বিত্ত মন্ত্ৰালয়ৰ অৰ্থনৈতিক পৰিক্ৰমা বিভাগৰ বাজেট বিভাগে ২০২২ চনৰ জুলাই-ছেপ্টেম্বৰৰ ৰাজহুৱা ঋণ ব্যৱস্থাপনাৰ ত্ৰিমাসিক প্ৰতিবেদন উলিয়াই আনে।২০১০-১১ চনৰ এপ্ৰিল-জুনৰ পৰা (Q1) বাজেট বিভাগৰ ৰাজহুৱা ঋণ ব্যৱস্থাপনা কোষে(পিডিএমচি) নিয়মীয়াকৈ ঋণ ব্যৱস্থাপনাৰ ওপৰত ত্ৰিমাসিক প্ৰতিবেদন উলিয়াই আহিছে। বৰ্তমানৰ প্ৰতিবেদন জুলাই-ছেপ্টেম্বৰ ত্ৰৈমাসিক (Q2 FY23)ৰ সৈতে জড়িত।

২৩ বিত্তীয় বৰ্ষৰ দ্বিতীয় ত্ৰৈমাসিকৰ সময়ছোৱাত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ডেটেড ছিকিউৰিটিজৰ জৰিয়তে ৪,০৬,০০০ কোটি টকাৰ ধন সংগ্ৰহ কৰে, যিটো ঋণ লোৱাৰ কেলেণ্ডাৰত অধিসূচিত ধনৰাশি ৪,২২,০০০ কোটিৰ বিপৰীতে পৰিশোধৰ পৰিমাণ আছিল ৯২,৩৭১.১৫ কোটি টকা।

ডেটেড ছিকিউৰিটিজৰ নতুন ইছ্যুৰ ওজনযুক্ত গড় মেচিউৰিটি ২৩ বিত্তীয় বৰ্ষৰ দ্বিতীয় ত্ৰৈমাসিকত ১৫.৬২ বছৰত কম আছিল, যিটো বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰথম ত্ৰৈমাসিকত ১৫.৬৯ বছৰ আছিল। ২০২২ চনৰ জুলাই-ছেপ্টেম্বৰৰ ভিতৰত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে নগদ ব্যৱস্থাপনা বিধেয়কৰ জৰিয়তে কোনো ধৰণৰ ধন সংগ্ৰহ কৰা নাছিল। ৰিজাৰ্ভ বেংকে এই ত্ৰৈমাসিকত চৰকাৰী ছিকিউৰিটিজৰ বাবে মুক্ত বজাৰৰ কাম-কাজ চলোৱা নাছিল। প্ৰান্তীয় ষ্টেণ্ডিং সুবিধা আৰু বিশেষ লিকুইডিটি সুবিধাকে ধৰি লিকুইডিটি এডজাষ্টমেণ্ট ফেচিলিটি (এল এ এফ)ৰ অধীনত আৰ বি আইৰ নিকা দৈনিক গড় লিকুইডিটি শোষণৰ পৰিমাণ এই ত্ৰৈমাসিকত ১,২৮,৩২৩.৩৭ কোটি টকা।

সাময়িক তথ্য অনুসৰি চৰকাৰৰ মুঠ মুঠ দায়বদ্ধতা (‘ৰাজহুৱা একাউণ্ট’ৰ অধীনত দায়বদ্ধতাকে ধৰি) ২০২২ চনৰ জুন মাহৰ শেষৰ ফালে ১,৪৫,৭২,৯৫৬ কোটি টকাৰ পৰা ২০২২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰৰ শেষত ১,৪৭,১৯,৫৭২.২ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ দ্বাৰা ২৩ বিত্তীয় বৰ্ষৰ দ্বিতীয় ত্ৰৈমাসিকত ১.০ শতাংশ বৃদ্ধিৰ ত্ৰিমাসিক। ২০২২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে ৰাজহুৱা ঋণৰ মুঠ মুঠ দায়বদ্ধতাৰ ৮৯.১ শতাংশ আছিল, যিটো ২০২২ চনৰ জুন মাহৰ শেষৰ ফালে ৮৮.৩ শতাংশ আছিল।

গৌণ বজাৰত চৰকাৰী ছিকিউৰিটিজৰ ফলন নিকটকালীন মুদ্ৰাস্ফীতি আৰু লিকুইডিটিৰ চিন্তাৰ বাবে হ্ৰস্বকালীন বক্ৰত কঠিন হৈ পৰে যদিও বিত্তীয় বৰ্ষ ২৩ৰ দ্বিতীয় ত্ৰৈমাসিকৰ সময়ছোৱাত দীৰ্ঘকালীন ছিকিউৰিটিজৰ উৎপাদন কোমল হোৱা দেখা গৈছিল। এমপিচিয়ে ২০২৩ বিত্তীয় বৰ্ষৰ দ্বিতীয় ত্ৰৈমাসিকৰ সময়ছোৱাত নীতি ৰেপ’ হাৰ ১০০ বিপিএছ অৰ্থাৎ ৪.৯০%ৰ পৰা ৫.৯০%লৈ বৃদ্ধি কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল মূলতঃ মুদ্ৰাস্ফীতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ উদ্দেশ্যেৰে।

মাধ্যমিক বজাৰত, ট্ৰেডিং কাৰ্য্যকলাপ ত্ৰৈমাসিকৰ সময়ছোৱাত ৭-১০ বছৰৰ মেচিউৰিটি বাকেটত কেন্দ্ৰীভূত হৈছিল মূলতঃ ১০ বছৰৰ বেঞ্চমাৰ্ক ছিকিউৰিটিত অধিক ট্ৰেডিং পৰ্যবেক্ষণ কৰাৰ বাবে। ব্যক্তিগত খণ্ডৰ বেংকসমূহে এই ত্ৰৈমাসিকৰ সময়ছোৱাত গৌণ বজাৰত প্ৰভাৱশালী ব্যৱসায়িক খণ্ড হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে। নেট ভিত্তিত বিদেশী বেংক আৰু প্ৰাথমিক ডিলাৰ নেট চেলাৰ হোৱাৰ বিপৰীতে ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংক, সমবায় বেংক, এফ আই, বীমা কোম্পানী, মিউচুৱেল ফাণ্ড, ব্যক্তিগত খণ্ডৰ বেংক আৰু ‘অন্য’ গৌণ বজাৰত নেট ক্ৰেতা আছিল। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ছিকিউৰিটিজৰ মালিকীস্বত্বৰ আৰ্হিই ইংগিত দিয়ে যে ২০২২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰৰ শেষত বাণিজ্যিক বেংকৰ অংশীদাৰিত্ব ৩৮.৩ শতাংশ আছিল, ২০২২ চনৰ জুন মাহৰ শেষত ৩৮.০৪ শতাংশ আছিল।

***

RM/PPG/KMN/MS