કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે નવી દિલ્હીમાં સંસદ, રાજ્ય વિધાનસભાઓ, વિવિધ મંત્રાલયો, વૈધાનિક સંસ્થાઓ અને અન્ય સરકારી વિભાગોના અધિકારીઓ માટે PRIDE અને ICPS દ્વારા આયોજિત લેજિસ્લેટિવ ડ્રાફ્ટિંગ પરના તાલીમ કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ પ્રસંગે લોકસભા અધ્યક્ષ શ્રી ઓમ બિરલા, કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી પ્રહલાદ જોશી, શ્રી અર્જુન રામ મેઘવાલ અને કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

શ્રી અમિત શાહે તેમના સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે કાયદાકીય મુસદ્દો એ આપણી લોકશાહીનું એક નિર્ણાયક ઘટક છે અને તેના વિશેની જાણકારીનો અભાવ માત્ર કાયદાને જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર લોકશાહી પ્રણાલીને નબળો પાડે છે અને તે ન્યાયતંત્રની કામગીરીને પણ અસર કરે છે. તેમણે કહ્યું કે કોઈપણ લોકતાંત્રિક દેશ માટે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે તેનો કાયદાકીય મુસદ્દો બનાવવાનું કૌશલ્ય અપગ્રેડ થતુ રહે અને સમય સાથે વધુ કાર્યક્ષમ બને.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ સ્વાતંત્ર્ય સેનાની સુખદેવને તેમની જન્મજયંતિ પર અને ભૂતપૂર્વ ઉપરાષ્ટ્રપતિ શ્રી ભૈરોન સિંહ શેખાવતને તેમની પુણ્યતિથિ પર શ્રદ્ધાંજલિ આપી.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય લોકશાહીને વિશ્વની સૌથી મોટી લોકશાહી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને એક રીતે જોઈએ તો ભારતમાં લોકશાહીનો જન્મ ભારતમાં જ થયો હતો. તેમણે કહ્યું કે અમે ભારતભરની લોકશાહીની પરંપરાઓને સમાવી લીધી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, ભારતનું બંધારણ વિશ્વનું સર્વશ્રેષ્ઠ બંધારણ માનવામાં આવે છે અને જે લોકોએ આપણું બંધારણ ઘડ્યું છે તેઓએ તેમાં દેશના પરંપરાગત લોકતાંત્રિક મૂલ્યોને સમાવી લીધા છે એટલું જ નહીં, તેને સમકાલીન સમયની જરૂરિયાતો અનુસાર આધુનિક બનાવવાનો પ્રયાસ પણ કર્યો છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકાર મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે લોકશાહીના ત્રણ મુખ્ય સ્તંભો છે - ધારાસભા, કારોબારી અને ન્યાયતંત્ર અને આપણા બંધારણના ઘડવૈયાઓએ આ ત્રણેય સ્તંભો પર આપણી સમગ્ર લોકશાહી શાસન વ્યવસ્થાનું નિર્માણ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે આ ત્રણેય પ્રણાલીઓના કાર્યોને અસરકારક રીતે વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, વિધાનસભાનું કાર્ય લોક કલ્યાણ અને લોકોની સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં લેવાનું અને કાયદાકીય પ્રક્રિયાઓને અનુસરીને ઉકેલ શોધવાનું છે. તેમણે કહ્યું કે સંસદ વૈશ્વિક સ્તરે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં જોવા મળી રહેલા ફેરફારોની ચર્ચા કરે છે અને તે મુજબ નવા કાયદાઓ ઘડે છે અને આપણી સિસ્ટમને વધુ સુસંગત બનાવવા જૂના કાયદાઓમાં સુધારો કરે છે. પરિણામે, નવા ઘડવામાં આવેલા કાયદાની ભાવનાને અનુસરીને, કારોબારી તેના અમલીકરણનું કાર્ય કરે છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે વિવાદના કિસ્સામાં કાયદાનું અર્થઘટન કરવા માટે આપણા દેશમાં ન્યાયતંત્ર સ્વતંત્ર રીતે કામ કરે છે. તેમણે કહ્યું કે આપણા બંધારણ ઘડનારાઓએ આપણી સમગ્ર લોકતાંત્રિક વ્યવસ્થામાં આ ત્રણ સ્તંભોની ભૂમિકાઓ વહેંચી છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે વિધાન વિભાગનું કાર્ય સંસદ અને કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળની રાજકીય ઇચ્છાશક્તિને કાયદામાં ઘડવાનું છે. તેમણે કહ્યું કે વિધાન વિભાગનું કાર્ય રાજકીય ઈચ્છાશક્તિ અને લોકોની સમસ્યાઓ અને દેશની વિવિધ જરૂરિયાતોના ઉકેલ માટેના માર્ગોને કાયદાકીય સ્વરૂપ આપવાનું છે અને આ કારણોસર, ડ્રાફ્ટિંગને ખૂબ મહત્વ મળે છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે જો ડ્રાફ્ટિંગ વધુ સારું હશે, તો વહીવટી તંત્ર દ્વારા ભૂલોની ન્યૂનતમ તકો સાથે કાયદા વિશે શિક્ષિત કરવાનું સરળ બનશે. તેમણે કહ્યું કે જો ડ્રાફ્ટિંગમાં ગ્રે વિસ્તારો છોડવામાં આવશે, તો તે અર્થઘટનમાં અતિક્રમણ તરફ દોરી જશે, જ્યારે, જો ડ્રાફ્ટિંગ પૂર્ણ અને સ્પષ્ટ હશે, તો તેનું અર્થઘટન પણ સ્પષ્ટ થશે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે સંસદ સરકારનું સૌથી શક્તિશાળી અંગ છે અને તેની તાકાત કાયદો છે. તેમણે કહ્યું કે કોઈપણ દેશને સારી રીતે સંચાલિત કરવા માટે કાયદાકીય મુસદ્દો સૌથી મહત્વપૂર્ણ પદ્ધતિ છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે સંસદ અને લોકોની ઈચ્છાનું કાયદામાં ભાષાંતર કરતી વખતે ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં લેવી પડે છે, જેમ કે, બંધારણ, રિવાજો, સંસ્કૃતિ, ઐતિહાસિક વારસો, શાસનનું માળખું, સમાજ, દેશનો સામાજિક-આર્થિક વિકાસ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંધિઓ. શ્રી શાહે કહ્યું કે લેજિસ્લેટિવ ડ્રાફ્ટિંગ એ કોઈ વિજ્ઞાન કે કળા નથી, પરંતુ તે એક કૌશલ્ય છે જેનો ઉપયોગ ભાવના સાથે કરવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે ધ્યાન હંમેશા ગ્રે વિસ્તારોને ઘટાડવા પર હોવું જોઈએ અને કાયદો સ્પષ્ટ હોવો જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે સરકારી નીતિઓને કાયદામાં રૂપાંતરિત કરવાની પ્રક્રિયા દરમિયાન જૂના અને ઓછામાં ઓછા વિવાદાસ્પદ કાયદાઓનો અભ્યાસ કરવો જરૂરી છે. તેમણે કહ્યું કે લેખન એક કૌશલ્ય છે અને વિરામચિહ્નોનો ઉપયોગ કાયદાકીય મુસદ્દામાં ખૂબ કાળજી અને કુશળતા સાથે થવો જોઈએ. આ ઉપરાંત, ડ્રાફ્ટ્સમેનને પણ ભાષા પર સારી આજ્ઞા હોવી જોઈએ કારણ કે તે આપણી ભાષાની ભાવનાને પ્રતિબિંબિત કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે કહ્યું કે દરેક ભાષાની એક મર્યાદા હોય છે અને માત્ર શબ્દોના અનુવાદથી કામ નહીં ચાલે, ભાવનાનું ભાષાંતર કરવું જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું કે ક્ષમતા નિર્માણ એ એક સતત પ્રક્રિયા છે અને સંસદના દરેક વિભાગ, રાજ્યોની રાજ્ય વિધાનસભામાં કાયદો-મુસદ્દો તૈયાર કરનાર ટીમની કુશળતાને અપગ્રેડ કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે કહ્યું કે દુનિયા ખૂબ જ ઝડપથી બદલાઈ રહી છે અને આપણે બદલાતી દુનિયા સાથે તાલ મિલાવીને આપણા કાયદાને પણ આજની જરૂરિયાતો અનુસાર ઘડવાના છે. તેમણે કહ્યું કે જો આપણે એટલા ખુલ્લા નહીં રહીએ તો આપણે અપ્રચલિત અને અપ્રસ્તુત બની જઈશું.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે મુસદ્દો શક્ય તેટલા સરળ અને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં બનાવવો જોઈએ કારણ કે ચીલાચાલુ શબ્દોમાં તૈયાર કરાયેલ કાયદો હંમેશા વિવાદ પેદા કરે છે. તેમણે કહ્યું કે કાયદો જેટલો સરળ અને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં છે તેટલો જ તે નિર્વિવાદ રહે છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે અદાલતોને હસ્તક્ષેપ કરવાની જરૂર ન પડે એવો કાયદો બનાવવો એ સારા કાયદાનો મુસદ્દો તૈયાર કરવા માટેનો ચંદ્રક છે. તેમણે કહ્યું કે આપણો ઉદ્દેશ્ય સરળ અને સ્પષ્ટ ભાષામાં કાયદાનો મુસદ્દો તૈયાર કરવાનો હોવો જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારીતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે શ્રી નરેન્દ્ર મોદી પ્રધાનમંત્રી બન્યા ત્યારથી સરકારે કાયદાના ક્ષેત્રમાં ઘણું કામ કર્યું છે અને 2015 થી અત્યાર સુધીમાં સરકારે હજારો અપ્રસ્તુત કાયદાઓ રદ કરવાનું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે, આમ કરીને પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વની સરકારે વકીલો, સમાજ અને અદાલતોને કાયદાના જંગલમાંથી મુક્ત કરવાનું કામ કર્યું છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની સરકારે દેશના હિતમાં સમયને અનુરૂપ અનેક કાયદાઓ પણ ઘડ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે કાયદો ઘડતી વખતે, કોઈએ સ્પષ્ટપણે, સંદિગ્ધતા વિના, સરળ અને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં વિધાનસભાના ઈરાદાને વ્યક્ત કરવામાં અચકાવું જોઈએ નહીં.

YP/GP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com