાં નથી. તે તો અહીં આવી જ ગઈ છે. તે પ્રચંડ હોય છે. તે એકબીજા સાથે જોડાયેલી છે. અને તે સમગ્ર ગ્રહ પરના દરેકને અસર કરે છે. વિશ્વ આજે જે પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે, તે આ કાર્યકારી જૂથના મહત્વને રેખાંકિત કરે છે. ચાર મહિનાના ટૂંકા ગાળામાં કાર્યકારી જૂથે ઘણી પ્રગતિ કરી છે અને સારી ગતિ પેદા કરી છે. જો કે, આપણે વધુ કરવાની જરૂર છે. આ કાર્યકારી જૂથની મહત્ત્વાકાંક્ષા આપણે જે સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા છીએ તેના પ્રમાણ સાથે મેળ ખાતી હોવી જોઈએ. વૃદ્ધિશીલ પરિવર્તનનો સમય પસાર થઈ ગયો છે. આપણે નવા આપત્તિ જોખમોના સર્જનને રોકવા અને વર્તમાન આપત્તિ જોખમોને અસરકારક રીતે સંચાલિત કરવા માટે સ્થાનિક, રાષ્ટ્રીય અને વૈશ્વિક વ્યવસ્થાઓમાં પરિવર્તનની જરૂર છે. તે એક તથ્ય છે કે વિભિન્ન રાષ્ટ્રીય અને વૈશ્વિક પ્રયત્નો સક્રિયપણે સંપાતની શોધ કરે છે જેથી તેમની સામૂહિક અસરને મહત્તમ બનાવી શકાય. સંકુચિત સંસ્થાકીય દ્રષ્ટિકોણથી ચાલતા ખંડિત પ્રયત્નો અમને પરવડી શકે તેમ નથી. આપણે સમસ્યાના નિરાકરણના અભિગમથી પ્રેરિત થવું જોઈએ.

સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસચિવની "અર્લી વોર્નિંગ ફોર ઓલ" પહેલ આ અભિગમનું ઉદાહરણ છે. એ નોંધવું સારું છે કે જી-20એ "અર્લી વોર્નિંગ એન્ડ અર્લી એક્શન"ને પાંચ પ્રાથમિકતાઓમાંની એક તરીકે ઓળખી કાઢી છે અને તેનું સંપૂર્ણ વજન તેની પાછળ મૂકી દીધું છે. ધિરાણ આપત્તિ જોખમ ઘટાડાના ક્ષેત્રમાં, તે મહત્વનું છે કે અમે આપત્તિ જોખમ ઘટાડાના તમામ પાસાઓને ધિરાણ આપવા માટે તમામ સ્તરે માળખાગત મિકેનિઝમ્સને અનુસરીએ. છેલ્લાં થોડાં વર્ષોમાં, ભારતમાં આપણે આપત્તિ જોખમ ઘટાડવાની રીતને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખી છે. હવે આપણી પાસે માત્ર આપત્તિના પ્રતિસાદ માટે જ નહીં, પરંતુ આપત્તિ નિવારણ, સજ્જતા અને પુનઃપ્રાપ્તિ માટે પણ ધિરાણ માટે આગાહી કરી શકાય તેવું મિકેનિઝમ છે. શું આપણે વૈશ્વિક સ્તરે પણ સમાન વ્યવસ્થાઓ કરી શકીએ? આપણે આપત્તિ જોખમ ઘટાડવા માટે ઉપલબ્ધ ધિરાણના વિવિધ પ્રવાહો વચ્ચે વધુ સમન્વય સાધવાની જરૂર છે. આબોહવા ફાઇનાન્સ આપત્તિ જોખમ ઘટાડવા માટેના ધિરાણનો એક અભિન્ન ભાગ હોવો જોઈએ. આપત્તિ જોખમ ઘટાડા માટે ખાનગી ફાઇનાન્સને એકત્રિત કરવું એ એક પડકાર છે, પરંતુ તેના વિના આપણે આપત્તિ જોખમ ઘટાડવાની તમામ જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે ખૂબ આગળ વધી શકીશું નહીં. આપત્તિ જોખમ ઘટાડવામાં ખાનગી નાણાંને આકર્ષિત કરવા માટે સરકારોએ કેવા પ્રકારનું સક્ષમ વાતાવરણ બનાવવું જોઈએ? જી-20 કેવી રીતે આ ક્ષેત્રની આસપાસ ગતિ લાવી શકે છે અને એ સુનિશ્ચિત કરી શકે છે કે આપત્તિ જોખમ ઘટાડામાં ખાનગી રોકાણ એ માત્ર કોર્પોરેટ સામાજિક જવાબદારીની અભિવ્યક્તિ જ નહીં, પરંતુ કંપનીઓના મુખ્ય વ્યવસાયનો એક ભાગ છે?

આપત્તિને અનુકૂળ માળખાગત સુવિધાના ક્ષેત્રમાં, અમે થોડા વર્ષો પહેલા સંખ્યાબંધ જી20 દેશો, યુએન અને અન્ય લોકો સાથે ભાગીદારીમાં સ્થાપિત આપત્તિને અનુકૂળ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટેના ગઠબંધનના ફાયદાઓ જોઈ રહ્યા છીએ. આ ગઠબંધનનું કાર્ય એ બાબતની જાણકારી આપી રહ્યું છે કે કેવી રીતે નાના ટાપુ વિકાસશીલ દેશો સહિતના દેશો તેમના માપદંડોને સુધારવા અને માળખાગત વિકાસમાં વધુ જોખમ-માહિતગાર રોકાણો કરવા માટે વધુ સારા જોખમ મૂલ્યાંકન અને મેટ્રિક્સનો ઉપયોગ કરી શકે છે. તે મહત્વનું છે કે આપણે આ વિચારોને સ્કેલ પર લઈ જવા તરફ કામ કરીએ! આપણે પાઇલટ્સથી આગળ વિચારવું પડશે અને સ્કેલ માટે અમારી પહેલની રચના કરવી પડશે. આપત્તિઓ પછી "બિલ્ડિંગ બેક બેટર" પર છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઘણો વ્યવહારુ અનુભવ થયો છે, પરંતુ આપણે કેટલીક સારી પ્રથાઓને સંસ્થાકીય બનાવવા માટેના માર્ગો શોધવા પડશે. "પ્રતિભાવ માટેની સજ્જતા"ની જેમ આપણે નાણાકીય વ્યવસ્થાઓ, સંસ્થાકીય તંત્રો અને ક્ષમતાઓ દ્વારા ટેકો આપતી "પુનઃપ્રાપ્તિ માટેની સજ્જતા" પર ભાર મૂકવાની જરૂર છે.

મિત્રો,

મને એ જણાવતા આનંદ થાય છે કે કાર્યકારી જૂથ દ્વારા અનુસરવામાં આવેલી પાંચેય પ્રાથમિકતાઓમાં, તમામ ડિલિવરીબલ્સ પર નોંધપાત્ર પ્રગતિ થઈ છે. મેં કોમ્યુનિકનો શૂન્ય ડ્રાફ્ટ જોયો છે જેની તમે આગામી કેટલાક દિવસોમાં ચર્ચા કરવા જઈ રહ્યા છો. તે જી-20 રાષ્ટ્રો માટે આપત્તિ જોખમ ઘટાડા પર ખૂબ જ સ્પષ્ટ અને વ્યૂહાત્મક એજન્ડા આગળ મૂકે છે. હું આશા રાખું છું કે છેલ્લા ચાર મહિનામાં આ કાર્યકારી જૂથની ચર્ચાવિચારણામાં જે સમન્વય, સર્વસંમતિ અને સહ-સર્જનનો જુસ્સો વ્યાપ્ત છે, તે આગામી ત્રણ દિવસ અને તે પછી પણ જળવાઈ રહેશે.

આ પ્રયત્નમાં અમારા જ્ઞાન ભાગીદારો તરફથી અમને મળેલા સતત સમર્થન માટે અમે આભારી છીએ. હું ખાસ કરીને આ જૂથના કાર્યને ટેકો આપવા માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મહાસચિવના વિશેષ પ્રતિનિધિ સુશ્રી મામી મિઝુતોરીના વ્યક્તિગત જોડાણની પ્રશંસા કરું છું. આ કાર્યકારી જૂથનાં એજન્ડાને આકાર આપવામાં ટ્રોઇકાનાં જોડાણથી પણ અમે ખૂબ જ ખુશ છીએ. અમે ઇન્ડોનેશિયા, જાપાન અને મેક્સિકો સહિતના અગાઉના રાષ્ટ્રપતિઓ દ્વારા નાખવામાં આવેલા પાયા પર નિર્માણ કર્યું છે, અને અમને આનંદ છે કે બ્રાઝિલ આને આગળ વધારશે. અમે આ બેઠકમાં બ્રાઝિલના સેક્રેટરી વોલ્નેઇનું સ્વાગત કરતા ખાસ કરીને આનંદ અનુભવીએ છીએ. અમે સેક્રેટરી વોલ્નેઇ અને તેમની ટીમને ખાતરી આપવા માંગીએ છીએ કે જેમ જેમ અમે આગળ વધીશું તેમ તેમ તમને અમારો સંપૂર્ણ ટેકો અને સહયોગ મળશે.

ભારતના જી-20 પ્રેસિડેન્સીના છેલ્લા આઠ મહિના દરમિયાન સમગ્ર દેશે ખૂબ જ ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લીધો છે. અત્યાર સુધીમાં દેશભરમાં 56 સ્થળોએ 177 બેઠકો યોજાઇ ચૂકી છે. વિવિધ દેશોના પ્રતિનિધિઓએ વિચાર-વિમર્શમાં સક્રિયપણે ભાગ લીધો છે. તેમને ભારતની સામાજિક, સાંસ્કૃતિક અને પ્રાકૃતિક વિવિધતાની ઝાંખી પણ જોવા મળી છે. જી-20 એજન્ડાના નક્કર પાસાઓમાં ઘણી પ્રગતિ થઈ છે. મને ખાતરી છે કે દોઢ મહિનાના સમયગાળામાં યોજાનારી આ સમિટ મીટિંગ સીમાચિહ્નરૂપ ઘટના હશે. આ પરિણામમાં આપ સૌનું યોગદાન નોંધપાત્ર રહેશે.

હું તમને આવનારા દિવસોમાં તમારા વિચાર-વિમર્શ માટે શુભેચ્છા પાઠવું છું, જેથી એ સુનિશ્ચિત કરી શકાય કે જી-20 દુનિયા માટે આપત્તિના જોખમમાં ઘટાડા પર સાર્થક પરિણામ પ્રદાન કરે.

CB/GP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com