ৰঙৰ গুণমান হৈছে এক সাধাৰণ পোহৰ উৎস হিচাপে হোৱাইট লাইট এমিটিং ডিঅ'ড (এলইডি) প্ৰস্তুত কৰাত সন্মুখীন হোৱা এক মুখ্য প্ৰত্যাহ্বান। উচ্চ মানদণ্ডৰ বগা পোহৰ প্ৰস্তুত কৰাৰ পদ্ধতিৰ সন্ধানত বিজ্ঞানীসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিক্ৰিয়া অন্তৰ্দৃষ্টি আৱিষ্কাৰ কৰি উলিয়াইছে যি হোৱাইট এল.ই.ডি. ডিজাইন কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।

বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি বিভাগৰ অধীনত এক স্বশাসিত গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান নেনো আৰু ছফ্ট মেটাৰ চাইন্স (CeNS) কেন্দ্ৰৰ বিজ্ঞানীসকলে দেখিলে যে যদিও অজৈৱ ৰাসায়নিক কেচিয়াম সীহ হেলিডৰ নেনোস্ফৰ্টিচে বগা পাতল নিৰ্গমনৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দেখুৱায়, নেনোস্ফটিলে তেওঁলোকক সেই প্ৰতিশ্ৰুতি পালন কৰাত প্ৰতিৰোধ কৰিছিল।

বগা পোহৰ নিৰ্গমনক্ষমতা এই কথাত থাকে যে এই স্ফটিকবোৰৰ পৰা নিৰ্গমন বোৰ হেলিড গঠনৰ পৰিৱৰ্তন কৰি সমগ্ৰ দৃশ্যমান বৰ্ণালীৰ ওপৰত সহজে টিউন কৰিব পাৰি। অৱশ্যে, তেওঁলোকে নেনোস্ফটিকৰ মাজত এক আন্তঃ-কণকণ মিহলি হোৱা বাবে বগা পোহৰ নিৰ্গত কৰাত ব্যৰ্থ হৈছিল যাৰ ফলত এটা নিৰ্গমন হৈছিল। বগা পোহৰক পোহৰৰ ৰঙা, সেউজীয়া আৰু নীলা স্পেকট্ৰাৰ উপস্থিতিৰ প্ৰয়োজন। গতিকে, স্ফটিলে এবাৰ এটা নিৰ্গমণ প্ৰদান কৰিলে, তেওঁলোকে বগা পোহৰ সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা হেৰুৱায়।

ড. প্ৰলয় কে সান্ত্ৰাৰ নেতৃত্বত গৱেষকৰ দলটোৱে দেখিলে যে স্ফটিকৰ হেলিড আইনে কোঠাৰ তাপমাত্ৰাতো এটা কণৰ পৰা আন এটা কণলৈ প্ৰব্ৰজন কৰে আৰু নেনোস্ফটিছৰ এক এলয় গঠন কৰে, যি এটা নিৰ্গমন সৃষ্টি কৰে। বৰ্তমানৰ কামৰ ফলাফলবোৰ শেহতীয়াকৈ 'নেনোস্কেল' আলোচনীত প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। এই প্ৰতিক্ৰিয়াগতিৰ বুজাই আন্তঃকণৰ মিশ্ৰণ প্ৰতিহত কৰাৰ বাবে ৰণনীতি বিকশিত কৰাত সহায় কৰিব, আৰু দলটোৱে এলইডি সৃষ্টি কৰিবলৈ গৱেষণা কৰি আছে যি ভাল মানদণ্ডৰ বগা পোহৰ প্ৰস্তুত কৰে।

[প্ৰকাশনৰ লিংক: DOI: 10.1039/D0NR05771A

সবিশেষ জানিবৰ বাবে যোগাযোগ কৰক – ড. প্ৰলয় কে সান্ত্ৰা (psantra@cens.res.in)

*****

NB/KGS(DST Media Cell)/RD