ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಸಿಸಿಪಿಎ) ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ಅಗ್ರ ಐದು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಧರಿಸದಿದ್ದಾಗ ಅಲಾರಂ ಬೀಪ್ ಅನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳು ಗ್ರಾಹಕರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಮುಖ್ಯ ಆಯುಕ್ತರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ನಿಧಿ ಖರೆ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಿಸಿಪಿಎ ಅಮೆಜಾನ್, ಫ್ಲಿಪ್ ಕಾರ್ಟ್, ಸ್ನ್ಯಾಪ್ ಡೀಲ್, ಶಾಪ್ಕ್ಲೂಸ್ ಮತ್ತು ಮೀಶೋಫೋರ್ ವಿರುದ್ಧ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಲ್ಲದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸದ ವಿರುದ್ಧ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ.

ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳ ಮಾರಾಟದ ವಿಷಯವು ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಚಿವಾಲಯದ (ಎಂಒಆರ್ ಟಿಎಚ್) ಪತ್ರದ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ಸಿಸಿಪಿಎ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳ ಬಹಿರಂಗ ಮಾರಾಟದ ವಿಷಯವನ್ನು ಪತ್ರವು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಮಾರಾಟಗಾರರು / ಆನ್ ಲೈನ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕೇಂದ್ರ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ನಿಯಮಗಳು 1989 ರ ನಿಯಮ 138 ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಧರಿಸದಿದ್ದಾಗ ಅಲಾರಂ ಬೀಪ್ ಅನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಂತಹ ವಸ್ತುಗಳ ಆನ್ ಲೈನ್  ಮಾರಾಟವು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಮೋಟಾರು ವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿಗಳ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಲೈಮ್ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಬಯಸುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಮಾ ಕಂಪನಿಯು ಅಂತಹ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಹಕ್ಕುದಾರರ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕ್ಲೈಮ್ ಅನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಒಂದು ನಿರ್ಬಂಧವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಏರ್ ಬ್ಯಾಗ್  ಸರಿಯಾದ ಕುಶನ್ ಒದಗಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಪೂರ್ಣ ಬಲದಿಂದ ಹೊಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ, ಇದು ಘರ್ಷಣೆಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಕವಚವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ವರ್ಗದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು, ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಸಿಸಿಪಿಎಗೆ ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಿಸಿಪಿಎ ಕಾರು ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳ ಮಾರಾಟದ ವಿಷಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಹದ್ದಿನ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ಈ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ, ಇದು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ನೇರ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಅಮೂಲ್ಯ ಜೀವಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಮಾರಾಟಗಾರರು ಬಾಟಲಿ ಓಪನರ್ ಗಳು  ಅಥವಾ ಸಿಗರೇಟ್ ಲೈಟರ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಸೋಗಿನಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವ ಮೂಲಕ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಅಮೂಲ್ಯ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಸದರಿ ಉತ್ಪನ್ನದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಸಿಸಿಪಿಎ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಡಿಜಿ ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಷನ್ (ಸಿಸಿಪಿಎ) ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ತನಿಖಾ ವರದಿಯಲ್ಲಿನ ಶಿಫಾರಸು ಮತ್ತು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಘಟಕಗಳು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸಲ್ಲಿಕೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಸಿಸಿಪಿಎ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಮಾರಾಟಗಾರರ ವಿರುದ್ಧ ಕೈಗೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಿಸಿಪಿಎಗೆ ತಿಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ನಿರ್ದೇಶನಗಳ ಅನುಸರಣೆ ವರದಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಾರಾಟಗಾರರ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಅವರಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಿಸಿಪಿಎ ಹೊರಡಿಸಿದ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಎಲ್ಲಾ ಐದು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಘಟಕಗಳು ಅನುಸರಣೆ ವರದಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿವೆ. ಸಿಸಿಪಿಎ ಉಪಕ್ರಮದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳಿಂದ ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳ ಸುಮಾರು 13,118 ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುವಿಕೆಯ ವಿವರಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

ಎಂಒಆರ್ ಟಿಎಚ್ (ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ) ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಧರಿಸದ ಕಾರಣ 2021 ರಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಅಪಘಾತಗಳಲ್ಲಿ 16,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ 8,438 ಚಾಲಕರು ಮತ್ತು ಉಳಿದ 7,959 ಪ್ರಯಾಣಿಕರು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಸರಿಸುಮಾರು 39,231 ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಅವರಲ್ಲಿ 16,416 ಚಾಲಕರು ಮತ್ತು 22,818 ಪ್ರಯಾಣಿಕರು. 18-45 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಯುವಕರು ರಸ್ತೆ ಅಪಘಾತ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಬಲಿಪಶುಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ದೇಶದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಿಸಿಪಿಎ ಹಗಲಿರುಳು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದೆ, ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿಸಿಪಿಎ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದು, ಜೀವಹಾನಿ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತೀವ್ರ ಗಾಯವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್ ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಅಥವಾ ಮಾರಾಟದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕೋರಿದೆ. ಗ್ರಾಹಕರ ಅಮೂಲ್ಯ ಜೀವವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಕೈಗೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಸಿಸಿಪಿಎ ವಿನಂತಿಸಿದೆ.

ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಜೀವಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಗುವ ಅಮೂಲ್ಯ ನಷ್ಟವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಸಿಸಿಪಿಎ ಎಂಒಆರ್ ಟಿ  ಮತ್ತು ಎಚ್ ಮತ್ತು ಡಿಪಿಐಐಟಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದೆ.

ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರಂ ಸ್ಟಾಪರ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಅಥವಾ ಮಾರಾಟ ಅಥವಾ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಂದ ದೂರವಿರಲು ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರಸರಣಕ್ಕಾಗಿ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಘಟಕಗಳು, ಉದ್ಯಮ ಸಂಘಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ.

*****