মানৱ সম্পদ উন্নয়ণ মন্ত্ৰালয়
বৰ্ষান্ত সমীক্ষা- শিক্ষা মন্ত্ৰালয়
সমগ্ৰ শিক্ষা যোজনাক ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি: ২০২০ৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা হয়
কেবিনেটে এটা নতুন কেন্দ্ৰীয় পৃষ্ঠপোষকতাৰ যোজনা- ৰাইজিং ইণ্ডিয়াৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী স্কুল (পিএম-শ্ৰী) যোজনাক অনুমোদন দিয়ে
পিএম-শ্ৰীৰ জৰিয়তে সমগ্ৰ ভাৰতত ১৪,৫০০খন স্কুলৰ বিকাশ আৰু আপগ্ৰেডেচন
১ এপ্ৰিল, ২০২২ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, শিক্ষক-শিক্ষয়িত্ৰী আৰু অভিভাৱকৰ সৈতে প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ ব্যতিক্ৰমী আৰু জনপ্ৰিয় বাৰ্তালাপৰ কাৰ্যক্ৰম পৰীক্ষা পে চৰ্চাৰ পঞ্চমবাৰ আয়োজন কৰা হয়
বৰ্ষ ২০২২ৰ সময়ছোৱাত প্ৰায় ২.৫ কোটি স্কুলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে নিয়মিত ডিবিএছবি গতিবিধিত ভাগ লয়
বিদ্যাঞ্জলি কাৰ্যক্ৰমে স্বয়ংসেৱকৰ সক্ৰিয় সহযোগত দেশজুৰি ১০.৮৫ লাখ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক সফলতাৰে প্ৰভাৱিত কৰে
Posted On:
30 DEC 2022 8:39PM by PIB Guwahati
সমগ্ৰ শিক্ষা
স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগৰ সমগ্ৰ শিক্ষাৰ কেন্দ্ৰীয় পৃষ্ঠপোষকতাৰ যোজনা প্ৰি-স্কুলৰ পৰা আৰম্ভ কৰি দ্বাদশ শ্ৰেণী পৰ্যন্ত স্কুলীয়া শিক্ষা ক্ষেত্ৰৰ বাবে এক ব্যাপক কাৰ্যক্ৰম। এই যোজনাই স্কুলীয়া শিক্ষাক এক নিৰন্তৰতাৰ ৰূপত গণ্য কৰে আৰু ই শিক্ষাৰ বাবে দীৰ্ঘকালীন বিকাশৰ লক্ষ্য (এছডিজি-৪)ৰ অনুসৰি। সমগ্ৰ শিক্ষা যোজনাক ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি: ২০২০ (এনইপি: ২০২০)ৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা হৈছে আৰু ২০২১-২২ৰ পৰা ২০২৫-২৬লৈকে বঢ়োৱা হৈছে।
অৰ্থনৈতিক বিষয়ৰ মন্ত্ৰীমণ্ডলীয় সমিতিয়ে ইএফচিৰ পৰামৰ্শ আৰু সংশোধিত কাৰ্যক্ৰম সম্পৰ্কীয় আৰু বিত্তীয় মানদণ্ডৰ অনুমোদনৰ অনুসৰি ২,৯৪,২৮৩.০৪ কোটি টকাৰ মুঠ বিত্তীয় পৰিব্যয়েৰে ২০২১-২২ৰ পৰা ২০২৫-২৬লৈকে সমগ্ৰ শিক্ষা যোজনাক পাঁচ বছৰৰ সময়ৰ বাবে জাৰি ৰখাৰ মঞ্জুৰী দিয়ে, য'ত ১,৮৫,৩৯৮.৩২ কোটি টকাৰ কেন্দ্ৰীয় অংশ অন্তৰ্ভুক্ত আছে।
আইচিটি আৰু স্মাৰ্ট ক্লাছৰ স্বীকৃতি: সমগ্ৰ শিক্ষা যোজনাৰ তথ্য আৰু সম্প্ৰচাৰ প্ৰযুক্তি (আইচিটি) ঘটকৰ জৰিয়তে, দেশজুৰি পাঠ্যক্ৰম-আধাৰিত ইণ্টাৰেক্টিভ মাল্টিমিডিয়া, ডিজিটেল গ্ৰন্থ, ভাৰ্চুৱেল লেব আদি প্ৰস্তুত কৰি সেইবোৰ বলৱৎ কৰি শিশুক কম্পিউটাৰ সাক্ষৰতা আৰু কম্পিউটাৰ-আধাৰিত শিক্ষা প্ৰদান কৰাৰ ব্যৱস্থা আছে। ই স্কুলসমূহত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠা আৰু আইচিটি প্ৰয়োগশালা স্থাপনৰ সমৰ্থন কৰে, য'ত হাৰ্ডৱেৰ, শৈক্ষিক ছফ্টৱেৰ আৰু শিক্ষণৰ বাবে ই-সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত আছে। ইয়াত ষষ্ঠৰ পৰা দ্বাদশ শ্ৰেণী পৰ্যন্ত সকলো চৰকাৰী/চৰকাৰী সাহায্যপ্ৰাপ্ত স্কুলসমূহক অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে। নৱেম্বৰ ২০২২লৈকে (স্থাপনৰ পাছৰ পৰা), দেশজুৰি ১,২০,৬১৪খন স্কুল আৰু ৮২,১২০খন স্কুলত স্মাৰ্ট শ্ৰেণীকোঠাত আইচিটি লেবক মঞ্জুৰী দিয়া হয়।
১ জানুৱাৰী, ২০২২ৰ পৰা ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২২লৈকে গতিবিধিৰ সংক্ষিপ্ত বিৱৰণ এনেধৰণৰ:
১। শিক্ষা শব্দকোষ- স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে শিক্ষা শব্দকোষ প্ৰকাশ কৰে, যি স্কুলীয়া শিক্ষাত বিভিন্ন পদাৱলীৰ শব্দাৱলীৰ ওপৰত এক দস্তাবেজ আৰু স্কুলীয়া শিক্ষাৰ সন্দৰ্ভত ব্যৱহাৰ কৰা সকলো সন্দৰ্ভৰ সংকলন।
২। ৰূপায়ণৰ বাবে সমগ্ৰ শিক্ষা কাৰ্যক্ৰম-স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে এটা সমগ্ৰ শিক্ষা কাৰ্যক্ৰম জাৰি কৰিছে, যি সমগ্ৰ শিক্ষাৰ প্ৰত্যেক ঘটকৰ বাবে প্ৰধান প্ৰদৰ্শন সংকেতক (কেপিআই) আৰু সমগ্ৰ শিক্ষাৰ প্ৰত্যেক ঘটকৰ ৰূপায়ণৰ ভৌতিক আৰু বিত্তীয় বিৱৰণ দিয়ে।
৩। ৪,৪৪,৫৩১খন স্কুল ই ফিট ইণ্ডিয়া ফ্লেগ আৱণ্টিত কৰে, আৰু ৪৩,০৭৪খন স্কুলে ৩ ষ্টাৰ ৰেটিঙৰ বাবে আৱেদন কৰিছে আৰু ১৩,০০৮খন স্কুলে ৫ ষ্টাৰ ৰেটিঙৰ বাবে আৱেদন কৰিছে।
৪। চতুৰ্থ ফিট ইণ্ডিয়া স্কুল সপ্তাহ ১৫ নৱেম্বৰ, ২০২২ৰ পৰা ১৫ জানুৱাৰী, ২০২৩লৈকে পালন কৰি থকা হৈছে। ১৯ ডিচেম্বৰ, ২০২২লৈকে মুঠ ১,১৭,৮৪৪গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে বিভিন্ন গতিবিধিত ভাগ লয়।
৫। ফিট ইণ্ডিয়া টীমৰ দ্বাৰা স্কুলসমূহৰ বাবে ফিট ইণ্ডিয়া কুইজ ২০২২ লঞ্চ কৰা হৈছে। ইয়াত ২০২২ত ৩৬খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ ৪২,৪৯০খন স্কুলৰ পৰা ১,৭৪,৪৭৩গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে পঞ্জীকৰণ কৰায়।
৬। আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱৰ এটা অংশ হিচাপে সমাৱেশী শিক্ষাৰ বাবে সহায়ক প্ৰযুক্তি নৱাচাৰৰ ওপৰত এক ভাৰ্চুৱেল কাৰ্যক্ৰম: আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱৰ এটা অংশ হিচাপে, শিক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে নীতি আয়োগৰ অটল ইনভেচন মিছনৰ সহযোগত ১৭ জানুৱাৰী, ২০২২ত সমাৱেশী শিক্ষাৰ বাবে সহায়ক প্ৰযুক্তি ষ্টাৰ্টআপৰ ওপৰত নৱাচাৰ আৰু ষ্টাৰ্টআপৰ সৈতে জড়িত সমাধানসমূহক দৰ্শাবলৈ এটা ভাৰ্চুৱেল কাৰ্যক্ৰমৰ আয়োজন কৰে। 'সমাৱেশী শিক্ষাৰ বাবে সহায়ক প্ৰযুক্তি'ৰ ওপৰত ভাৰ্চুৱেল কাৰ্যক্ৰমত ষ্টাৰ্টআপ আৰু অন্য নৱাচাৰৰ ওপৰত জোৰ দয়া হয়, যাতে বিশেষ আৱশ্যকতা থকা শিশুৱে শিকাত সহায় লাভ কৰে।
৭। ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, শিক্ষক আৰু অভিভাৱকৰ সৈতে মাননীয় প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ ব্যতিক্ৰমী বাৰ্তালাপৰ কাৰ্যক্ৰম-পৰীক্ষা পৰ চৰ্চা পঞ্চমবাৰ ১ এপ্ৰিল, ২০২২ত টালকোট্ৰা ষ্টেডিয়ামত সফলতাৰে আয়োজন কৰা হৈছিল। এই কাৰ্যক্ৰমৰ বাবে বাছনি ২৮ ডিচেম্বৰ, ২০২১ৰ পৰা ৩ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২২লৈকে MyGov.in পৰ্টেলত শ্ৰেণী ৯ৰ পৰা ১২ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, শিক্ষক আৰু অভিভাৱকৰ বাবে এটা ৰচনাত্মক লেখন প্ৰতিযোগিতাৰ মাধ্যমত কৰা হৈছিল।
প্ৰশস্ত মোবাইল এপ-"প্ৰি এছেছমেণ্ট হলিষ্টিক স্ক্ৰীণিং টুল":
স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে শিক্ষক পৰ্ব, ২০২২ৰ সময়ছোৱাত স্কুলসমূহৰ বাবে এটা দিব্যাংগ স্ক্ৰীণিং চেকলিষ্ট আৰু এটা এণ্ড্ৰইড মোবাইল এপৰ ৰূপত প্ৰশস্ত মোবাইল এপ-"প্ৰি এছেছমেণ্ট হলিষ্টিক স্ক্ৰীণিং টুল" লঞ্চ কৰিছে। প্ৰশস্ত এপে মাপদণ্ড আধাৰিত ২১টা বিকলাংগতা স্থিতিৰ স্ক্ৰীণিঙত সহায় কৰিব। আৰপিডব্লিউডি অধিনিয়ম, ২০১৬ত, স্কুল স্তৰত আৰু সমগ্ৰ শিক্ষাৰ দিশনিৰ্দেশৰ অনুসৰি প্ৰমাণন প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিবলৈ বিষয়াসকলৰ সৈতে আগলৈ ভাগবতৰা কৰিবলৈ স্কুল-ৱাৰ ৰিপৰ্ট প্ৰস্তুত কৰিব। এনচিইআৰটিৰ চিআইইটিৰ দ্বাৰা প্ৰশস্ত মোবাইল এপ বিকশিত কৰা হৈছে।
আৰটিই অধিনিয়ম, ২০০৯ত সংশোধন সন্দৰ্ভত সাধাৰণ বিদ্যালয়সমূহত বিশেষ শিক্ষকৰ বাবে ছাত্ৰ-শিক্ষক অনুপাত:
সাধাৰণ বিদ্যালয়সমূহত বিশেষ শিক্ষকৰ বাবে ছাত্ৰ-শিক্ষক অনুপাত, অৰ্থাৎ প্ৰাথমিক স্তৰত নামাংকিত প্ৰত্যেক দহজন দিব্যাংগ বিদ্যাৰ্থীৰ বাবে এজন বিশেষ শিক্ষা শিক্ষক আৰু উচ্চ প্ৰাথমিক স্তৰত নামাংকিত প্ৰত্যেক পোন্ধৰ দিব্যাংগ বিদ্যাৰ্থীৰ বাবে এজন বিশেষ শিক্ষা শিক্ষক সন্দৰ্ভত আৰটিই অধিনিয়ম, ২০১৯ৰ অনসূচিত সংশোধন কৰা হৈছে আৰু এক অধিসূচনা ভাৰতৰ ৰাজপত্ৰত অধিসূচনা সংখ্যা এছঅ' ৪৫৮৬ (ই) দিনাংক ২১-০৯-২০২২ (২৯-০৯-২০২২ত প্ৰকাশিত) জাৰি কৰা হৈছে।
ব'ৰ্ড পৰীক্ষাত চিডব্লিউএছএনৰ বাবে পৰীক্ষাৰ স্থান:
স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগৰ দ্বাৰা ৩১-০১-২০২২ আৰু ০৯-০৬-২০২২ত সকলো ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ আইই সমন্বয়কৰ সৈতে ডিডব্লিউএছএনক দিবলগা ব'ৰ্ডৰ স্থানৰ স্থিতিৰ সমীক্ষা কৰাৰ বাবে ভাৰ্চুৱেল সমাৱেশী শিক্ষা বৈঠক আয়োজিত কৰা হয়। যেনেদৰে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ পৰা প্ৰাপ্ত তথ্য অনুসৰি, ৩৬খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ ভিতৰত ৩২খনে ব'ৰ্ড পৰীক্ষাত চিডব্লিউএছএনক প্ৰদান কৰা পৰীক্ষা আৱাসক অধিসূচিত কৰে, ৩৬খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ ভিতৰত ২০খনে ব'ৰ্ড পৰীক্ষাত চিডব্লিউএছএনক প্ৰদান কৰা পৰীক্ষা স্থানৰ অডিঅ'/ভিডিঅ ফিল্ম নিৰ্মাণ কৰে আৰু ৩৬খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ ভিতৰত ২৭খনে পৰীক্ষা স্থানৰ ওপৰত শিক্ষক/প্ৰাচাৰ্যসকলক সংবেদনশীল কৰিবলৈ ৱেবিনাৰৰ আয়োজন কৰে।
কস্তুৰবা গান্ধী বালিকা বিদ্যালয় (কেজিবিভি)ৰ উন্নয়ন:
অনুসূচিত জাতি, অনুসূচিত জনজাতি, অন্য পিছপৰা শ্ৰেণী, সংখ্যালঘু আৰু দৰিদ্ৰ সীমাৰেখাৰ তলৰ (বিপিএল)ৰ দৰে বঞ্চিত সমূহৰে সম্পৃক্ত শ্ৰেণী ষষ্ঠৰ পৰা দ্বাদশ পৰ্যন্ত ছোৱালীৰ বাবে কেজিবিভি সমগ্ৰ শিক্ষাৰ জৰিয়তে আৱাসিক বিদ্যালয়। সমগ্ৰ শিক্ষাৰ জৰিয়তে, উচ্চ প্ৰাথমিক স্তৰত থকা কেজিবিভি আৰু মাধ্যমিক/জ্যেষ্ঠ মাধ্যমিক স্তৰত বালিকা ছাত্ৰীনিবাসক জ্যেষ্ঠ মাধ্যমিক স্তৰলৈকে উন্নত/সন্মিলন কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। কেজিবিভিৰ উন্নয়নৰ কাম বৰ্ষ ২০১৮-১৯ত আৰম্ভ কৰা হৈছিল আৰু বৰ্ষ ২০২২-২৩লৈকে, মুঠ ৩৫৭ কেজিবিভিক টাইপ-।। (শ্ৰেণী ৬-১০) আৰু ২০১০ কেজিবিভিৰ উন্নয়নৰ বাবে অনুমোদিত কৰা হৈছে। টাইপ-।।। (শ্ৰেণী ৬-১২)ত উন্নয়নৰ বাবে অনুমোদিত কৰা হৈছে।
পৰখ
ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি ২০২০ত যোগাত্মক মূল্যাংকনৰ পৰা নিয়মিত আৰু ৰচনাত্মক মূল্যাংকনলৈ পৰিৱৰ্তনৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে, যি অধিক যোগ্যতা-আধাৰিত, শিকা আৰু বিকাশক উৎসাহিত কৰে, আৰু বিশ্লেষণ, গুৰুত্বপূৰ্ণ চিন্তন আৰু বৈচাৰিক স্পষ্টতাৰ দৰে উচ্চ স্তৰৰ দক্ষতাৰ পৰীক্ষা কৰে। ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি ২০২০ৰ ৰূপায়ণৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি, এনচিইআৰটিত শিক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ জৰিয়তে এটা নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় মূল্যাংকন কেন্দ্ৰ, পৰখ (পিএআৰএকেএইচ) (প্ৰদৰ্শন মূল্যাংকন, সমীক্ষা আৰু জ্ঞানৰ বিশ্লেষণ সমগ্ৰ বিকাশৰ বাবে) এক মানক-ছেটিং নিকায়ৰ ৰূপত স্থাপন কৰা হ'ব। এই কেন্দ্ৰই ভাৰতৰ সকলো মান্যতাপ্ৰাপ্ত স্কুল ব'ৰ্ডৰ বাবে ছাত্ৰ মূল্যাংকন আৰু মূল্যাংকনৰ বাবে মানদণ্ড, মানক আৰু দিশনিৰ্দেশ স্থাপন কৰা, ৰাজ্যসমূহক তত্বাৱধান কৰা আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাপ্তি সৰ্বেক্ষণ (এনএএছ) কৰিবলৈ কাম কৰিব। এই কেন্দ্ৰই স্কুল ব'ৰ্ডৰ মাজত সহযোগক উৎসাহিত কৰা, নতুন মূল্যাংকন পেটাৰ্ণ আৰু নবীনতম গৱেষণাৰ বিষয়ে স্কুল ব'ৰ্ডসমূহক পৰামৰ্শ দিব। ই ২১শ শতিকাৰ দক্ষতা সম্পৰ্কীয় আৱশ্যকতা পূৰণ কৰিবলৈ নিজৰ মূল্যাংকন পেটাৰ্ণ সলনি কৰিবলৈ স্কুল ব'ৰ্ডসমূহক উৎসাহিত কৰিব আৰু সহায় কৰিব। পৰখক এটা টেকনিকেল সংগঠনৰ ৰূপত স্থাপন কৰা হ'ব, যি মূল্যাংকন মানক আৰু দক্ষতাৰ জ্ঞানৰ লগতে নীতি নিৰ্মাণ আৰু ৰূপায়ণৰ এটা মজবুত ব্যৱস্থা হ'ব।
ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাপ্তি সৰ্বেক্ষণ (এনএএছ) ২০২১:
ভাৰত চৰকাৰে তিনি বছৰৰ চক্ৰ অৱধিৰ সৈতে শ্ৰেণী iii, v, viii আৰু xৰ বাবে লক্ষিত নমুনা আধাৰিত ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাপ্তি সৰ্বেক্ষণ (এনএএছ)ৰ এটা কাৰ্যক্ৰম চলাই আছে। এনএএছ ২০২১ ১২-১১-২০২১ত আয়োজন কৰা হৈছিল আৰু ইয়াত (এ) চৰকাৰী স্কুল (কেন্দ্ৰ চৰকাৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰ); (বি) চৰকাৰী সাহায্যপ্ৰাপ্ত স্কুল; আৰু (চি) বেচৰকাৰী অ-সাহায্যপ্ৰাপ্ত স্কুল অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ইয়াৰ জৰিয়তে, শ্ৰেণী ৩ আৰু ৫ৰ বাবে ভাষা, গণিত আৰু ইভিএছ; শ্ৰেণী ৮ৰ বাবে ভাষা, গণিত, বিজ্ঞান আৰু সামাজিক বিজ্ঞান; আৰু শ্ৰেণী ১০ৰ বাবে ভাষা, গণিত, বিজ্ঞান, সামাজিক বিজ্ঞান আৰু ইংৰাজী বিষয়ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
গ্ৰামীণ আৰু চহৰীয়া উভয় ক্ষেত্ৰৰ ১.১৮ লাখ স্কুলৰ প্ৰায় ৩৪,০১,১৫৮গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰী এনএএছ ২০২১ত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে, যি ১২ নৱেম্বৰ, ২০২১ত আয়োজন কৰা হৈছিল। এনএএছ ২০২১ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয়, ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশ আৰু জিলা ৰিপৰ্ট ২৫-০৫-২০২২ত জাৰি কৰা হৈছে আৰু http://nas.gov.inত উপলব্ধ। জিলাসমূহক ফিডবেক প্ৰদান কৰিবলৈ জিলা স্তৰত চিহ্নিত শিকাৰ অন্তৰালৰ ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব।
ইয়াৰ উপৰিও, শিক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ দ্বাৰা ২৮-০৭-২০২২ত পোষ্ট-এনএএছ ২১ৰ গতিবিধিৰ ওপৰত এখন ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰৰ কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰা হয়, য'ত সকলো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশ, এনচিইআৰটি, জিলা শিক্ষা আৰু প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান (ডিআআইইটি) আৰু এনচিইআৰটিৰ প্ৰতিনিধিয়ে ভাগ লয়। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে এনএএছ ২০২১ ডেটাৰ আধাৰত শিকাৰ স্তৰত সংস্কাৰ আৰু অন্তৰ যোজনাৰ ওপৰত উন্মুখ কৰিবলৈ দীৰ্ঘকালীন, মধ্যাৱধি আৰু অল্পকালীন কাৰ্যকলাপ বিকশিত কৰাত ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ চৰকাৰৰ সমৰ্থন কৰা। ইয়াৰ উপৰিও, এনচিইআৰটিয়ে দেশজুৰি কেইবাটাও স্থানত পোষ্ট-এনএএছ ২১টা ক্ষেত্ৰীয় কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰে। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে এনএএছ ২১ ডেটা অনুসৰি চিহ্নিত শিকাৰ অন্তৰালক যোৰা লগাবলৈ ৰিপৰ্টৰ সমাধানৰ প্ৰসাৰ কৰা আৰু ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশক যোজনা প্ৰস্তুত কৰাৰ ৰণনীতিত সহায় কৰা।
ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি (এনইপি) ৰূপায়ণৰ বাবে বিভাগৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা কামকাজ
- এনইপি ৰূপায়ণ যোজনা 'সাৰ্থক' (ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু শিক্ষক-শিক্ষয়িত্ৰীৰ মানসম্পন্ন শিক্ষাৰ মাধ্যমত সামগ্ৰিক উন্নতি) ৮ এপ্ৰিল, ২০২১ত জাৰি কৰা হৈছে।
- এই কথা সুনিশ্চিত কৰিবলৈ যে ২০২৬-২৭লৈকে গ্ৰেড 3ত প্ৰত্যেক শিশুৱে মূলভূত সাক্ষৰতা আৰু অংকজ্ঞান প্ৰাপ্ত কৰক, ৫ জুলাই, ২০২১ত এক ৰাষ্ট্ৰীয় বুনিয়াদী সাক্ষৰতা আৰু অংকজ্ঞান মিছন, যাৰ নাম 'বুজা আৰু অংকজ্ঞানৰ সৈতে পঢ়াত প্ৰবীনতাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পদক্ষেপ-(নিপুণ ভাৰত) আৰম্ভ কৰা হৈছিল।
- এনচিইআৰটিয়ে 'বিদ্যা প্ৰৱেশ' নামৰ তিনি মাহৰ প্লে বেছড 'স্কুল প্ৰিপাৰেচন মডিউল' বিকশিত কৰে, যাক ২৯ জুলাই, ২০২১ত লঞ্চ কৰা হৈছিল।
- শিক্ষা মন্ত্ৰালয় আৰু এনচিইআৰটিৰ দ্বাৰা নিপুণ-ভাৰত মিছনৰ জৰিয়তে সকলো ভাৰতীয় ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ সহযোগত ফাউণ্ডেশ্যনেল লিটাৰেচী আৰু নিউমাৰেচীত শ্ৰেণী ৩ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ শিকাৰ স্তৰৰ পৰিসংখ্যা কৰিবলৈ ২৩ৰ পৰা ২৬ মাৰ্চ আৰু ৪ৰ পৰা ৬ এপ্ৰিল, ২০২২লৈকে ৰাজ্য ফাউণ্ডেশ্যনেল লাৰ্ণিং ষ্টাডি (এফএলএছ)ৰ সঞ্চালন কৰা হৈছিল। ফাউণ্ডেশ্যনেল লাৰ্ণিং ষ্টাডিৰ পৰিণাম ০৬ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২২ত ৰাষ্ট্ৰীয়, ৰাজ্যিক আৰু জিলা ৰিপৰ্ট হিচাপে প্ৰকাশিত কৰা হৈছিল। ৰিপৰ্ট ইয়াত চাব পাৰিব: https://dsel.education.gov.in/fls_2022।
- সামুদায়িক/স্বয়ংসেৱী প্ৰবন্ধন কাৰ্যক্ৰমৰ মাধ্যমত চৰকাৰী আৰু চৰকাৰী সাহায্যপ্ৰাপ্ত স্কুলসমূহক সংযুক্ত কৰিবলৈ, বিভাগে বিদ্যাঞ্জলি ৱেব পৰ্টেলক নতুন ৰূপ দিছে। নতুনকৈ আৰম্ভ কৰা পৰ্টেল- বিদ্যাঞ্জলি ২.০ৰ উদ্দেশ্য হৈছে সমুদায়/স্বয়ংসেৱকক নিজৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতাক শ্বেয়াৰ কৰাৰ লগতে সম্পত্তি/সামগ্ৰী/উপকৰণ হিচাপে যোগদান কৰিবলৈ নিজৰ পছন্দৰ স্কুলৰ সৈতে বাৰ্তালাপ কৰিবলৈ আৰু পোনপটীয়াকৈ সংযুক্ত হোৱাত সহায় কৰা।
- বিভাগে আমাৰ বৰ্তমানৰ যোজনা অৰ্থাৎ সমগ্ৰ শিক্ষা আৰু মিড ডে মিলক এনইপি ২০২২ৰ পৰামৰ্শৰ সৈতে সংযুক্ত কৰিছে।
- নিষ্ঠা ৪.০ (ইচিচিই)-অনলাইন: প্ৰাৰম্ভিক শৈশৱৰ যতন আৰু শিক্ষাৰ বাবে শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যক্ৰম ০৬ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২২ক ৬টা মডিউলৰ সৈতে আৰম্ভ কৰা হৈছে। ৩৬খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশত ২টা ভাষাত আৰু এমঅ'ই, এমঅ'ডি আৰু এমঅ'টিএৰ জৰিয়তে ৫টা স্বায়ত্ব সংগঠনত আৰম্ভ কৰা হৈছিল। ই প্ৰাক-প্ৰাথমিক আৰু প্ৰাথমিক স্তৰত ২৫ লাখ শিক্ষক আৰু স্কুল প্ৰধানক প্ৰশিক্ষিত কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছে।
ৰাইজিং ইণ্ডিয়াৰ বাবে পিএম স্কুল (পিএম শ্ৰী):
কেবিনেটে ৭ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২২ত পিএম শ্ৰী নামৰ এটা নতুন কেন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠপোষকতাৰ যোজনাক অনুমোদন দিয়ে। ই স্কুল ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি ২০২০ৰ ৰূপায়ণক প্ৰদৰ্শিত কৰিব আৰু সময়ৰ সৈতে অনুকৰণীয় স্কুলৰ ৰূপত উদ্ভৱ হ'ব, আৰু ওচৰ-পাজৰৰ অন্য স্কুলকো নেতৃত্ব প্ৰদান কৰিব। ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি ২০২০ৰ ভিজন অনুসৰি, সি এক সমান, সমাৱেশী আৰু আনন্দময় স্কুল বাতাবৰণত উচ্চ মানসম্পন্ন শিক্ষা প্ৰদান কৰাত নিজৰ সংশ্লিষ্ট ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক নেতৃত্ব প্ৰদান কৰিব, যি বিবিধ পটভূমি, বহুভাষিক আৱশ্যকতা আৰু শিশুৰ বিভিন্ন শৈক্ষিক ক্ষমতাৰ ধ্যান ৰাখে আৰু তেওঁলোকক নিজৰ শিকাৰ প্ৰক্ৰিয়াত সক্ৰিয় সহযোগী কৰে।
এই যোজনাৰ জৰিয়তে কেন্দ্ৰ চৰকাৰ/ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ চৰকাৰ/স্থানীয় নিকায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত স্কুলৰ ভিতৰত বৰ্তমানৰ স্কুলক মজবুত কৰি ১৪,৫০০ৰো অধিক পিএম শ্ৰী স্কুল (পিএম স্কুল ফৰ ৰাইজিং ইণ্ডিয়া) স্থাপন কৰাৰ ব্যবস্থা আছে।
যোজনাৰ সময় ২০২২-২৩ৰ পৰা ২০২৬-২৭লৈকে প্ৰস্তাৱিত। ইয়াৰ পাছত এই স্কুলসমূহৰ দ্বাৰা আহৰণ কৰা বেঞ্চমাৰ্ক অব্যাহত ৰখাটো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ দায়িত্ব হ'ব। ২০ লাখৰ অধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰী যোজনাৰ প্ৰত্যক্ষ লাভাৰ্থী হোৱাৰ আশা আছে। পৰিকল্পনাৰ মুঠ ব্যয় ২৭৩৬০ কোটি টকা হ'ব, যি ৫ বছৰৰ সময়ত প্ৰসাৰিত হ'ব য'ত ১৮১২৮ কোটি টকাৰ কেন্দ্ৰীয় অংশ অন্তৰ্ভুক্ত আছে।
পিএম পোষণ যোজনা
অৰ্থনৈতিক বিষয়ৰ মন্ত্ৰীমণ্ডলীয় সমিতি (চিচিইএ)য়ে ২০২১-২২ৰ পৰা ২০২১-২৬লৈকে পাঁচ বছৰৰ সময়ৰ বাবে স্কুলসমূহত পিএম পোষণ যোজনা জাৰি ৰাখিবলৈ মঞ্জুৰী দিছে, য'ত ২০২১-২২ৰ পৰা ২০২৫-২৬লৈকে পাঁচ বছৰৰ বাবে ৫৪,০৬১.৭৩ কোটি টকাৰ কেন্দ্ৰীয় অংশৰ বিত্তীয় পৰিব্যয় হ'ব। ২০২২-২৩ৰ সময়ছোৱাত এই যোজনাত বাল ভাটিকা আৰু চৰকাৰী তথা চৰকাৰী সাহায্যপ্ৰাপ্ত স্কুলসমূহত শ্ৰেণী I-VIIIত পঢ়া ১২ কোটিৰ অধিক শিশু অন্তৰ্ভুক্ত আছে।
২০২২-২৩ (ডিচেম্বৰ ২০২২লৈকে)ৰ সময়ছোৱাত, ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশক কেন্দ্ৰীয় সাহায্য হিচাপে ৬৭৫৮.৮৪ কোটি টকা জাৰি কৰা হৈছিল আৰু তেওঁলোকক ২৯.৬৮ লাখ মেট্ৰিক টন খাদ্যান্ন আবণ্টিত কৰা হৈছিল।
পিএম পোষণ যোজনাৰ দিশনিৰ্দেশ ব্যাপক ৰূপত সংশোধন কৰা হৈছে আৰু কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰ যেনে আকাংক্ষী জিলাসমূহত সাৰ্বজনীন বিত্তীয় প্ৰবন্ধন প্ৰণালী, মানদণ্ড আৰু সুৰক্ষাৰ পদক্ষেপ, সামাজিক লেখা পৰীক্ষা, সংযুক্ত সমীক্ষা মিছন, স্কুল পোষণ উদ্যান, পাক কলা প্ৰতিযোগিতা, তিথি ভোজন আৰু উচ্চ বোজাযুক্ত জিলাত পূৰক পোষণ কুপোষণ, তথ্য, শিক্ষা আৰু সঞ্চাৰ (আইইচি) আদি।
সামগ্ৰীৰ ব্যয় (আগতে খাদ্য ৰন্ধনৰ ব্যয় হিচাপে জনা গৈছিল), য'ত দাইল, পাছলি, তেল, মছলা আৰু ইন্ধনৰ ক্ৰয়ৰ ব্যয় অন্তৰ্ভুক্ত আছে, ইয়াক ১ অক্টোবৰ, ২০২২ৰ পৰা বঢ়াই প্ৰাথমিকত ৫.৪৫ টকা প্ৰতিটো শিশু প্ৰতিদিন আৰু উচ্চ প্ৰাথমিকত ৮.১৭ টকা প্ৰতিটো শিশু প্ৰতিদিন কৰা হৈছে।
স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে স্কুল নিউট্ৰিচন (কিচেন) গাৰ্ডেন স্থাপন কৰা আৰু বৃহৎ হাৰত ৰোপন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়। স্কুল নিউট্ৰিচন (কিচেন) গাৰ্ডেন (এছএনজি)য়ে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক এখন প্ৰাকৃতিক জগতৰ সৈতে পুনৰ সংযুক্ত কৰিবলৈ স্কুলৰ পথাৰৰ ব্যৱহাৰ কৰে আৰু তেওঁলোকক তেওঁলোকৰ ভোজনৰ বাস্তৱিক উৎসৰ বিষয়ে সজাগ কৰে আৰু তেওঁলোকক মূল্যৱান বাগিচাৰ, কৃষি ধাৰণা আৰু দক্ষতা শিকায় যি গণিত, বিজ্ঞান, কলা, স্বাস্থ্য আৰু শাৰীৰিক শিক্ষা আৰু সামাজিক অধ্যয়ন আদিৰ দৰে কেইবাটাও বিষয়ৰ সৈতে একীকৃত হয়। এই বাগিচাবোৰত উৎপন্ন কৰা পাছলি আৰু ফলৰ ব্যৱহাৰ গৰম ৰন্ধা ভোজন বনোৱাত কৰা হয়। ই ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক ভিটামিন আৰু খনিজেৰে পূৰ্ণ সতেজ পাছলি খোৱাৰ সুযোগ দিয়ে, যি তেওঁলোকৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক বিকাশৰ বাবে আৱশ্যকীয় উৎস।
প্ৰৌঢ় শিক্ষা
নিউ ইণ্ডিয়া লিটাৰেচী প্ৰগ্ৰেম (এনআইএলপি):
এনইপি, ২০২০ আৰু ইউনেস্কো ছাষ্টেইনেবল ডেভেলপমেণ্ট গ'ল (এছডিজি) ৪.৬ৰ পৰামৰ্শৰ কথা মনত ৰাখি, এক কেন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠপোষকতাৰ যোজনা "নিউ ইণ্ডিয়া লিটাৰেচী প্ৰগ্ৰেম" (এনআইএলপি)ক বিত্ত বৰ্ষ ২০২২-২৩ৰ পৰা ২০২৬-২৭ৰ বাবে ১০৩৭.৯০ কোটি টকা (কেন্দ্ৰীয় অংশ: ৭০০.০০ কোটি টকা আৰু ৰাজ্যৰ অংশ: ৩৩৭.৯০ কোটি টকা)ৰ বিত্তীয় পৰিব্যয়েৰে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা অনুমোদিত কৰা হৈছে। স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগৰ সচিবৰ ফালৰ পৰা এনআইএলপিক লঞ্চ কৰা সন্দৰ্ভত দিনাংক ২১-০২-২০২২ত এখন পত্ৰ সকলো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ সকলো মুখ্য সচিবলৈ জাৰি কৰা হৈছিল। এই যোজনাৰ পাঁচটা ঘটক আছে: (i) মূলভূত সাক্ষৰতা আৰু অংকজ্ঞান, (ii) গুৰুত্বপূৰ্ণ জীৱন দক্ষতা, (iii) ব্যাৱসায়িক দক্ষতা বিকাশ, (iv) বুনিয়াদী শিক্ষা আৰু (v) দীৰ্ঘস্থায়ী শিক্ষা। বিত্ত বৰ্ষ ২০২২-২৭ৰ বাবে আধাৰভূত সাক্ষৰতা আৰু সংখ্যাত্মকতাৰ লক্ষ্য "অনলাইন টিচিং, লাৰ্ণিং এণ্ড এছেছমেণ্ট ছিষ্টেম (অ'টিএলএএছ)"ৰ ব্যৱহাৰ কৰি বছৰি ১.০০ কোটিৰ হিচাপত ৫.০০ কোটি শিক্ষাৰ্থী আছে, য'ত এজন শিক্ষাৰ্থীয়ে আৱশ্যকীয় বিৱৰণ চাই নিজক পঞ্জীকৰণ কৰিব পাৰে।
এনআইএলপিত (i) স্কুলৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, উচ্চ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান (এইচইআই)ৰ সেৱা-পূৰ্ব ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, স্কুল শিক্ষক, অংগনৱাড়ী আৰু আশা কৰ্মী, এনৱাইকেএছ, এনএছএছ, এনচিচি স্বয়ংসেৱক, (ii) স্কুলক ৰূপায়ণৰ বাবে গোট হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ ব্যৱস্থা আছে। যোজনা (iii) ১৫-৩৫ৰ বয়সক সন্তৃপ্ত কৰা হ'ব, তাৰ পাছত ৩৫ আৰু তাৰ অধিক বয়সৰ লোকক প্ৰাথমিকতা দিয়া হ'ব। ছোৱালী আৰু মহিলা, অনুসূচিত জাতি/অনুসূচিত জনজাতি/অন্য পিছপৰা শ্ৰেণী/সংখ্যালঘু, বিশেষ আৱশ্যকতাযুক্ত ব্যক্তি/দিব্যাংগজন (বিকলাংগ ব্যক্তি)ক প্ৰাথমিকতা দিয়া হ'ব। (iv) আইচিটিৰ ব্যৱহাৰ আৰু 'অনলাইন টিচিং লাৰ্ণিং এণ্ড এছেছমেণ্ট ছিষ্টেম'ৰ মাধ্যমত যোজনাৰ অনলাইন ৰূপায়ণ (v) ডিজিটেল মোডৰ মাধ্যমত সামগ্ৰী আৰু সম্পদ, যেনে টিভি, ৰেডিঅ', চেলফোন-আধাৰিত ফ্ৰি/অ'পেন-ছৰ্চ এপ/পৰ্টেল আদি, (vi) স্কুলত আয়োজিত কৰা মূল্যাংকন পৰীক্ষা; অ'টিএলএএছৰ মাধ্যমত দাবীৰ ওপৰত পৰিসংখ্যা আৰু ই-প্ৰমাণপত্ৰ তৈয়াৰ কৰা, (vii) নমুনা প্ৰাপ্তি সৰ্বেক্ষণ: নমুনা প্ৰাপ্তি সৰ্বেক্ষণ বছৰি প্ৰত্যেক ৰাজ্য/সংঘ ৰাজ্য ক্ষেত্ৰৰ পৰা নিৰ্বাচিত ৫০০-১০০০ শিক্ষাৰ্থীৰ বাবে আয়োজিত কৰা হ'ব, (viii) অনলাইন এমআইএছ: প্ৰগতিক ট্ৰেক কৰিবলৈ অনলাইন এমআইএছ হ'ব। অনলাইন মোডৰ মাধ্যমত ৰাষ্ট্ৰীয়, ৰাজ্য, জিলা আৰু স্কুল স্তৰত প্ৰগতি নিৰীক্ষণ কৰা হ'ব।
অন্য পদক্ষেপ
বিদ্যাঞ্জলি:
স্কুলৰ বাবে স্বয়ংসেৱী পদক্ষেপ-বিদ্যাঞ্জলি এক অনলাইন পৰ্টেল, যি স্বয়ংসেৱকক পোনপটীয়াকে স্কুলৰ সৈতে সংযুক্ত কৰি এটা সুবিধা প্ৰদাতা হিচাপে কাম কৰে। এই প্ৰয়াস কৰা হৈছে যে নাগৰিক সমাজত উপলব্ধ সমতাৰ ব্যৱহাৰ কৰি স্কুলত জ্ঞান/দক্ষতা/মানৱ সম্পদ আৰু বুনিয়াদী আন্তঃগাঁথনিৰ নাটনিৰ জোৰা মৰা। ই চৰকাৰৰ দায়িত্ব প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ নহয়, বৰং সম্ভাব্য সৰ্বোত্তম উপায়েৰে অন্তিম মাইললৈকে গৈ পোৱা চৰকাৰী প্ৰয়াসক পৰিপূৰক হিচাপে অধিক মজবুত কৰিবৰ বাবে। চৰকাৰে শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰাক্তন ছাত্ৰ, সেৱাৰত আৰু সেৱানিবৃত শিক্ষক, বৈজ্ঞানিক, চৰকাৰী/অৰ্ধচৰকাৰী বিষয়া, সেৱানিবৃত সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ কৰ্মী, স্ব নিয়োজনৰ আৰু বেতনভোগী, বৃত্তিধাৰী আদিসহ সমাজৰ সকলো বৰ্গৰ পৰা সম্পত্তি বা সেৱাৰ যোগদান একত্ৰিত কৰাৰ চেষ্টা কৰি আছে। বছৰৰ সময়ত ২২ ডিচেম্বৰ, ২০২২লৈকে ৩,৯২,৪৮৮খন স্কুল সংযুক্ত হৈছে আৰু ১,১০,৮৭৪গৰাকী স্বয়ংসেৱীয়ে বিদ্যাঞ্জলি পৰ্টেলত পঞ্জীকৰণ কৰাইছে। স্বয়ংসেৱকে কেইবাটাও ক্ষেত্ৰত নিজৰ ৰুচি দেখুৱাইছে, যেনে বিষয় সম্পৰ্কীয় সাহায্য, মেধাবী শিশুৰ পৰামৰ্শ, ব্যাৱসায়িক দক্ষতা শিকোৱা, প্ৰজেক্টৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰা, ছাদৰ পাংখা, স্কুলৰ বাবে লেপটপ আৰু গ্ৰন্থালয় আদি। দেশজুৰি স্বয়ংসেৱকৰ সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণেৰে, কাৰ্যক্ৰম সফলতাৰে ১০৮৫৬৪৮গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক প্ৰভাৱিত কৰাত সফল হৈছে।
এক ভাৰত শ্ৰেষ্ঠ ভাৰত অভিযান (২০২১-২২)
- ৰাষ্ট্ৰীয় একতা দিৱস-২০২২ উপলক্ষে ৮৬ লাখৰ অধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ দ্বাৰা শিকোৱা কেইবাটাও গতিবিধিত ভাগ লয়।
- শুনাৰ সুবিধাৰ বাবে ২২টা অনুসূচিত ভাৰতীয় ভাষাত ১০০টা বাক্য শিকাৰ উদ্দেশ্যে ১ নৱেম্বৰ, ২০২১ত এটা মোবাইল এপ আৰু ২২খন পুস্তিকা (অডিঅ আৰু ভাৰতীয় সাংকেতিক ভাষাৰ সৈতে কিউআৰ কোডসহ) লঞ্চ কৰাৰ মাধ্যমত এই ভাষাসমূহ বুজা আৰু কোৱাৰ অনুশীলনৰ কথা মনত ৰাখি ভাষা সংগম কাৰ্যক্ৰম আয়োজন কৰা হৈছে। কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয় সংগঠন আৰু জৱাহৰ নবোদয় বিদ্যালয়ৰ প্ৰায় ৬ লাখ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ২২টা অনুসূচিত ভাৰতীয় ভাষাত ১০০টা বাক্য শিকিবলৈ সংকল্প লয়।
- আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মাতৃভাষা দিৱস-২০২২ সকলো বিদ্যালয়ত ভাৰ্চুৱেল পদ্ধতিত পালন কৰা হয়। মাতৃভাষা দিৱস সমাৰোহত দেশজুৰি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ভাগ লয়।
- জম্মু-কাশ্মীৰ, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ, গোৱা, উত্তৰাখণ্ড, ত্ৰিপুৰা, নাগালেণ্ড, হিমাচল প্ৰদেশ, ৰাজস্থান, উৰিষ্যা, গুজৰাট, তেলেংগনাই কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয় আৰু চিবিএছই আদিৰ স্কুলসমূহত ৩.৮ লাখ ইবিএছবি ক্লাব বনোৱা হয়।
- সকলো মিলাই দেশজুৰি ২.৫ কোটি স্কুলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে বৰ্ষ ২০২২ৰ সময়ছোৱাত নিয়মিত ইবিএছবি গতিবিধি (দিশনিৰ্দেশৰ জৰিয়তে পৰামৰ্শ দিয়া)ত ভাগ লয়।
- কলা উৎসৱ কাৰ্যক্ৰম, বেণ্ড প্ৰতিযোগিতা, ৰাষ্ট্ৰীয় একতা দিৱস, "এক ভাৰত শ্ৰেষ্ঠ ভাৰত পৰ্ব", মাতৃভাষা দিৱস, ভাষা সংগম আদিত ৮ কোটিৰ অধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰী।
- সকলো ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশক ইবিএছবিৰ জৰিয়তে সাংস্কৃতিক ৰূপত মাপন কৰা হয়।
- শ্ৰেণী ১ৰ পৰা ১০লৈকে ২,৪০,৭৩,৭২৮গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে অনিবাৰ্য কলা-একীকৃত পৰিকল্পনা- চিবিএছই কাৰ্যক্ৰমত নিজৰ ৰিপৰ্ট জমা কৰি ভাগ লয়।
- ১৮৪৩খন স্কুলৰ ৪৩১৫০৩গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কলা আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত অভিব্যক্তি শৃংখলা- চিবিএছইত ভাগ লয় আৰু ব'ৰ্ডে ৪৩১৫ প্ৰৱেশ লাভ কৰে।
- দেশজুৰি আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱৰ জৰিয়তে সংযুক্ত কৰা ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশত আয়োজিত কাৰ্যক্ৰমত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ ভৰ্তি কৰোৱা হৈ আছে। কাৰ্যক্ৰমৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ মুঠ ৪৩২ স্কুলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে নিজৰ সংশ্লিষ্ট ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশ ভ্ৰমণ কৰে।
- আকাংক্ষী জিলা:
মন্ত্ৰালয়ৰ বিষয়াই বৰ্ষ ২০২২ৰ সময়ছোৱাত হাৰিয়ানাত কেৱল এখন আকাংক্ষী জিলা মেৱাৰ, ৰাজস্থানত জয়শালমেৰ আৰু উৰিষ্যাত নৱৰংপুৰ ভ্ৰমণ কৰে। আকাংক্ষী জিলা কাৰ্যক্ৰম বলৱৎ কৰা ডিইঅ', বিআৰচি আৰু চিআৰচিৰ সৈতে এক ইণ্টাৰেক্টিভ বৈঠকৰ আয়োজন কৰা হয় আৰু স্কুল স্বয়ংসেৱী পদক্ষেপ বিদ্যাঞ্জলিত, জিলাসমূহত প্ৰাথমিক, উচ্চ প্ৰাথমিক, মাধ্যমিক আৰু উচ্চ মাধ্যমিক চৰকাৰী স্কুল, নবোদয় বিদ্যালয়, কস্তুৰবা গান্ধী বালিকা বিদ্যালয় আৰু নেতাজী সুভাষ চন্দ্ৰ বসু আৱাসিক ছাত্ৰাৱাসৰ ক্ষেত্ৰ ভ্ৰমণৰ মাধ্যমত এডিপি ৰূপায়ণৰ স্থিতিৰো পৰিসংখ্যা কৰা হয়।
ৰাষ্ট্ৰীয় তথ্য বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ (এনআইচি):
- ইউডিআইএছই+ৰ জৰিয়তে এনআইচিৰ প্ৰাপ্তি:
- সমসাময়িক আৰু বিশ্বস্ত তথ্যৰে স্কুলীয়া শিক্ষা প্ৰণালীৰ অৱলোকন প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ দেশৰ সাধাৰণ নাগৰিকৰ বাবে ১-ষ্টপ শ্বপৰ ৰূপত উদ্ভৱ হয়
- স্কুলৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা ডেটাৰ মানদণ্ড আৰু বিশ্বাসযোগ্যতাৰ ওপৰত অত্যধিক সংশোধন কৰা
- তথ্যৰ সঠিকতা আৰু বিশ্বাসযোগ্যতাই অধিক সঠিক তথ্য উলিওৱাত সহায় কৰে
- ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশক সাক্ষ্য-আধাৰিত যোজনা বনোৱা আৰু প্ৰণালীত সংশোধনৰ বাবে উপযুক্ত হস্তক্ষেপৰ ডিজাইন কৰাত সক্ষম কৰি তোলে
ইউডিআইএছইৰ বাবে এনআইচিৰ দ্বাৰা নিম্নলিখিত পুৰস্কাৰ জিকা হয়:
|
পৰিকল্পনাৰ নাম
|
পুৰস্কাৰৰ নাম
|
শ্ৰেণী
|
বিৱৰণ
|
বৰ্ষ ২০২০-২১
|
|
ইউডিআইএছই+
ইকো-ছিষ্টেম
|
ৰাষ্ট্ৰীয় ই-গভাৰ্ণেঞ্চ পুৰস্কাৰ ২০২০-২১
|
ইছাৰ্ভিচ সহিতে ব্যাপক গমন
|
ৰজত
|
২০২১
|
|
|
১৯তম চিএছআইএছআইজি ই-গভাৰ্ণেঞ্চ পুৰস্কাৰ ২০২১
|
কেন্দ্ৰ চৰকাৰ
|
|
|
- এনএএছ-২০২১ৰ জৰিয়তে এনআইচিৰ প্ৰাপ্তি:
- এনএএছৰ পৰিকল্পনা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ শিকাত সংশোধনৰ বাবে নীতি, যোজনা আৰু শৈক্ষিক হস্তক্ষেপ প্ৰস্তুত কৰিবলৈ কৰা হয়। ইয়াক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ ব্যক্তিগত কাৰ্য সমাপনত পৰিসংখ্যা কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা হোৱা নাই।
- এনআইচিয়ে বিশ্লেষণাত্মক ডেছব'ৰ্ডেৰে পৰীক্ষা-পূৰ্ব, মুখ্য পৰীক্ষা আৰু বিভিন্ন ৰাষ্ট্ৰীয়, ৰাজ্য আৰু জিলা স্তৰৰ ৰিপৰ্ট বিকশিত কৰিবলৈ সফলতাৰে এটা এপ্লিকেচন প্লেটফৰ্ম তৈয়াৰ কৰিছে।
- বিভিন্ন হিতধাৰক-শিক্ষা মন্ত্ৰালয়, কেন্দ্ৰীয় মাধ্যমিক শিক্ষা ব'ৰ্ড (চিবিএছই), ৰাষ্ট্ৰীয় শৈক্ষিক গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ পৰিষদ (এনচিইআৰটি), নীতি আয়োগ, ইউনিচেফৰ সৈতে সমন্বয়।
- সকলো হিতধাৰকৰ লগতে আমেৰিকান ইনষ্টিটিউট অফ ৰিছাৰ্চ (এআইআৰ)ৰ সৈতে চাৰ্কোলাৰ ছিষ্টেমেটিক ছেম্পলিং এল্গোৰিথমৰ আধাৰত স্কুলৰ বাছনি কৰিবলৈ নমুনা বিকশিত কৰা হৈছিল।
- পিএম শ্ৰী স্কুল: এনআইচিৰ দ্বাৰা বিকশিত টেক প্লেটফৰ্মে সুবিধা প্ৰদান কৰে- পিএম শ্ৰী স্কুল জিলা/ৰাজ্য আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰত বাছনি, বাছনিকৃত পিএম শ্ৰী স্কুলৰ তত্বাৱধান আৰু মূল্যাংকন।
ভাৰতত স্কুলীয়া শিক্ষাৰ সাংখ্যিক ৰূপৰেখা
- ইউডিআইএছই প্লাছ স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে অনলাইন মোডৰ মাধ্যমত ইউনিফাইড ডিষ্ট্ৰিক্ট ইনফৰমেচন ছিষ্টেম ফৰ এডুকেশ্যন প্লাছ (ইউডিআইএছই+)ৰ মাধ্যমত সকলো মান্যতাপ্ৰাপ্ত স্কুলৰ পৰা স্কুলীয়া শিক্ষাৰে সম্পৃক্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ মাপকাঠিৰ ওপৰত বাৰ্ষিক ডেটা একত্ৰিত কৰে। ইউডিআইএছই+ত ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰত অন্তিম ৰূপ দিয়াৰ আগতে ব্লক, জিলা আৰু ৰাজ্য স্তৰত ইনবিল্ট সত্যাপন পৰীক্ষা আৰু পাছত ডেটা সত্যাপন হয়। কোভিড-১৯ মহামাৰীৰ বাবে অধিকাংশ ৰাজ্যত এপ্ৰিল ২০২০ৰ পৰা জানুৱাৰী ২০২২ৰ সময়ছোৱাত স্কুল বন্ধ থাকে। স্কুল আকৌ খোলাৰ লগেলগে, ইউডিআইএছই প্লাছ ২০২০-২১ৰ পৰিসংখ্যা যুদ্ধগতিত একত্ৰিত কৰা হয় আৰু ২০২০-২১ৰ বাবে অন্তিম ৰিপৰ্ট ২৬-৪-২০২২ত জাৰি কৰা হয়। ইয়াৰ পাছত, ইউডিআইএছই প্লাছ ২০২১-২২ৰ বাবে ডেটা সংগ্ৰহো অভিলেখ সময়ত সম্পূৰ্ণ কৰা হয় আৰু ৩-১১-২০২২ত জাৰি কৰা হয়। ইউডিআইএছই প্লাছ ৰিপৰ্টৰ মূল্যাংকন https://dashboard.udiseplus.gov.in/#/homeত অনলাইন কৰিব পাৰি। ২০২২-২৩ৰ পৰা, ইউডিআইএছই প্লাছ ছিষ্টেমে সকলো মান্যতাপ্ৰাপ্ত স্কুলৰ পৰা ছাত্ৰ অনুসৰি ডেটা প্ৰাপ্ত কৰিব, যাৰবাবে বৰ্তমান ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশ স্তৰত ডেটা সংকলন চলি আছে।
- পাৰফৰ্মেঞ্চ গ্ৰেডিং ইণ্ডেক্স (পিজিআই)- ৰাজ্য:
স্কুল শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগৰ দ্বাৰা বিকশিত প্ৰদৰ্শন গ্ৰেডিং ইণ্ডেক্স (পিজিআই)ৰ উদ্দেশ্য হৈছে সকলো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ সাপেক্ষ প্ৰদৰ্শনৰ এটা সমান জোখত পৰিসংখ্যা কৰা যাতে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশক উন্নত প্ৰদৰ্শন কৰা বাবে উৎসাহিত কৰিব পৰা যায়। পিজিআই-ৰাজ্যক স্কুলীয়া শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত পৰিৱৰ্তনকাৰী পদক্ষেপক অনুপ্ৰাণিত কৰিবলৈ এটা উপকৰণ হিচাপে সংকল্পিত কৰা হৈছে আৰু ইয়াক ২০১৮-১৯ৰ পৰা উপস্থাপন কৰা হৈছে। পিজিআই-ৰাজ্য ৰাজ্যসমূহ আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত প্ৰদেশক শীৰ্ষ প্ৰদৰ্শন কৰা ৰাজ্যৰ দ্বাৰা প্ৰয়োগ কৰা সৰ্বোত্তম প্ৰথাক আকোৱালি ল'বলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে আৰু ইয়াত সত্তৰ (৭০) সংকেতকৰ সৈতে ১০০০ৰ স্ক'ৰযুক্ত পাঁচটা ডমেইন আছে। বৰ্ষ ২০২০-২১ৰ বাবে পিজিআই-ৰাজ্যৰ ৰিপৰ্ট ৩-১১-২০২২ত জাৰি কৰা হৈছিল। ২০১৭-১৮ৰ পৰা ২০২০-২১লৈকে পিজিআই ৰিপৰ্ট https://pgi.udiseplus.gov.in/#/homeত চাব পাৰি। পিজিআই-২০২১-২২ৰ বাবে ৰাজ্য আন্তঃগাঁথনিক সংশোধন কৰা হৈছে আৰু ইয়াৰ নাম সলনি কৰি পিজিআই ২.০ কৰা হৈছে। নতুন পিজিআই আন্তঃগাঁথনিত ৭৩টা সংকেতক অন্তৰ্ভুক্ত আছে, যি ডিজিটেল পদক্ষেপ আৰু শিক্ষক শিক্ষাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ উপৰিও গুণাত্মক মূল্যাংকনৰ ওপৰত অধিক মনোযোগ দিয়ে। ২০২১-২২ৰ বাবে পিজিআই ৰিপৰ্ট বৰ্তমান ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত প্ৰদেশৰ দ্বাৰা সম্পূৰ্ণ হোৱা উন্নত চৰণত আছে আৰু শীঘ্ৰেই জাৰি কৰা হ'ব।
- সমাপন গ্ৰেডিং সূচকাংক জিলা (পিজিআই-ডি):
ৰাজ্য পিজিআইৰ সফলতাৰ আধাৰত আৰু শৈক্ষিক প্ৰাপ্তিৰ প্ৰভাৱশালী পৰিসংখ্যাৰ বাবে জিলা স্তৰত উপায় প্ৰদান কৰিবলৈ, স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে প্ৰথমবাৰ জিলাসমূহৰ বাবে এটা নতুন প্ৰদৰ্শন গ্ৰেডিং ইণ্ডেক্স (পিজিআই-ডি) বনাই পিজিআইৰ কাম জিলা স্তৰলৈকে বিকশিত কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়। পিজিআই-ডিক এটা সাধাৰণ পেৰামিটাৰত জিলাসমূহৰ পৰিসংখ্যা কৰিবলৈ অধিক কেন্দ্ৰীভূত উদ্দেশ্যৰে তৈয়াৰ কৰা হৈছে, য'ত মনোযোগ শৈক্ষিক নীতিৰ পৰিণাম মাপনৰ দিশত গৈ আছে। পিজিআই-ডি আন্তঃগাঁথনিত ৮৩টা সংকেতকৰ ভিতৰত মুঠ ৬০০ অংক অন্তৰ্ভুক্ত আছে, যাক ৬টা শ্ৰেণীত ভাগ কৰা হৈছে, যেনে পৰিণাম, প্ৰভাৱশালী শ্ৰেণীকোঠা লেনদেন, বুনিয়াদী সুবিধা আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ অৰ্হতা, স্কুল সুৰক্ষা আৰু শিশু সংৰক্ষণ, ডিজিটেল শিক্ষা আৰু শাসন প্ৰক্ৰিয়া। পিজিআই-ডিয়ে জিলাসমূহক ১০টা ভাগত বিভক্ত কৰে, অৰ্থাৎ উচ্চতম প্ৰাপ্ত কৰা যোগ্য গ্ৰেডক দক্ষ বোলা হয়, যি সেই শ্ৰেণীত বা সামগ্ৰিক ৰূপত মুঠ অংকৰ ৯০ শতাংশৰ অধিক স্ক'ৰ কৰা জিলাসমূহৰ বাবে। পিজিআই-ডিত সবাতোকৈ তলৰ গ্ৰেডক আকাংক্ষা-৩ বোলা হয় যি মুঠ অংকৰ ১০ শতাংশলৈকে স্ক'ৰৰ বাবে হয়। পিজিআই-ডিৰ অন্তিম উদ্দেশ্য হৈছে জিলাসমূহক স্কুলীয়া শিক্ষাত হস্তক্ষেপৰ বাবে প্ৰাথমিকতাযুক্ত ক্ষেত্ৰত সহায় কৰা আৰু এনেদৰে উচ্চতম গ্ৰেডত উপনীত হোৱাত সংশোধন কৰা। পিজিআই-ডি স্কুলীয়া শিক্ষাৰ প্ৰগতিৰ অন্তৰ-ৰাজ্য তুলনাত অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰাপ্ত কৰাৰ উপকৰণ।
২০১৮-১৯ আৰু ২০১৯-২০ৰ বাবে পিজিআই-ডি ৰিপৰ্ট ২৭-০৬-২০২২ত জাৰি কৰা হয় আৰু ইয়াক https://pgi.udiseplus.gov.in/#/homeত চাব পাৰি। ২০২০-২১ৰ বাবে পিজিআই-ডিৰ ৰিপৰ্টক অন্তিম ৰূপ দিয়া হৈছে আৰু ইয়াক শীঘ্ৰেই জাৰি কৰা হয়।
- ডেটা গভাৰ্ণেঞ্চ কোৱালিটি ইণ্ডেক্স (ডিজিকিউআই): নীতি আয়োগে কেন্দ্ৰীয় ক্ষেত্ৰ-কেন্দ্ৰ প্ৰযোজিত যোজনা সন্দৰ্ভত মন্ত্ৰালয়/বিভাগৰ ডেটা প্ৰস্তুতিৰ পৰিসংখ্যা কৰিবলৈ ২০২০ত ডিজিকিউআই প্লেটফৰ্ম বিকশিত কৰে। ইয়াৰ বাবে, ৬৩০ৰ অধিক কেন্দ্ৰীয় ক্ষেত্ৰৰ যোজনা/কেন্দ্ৰ প্ৰযোজিত যোজনা/অযোজনাবদ্ধ হস্তক্ষেপৰ বাবে ৭৪টা মন্ত্ৰালয়/বিভাগক মন্ত্ৰালয়ৰ দ্বাৰা সাক্ষ আধাৰিত যোজনা আৰু প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰৰ পৰিসংখ্যা কৰিবলৈ বাছনি কৰা হয়। ডিজিকিউআইয়ে ০ৰ পৰা ৫ৰ সমান হাৰত ভাৰত চৰকাৰৰ মন্ত্ৰালয়/বিভাগৰ পৰিসংখ্যা কৰে। ডিজিকিউআই ১.০ (২০২০)ত স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগ স্ক'ৰ ৫ৰ পৰা 2.৯৫ আছিল যাক ডিজিকিউআই ২.০ (২০২১)ত ৪.২৮ত আৰু সংশোধন কৰা হৈছিল আৰু ইয়াত উল্লেখযোগ্য সংশোধন হৈছিল। ৪.৬২লৈকে ই সকলো মন্ত্ৰালয়/বিভাগত পঞ্চম সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শনকৰ্তা।
- বিশ্বজনীন সূচকাংকৰ বাবে সময়মতে ডেটা প্ৰস্তুত কৰা- নোডেল বিভাগ হোৱা বাবে, স্কুলীয়া শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগে সকলো হিতধাৰক, যেনে মহিলা আৰু শিশু বিকাশ মন্ত্ৰালয়, দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যমিতা মন্ত্ৰালয়, উচ্চতৰ শিক্ষা বিভাগ আৰু ইউডিআইএছই+য়ে এনআইঅ'এছৰ পৰা ২০২১-২২ৰ বাবে অদ্যতন নামাংকন ডেটা সংকলিত কৰে আৰু অন্তিম তিথি ৩১ মাৰ্চ, ২০২৩ৰ যথেষ্ট আগতেই ১০ নৱেম্বৰ, ২০২২ত ইউনেস্কো সাংখ্যিক প্ৰতিষ্ঠান (ইউআইএছ)ক প্ৰদান কৰে। নবীনতম নামাংকন ডেটাত বিভিন্ন বিশ্বজনীন সূচকাংকত দেশৰ প্ৰদৰ্শনত সংস্কাৰ দেখাৰ আশা আছে।
***
NB/AK
(Release ID: 1889652)
Visitor Counter : 767