Excellencies,

ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ’ਤੇ SCO ਅਤੇ CSTO ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬੈਠਕ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਦੇ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹਮੋਨ ਦਾ ਮੇਰੀ ਤਰਫੋਂ ਧੰਨਵਾਦ।

ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਡੇ ਜਿਹੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਹੋਵੇਗਾ।

ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਮੁੱਦੇ’ਤੇ ਖੇਤਰੀ focus ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਚਾਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਪਹਿਲਾ ਮੁੱਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ-ਪਰਿਵਰਤਨ inclusive ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਿਨਾ negotiation ਦੇ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇਸ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਵੀਕਾਰਤਾ ’ਤੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦੇ ਹਨ।

ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ ਸਹਿਤ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿੱਧਤਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ’ਤੇ ਫ਼ੈਸਲਾ Global Community ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਵੇ।

ਇਸ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ, ਅਗਰ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਕੱਟੜਵਾਦ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ, ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਆਤੰਕਵਾਦੀ ਅਤੇ Extremist ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ।

ਹੋਰ ਉਗ੍ਰਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਵੀ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਆਤੰਕਵਾਦ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਤੰਕਵਾਦ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਨਾ ਹੋਵੇ।

SCO ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀਆਂ norms ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਗੇ ਚਲ ਕੇ ਇਹ norms ਗਲੋਬਲ anti-terror ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ template ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ norms ਆਤੰਕਵਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ zero tolerance ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ’ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ cross-border terrorism ਅਤੇ terror financing ਜਿਹੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ’ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ Code of Conduct ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ enforcement ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

Excellencies,

ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਤੀਸਰਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਡ੍ਰਗਸ, ਅਵੈਧ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ human trafficking ਦਾ ਅਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬੜੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ advanced weapons ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ।

ਇਨ੍ਹਾਂ flows ਨੂੰ monitor ਕਰਨ ਅਤੇ information sharing ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਲਈ SCO ਦਾ RATS mechanism ਸਾਕਰਾਤਮਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ Council ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਅਸੀਂ ਵਿਵਹਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ develop ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਚੌਥਾ ਵਿਸ਼ਾ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ humanitarian crisis ਦਾ ਹੈ।

Financial ਅਤੇ trade flows ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਜਨਤਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਬੇਬਸੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਨਾਲ ਹੀ COVID ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ।

ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਮਾਨਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਬਹੁਤ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ partner ਰਿਹਾ ਹੈ।

Infrastructure ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ capacity building ਤੱਕ ਹਰ sector ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਵੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਮਿੱਤਰਾਂ ਤੱਕ ਖੁਰਾਕ ਸਮੱਗਰੀ, ਦਵਾਈਆਂ ਆਦਿ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਇਛੁੱਕ ਹਾਂ।

ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਮਾਨਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਿਰਵਿਘਨ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ।

Excellencies,

ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਬੰਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਲਈ ਹਰ ਖੇਤਰੀ ਜਾਂ ਆਲਮੀ ਪਹਿਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੂਰਨ ਸਹਿਯੋਗ ਰਹੇਗਾ।

ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ।

 **********

ਡੀਐੱਸ/ ਐੱਸਐੱਚ