నమస్కారం!

మీ అందరికీ నవరాత్రి పండుగ శుభాకాంక్షలు! ఈ కార్యక్రమంలో నాతో పాటు దేశ హోం మంత్రి శ్రీ అమిత్ షా గారు, జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ చైర్ పర్సన్ జస్టిస్ శ్రీ అరుణ్ కుమార్ మిశ్రా గారు, కేంద్ర హోం వ్యవహారాల శాఖ మంత్రి శ్రీ నిత్యానంద్ రాయ్ గారు, గౌరవనీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ సభ్యులు, రాష్ట్ర మానవ హక్కుల కమిషన్ చైర్మెన్, గౌరవనీయులైన సుప్రీంకోర్టు గౌరవనీయ న్యాయమూర్తులు,  సభ్యులు, ఐక్యరాజ్యసమితి ఏజెన్సీల ప్రతినిధులు, పౌర సమాజంతో సంబంధం ఉన్న సహచరులు, ఇతర ప్రముఖులు, సోదర సోదరీమణులారా!

జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ 28 వ వ్యవస్థాపక దినోత్సవం సందర్భంగా మీ అందరికీ హృదయపూర్వక అభినందనలు. మన దేశం స్వాతంత్ర్యం పొందిన 'అమృత్ మహోత్సవం' జరుపుకుంటున్న తరుణంలో ఈ కార్యక్రమం జరుగుతోంది. స్వేచ్ఛ కోసం మా ఉద్యమం, మన చరిత్ర భారతదేశానికి మానవ హక్కులు మరియు మానవ హక్కుల విలువలకు గొప్ప ప్రేరణ. మేము శతాబ్దాలుగా మా హక్కుల కోసం పోరాడాము. మేము ఒక జాతిగా మరియు సమాజంగా అన్యాయాన్ని మరియు దురాగతాలను ప్రతిఘటించాము. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం హింసతో ప్రపంచం మొత్తం మునిగిపోయిన సమయంలో, భారతదేశం ప్రపంచానికి 'హక్కులు మరియు అహింస' మార్గాన్ని సూచించింది. మా గౌరవనీయమైన బాపును మానవ హక్కులు మరియు మానవ విలువలకు చిహ్నంగా దేశం మాత్రమే కాకుండా మొత్తం ప్రపంచం చూస్తుంది. అమృత్ మహోత్సవం ద్వారా మహాత్మా గాంధీ యొక్క ఆ విలువలు మరియు ఆదర్శాలకు కట్టుబడి ఉంటామని ప్రతిజ్ఞ చేయడం మా విశేషం. జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ భారతదేశ ఈ సూత్రప్రాయ తీర్మానాలకు మద్దతు తో పాటు బలం ఇవ్వడం పట్ల నేను సంతృప్తి చెందాను.

మిత్రులారా,

భారతదేశం 'आत्मवत् सर्वभूतेषु' యొక్క గొప్ప ఆదర్శాలు, విలువలు మరియు ఆలోచనలను అనుసరించే దేశం, అంటే మానవులందరినీ ఒకటిగా పరిగణిస్తుంది. మనుషులకు, జీవులకు తేడా లేదు. ఈ ఆలోచనను మనం అంగీకరించినప్పుడు, అన్ని రకాల తేడాలు అదృశ్యమవుతాయి. అన్ని వైవిధ్యత ఉన్నప్పటికీ, భారత ప్రజలు ఈ ఆలోచనను వేల సంవత్సరాలుగా సజీవంగా ఉంచారు. అందువల్ల, వందల సంవత్సరాల బానిసత్వం తరువాత భారతదేశం స్వేచ్ఛగా ఉన్నప్పుడు, మన రాజ్యాంగం చేసిన సమానత్వం మరియు ప్రాథమిక హక్కుల ప్రకటనను సమాన సులభంగా అంగీకరించారు.

మిత్రులారా,

స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత కూడా, భారతదేశం నిరంతరం ఒక కొత్త దృక్పథాన్ని ఇచ్చింది, సమానత్వం మరియు మానవ హక్కులకు సంబంధించిన సమస్యలపై ప్రపంచానికి ఒక కొత్త దార్శనికతను ఇచ్చింది. గత కొన్ని దశాబ్దాల్లో, ప్రపంచం అనేక సందర్భాల్లో భ్రమపడింది మరియు గందరగోళానికి గురైంది. కానీ భారతదేశం మానవ హక్కుల పట్ల స్థిరంగా మరియు సున్నితంగా ఉంది. అన్ని సవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ, మానవ హక్కులను ప్రధానమైనదిగా ఉంచే ఆదర్శ వంతమైన సమాజాన్ని భారతదేశం నిర్మిస్తూనే ఉంటుందని మా విశ్వాసం మాకు హామీ ఇస్తుంది.

మిత్రులారా,

నేడు దేశం సబ్‌కాసాథ్, సబ్కా వికాస్, సబ్కా విశ్వాస్ మరియు సబ్కాప్రయాస్ అనే ప్రాథమిక మంత్రంపై పురోగమిస్తోంది. ఒక విధంగా, ఇది మానవ హక్కులను నిర్ధారించే ప్రాథమిక స్ఫూర్తి. ప్రభుత్వం ఒక పథకాన్ని ప్రారంభించి, దాని ప్రయోజనం కేవలం కొంతమందికి మాత్రమే అందుబాటులో ఉంటే, అప్పుడు హక్కుల సమస్య ఖచ్చితంగా తలెత్తుతుంది. అందుకే ప్రతి పథకం ప్రయోజనాలు అందరికీ చేరువ కావాలనే లక్ష్యంతో పని చేస్తున్నాం. వివక్ష మరియు పక్షపాతం లేనప్పుడు మరియు పారదర్శకత ఉన్నప్పుడు, సాధారణ ప్రజల హక్కులు కూడా నిర్ధారింపబడతాయి. ఈ సంవత్సరం ఆగస్టు 15 న దేశాన్ని ఉద్దేశించి ప్రసంగిస్తూ, మేము 100% సంతృప్తత వరకు ప్రాథమిక సదుపాయాలను తీసుకోవాలి అని నేను నొక్కిచెప్పాను. మా అరుణ్ మిశ్రా జీ చెప్పినట్లుగా 100% సంతృప్తత యొక్క ఈ ప్రచారం, చివరి వరుసలో నిలబడి ఉన్న వ్యక్తి హక్కులను నిర్ధారించడం, అది తన హక్కు అని కూడా తెలియదు. అతను ఫిర్యాదు చేయడానికి ఎక్కడికీ వెళ్లడు మరియు అతను ఏ కమిషన్‌కీ వెళ్లడు. ఇప్పుడు ప్రభుత్వం పేదల ఇళ్లకు వెళ్లి వారికి సౌకర్యాలు కల్పిస్తోంది.

మిత్రులారా,

దేశంలోని ఒక పెద్ద విభాగం తన అవసరాలను తీర్చడానికి పోరాడుతున్నప్పుడు, దాని హక్కులు మరియు ఆకాంక్షల కోసం ఏదైనా చేయడానికి దానికి సమయం, శక్తి లేదా సంకల్పం ఉండదు. మరియు పేదల జీవితాన్ని నిశితంగా పరిశీలిస్తే, అతని జీవితం అతని అవసరాలకు సంబంధించినది మరియు ఆ అవసరాలను తీర్చడానికి అతను తన జీవితంలో ప్రతి క్షణం గడుపుతాడు. మరియు అవసరాలు తీర్చనప్పుడు, అతను తన హక్కుల గురించి కూడా ఆలోచించలేడు. అమిత్ భాయ్ ఇప్పుడే చాలా వివరంగా వివరించినట్లుగా, ఒక పేదవాడు తన ప్రాథమిక సౌకర్యాలైన మరుగుదొడ్లు, విద్యుత్, ఆరోగ్యం మరియు చికిత్స వంటి సమస్యల కోసం ఇబ్బంది పడుతున్నప్పుడు, ఎవరైనా అతని వద్దకు వెళ్లి తన హక్కులను జాబితా చేస్తే, పేదవాడు ముందుగా వీటిని అడుగుతాడా హక్కులు అతని అవసరాలను తీర్చగలవు. పేదలకు పత్రాలలో పేర్కొన్న హక్కులను అందించడానికి, ముందుగా వారి అవసరాలను తీర్చడం చాలా ముఖ్యం. వారి అవసరాలు నెరవేరినప్పుడు, పేదలు తమ శక్తిని హక్కుల వైపు నడిపించవచ్చు మరియు వాటిని డిమాండ్ చేయవచ్చు. మరియు అవసరాలు నెరవేరినప్పుడు, హక్కుల గురించి అవగాహన ఏర్పడుతుందని మరియు ఫలితంగా ఆశయాలు కూడా వేగంగా పెరుగుతాయని మనందరికీ తెలుసు. ఈ ఆకాంక్షలు ఎంత బలంగా ఉంటే, పేదరికం పేదరికం నుండి బయటపడటానికి మరింత బలాన్ని పొందుతుంది. పేదరికం అనే విషవలయం నుండి బయటకు వచ్చిన తరువాత, అతను తన కలలను నెరవేర్చుకునే దిశగా వెళ్తాడు. అందువల్ల, పేదవాడి ఇంట్లో మరుగుదొడ్డి నిర్మించినప్పుడు మరియు విద్యుత్ మరియు గ్యాస్ కనెక్షన్ ఉన్నప్పుడు; అది అతనికి అందుబాటులో ఉన్న పథకం మాత్రమే కాదు. ఈ పథకాలు అతని అవసరాలను తీర్చడం, అతని హక్కుల గురించి అతనికి అవగాహన కల్పించడం మరియు అతనిలో ఆకాంక్షను కలిగించడం.

మిత్రులారా,

పేదలకు అందుబాటులో ఉన్న ఈ సౌకర్యాలు అతని జీవితంలో గౌరవాన్ని తీసుకువస్తున్నాయి మరియు అతని గౌరవాన్ని పెంచుతాయి. ఒకప్పుడు మలమూత్ర విసర్జనకు బలవంతంగా బయటకు వెళ్లిన పేదవాడికి మరుగుదొడ్డి వచ్చినప్పుడు, అతనికి గౌరవం కూడా లభిస్తుంది. బ్యాంకుకు వెళ్లడానికి ధైర్యం చేయలేని పేదవాడు తన జన్ ధన్ ఖాతాను తెరిచినప్పుడు, అతను ప్రోత్సాహాన్ని పొందుతాడు, అతని గౌరవం మెరుగుపడుతుంది. డెబిట్ కార్డు గురించి కూడా ఆలోచించలేని పేదలు, అతను రూపే కార్డు పొందినప్పుడు, అతని జేబులో రూపే కార్డు ఉన్నప్పుడు, అతని గౌరవం పెరుగుతుంది. ఒకప్పుడు గ్యాస్ కనెక్షన్ కోసం సిఫారసులపై ఆధారపడిన పేదవాడు తన ఇంటి వద్ద ఉజ్వల కనెక్షన్ పొందినప్పుడు, అతని గౌరవం పెరుగుతుంది. అనేక తరాలుగా ఆస్తి యాజమాన్యం పొందని మహిళలు, వారి పేరు మీద ప్రభుత్వ గృహనిర్మాణ పథకం కింద ఇళ్లు కలిగి ఉంటారు, అప్పుడు ఆ తల్లులు మరియు సోదరీమణుల గౌరవం పెరుగుతుంది.

మిత్రులారా,

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా, దేశం వివిధ స్థాయిలలో వివిధ వర్గాలకు జరిగిన అన్యాయాన్ని అంతం చేయడానికి కూడా ప్రయత్నించింది. దశాబ్దాలుగా ముస్లిం మహిళలు ట్రిపుల్ తలాక్ కు వ్యతిరేకంగా చట్టం చేయాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు. ట్రిపుల్ తలాక్ కు వ్యతిరేకంగా చట్టం చేయడం ద్వారా ముస్లిం మహిళలకు కొత్త హక్కులు ఇచ్చాము. హజ్ సమయంలో మహరామ్ (భర్త లేదా ఇస్లామిక్ చట్టం ప్రకారం మహిళతో పాటు ఉండాల్సిన పురుష బంధువు) బాధ్యత నుండి ముస్లిం మహిళలను కూడా మా ప్రభుత్వం విముక్తి చేసింది.

మిత్రులారా,

అనేక దశాబ్దాల స్వాతంత్ర్యం తరువాత కూడా భారత మహిళల ముందు అనేక అడ్డంకులు ఉన్నాయి. అనేక రంగాలలో వారి ప్రవేశాన్ని నిషేధించడంతో మహిళలకు అన్యాయం జరిగింది. నేడు, అనేక రంగాలు మహిళల కోసం తెరవబడ్డాయి; వారు రోజుకు 24 గంటలు సురక్షితంగా పనిచేయగలరని నిర్ధారించబడుతోంది. అనేక అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు అమలు చేయడం కష్టంగా ఉన్నప్పుడు భారతదేశం కెరీర్ మహిళలకు ౨౬ వారాల వేతన ప్రసూతి సెలవును ఇస్తోంది.

మిత్రులారా,

మహిళకు 26 వారాల సెలవు వచ్చినప్పుడు, ఇది ఒక విధంగా నవజాత శిశువు యొక్క హక్కును రక్షిస్తుంది. అతను తన తల్లితో జీవితాన్ని గడిపే హక్కు కలిగి ఉన్నాడు మరియు అతను ఆ హక్కును పొందుతాడు. బహుశా ఈ సమస్యలన్నీ ఇప్పటి వరకు మన న్యాయ పుస్తకాల్లో ప్రస్తావించబడవు.

మిత్రులారా,

కుమార్తెల రక్షణకు సంబంధించి గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా అనేక చట్టపరమైన చర్యలు కూడా తీసుకోబడ్డాయి. దేశంలోని 700 కు పైగా జిల్లాల్లో వన్ స్టాప్ సెంటర్లు నడుస్తున్నాయి, ఇక్కడ మహిళలకు వైద్య సహాయం, పోలీసు రక్షణ, సైకో సోషల్ కౌన్సిలింగ్, న్యాయ సహాయం మరియు తాత్కాలిక ఆశ్రయం ఒకే చోట అందించబడతాయి. మహిళలపై నేరాల ను త్వ రిత గా పరిచయ మైన ప రిధిలో పరిరక్షం చేయ డం కోసం దేశ వ్యాప్తంగా 650కి పైగా ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్టుల ను ఏర్పాటు చేశారు. అత్యాచారం వంటి ఘోరమైన నేరాలకు మరణశిక్ష కూడా విధించబడింది. మెడికల్ టెర్మినేషన్ ఆఫ్ ప్రెగ్నెన్సీ చట్టాన్ని సవరించడం ద్వారా గర్భస్రావానికి సంబంధించి మహిళలకు స్వేచ్ఛ ఇవ్వబడింది. సురక్షితమైన మరియు చట్టబద్ధమైన గర్భస్రావాలతో, మహిళల ఉద్రిక్తత గణనీయంగా తగ్గింది మరియు వారు వేధింపులను వదిలించబడ్డారు.  పిల్లలపై నేరాలను తనిఖీ చేయడానికి చట్టాలను కూడా కఠినతరం చేశారు మరియు కొత్త ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్టులను ఏర్పాటు చేశారు.

మిత్రులారా,

ఇటీవల జరిగిన పారాలింపిక్స్‌లో మా దివ్యాంగ్ సోదరులు మరియు సోదరీమణుల సామర్థ్యాన్ని మనం చూశాం . గత సంవత్సరాల్లో, దివ్యాంగులకు సాధికారత కల్పించడానికి చట్టాలు కూడా చేయబడ్డాయి మరియు వారికి అనేక కొత్త సౌకర్యాలు అందించబడ్డాయి. దేశవ్యాప్తంగా వేలాది భవనాలు, పబ్లిక్ బస్సులు మరియు రైల్వేలు వారికి అందుబాటులో ఉండేలా చేయడం, 700 దివ్యాంగులకు అనుకూలమైన వెబ్‌సైట్‌లు మరియు వారికి ప్రత్యేక నాణేలు మరియు కరెన్సీ నోట్లు వంటి అనేక కొత్త ఏర్పాట్లు చేయబడ్డాయి. మన దివ్యాంగ్ సోదరులు మరియు సోదరీమణులు ఇప్పుడు కరెన్సీ నోటును తాకడం ద్వారా దాని విలువను తెలియజేయగలరని చాలామందికి తెలియదు. సంవత్సరాలుగా, వారి విద్య, నైపుణ్యాలు, సంస్థలు మరియు ప్రత్యేక కోర్సులపై ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టబడింది. మన దేశంలో అనేక భాషలు మరియు మాండలికాలు ఉన్నాయి మరియు అదే మా సంకేతాలలో ప్రతిబింబిస్తుంది. వినికిడి లోపం ఉన్న మా దివ్యాంగ్ సోదరులు గుజరాత్, మహారాష్ట్ర, గోవా మరియు తమిళనాడులోని వివిధ భాషలలో సంకేతాలను చూసేవారు. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి, భారతదేశం చట్టం ద్వారా ఏకరీతి సంకేత విధానాన్ని రూపొందించింది. వారి పూర్తి శిక్షణ మరియు వారి హక్కుల ఆందోళన సున్నితమైన విధానం యొక్క ఫలితం. ఇటీవల, దేశంలోని లక్షలాది మంది దివ్యాంగ పిల్లలకు దేశంలో మొదటి సైన్ లాంగ్వేజ్ డిక్షనరీ మరియు ఆడియో బుక్ సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి, తద్వారా వారు ఇ-లెర్నింగ్‌తో కనెక్ట్ అవుతారు. కొత్త జాతీయ విద్యా విధానం కూడా దీనిని చూసుకుంటుంది. అదేవిధంగా, లింగమార్పిడి వ్యక్తులకు మెరుగైన సౌకర్యాలు మరియు సమాన అవకాశాలను అందించడానికి ట్రాన్స్‌జెండర్ పర్సన్స్ (హక్కుల రక్షణ) చట్టం రూపొందించబడింది. సంచార మరియు అర్ధ సంచార సంఘాల కోసం అభివృద్ధి మరియు సంక్షేమ బోర్డులు కూడా ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. లోక్‌అదాలత్‌ల ద్వారా పెండింగ్‌లో ఉన్న లక్షలాది కేసుల తొలగింపు కూడా కోర్టుల భారాన్ని తగ్గించింది మరియు దేశ ప్రజలకు చాలా సహాయపడింది. ఈ ప్రయత్నాలన్నీ సమాజంలో అన్యాయాన్ని అంతం చేయడంలో భారీ పాత్ర పోషిస్తున్నాయి.

సోదర సోదరీ మణులారా

మానవ సున్నితత్త్వం మరియు సున్నితత్త్వాన్ని ప్రధానం గా చేయడం ద్వారా, ప్రతి ఒక్కరినీ వెంట తీసుకెళ్లడానికి ఇటువంటి ప్రయత్నాలు దేశంలోని చిన్న రైతులకు చాలా బలాన్ని ఇచ్చాయి. నేడు దేశ రైతులు ఏ మూడవ వ్యక్తి నుండి రుణాలు తీసుకోవలసి రాదు; వారికి కిసాన్ సమ్మాన్ నిధి, పంట బీమా పథకాలు మరియు మార్కెట్లతో అనుసంధానించే పాలసీల శక్తి ఉంది. ఫలితంగా, దేశ రైతులు సంక్షోభ సమయాల్లో కూడా రికార్డు స్థాయిలో పంటలను ఉత్పత్తి చేస్తున్నారు. జమ్మూ కాశ్మీర్ మరియు ఈశాన్య ం యొక్క ఉదాహరణ కూడా మన ముందు ఉంది. నేడు అభివృద్ధి ఈ ప్రాంతాలకు చేరుతోంది. వారి జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడానికి తీవ్రమైన ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. ఈ ప్రయత్నాలు మానవ హక్కులను సమానంగా సాధికారం చేస్తున్నాయి.

మిత్రులారా,

మానవ హక్కులకు సంబంధించిన మరొక అంశం ఉంది, దీనిని నేను ఈ రోజు చర్చించాలనుకుంటున్నాను. ఇటీవలి స౦వత్సరాల్లో, కొ౦తమ౦ది తమ స్వప్రయోజనాల ప్రప౦చ౦ప్రప౦చ౦గా మానవ హక్కులను తమ సొ౦త పద్ధతిలో అర్థ౦ చేసుకోవడ౦ ప్రార౦భి౦చ కొంతమంది కొన్ని సంఘటనలలో మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలను చూస్తారు కాని ఇతర ఇలాంటి సంఘటనలలో కాదు. ఈ రకమైన మనస్తత్వం మానవ హక్కులకు కూడా గొప్ప నష్టాన్ని కలిగిస్తుంది. రాజకీయ రంగుతో, రాజకీయ కటకం ద్వారా, రాజకీయ నష్టం మరియు లాభాలపై దృష్టితో చూసినప్పుడు మానవ హక్కులు పూర్తిగా ఉల్లంఘించబడతాయి. అలా౦టి ఎంపిక చేయబడిన ప్రవర్తన ప్రజాస్వామ్యానికి కూడా సమాన౦గా హానికర౦. కొంతమంది తమ ఎంపిక చేసిన ప్రవర్తన ద్వారా మానవ హక్కుల ఉల్లంఘన ల పేరిట దేశం యొక్క ప్రతిష్టను దెబ్బతీయడానికి ప్రయత్నిస్తారని మేము కనుగొంటాము. దేశం కూడా అలాంటి వ్యక్తులతో జాగ్రత్తగా ఉండాలి.

మిత్రులారా,

నేడు ప్రపంచంలో మానవ హక్కుల విషయానికి వస్తే, దాని కేంద్రంలో వ్యక్తిగత హక్కులు ఉన్నాయి మరియు అది ఉండాలి. ఎందుకంటే సమాజాన్ని సృష్టించే వ్యక్తులది మరియు సొసైటీల ద్వారా దేశం ఏర్పడుతుంది. శతాబ్దాలుగా, భారతదేశం మరియు దాని సంప్రదాయం ఈ ఆలోచనకు కొత్త ఔన్నత్యాన్ని అందించాయి. ఇది శతాబ్దాలుగా మన గ్రంథాలలో పదేపదే ప్రస్తావించబడింది. आत्मनः प्रति-कूलानि परेषाम् न समाचारेत्।. మీకు విరుద్ధంగా మీరు భావించే ఏ ఇతర వ్యక్తితోనూ ప్రవర్తించవద్దు. దీని అర్థం మానవ హక్కులు హక్కులకు సంబంధించినవి మాత్రమే కాదు, అది మన కర్తవ్యాలకు సంబంధించిన విషయం కూడా. మనలాగే ఇతరుల హక్కుల గురించి కూడా మనం శ్రద్ధ వహించాలి; ఇతరుల హక్కులను మన విధిగా స్వీకరించండి; మరియు ప్రతి మనిషి పట్ల ఏకరీతి మరియు ఆప్యాయతతో కూడిన వైఖరి ఉండాలి. ఈ సహజత్వం సమాజంలో ఉన్నప్పుడు, మానవ హక్కులు స్వయంచాలకంగా మన సమాజం యొక్క ప్రధాన విలువలుగా మారతాయి. హక్కులు మరియు విధులు మానవ అభివృద్ధి మరియు మానవ గౌరవం యొక్క ప్రయాణం ముందుకు సాగే రెండు ట్రాక్‌లు. హక్కులు ముఖ్యమైతే, విధులు కూడా అంతే ముఖ్యం. హక్కులు మరియు విధుల గురించి విడిగా కాకుండా ఏకకాలంలో మాట్లాడాలి. విధికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యతనిస్తే హక్కులు నిర్ధారింపబడతాయని మా అనుభవం. అందువల్ల, ప్రతి భారతీయుడు, తన హక్కుల గురించి తెలుసుకుంటూ, తన విధులను శ్రద్ధగా నిర్వర్తించాలి. మరియు మేము నిరంతరం ప్రయత్నాలు చేయాలి మరియు దీని కోసం ఎల్లప్పుడూ ప్రేరణగా ఉండాలి.

మిత్రులారా,

భారతదేశం యొక్క సంస్కృతి ప్రకృతి మరియు పర్యావరణం గురించి శ్రద్ధ వహించడాన్ని కూడా మనకు బోధిస్తుంది. మొక్కలో దైవత్వం ఉందనేది మన ధర్మం. అందువల్ల, మేము వర్తమానం గురించి మాత్రమే కాదు, భవిష్యత్తు గురించి కూడా ఆందోళన చెందుతున్నాము. భవిష్యత్తు తరాల మానవ హక్కుల గురించి కూడా మనం ప్రపంచానికి నిరంతరం హెచ్చరిస్తూనే ఉన్నాం. అంతర్జాతీయ సౌర కూటమి కావచ్చు, పునరుత్పాదక శక్తి కోసం భారతదేశం లక్ష్యాలు, హైడ్రోజన్ మిషన్, భారతదేశం స్థిరమైన జీవితం మరియు పర్యావరణ అనుకూలమైన అభివృద్ధి వైపు వేగంగా కదులుతోంది. మానవ హక్కుల దిశగా పనిచేస్తున్న మన మేధావులందరూ మరియు పౌర సమాజంలోని ప్రజలు ఈ దిశగా తమ ప్రయత్నాలను వేగవంతం చేయాలని నేను కోరుకుంటున్నాను. మీ ప్రయత్నాలన్నీ హక్కులతో పాటు విధి భావన వైపు ప్రజలను ప్రేరేపిస్తాయి. ఈ శుభాకాంక్షలతో, నేను విరామం తీసుకుంటున్నాను . మీ అందరికీ చాలా ధన్యవాదాలు!