ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು 150 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯದಿಂದ ದೇಶದ ಸಂವಹನದ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ. ಅಂಚೆಯನ್ನು ವಿತರಿಸುವುದು, ಸಣ್ಣ ಉಳಿತಾಯ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು, ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ (ಪಿಎಲ್ಐ) ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ (ಆರ್ ಪಿ ಎಲ್ ಐ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವ ವಿಮಾ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಬಿಲ್ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ನಮೂನೆಗಳ ಮಾರಾಟದಂತಹ ಚಿಲ್ಲರೆ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. ಇತ್ಯಾದಿಯ ಮೂಲಕ ಇದು ಅನೇಕ ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದೆ. ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತ್ರಿ ಯೋಜನೆ (ಎಂ ಜಿ ಎನ್ ಆರ್ ಇ ಜಿ ಎಸ್) ವೇತನ ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ ಪಿಂಚಣಿ ಪಾವತಿಗಳಂತಹ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಇತರ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವಲ್ಲಿ ಸಹ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ವರ್ಷಾಂತ್ಯದ ಪರಾಮರ್ಶೆಯು 2021 ರಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆಯ ವಿವಿಧ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಸಾಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

1.            ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್: ಮೇಲ್, ಎಕ್ಸ್ಪ್ರೆಸ್ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಾರ್ಸೆಲ್:

• ವಿತರಣೆಯ ನೈಜ ಸಮಯದ ಅಪ್ ಡೇಟ್: ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 98,454 ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ 1.43 ಲಕ್ಷ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ಮ್ಯಾನ್ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪೋಸ್ಟ್ಮ್ಯಾನ್ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಮೂಲಕ ಜನವರಿ-ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2021 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ರಿಜಿಸ್ಟರ್ಡ್ ವಸ್ತುಗಳ ನೈಜ ಸಮಯದ ವಿತರಣಾ ಸ್ಥಿತಿ 47.5 ಕೋಟಿ.
• ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಲಗತ್ತಿಸಲಾಗಿರುವ ಇಲಾಖೆಯ ಶೇ.98 ಅಂಚೆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳು "ನಾನ್ಯಥಾ" ಎಂಬ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಮೂಲಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿವೆ.
• "ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್" ಅನ್ನು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಪನ್ನ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.  ಇದು ಜನವರಿ 2021 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 34.97 ಕೋಟಿ ಬಟಾವಡೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಿಂದ 1413.34 ಕೋಟಿ ರೂ. ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.
• ಯುಐಡಿಎಐ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಇಲಾಖೆಯು ಏಕೈಕ ವಿತರಣಾ ಪಾಲುದಾರ. ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ ಇದುವರೆಗೆ 166.73 ಕೋಟಿ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಚೆ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು 1.56 ಕೋಟಿ ಆಧಾರ್ ಪಿವಿಸಿ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮೂಲಕ ಜನವರಿ 2013 ರಿಂದ ನವೆಂಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ ವಿತರಿಸಿದೆ.
• ಎಲ್ ಐ ಸಿ ಹೊರಡಿಸಸುವ ಪಾಲಿಸಿ ಬಾಂಡ್ಗಳ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಗಾಗಿ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಎಲ್ ಐ ಸಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 2 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲಿಸಿ ಬಾಂಡ್ಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿ, ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಲುಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ರೂ.100 ಕೋಟಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮೂಲಕ ಮತದಾರರ ಫೋಟೋ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು (ಇಪಿಐಸಿ) ತಲುಪಿಸಲು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಭಾರತ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದೊಂದಿಗೆ (ಇಸಿಐ) ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಇಸಿಐಯು 6-7 ಕೋಟಿ ಇಪಿಐಸಿ ಗಳನ್ನು ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮೂಲಕ ವಿತರಿಸಲು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
• ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಗ್ಲೋಬಲ್ ಪೊಸಿಷನಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಜಿಪಿಎಸ್) ಅನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 1263 ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ಮೇಲ್ ಮೋಟಾರ್ ಸೇವೆಗಳ (ಎಂಎಂಎಸ್) ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು 24X7 ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೊಠಡಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಎಂಎಂಎಸ್ ಆಪರೇಟಿವ್ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಜಿಪಿಎಸ್ ಆಧಾರಿತ ಆನ್ಲೈನ್ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದೆ.
• ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಅಂಚೆ ವೃತ್ತಕ್ಕಾಗಿ 17 ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹೊಸ ಎಂಎಂಎಸ್ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಪ್ರಸ್ತುತ 2021-22 ನೇ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ವಾಹನಗಳ ಬದಲಿಗೆ 75 ಹೊಸ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸುಧಾರಿತ ಡೇಟಾ (ಇಎಡಿ) ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಹುಪಕ್ಷೀಯ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು 120 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.  ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಅಂಚೆ ವಸ್ತುಗಳು ತಲುಪಬೇಕಾದ  ದೇಶಕ್ಕೆ ಅವುಗಳ ಭೌತಿಕ ಆಗಮನಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಂಚೆ ವಸ್ತುಗಳ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಡೇಟಾ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಂಚೆ ವಸ್ತುಗಳ ವೇಗದ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರೈಮ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಪೋಸ್ಟಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ (ಯು ಎಸ್ ಪಿ ಎಸ್ ) ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಿದ ಸೇವಾ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಯು ಎಸ್ ಪಿ ಎಸ್ ಸಹಿ ಮಾಡಿವೆ. ಇದು ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕ್-ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆಯ ಮೇಲ್ ಪ್ರಮಾಣ ಮತ್ತು ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಗಳ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಸರಾಗಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಪೋಸ್ಟಲ್ ಬಿಲ್ ಆಫ್ ಎಕ್ಸ್ ಪೋರ್ಟ್  (ಪಿಬಿಇ) ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ಅನ್ನು ಇಲಾಖೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ (ಪಿಬಿಇ) ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ನ ಮೊದಲ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮೋಡ್ನಲ್ಲಿ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಂಚೆ ಚಾನೆಲ್ ಮೂಲಕ ವಾಣಿಜ್ಯ ರಫ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ಅನುಷ್ಠಾನದ ನಂತರ ವಾಣಿಜ್ಯ ರಫ್ತುಗಳ ಬುಕಿಂಗ್ ಅಧಿಸೂಚಿತ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
• ಸಂಪರ್ಕ ಖಾತೆ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು ಸೂರತ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್ ಸೆಂಟರ್ (ಐಬಿಸಿ) ಅನ್ನು 03.11.21 ರಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಇದು ವಾಣಿಜ್ಯ ರಫ್ತು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಫ್ತುದಾರರ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.
• ಕೋವಿಡ್-19ರ 2 ನೇ ಅಲೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ವಿದೇಶದಿಂದ ಪೋಸ್ಟ್ ಮೂಲಕ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಸಾಂದ್ರಕಗಳು, ಉಪಕರಣಗಳು, ಔಷಧಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಕೋವಿಡ್ ಸಂಬಂಧಿತ ತುರ್ತು ಸಾಗಣೆಗಳ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್, ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿತು. ಅಂತಹ ಸಾಗಣೆಗಳ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ವೇಗದ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಡಾಕ್ ಭವನ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವಿನಿಮಯ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೋವಿಡ್ ಹೆಲ್ಪ್ಡೆಸ್ಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.

2.            ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆ:

• ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕ ಸಬಲೀಕರಣ: ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ 1.56 ಲಕ್ಷ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳ ಮೂಲಕ 29.29 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿ ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಸೇವಿಂಗ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (POSB) ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 12,56,073 ಕೋಟಿ ರೂ. ಬಾಕಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, 1.67 ಕೋಟಿ ಹೊಸ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 4.71 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಠೇವಣಿಗಳು, 3.48 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಹಿಂಪಡೆಯುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 8.19 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಕೋರ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ (ಸಿಬಿಎಸ್ ಪಿಒ) ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಏಪ್ರಿಲ್, 2021 ರಿಂದ 51.45 ಲಕ್ಷ ಖಾತೆಗಳ ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು 1,22,851 ಕೋಟಿ ನಿವ್ವಳ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ಸಿಬಿಎಸ್ ಪಿಒಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಸಿಬಿಎಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಈಗಾಗಲೇ ಈ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ನಲ್ಲಿ 24,971 ಕಚೇರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಆಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ 1,29,219 ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು  ನೈಜ ಸಮಯದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಟಿಎಂಗಳು, ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮೂಲಕ 24x7 ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೋರ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಯು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದೆ.
• ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನತೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಬಲೀಕರಣ: ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯದ ಎಲ್ಲಾ 9 ಸಣ್ಣ ಉಳಿತಾಯ ಯೋಜನೆಗಳು 1.56 ಲಕ್ಷ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ. 5 ಯೋಜನೆಗಳಾದ, ಮಾಸಿಕ ಆದಾಯ ಯೋಜನೆ, ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರ ಉಳಿತಾಯ ಯೋಜನೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭವಿಷ್ಯ ನಿಧಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಳಿತಾಯ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಮತ್ತು ಕಿಸಾನ್ ವಿಕಾಸ್ ಪತ್ರವನ್ನು ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು ಯಾವುದೇ ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಸೇವಿಂಗ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಹಿವಾಟು ಮಾಡಲು ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ನಗರಗಳಿಗೆ ಬರುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಸ್ಥಳೀಯ ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರ ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.
• ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಬಲೀಕರಣ: ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಖಾತೆ (ಎಸ್ ಎಸ್ ಎ) ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಸಮೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು 22 ಜನವರಿ 2015 ರಂದು ಹರಿಯಾಣದ ಪಾಣಿಪತ್ನಲ್ಲಿ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದರು. ಎಸ್ ಎಸ್ ಎ ಯೋಜನೆಯು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಜ್ವಲ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಖಾತ್ರಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಅವರಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಶಿಕ್ಷಣ, ಮದುವೆಯ ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಅವರ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಖಾತೆಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಬಹುದು. 2021 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ವರೆಗೆ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ 80,509.29 ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೊತ್ತದ ಠೇವಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟು 2.26 ಕೋಟಿ ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಎಸ್ ಎಸ್ ಎ  ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇ. 86 ರಷ್ಟು ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳ ಮೂಲಕವೇ ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ.
• ಸಮಂಜಸವಾದ ದರದಲ್ಲಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ : ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸುರಕ್ಷಾ ಬಿಮಾ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂ ಎಸ್ ಬಿ ವೈ), ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜೀವನ ಜ್ಯೋತಿ ಬಿಮಾ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂ ಜೆಜೆಬಿವೈ) ಮತ್ತು ಅಟಲ್ ಪಿಂಚಣಿ ಯೋಜನೆ (ಎಪಿವೈ) ಅನ್ನು ಮಾನ್ಯ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಮೇ, 2015 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಸಕ್ರಿಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. 3.47 ಲಕ್ಷ ಅಟಲ್ ಪಿಂಚಣಿ ಯೋಜನೆ, 7.54 ಲಕ್ಷ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜೀವನ್ ಜ್ಯೋತಿ ಬಿಮಾ ಯೋಜನೆ (ವಾರ್ಷಿಕ ಸ್ವಯಂ ನವೀಕರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ಮತ್ತು 1.38 ಕೋಟಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸುರಕ್ಷಾ ಬಿಮಾ ಯೋಜನೆ (ವಾರ್ಷಿಕ ಆಟೋ ನವೀಕರಣಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ) ದಾಖಲಾತಿಗಳನ್ನು ಇದುವರೆಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

3.            ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ (ಪಿಎಲ್ಐ)/ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ (ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ):

• ಪಿಎಲ್ಐ/ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐನಲ್ಲಿ ಸಾವಿನ ಹಕ್ಕು ಪ್ರಕರಣಗಳ ನಿರಾಕರಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಹಕ್ಕುದಾರರಿಗೆ ಒಂದು ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಲೈಫ್ ಇನ್ಶುರೆನ್ಸ್ ನಿಯಮಗಳು 2011, ವಿವಿಧ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ಗಳು, ಫಾರ್ಮ್ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ “ಸಂಕಲನ್”ಇ-ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಪಿಎಲ್ಐ ದಿನದಂದು ಅಂದರೆ 01.02.2021 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ವಿವಿಧ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಹಕರ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಲ್ಲಿಯೂ ಇದು ಲಭ್ಯವಿದೆ.
• ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಲೈಫ್ ಇನ್ಶುರೆನ್ಸ್ ನಿಯಮಗಳು, 2011 ರ ನಿಯಮ 61 ಅನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಮಾ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಸಾವಿನ ಮೇಲಿನ ಕ್ಲೈಮ್ಗೆ ಎರಡು (2) ವರ್ಷಗಳ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಒಂದು (1) ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಪಿಎಲ್ಐ ಮತ್ತು ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ ವ್ಯವಹಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ: 31.10.2021 ರಂತೆ, ಒಟ್ಟು 100.51 ಲಕ್ಷ ಸಕ್ರಿಯ ಪಿಎಲ್ಐ ಮತ್ತು ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ ಪಾಲಿಸಿಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತ ರೂ. 2.32 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ.
• ಪಿಎಲ್ಐ ಮತ್ತು ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ ನಿಧಿಯ ಹೂಡಿಕೆ ಕಾರ್ಯಗಳು: ಪಿಎಲ್ಐ ಮತ್ತು ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ ನಿಧಿಯ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಧನ  31.10.2021 ರವರೆಗೆ 1.27 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ
• ಬಿಮಾ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆ: ಜನವರಿ 2021 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ, 6,657 ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಬಿಮಾ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆ (ಬಿಜಿವೈ) ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಬಿಮಾ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆ ಗ್ರಾಮವು ಕನಿಷ್ಠ 100 ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಒಂದು ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ ಪಾಲಿಸಿಯಿಂದ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
• ಗ್ರಾಹಕರು ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡದೆಯೇ ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿಗಳನ್ನು ಆನ್ಲೈನ್ನಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಪಿಎಲ್ಐ ಪ್ರೀಮಿಯಂನ ಬಹು ಪಾವತಿ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಮೆಚ್ಯೂರಿಟಿ/ ಸರೆಂಡರ್/ ಸರ್ವೈವಲ್/ ಡೆತ್/ ಸಾಲದಂತಹ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು, ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಸೇವಿಂಗ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (POSB) ನೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾದ ಸಮನ್ವಯ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲಿಸಿದಾರರು ಸೂಚನೆಗಳು, ಪಿ ಒ ಎಸ್ ಬಿ ಇ-ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಮೊಬೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯ ಮತ್ತು ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಎಟಿಎಂ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಪಾವತಿಗಾಗಿ  ಬಹು ಪಾವತಿ ಗೇಟ್ವೇಗಳನ್ನು ಸಹ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಡಿಜಿಟಲ್ ಫಾರ್ಮ್ಯಾಟ್ನಲ್ಲಿರುವ ಪಿಎಲ್ಐ /ಆರ್ಪಿಎಲ್ಐ ಪಾಲಿಸಿ ಬಾಂಡ್ಗಳು ಈಗ ಡಿಜಿಲಾಕರ್ ಮೂಲಕ ಪಾಲಿಸಿದಾರರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿವೆ.

4.            ನಾಗರಿಕ ಕೇಂದ್ರಿತ ಸೇವೆಗಳು:

• ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಪಾಸ್ಪೋರ್ಟ್ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು (ಪಿಒಪಿಎಸ್ಕೆ): ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಪಾಸ್ಪೋರ್ಟ್ನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಅಗತ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ, ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಗಳು ಪಾಸ್ಪೋರ್ಟ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸಲು ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ ಪಾಸ್ಪೋರ್ಟ್ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು (ಪಿಒಪಿಎಸ್ಕೆ) ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪರಸ್ಪರ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ 428 ಪಿಒಪಿಎಸ್ಕೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ 02 ಪಿಒಪಿಎಸ್ಕೆಗಳನ್ನು 2021 ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ ಅವುಗಳೆಂದರೆ (i) ಡೊಂಬಿವಲಿ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು (ii) ಎಕ್ಮಾ, ಬಿಹಾರ. ಜನವರಿ, 2021 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2021 ರವರೆಗೆ ಪಿಒಪಿಎಸ್ಕೆಗಳ ಮೂಲಕ 12,01,360 ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಆಧಾರ್ ನೋಂದಣಿ ಮತ್ತು ನವೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು: ಹೊಸ ಆಧಾರ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆ/ತಪ್ಪಾದ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗೆ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸುವ ಸೌಲಭ್ಯವು ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. 42,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಚೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು/ಎಂಟಿಎಸ್/ಜಿಡಿಎಸ್ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ತರಬೇತಿ/ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಧಾರ್ ನೋಂದಣಿಯನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಶಾದ್ಯಂತ 13,352 ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ ಆಧಾರ್ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜನವರಿ, 2021 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2021 ರವರೆಗೆ ದಾಖಲಾತಿಗಳು / ನವೀಕರಣಗಳಿಗಾಗಿ 1,49,50,803 ವಿನಂತಿಗಳನ್ನು ಈ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಿಸಿವೆ.
• ನೇರ ಲಾಭ ವರ್ಗಾವಣೆ (ಡಿಬಿಟಿ): ಜನವರಿ, 2021 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2021 ರ ಅವಧಿಗೆ 3607 ಕೋಟಿ ರೂ.ಮೊತ್ತವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ 3.29 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ದೂರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಸಚಿವಾಲಯಗಳ 275 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಡಿಜಿಟಲ್ ಸೇರ್ಪಡೆ: 1,29,252 ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳು  SIM ಆಧಾರಿತ ಹ್ಯಾಂಡ್ಹೆಲ್ಡ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಆಫ್ ಸೇಲ್ (POS) ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿವೆ.
• ನವ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ರಗತಿ (ಡಿ ಎ ಆರ್ ಪಿ ಎ ಎನ್): 1,29,252 ಲಕ್ಷ ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಜನವರಿ, 2021 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2021 ರ ಅವಧಿಗೆ 19,402 ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೊತ್ತವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ 12.87 ಕೋಟಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಅಂಚೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ. ಡಿ ಎ ಆರ್ ಪಿ ಎ ಎನ್ ಸಾಧನಗಳ ಮೂಲಕ ತಿಂಗಳಿಗೆ 1.95 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ವಹಿವಾಟುಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ.
• ಪಿಒ- ಸಿ ಎಸ್ ಸಿ (ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿ-ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು): ವಿವಿಧ ನಾಗರಿಕ ಕೇಂದ್ರಿತ ಸೇವೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ವಿತರಣೆಗಾಗಿ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸಮನ್ವಯವು  ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ವಿಷನ್ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ (2019-24) ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಅದರಂತೆ, 91867 ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳು ಈಗ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸೇವಾ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ.
• 04.05.2020 ರಂದು 11 ವೃತ್ತಗಳಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾದ 22 ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರ ವೇಳೆಗೆ 91867 ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• 15.12.2020 ರಂದು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು CSC-SPV ನಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿವೆ.
• 49669 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ವಾಹಕರು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ
• G2C ಮತ್ತು B2C ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಈ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳ ಮೂಲಕ 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಲ  ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ, 31.10.2021 ರವರೆಗೆ, 91867 ಪಿಒ- ಸಿ ಎಸ್ ಸಿಗಳ ಮೂಲಕ 59.9 ಕೋಟಿ ರೂ.ಮೌಲ್ಯದ 7.37 ಲಕ್ಷ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ.
• ಸಿ ಎಸ್ ಸಿಗಳ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕೆಲವು ನಾಗರಿಕ ಯೋಜನೆಗಳು:
• ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಬೀದಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಆತ್ಮ ನಿರ್ಭರ ನಿಧಿ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂ ಸ್ವನಿಧಿ)
• ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜನ ಆರೋಗ್ಯ ಯೋಜನೆ (ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಭಾರತ)
• ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಶ್ರಮ ಯೋಗಿ ಮಾನ್-ಧನ್ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂ-ಎಸ್ ವೈ ಎಂ)
• ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಲಘು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾನ್-ಧನ್ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂ- ಎಲ್ ವಿ ಎಂ)
• ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್ ಮುದ್ರಣ
• ವಿವಿಧ ಇ-ಜಿಲ್ಲಾ ಸೇವೆಗಳು
• ಕೆಲವು B2C (ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ) ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ
• ಭಾರತ್ ಬಿಲ್ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ವಿದ್ಯುತ್, ಅನಿಲ, ನೀರಿನ ಬಿಲ್ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ)
• ಜೀವ ವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿ, ಮೋಟಾರ್ ವಾಹನ  ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಮೆಯ ನವೀಕರಣ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಸಂಗ್ರಹಣೆ
• ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನೀಡುವ ವಿವಿಧ ಸಾಲಗಳಿಗೆ ಇಎಂಐ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಲಗಳಿಗಾಗಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವಂತಹ ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸೇವೆಗಳು.
• ವಿಮಾನ, ರೈಲು ಮತ್ತು ಬಸ್ ಟಿಕೆಟ್ಗಳಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ಬುಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಯಂತಹ ಪ್ರಯಾಣ ಸೇವೆಗಳು
• ದೇಶದ 90 ಗುರುತಿಸಲಾದ ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದ ಪೀಡಿತ (ಎಲ್ ಡಬ್ಲ್ಯು ಇ) ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು (BOs) ತೆರೆಯುವುದು: ಗೃಹ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಭದ್ರತೆ ಕುರಿತ ಸಂಪುಟ ಸಮಿತಿಯ ಸೂಚನೆಯ ಅನುಸಾರವಾಗಿ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ 90 ಎಲ್ ಡಬ್ಲ್ಯು ಇ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 4903 ಹೊಸ ಬ್ರಾಂಚ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ಗಳನ್ನು (BOs) ತೆರೆಯುವ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಇದುವರೆಗೆ 1789 ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ 90 ಎಲ್ ಡಬ್ಲ್ಯು ಇ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದ 3114 ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುವ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ. ಇದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ, 3114 ಗ್ರಾಮೀಣ ಡಾಕ್ ಸೇವಕ್ -ಶಾಖಾ ಪೋಸ್ಟ್ಮಾಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ ಶಾಖಾ ಪೋಸ್ಟ್ಮಾಸ್ಟರ್ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ, ಬಿಹಾರ, ಛತ್ತೀಸ್ಗಢ, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಒರಿಸ್ಸಾ, ತೆಲಂಗಾಣ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 90 ಎಲ್ ಡಬ್ಲ್ಯು ಇ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಚ್ ಅಂತ್ಯದೊಳಗೆ ಉಳಿದ 3114 ಶಾಖಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಎಲ್ಲಾ ಸಂಬಂಧಿತ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

5.            ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು:

• ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (CPGRAMS): ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳ ತ್ವರಿತ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪುನರುಜ್ಜೀವನವನ್ನು 1.5 ಲಕ್ಷ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ಶಾಖೆಯ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳ ಹಂತದವರೆಗೆ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳ ಇಲಾಖೆಯ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ CPGRAMS ಅನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಆವೃತ್ತಿಯು ನಿರ್ಣಯದ ಸಮಯವನ್ನು ಉಳಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ನಿರುಪಯುಕ್ತ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಬೈಪಾಸ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾನವ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 2021 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ CPGRAMS ನಲ್ಲಿ ದೂರುದಾರರಿಗೆ ಪರಿಹಾರದ ವಿರುದ್ಧದ ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. 2021 ರಲ್ಲಿ 15.11.2021 ರವರೆಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾದ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳ ವಿವರಗಳು ಹೀಗಿವೆ:-

• ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಘಟಕ: ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಘಟಕವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಘಟಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ Twitter, Facebook ಮತ್ತು Instagram ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ತಂಡವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಕೆಲಸದ ಸಮಯವನ್ನು ದಿನಕ್ಕೆ 8 ಗಂಟೆಗಳಿಂದ 16 ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಸರಾಸರಿ ಮೊದಲ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಯವನ್ನು 4 ಗಂಟೆಗಳಿಂದ 1 ಗಂಟೆ 35 ನಿಮಿಷಗಳಿಗೆ ಇಳಿಸಲಾಗಿದೆ.  2021 ರಲ್ಲಿ 15.11.2021 ರವರೆಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾದ ದೂರುಗಳ ವಿವರಗಳು:-

• ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್ ಕಾಲ್ ಸೆಂಟರ್ (ಐಪಿಸಿಸಿ): ಇಲಾಖೆಯು ವಾರಾಣಸಿಯಲ್ಲಿ 01.06.2018 ರಂದು ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್ ಕಾಲ್ ಸೆಂಟರ್ (ಐಪಿಸಿಸಿ) ಅನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.  ಐಪಿಸಿಸಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಟರಾಕ್ಟಿವ್ ವಾಯ್ಸ್ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಐ ವಿ ಆರ್ ಎಸ್) ನ ಸೌಲಭ್ಯವು ವರ್ಷದ 365 ದಿನಗಳು ದಿನದ 24 ಗಂಟೆಯೂ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಐಪಿಸಿಸಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಲಾದ ಹನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಐಪಿಸಿಸಿ ಆರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ 1.46 ಕೋಟಿ ಕರೆಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ/ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಐಪಿಸಿಸಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಐಪಿಸಿಸಿಗೆ ನಾಗರಿಕರ ಕೇಂದ್ರಿತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ೊದಗಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
• ಪೋಸ್ಟ್ ಆಫೀಸ್ಗಳಲ್ಲಿ ಡೈನಾಮಿಕ್ ಕ್ಯೂ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (DQMS) ಅಳವಡಿಕೆ: ಡೈನಾಮಿಕ್ ಕ್ಯೂ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (DQMS) ವೈರ್ ಆಧಾರಿತ ಕರೆ ಮಾಡುವ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಕೌಂಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಅದ್ವಿತೀಯ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಥರ್ಮಲ್ ಪ್ರಿಂಟರ್ನೊಂದಿಗೆ ವಿತರಕ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಆರು ಅಥವಾ ಆರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಯನಿರತ ಕೌಂಟರ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ 325 ಪ್ರಧಾನ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ DQMS ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಕಾಯುವ ಸಮಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸೌಕರ್ಯದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಹರಿವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.
• 2ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಿಂದ 31ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ ಬಾಕಿ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ವಿಶೇಷ ಅಭಿಯಾನ: ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು/ಇಲಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಸಹ 2ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಿಂದ 31ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ ಬಾಕಿ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ವಿಶೇಷ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದವು. ವಿಶೇಷ ಅಭಿಯಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇಲಾಖೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ವಿಲೇವಾರಿ, ಸಂಸದರು, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಭರವಸೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿತು. ಇದಲ್ಲದೆ, ದಾಖಲೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಕಡತಗಳ ವಿಲೇವಾರಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳ ಒಟ್ಟಾರೆ ಶುಚಿತ್ವವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.
• ಕೋವಿಡ್-l9 ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆ ಕೈಗೊಂಡ ಉಪಕ್ರಮಗಳು: CPGRAMS ಪೋರ್ಟಲ್: ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಂಚೆ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅವರ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು CPGRAMS ನಲ್ಲಿ 'Cಕೋವಿಡ್-19' ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಭಾಗವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. 01.01.2021 ರಿಂದ 22.11.2021 ರವರೆಗೆ  879 ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು 3 ದಿನಗಳ ನಿಗದಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ಪರಿಹರಿಸಲಾಗಿದೆ.

6.            ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಗೋಚರತೆ:

• ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ಅಂಚೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗೋಚರತೆ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹಲವಾರು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಇಲಾಖೆಯು ರೇಡಿಯೋ, ಟಿವಿ, ಹೋರ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ತನ್ನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಾಗಿ ಹಲವಾರು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು/ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ತನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ತೆರೆದ  ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಮೊದಲ ಕೆಲವು ಇಲಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ತನ್ನ ಗ್ರಾಹಕರೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು Facebook ನಲ್ಲಿ 308.4 ಸಾವಿರ, Twitter ನಲ್ಲಿ 323.8 ಸಾವಿರ, Instagram ನಲ್ಲಿ 9.8 ಸಾವಿರ  ಮತ್ತು KOO ನಲ್ಲಿ 204.9 ಸಾವಿರ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ ಹಾಗೂ ಇಲಾಖೆಯ ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಡಿಯೋಗಳು ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ನಲ್ಲಿ ಅಪ್ ಲೋಡ್ ಆಗುತ್ತಿವೆ. ಇಲಾಖೆಯು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಂತರ ಅಪ್ ಡೇಟ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಇಲಾಖೆಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ವೆಬ್ ಪೋರ್ಟಲ್ (https://www.indiapost.gov.in) ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಗೋಚರತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಅಪ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನವೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಖಾತೆಗಳ ಮೂಲಕ, ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮಗಳು, ಇಲಾಖೆ ಒದಗಿಸುವ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗೊಂಡ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಮಾರ್ಚ್ 2021 ರಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ AIR FM ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ FM ಚಾನೆಲ್ಗಳಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೋ ಜಿಂಗಲ್ಸ್ ಮೂಲಕ ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಂಚೆ ಜೀವ ವಿಮೆಯ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ಜಾಹೀರಾತು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
• ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯವು ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳ ಮೂಲಕ "ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಗರೀಬ್ ಕಲ್ಯಾಣ್ ಅನ್ನ ಯೋಜನೆ" (ಪಿಎಂ-ಜಿಕೆಎವೈ- ಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಚಾರ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ.  ಈ ವಿಶೇಷ ಯೋಜನೆಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ 2 ತಿಂಗಳವರೆಗೆ (ಮೇ ಮತ್ತು ಜೂನ್) ಲಭ್ಯವಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಪಿಎಂ-ಜಿಕೆಎವೈ ಕುರಿತ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯದ  ಜನ ಆಂದೋಲನ ಅಭಿಯಾನ 2021 'ದವಾಯಿ ಭಿ, ಕದಾಯಿ ಭಿ' ಮೇಲೆ ಹೊಸ ಒತ್ತು ನೀಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷೆ, ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಿಕೆ, ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಕೋವಿಡ್ ಸೂಕ್ತವಾದ ನಡವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಲಸಿಕೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ. 8ನೇ ಏಪ್ರಿಲ್, 2021 ರಂದು ಎಲ್ಲಾ ವಲಯಗಳಿಗೆ ೀ ಕುರಿತ ಪ್ರಚಾರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮವಾದ "ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಲಸಿಕೆ, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಚಿತ" ಅಭಿಯಾನದ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪ್ರಚಾರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು  ಹಂಚಿಕೊಂಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಅಂ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಈ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು.
• ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯವು "100 ಕೋಟಿ ಲಸಿಕೆ" ಯ ಭಾರತದ ಸಾಧನೆಯ ಕುರಿತು ಪ್ರಚಾರ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ, ಇದನ್ನು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ನಲ್ಲೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.
• ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸಂಘಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಆಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ್ ಮಹೋತ್ಸವದ ಆನ್ಲೈನ್ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ (ರಾಷ್ಟ್ರಗಾನ್) ಹಾಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು https://rashtragaan.in/ ಲಿಂಕ್ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇಲಾಖೆಯ ಎಲ್ಲಾ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯಗಳು/ವಿಭಾಗಗಳು/ಮತ್ತು ವಲಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇಲಾಖೆಯ ಒಟ್ಟು 2,11,608 ಮಂದಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.
• 2021 ರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಆಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ್ ಮಹೋತ್ಸವದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳಲ್ಲಿ ಆನ್ಲೈನ್ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. 2021 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 15 ರಂದು ನಾಲ್ಕು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳಿಂದ ನಾಲ್ಕು ವಿಜೇತರನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನುಪುರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು.
• ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಉಚಿತ ಕಾನೂನು ನೆರವು ಸೇವೆಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಸಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, NALSA ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ಈ ಸಹಯೋಗದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸುಸ್ಥಾಪಿತ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ನಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಲ್ಸಾದ ಈ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಉಚಿತವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
• 11ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಿಂದ 17ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್ -ಆಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ್ ಮಹೋತ್ಸವ ವಾರವೆಂದು ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು, ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ವೆಬಿನಾರ್ಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪಿಐಬಿ ಮತ್ತು MyGov ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವುಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ:
• ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಾಗಿ, My Gov ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಒಂದು ವಾರದ ಅವಧಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು.  ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ತಮ್ಮ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪತ್ರಗಳು/ಪೋಸ್ಟ್ಕಾರ್ಡ್ಗಳ ಫೋಟೋವನ್ನು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ My Gov ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ನಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಅಂಚೆಚೀಟಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ದಿನದಂದು, ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಅಂಚೆಚೀಟಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ವಿನಂತಿಸಲಾಯಿತು.
• "ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಭಾರತ ಅಂಚೆ ಹೇಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ", "ಪೋಸ್ಟಲ್ ಲೈಫ್ ಇನ್ಶುರೆನ್ಸ್-ಲೈವ್ಸ್ & ಆಶ್ಯೂರಿಂಗ್ ಹ್ಯಾಪಿನೆಸ್" ಮತ್ತು "ಎಂಎಸ್ಎಂಇ, ಸಣ್ಣ ವ್ಯಾಪಾರ, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ್ ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಪಾಲುದಾರ" ಎಂಬ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ವೆಬಿನಾರ್ಗಳು ನೇರ ಪ್ರಸಾರವಾದವು. ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
• ಅನುಷ್ಠಾನ ಸಂಬಂಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ, ಪಿಎಲ್ಐ/ಆರ್ ಪಿಎಲ್ಐ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನಹರಿಸುವ ವಿವಿಧ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮೇಳಗಳನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಳಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
• ಭಾರತ@75 (ಆಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ್ ಮಹೋತ್ಸವ) ಕುರಿತಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವನ್ನು ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಮಾಲೋಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಭಾರತ@75 ವಿಶೇಷ ಕವರ್ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಇದನ್ನು ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.
• ತೆರೆಯಲಾದ ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಖಾತೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ, ಜೀವ ವಿಮೆ ಮಾಡಿಸಿದವರ ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕುರಿತಾದ ಇಡೀ ವಾರದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳ ಮೂಲಕ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.
• ಅಕ್ಟೋಬರ್ 14 ರಂದು 'ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ದಿನ' ದಂದು ದೇಶಾದ್ಯಂತ 1641 ಶಿಬಿರಗಳು/ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 1.16 ಲಕ್ಷ ಆಧಾರ್ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು (ದಾಖಲಾತಿ/ಅಪ್ಡೇಟ್) ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳ ಮೂಲಕವೂ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.
• ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿ ಆಯಾ ರಾಜ್ಯ / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ತೆರೆಮರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹೀರೋಗಳ ವಿಶೇಷ ಕವರ್ಗಳನ್ನು ಅಂಚೆಚೀಟಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ದಿನದಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇಲಾಖೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.
• ***