ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿਚਲਾ ਵਿਲੱਖਣ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਕਬਾਇਲੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੁਕੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਬਿਨਾ ਖੋਜੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਲਈ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ‘ਦੇਖੋ ਅਪਣਾ ਦੇਸ਼’ ਵੈਬੀਨਾਰ ਲੜੀ ਨੂੰ  09 ਜੂਨ 2020 ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ “ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦਾ ਛੁਪਿਆ ਖਜ਼ਾਨਾ” ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਦੇਖੋ ਆਪਣਾ ਦੇਸ਼ ਵੈਬੀਨਾਰ ਲੜੀ ਏਕ ਭਾਰਤ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਹੈ।

09 ਜੂਨ, 2020 ਨੂੰ ‘ਦੇਖੋ ਅਪਣਾ ਦੇਸ਼’ ਵੈਬੀਨਾਰ ਲੜੀ ਦੇ 30 ਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਵਧੀਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਰੁਪਿੰਦਰ ਬਰਾੜ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਪੀ. ਅੰਬਲਾਗਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਨਾਲ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਜਸਪਰੀਤ ਸਿੰਘ ਭਾਟੀਆ, ਸੰਸਥਾਪਕ, ਆਈਸਕਯੂਬ ਹਾਲੀਡੇਜ਼, ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਰੀਆ, ਬਾਨੀ, ਅਨਐਕਸਪਲੋਰਡ ਬਸਤਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਬਲੌਗਰ ਥੋਮਨ ਜੋਜ਼ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਤਿੰਨੋਂ ਪੇਸ਼ਕਾਰਾਂ ਨੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੀਆਂ ਅਗਿਆਤ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਦੌਲਤ ਉੱਤੇ ਚਾਨਣ ਪਾਇਆ।

ਸ਼੍ਰੀ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਭਾਟੀਆ ਨੇ ਰਾਜ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੱਥਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਥਾਹ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸੁਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ 2000 ਨੂੰ ਅਲਗ ਹੋ ਕੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ 9 ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 7 ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਇਸਦੀ 44 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜ਼ਮੀਨ ਜੰਗਲ ਨਾਲ ਢਕੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 34 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਬਾਇਲੀ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। 3 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ, 11 ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਸਥਾਨਾਂ, 1 ਬਾਇਓ-ਸਫ਼ੀਅਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਨਾਲ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਰਿਆਵਲ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾਈ, ਰੇਲ ਅਤੇ ਸੜਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਝਰਨੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਚਿੱਤਰਕੋਟ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰਾ, ਪਵਾਈ, ਮਾਛਲੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਚੰਪਾਰਨਿਆ, ਰਾਜਿਮ ਅਤੇ ਸ਼ਯੋਰੀਨਾਰਾਇਣ ਦੀ ਵੀ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਹੈ। ਘੜਿਆ ਲੋਹਾ, ਘੰਟੀ ਧਾਤ ਅਤੇ ਟੈਰੀਕਾਟ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦਸਤਕਾਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰੀ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਰੀਆ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਸਤਰ ਦੇ ਵਰਚੁਅਲ ਟੂਰ ਲਈ ਲੈ ਗਏ। ਬਸਤਰ ਅਣਜਾਣ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬਸਤਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਜ਼ਾਰੇ, ਸੜਕਾਂ ਅਤੇ ਲੁਕਵੇਂ ਝਰਨੇ ਹਨ। ਬਸਤਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 15 ਤੋਂ ਵੱਧ ਝਰਨੇ ਹਨ। ਮੇਘਾਲਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਫ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲੜੀ ਕੋਟੂਮਸਾਰ ਗੁਫ਼ਾਵਾਂ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਬਸਤਰ ਦੁਸਹਿਰਾ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 75 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਦੇਵੀ ਧਨਤੇਸਵਰੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਗੋਂਡ, ਮਦੀਆ, ਮੂਰੀਆ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਕਬੀਲੇ ਹਨ ਜੋ ਬਸਤਰ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਸਤਕਾਰੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੜੱਪਨ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਕਨੀਕ ਲੋਸਟ ਮੋਮ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੁਆਮੀ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਬੁੱਤ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕੋ ਰੇਤ ਦੇ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੈ। 12000 ਸਾਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਾਲੀਆਂ ਗੁਫ਼ਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਸਤਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰੀ ਥੌਮਨ ਜੋਸ ਨੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਅਤੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਲਈ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਘੱਟ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ

•        ਕਰਕਭਾਟ - ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਣਗੌਲਿਆ ਗਿਆ ਮੈਗਲੀਥਿਕ ਕਬਰਿਸਤਾਨ। ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ 3 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੈਨਹਿਰਸ-ਕੋਨੀਕਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ - ਮੱਛੀ ਦੀ ਪੂਛ ਵਰਗਾ ਤਿਰਛਾ ਅਤੇ ਦੋਫਾੜ।

•        ਦੀਪਾਡੀਹ - 7 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਕੰਪਲੈਕਸ ਸ਼ਾਇਦ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰੱਖਿਆ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਰਾਜ਼ ਹੈ। ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ ਉਸ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੇ ਅਗਲੇ ਰਸਤੇ ’ਤੇ ਖੜੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ’ਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਜੀਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

•        ਘੋਟੁਲ - ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਬਾਇਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੇ ਢਾਂਚੇ ਵਾਲਾ ਕੈਂਪਸ ਹੈ।

•        ਸੋਨਾਬਾਈ- ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੇਸ ਰਾਹਤ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੇ ਕੰਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਜੜ ਲਾ ਗਏ ਜਦੋਂ ਸੋਨਾਬਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਰੋਗਾ ਰਾਮ ਲਈ ਸੌਣ ਲਈ ਲੋਰੀ ਦੇ ਕੇ ਛੋਟੇ ਖਿਡੌਣੇ ਬਣਾਏ।

•        ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਡਾਂ – ਮੁਰਗੇ ਲੜਾਉਣਾ

ਵੈਬੀਨਾਰ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਕਰਦਿਆਂ ਰੁਪਿੰਦਰ ਬਰਾੜ ਨੇ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੋਟਲ, ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ, ਬੀ ਐਂਡ ਬੀ, ਹੋਮਸਟੇ / ਫਾਰਮਸਟੇ ਅਤੇ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਸਰਵਿਸ ਪ੍ਰੋਵਾਈਡਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਚਾਲਨ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੌਕਡਾਉਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਵੱਛਤਾ ਲਈ ਇਹ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਹਨ। ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ tourism.gov.in ’ਤੇ ਵੇਰਵੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਦੇਖੋ ਆਪਣਾ ਦੇਸ਼ ਵੈਬੀਨਾਰ ਲੜੀ ਨੂੰ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਐੱਨਈਜੀਡੀ) ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਰੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਵੈਬੀਨਾਰਾਂ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਹੁਣ https://www.youtube.com/channel/UCbzIbBmMvtvH7d6Zo_ZEHDA/featured  ’ਤੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਹੈਂਡਲ ’ਤੇ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਅਗਲਾ ਦੇਖੋ ਆਪਣਾ ਦੇਸ਼ ਵੈਬੀਨਾਰ 11 ਜੂਨ 2020 ਨੂੰ 11 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ “ਹਿਮਾਚਲ – ਅਰਾਊਂਡ ਦ ਨੈਕਸਟ ਬੈਂਡ” ਹੈ। ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨ ਲਈ https://bit.ly/HimachalDAD  ’ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।

*******

ਐੱਨਬੀ / ਏਕੇਜੇ / ਓਏ