কেন্দ্ৰীয় বিত্ত আৰু কৰ্পোৰেট পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী নিৰ্মলা সীতাৰমণে সোমবাৰে সংসদত ২০২১-২২ বৰ্ষৰ অৰ্থনৈতিক সমীক্ষা উপস্থাপন কৰি কয়, "বৰ্ধিত মহামাৰীৰ পটভূমিত, আনহাতে বেছিভাগ দেশে অৰ্থনৈতিক উদ্দীপনা পেকেজ প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ সময়ত, ভাৰত চৰকাৰে এক পৃথক ত্বৰিত নীতি গ্ৰহণ কৰিছে। অৰ্থনৈতিক সমীক্ষাই দেখুৱাইছে যে মহামাৰীৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত, সমাজৰ দৰিদ্ৰ আৰু দুৰ্বল শ্ৰেণীবোৰক বিত্তীয় নীতিৰ জৰিয়তে আটাইতকৈ বেয়া পৰিণামৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে এক সুৰক্ষা জাল সৃষ্টি কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। বিত্তীয় নীতিয়ে, অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ পুনৰ আৰম্ভ কৰাৰ লগতে, অৰ্থনীতিত চাহিদা বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। 2020-21 বৰ্ষৰ তৃতীয় তিনিমাহত, যান-বাহন আৰু স্বাস্থ্যৰ সীমাবদ্ধতা শিথিল কৰাৰ সৈতে অৰ্থনীতিৰ ওপৰত সৰ্বাধিক প্ৰভাৱ পেলোৱা খণ্ডবোৰত ব্যয়ক উৎসাহিত কৰিবলৈ মূলধন ব্যয় বৃদ্ধি কৰা হৈছিল। অৰ্থনৈতিক সমীক্ষা 2021-22-ত মুখ্য মূল্যাঙ্কনবোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:

বিত্তীয় ঘাটি

একাউণ্ট নিয়ন্ত্ৰকৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২১ লৈ চৰকাৰে তথ্য প্ৰদান কৰে যে নৱেম্বৰ ২০২১-ৰ শেষত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ বিত্তীয় ঘাটি ২০২১চনৰ নৱেম্বৰত বিইৰ ৪৬.২ শতাংশ আছিল, যি ২০২০ আৰু ২০২১ ৰ একে সময়ছোৱাত ১৩৫.১ শতাংশ আছিল। এই সময়ছোৱাত, বিত্তীয় ঘাটি আৰু প্ৰাথমিক ঘাটি দুয়োটাই যোৱা দুবছৰত একে স্তৰৰ তলত আছিল। এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২১ সময়ছোৱাত প্ৰাথমিক ঘাটি এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০১৯ লৈ প্ৰায় আধা কৰা হৈছিল। চলিত বৰ্ষত বিত্তীয় ঘাটি অধিক বাস্তৱিক হৈছে আৰু ইয়াৰ ফলত বাজেটৰ বাহিৰৰ বহুতো সামগ্ৰী যেনে এফচিআইৰ খাদ্য ৰাজসাহায্যৰ প্ৰয়োজনীয়তা আদিৰ বাবে বাজেট আৱণ্টন কৰা হৈছে।

ৰাজহ সংগ্ৰহ

বিগত দুবছৰৰ তুলনাত ২০২১ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ মাহলৈ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে বিত্তীয় স্থিতি শক্তিশালী কৰিছিল। এইটো মুখ্যতঃ ৰাজহ সংগ্ৰহ আৰু ৰাজহ সংগ্ৰহআৰু মূলধন ব্যয়ৰ লক্ষ্যৰে ব্যয়ৰ আৱণ্টনৰ বাবে দায়ী আছিল। চলিত বিত্তীয় বৰ্ষত, ৰাজহ প্ৰাপ্তি যোৱা দুবছৰৰ একে সময়ৰ তুলনাত যথেষ্ট অধিক গতিত বৃদ্ধি হৈছে। প্ৰদৰ্শন কৰ আৰু কৰ বিহীন ৰাজহ দুয়োটাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বৃদ্ধিৰ বাবে এইটো সম্ভৱ হৈছিল। ২০২০-২১ পিএৰ তুলনাত ২০২১-২২ বিইত ৮.৫ শতাংশলৈ বৃদ্ধি হোৱাৰ পৰিকল্পনা কৰা কেন্দ্ৰৰ মুঠ কৰ ৰাজহ ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২০ লৈ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২০ লৈ বৃদ্ধি হৈ ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২২ চনৰ এপ্ৰিললৈ ৫১.২ শতাংশলৈ বৃদ্ধি হৈছে।

প্ৰত্যক্ষ কৰ

প্ৰত্যক্ষ কৰৰ ভিতৰত ব্যক্তিগত আয়কৰ এপ্ৰিল-নৱেম্বৰ ২০২০-ত ৪৭.২ শতাংশ বৃদ্ধি পঞ্জীয়ন কৰিছে, যাৰ বিপৰীতে এপ্ৰিল-নৱেম্বৰ ২০১৯ ত ২৯.২ শতাংশ বৃদ্ধি হৈছে। ২০২০ চনৰ এপ্ৰিল-নৱেম্বৰমাহত কৰ্পোৰেট আয়কৰ ৯০.৪ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছিল, আনহাতে কৰ্পোৰেট আয়কৰও ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল-নৱেম্বৰত ২২.৫ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছিল।

পৰোক্ষ কৰ

পৰোক্ষ কৰ প্ৰাপ্তিয়ে চলিত বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰথম আঠ মাহত বছৰি ৩৮.৬ শতাংশ বৃদ্ধি পঞ্জীয়ন কৰিছে। উৎপাদন খণ্ডৰ উন্নতি আৰু উপভোক্তা চাহিদা দুয়োটাৰ বাবে সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ আমদানি বৃদ্ধিৰ ফলত শুল্ক সংগ্ৰহ বৃদ্ধি পাইছে। এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২১ লৈকে, শুল্ক ৰ পৰা ৰাজহ সংগ্ৰহ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২০ লৈ প্ৰায় ১০০ শতাংশ আৰু এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০১৯ -ৰ ভিতৰত ৬৫ শতাংশতকৈ অধিক বৃদ্ধি হৈছে। এপ্ৰিল-নৱেম্বৰ 2021-ত, আবকাৰী শুল্কৰ পৰা ৰাজহ ২৩.২ শতাংশ বৃদ্ধি হৈছে। ২০২১ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ লৈকে কেন্দ্ৰৰ বাবে জিএছটি সংগ্ৰহ অৰ্থনীতিৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ বাবে বিইৰ ৬১.৪ শতাংশ আছিল। ২০২১ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ডিচেম্বৰ লৈকে মুঠ জিএছটি সংগ্ৰহ আছিল কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যসমূহত ১০.৭৪ লাখ কোটি টকা, অৰ্থাৎ ২০২০ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ডিচেম্বৰ লৈকে মুঠ জিএছটি সংগ্ৰহ ৬১.৫ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে, আনহাতে এপ্ৰিলৰ পৰা ডিচেম্বৰ ২০১৯ ৰ তুলনাত মুঠ জিএছটি সংগ্ৰহ ৩৩.৭ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে।

কৰ বিহীন ৰাজহ সংগ্ৰহ

নৱেম্বৰ ২০২১ লৈকে, কৰ বিহীন ৰাজহ সংগ্ৰহবাৰ্ষিক ভিত্তিত ৭৯.৫ শতাংশ বৃদ্ধি হৈছে। এই বৃদ্ধি লাভাংশ আৰু লাভৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হৈছিল, যি হৈছে ১.০৪ লাখ কোটি টকাৰ বিইৰ বিপৰীতে ১.২৮ লাখ কোটি টকা। এই সময়ছোৱাত লভ্যাংশ আৰু লাভৰ মুখ্য উপাদান আছিল আৰবিআইৰ পৰা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰলৈ ০.৯৯ লাখ কোটি টকাৰ অতিৰিক্ত স্থানান্তৰ।

খৰচ

এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২১ লৈ, চৰকাৰৰ মুঠ ব্যয় ৮.৮ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে আৰু বাজেট আকলনৰ ৫৯.৬ শতাংশ আছিল। যদিও ২০২১-২২ বৰ্ষৰ প্ৰথম আঠ মাহত মুঠ ৰাজহ ব্যয় ২০২০-২১ বৰ্ষৰ একে সময়ছোৱাত ৮.২ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে, ২০২০ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ লৈকে অনা-সূত ৰাজহ ব্যয় ৪.৬ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে।

পুজিগত ব্যয়

চলিত বিত্তীয় বৰ্ষত এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ ২০২১ লৈ মূলধনী ব্যয় ২০২০ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা নৱেম্বৰ লৈকে ১৩.৫ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে এই সময়ছোৱাত মূলধন ব্যয়ৰ গুৰুত্ব আন্তঃগাঁথনি খণ্ড যেনে পথ, ঘাইপথ, ৰে'লপথ আৰু গৃহ আৰু নগৰ পৰিক্ৰমাৰ ওপৰত। যোৱা বছৰ নথিভুক্ত কৰা মূলধনব্যয়ৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি এই বৃদ্ধি বিশেষভাৱে উচ্চ। ইয়াৰ উপৰিও, কেন্দ্ৰই ৰাজ্যসমূহৰ দ্বাৰা মূলধন ব্যয় বৃদ্ধিৰ বাবে কেইবাটাও উদগনি প্ৰদান কৰিছে।

নতুন ৰাজহুৱা খণ্ড প্ৰতিষ্ঠা নীতি আৰু সম্পদ মুদ্ৰাকৰণ ৰণনীতি      

চৰকাৰে প্ৰৱৰ্তন কৰা নতুন ৰাজহুৱা খণ্ড প্ৰতিষ্ঠান নীতি আৰু সম্পদ মুদ্ৰাকৰণ ৰণনীতিয়ে ৰাজহুৱা খণ্ডৰ প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ব্যক্তিগতকৰণ আৰু কৌশলগত বিবিনিয়োগৰ প্ৰতি ইয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতিপুনৰাবৃত্তি কৰে। এই পৰিপ্ৰেক্ষিতত, এয়াৰ ইণ্ডিয়াৰ ব্যক্তিগতকৰণ বিশেষভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু ই কেৱল বিবিনিয়োগৰ পৰা আহৰণ কৰা সম্পত্তিৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাই গুৰুত্বপূৰ্ণ নহয়, ই ব্যক্তিগতকৰণ অভিযানকো প্ৰচাৰ কৰে।

***

RM/YKB/VP/RD