ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ 2019-20ರ ಪ್ರಮುಖಾಂಶಗಳು

 

ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಖಾತೆ ಸಚಿವೆ ಶ್ರೀಮತಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು 2019-20ನೇ ಸಾಲಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿಂದು ಮಂಡಿಸಿದರು. 2019-20ನೇ ಸಾಲಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಮುಖಾಂಶಗಳು ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ:

ಸಂಪತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿ: ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವಾಸದ ಹಸ್ತದ ಬೆಂಬಲ

· ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸದ ನಾಲ್ಕನೇ ಮೂರು ಭಾಗದ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.

· ಕೌಟಿಲ್ಯನ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಲೆಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ (ಸ್ಪೆಂಗ್ಲರ್, 1971).

· ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ವಿಶ್ವಾಸದ ಹಸ್ತದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ:

· ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತವು ಆರ್ಥಿಕ ವಹಿವಾಟಿನ ಮುಕ್ತತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತವಾಗಿದೆ.

· ವಿಶ್ವಾಸದ ಹಸ್ತವು ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮಗಳಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದೆ.

· ಉದಾರೀಕರಣದ ತರುವಾಯ, ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ನಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಆರ್ಥಿಕ ಮಾದರಿಯ ಎರಡೂ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.

· ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಅಪಾರ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸೋದಾಹರಿಸುತ್ತದೆ.

· ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ(ಜಿಡಿಪಿ) ಮತ್ತು ತಲಾ ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನದ ಘಾತಿಯ ಏರಿಕೆಯು ಉದಾರೀಕರಣದ ನಂತರದ ಸಂಪತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಹಘಟಿತವಾಗಿದೆ.

· ಉದಾರೀಕೃತ ವಲಯಗಳು ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿವೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸಾರಿದೆ.

· ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸದ ಹಸ್ತದ ಅಗತ್ಯವು, 2011-13ರ ಸಾಲಿನ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯದ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

· ಐದು ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಆರ್ಥಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗುವ ಭಾರತದ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ:

· ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತದ ಬಲಪಡಿಸುವಿಕೆ.

· ಅದಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವಾಸದ ಹಸ್ತದ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವುದು

· ವಾಣಿಜ್ಯ ಪರ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಗೋಚರ ಹಸ್ತಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು:

· ನವ ಪ್ರವೇಶಿಗರಿಗೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸುವುದು.

· ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಮತ್ತು ಸುಗಮ ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು.

· ಸರ್ಕಾರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದ ಮೂಲಕ ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ನೀತಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು.

· ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದು.

· ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಲಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಉನ್ನತೀಕರಿಸುವುದು.

· ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಒಳಿತೆಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸುವುದು, ಅದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಳಕೆಯೊಂದಿಗೆ ವರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.

· ದತ್ತಾಂಶ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನೀತಿಗಳು ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಸಶಕ್ತಗೊಳಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸೂಚಿಸಿದೆ.

ಬೇರುಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿ

· ಉತ್ಪಾದನೆಯ ವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಬಳಸಲು

· ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ರೀತ್ಯ ಭಾರತ ಮೂರನೇ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿದೆ.

· ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ 2014ರಿಂದ ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

o ಔಪಚಾರಿಕ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ 2014-18ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಂಚಯಿತ ವಾರ್ಷಿಕ ವೃದ್ಧಿದರ ಶೇ. 12.2ರಷ್ಟಿದ್ದು, ಇದು 2006-2014 ರಲ್ಲಿ ಶೇ.3.8ರಷ್ಟಾಗಿತ್ತು.

o ಸುಮಾರು 1.2 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು 2018ರಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಗಿವೆ, ಇದು 2014ರಲ್ಲಿದ್ದ ಸುಮಾರು 70,000ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸುಮಾರು ಶೇ.80ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

· ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಉದ್ಯಮಶೀಲತಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ವಸ್ತು ಮತ್ತು ಚಾಲನಾಶಕ್ತಿಯನ್ನು- ಭಾರತದ 500 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ.

· ಸೇವಾ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಥವಾ ಕೃಷಿಗಿಂತಲೂ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

· ಬೇರುಮಟ್ಟದ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಕೇವಲ ಅಗತ್ಯಗಳಿಂದ ಸಂಚಲಿತವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ

· ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ.10ರಷ್ಟು ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನೋಂದಣಿಯಿಂದಾಗಿ ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಜಿಲ್ಲಾ ಉತ್ಪನ್ನ (ಜಿಡಿಡಿಪಿ)ಯಲ್ಲಿ ಶೇ.1.8ರ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

· ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿನ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಬೇರುಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಂಪತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ.

· ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ರಚನೆ, ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿದ್ದು, ಚದುರಿಹೋಗಿವೆ.

· ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸ್ಥಳೀಯ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ವೇಗ ನೀಡಿದೆ

          o ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇಕಡಾ 70 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದಾಗ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

o ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಯ ರಚನೆಯು ಅಲ್ಪ ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಲ್ಪವಾಗಿದೆ (2011 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಶೇ.59.6)

· ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೌತಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಯ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಬೀರುತ್ತದೆ.

· ಸುಗಮ ವಾಣಿಜ್ಯ ನಡೆಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಮ್ಯತೆಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅದರಲ್ಲೂ ಉತ್ಪಾದನಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತವೆ.

· ಸುಗಮ ವಾಣಿಜ್ಯ ನಡೆಸುವಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಮತ್ತು ನಮ್ಯತೆಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರೆ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸಲಹೆ ಮಾಡಿದೆ.

ವ್ಯಾಪಾರದ ಪರ ಹಾಗು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪರ

• ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆ 5 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ತಲುಪುವ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆ ಈ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ

o ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಲು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಒರೆಗೆ ಹಚ್ಚುವಂಥ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ನೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದು. 

o ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಖಾಸಗಿ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಬಲವಾದವರಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ಪ್ರೊ ಕ್ರೋನಿ ನೀತಿಯಿಂದ ದೂರ ಉಳಿಯುವುದು

• ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಉದಾರೀಕರಣದ ನಂತರ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ವಿನಾಶ ಹೆಚ್ಚಿದೆ.

o ಉದಾರೀಕರಣಕ್ಕೂ ಮೊದಲು 60 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಉಳಿಯಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಸೆನ್ಸೆಕ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಉದಾರೀಕರಣದ ನಂತರ ಕೇವಲ 12 ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಕುಸಿದಿದೆ ಸೆನ್ಸೆಕ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಬುಡಮೇಲಾಗುತ್ತಿವೆ. ಇದು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಒಳಹರಿವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. 

• ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಸಶಕ್ತೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಪ್ರೊ ಕ್ರೋನಿ ನೀತಿಗಳು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ನೀತಿಗಳನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಿದವು.

o ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯುಳ್ಳ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಇಕ್ವಿಟಿ ಸೂಚ್ಯಂಕವು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ 2007 ರಿಂದ 2010 ರವರೆಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 7% ರಷ್ಟು ವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಗರಿಕರ ವೆಚ್ಚದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾದ ಅಸಹಜವಾದ ಲಾಭವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

o ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ 2011 ರಿಂದ ಸೂಚ್ಯಂಕವು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದು  7.5% ರಷ್ಟು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಇದು ಇಂಥ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಸಮರ್ಥತೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಗಳ ಕುಸಿತವನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 

• 2011 ರವರೆಗೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಅಸಮರ್ಪಕ ಹಂಚಿಕೆತಂತಹ ಪ್ರೊ ಕ್ರೋನಿ ನೀತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು ಬಾಡಿಗೆ ಗಳಿಸುವಂತಹ ಅವಕಾಶಕ್ಕೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಆದರೆ 2014 ರಲ್ಲಿ ಇದೇ ಹುದ್ದೆಯ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಹಂಚಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಬಾಡಿಗೆ ವಸೂಲಾತಿಗೆ ಅಂತ್ಯ ಹಾಡಿತು. 
• ಇದೇ ರೀತಿ ಕ್ರೋನಿ ಸಾಲವು ಉದ್ದೇಶಪೂರಿತ ಡಿಫಾಲ್ಟ್ ಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಕಂಪನಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳಿಂದ ಹಣ ಪಡೆದದ್ದು ಸಾಕಷ್ಟು ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಸಹಾಯಧನ ಕಡಿತಕ್ಕೆ ಎಡೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.  

ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಕಡೆಗಣನೆ: ಸರ್ಕಾರದ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ, ಸಹಾಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಾಧಿಸಿದಾಗ

• ಸರ್ಕಾರದ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ ಒಳ್ಳೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸಂಪತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಿತ ಫಲಿತಾಂಶಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕಡೆಗಣನೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ
• ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾದ ಸರ್ಕಾರದ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳ ನಾಲ್ಕು ಉದಾಹರಣೆಗಳು

1. ಅವಶ್ಯಕ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಕಾಯ್ದೆ (ಇಸಿಎ) 1995:

o ಇಸಿಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಚೌಕಟ್ಟಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ದಾಸ್ತಾನುಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನು ಹೇರುವುದು ಈ ರೀತಿ ತಿರುಚುತ್ತದೆ.

• ಖಾಸಗಿ ವಲಯದಿಂದ ಶೇಖರಣಾ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ
• ಕೃಷಿ ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನಾ ಸರಪಳಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ
• ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ

o 2006 ರ 3 ನೇ ತ್ರೈಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬೇಳೆ ಕಾಳುಗಳ ಮೇಲೆ, 2009 ರ ಪ್ರಥಮ ತ್ರೈಮಾಸದಲ್ಲಿ ಸಕ್ಕರೆ ಮೇಲೆ, ಮತ್ತು 2019 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಈರುಳ್ಳಿ ಮೇಲೆ ನಿಯಮಿತ ದಾಸ್ತಾನು ಶೇಖರಣೆ ಹೇರಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಈರುಳ್ಳಿಯ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮತ್ತು ಸಗಟು ದರಗಳಲ್ಲಿ ಅತೀವ ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

o ಇಸಿಎ ಇಂದಿನ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಿದೆ.

o ದಾಳಿಗಳು ಕಡಿಮೆ ದಂಡ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರದ ಕಾರಣ ಇಸಿಎ ಕೇವಲ ಬಾಡಿಗೆಯ ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.

o ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾದ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಸ್ಪಷ್ಟ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆಯೆಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ

2. ಇಸಿಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಔಷಧ ಬೆಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ:

• ಔಷಧಿಗಳ ಬೆಲೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಡಿಪಿಸಿಒ 2013ರ ಮೂಲಕ, ನಿಯಂತ್ರಿತ ಮತ್ತು ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಔಷಧಿಗಳ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಳವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಔಷಧಗಳಾಗಿದ್ದವು. 
• ಬೆಲೆಗಳ ಹೆಚ್ಚಳವು ಅಗ್ಗದ ಬೆಲೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುಬಾರಿ ಸೂತ್ರೀಕರಣಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ಅಂಗಡಿಗಳಿಗಿಂತ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
• ಈ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶವು ಔಷಧಗಳು ಕೈಗೆಟುಕುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಡಿಪಿಸಿಒ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ.
• ಔಷಧಿಗಳ ದೊಡ್ಡ ಖರೀದಿದಾರನಾಗಿರುವ ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಎಲ್ಲ ಖರೀದಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಸಿ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕೈಗೆಟುಕುವ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು.
• ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸರ್ಕಾರ ಚೌಕಾಸಿ ಮಾಡುವ  ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಾರದರ್ಶಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಲ್ಲದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ವಿಕಸನಗೊಳಿಸಬೇಕು.

3. ಧಾನ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ:

• ಆಹಾರ-ಧಾನ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ನೀತಿಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು:

• ಅಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಗ್ರಹಕಾರ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆದಾರನಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆ.

• ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಾಪಾರದಿಂದ ಜನಸಂದಣಿ.

• ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿರುವ ಆಹಾರ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಹೊರೆ

• ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಮರ್ಥತೆ, ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.

o ಆಹಾರ-ಧಾನ್ಯಗಳ ನೀತಿಯು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿರಬೇಕು. ಭೌತಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ-ಧಾನ್ಯಗಳ ವಿತರಣೆಯಿಂದ ನಗದು ವರ್ಗಾವಣೆ / ಆಹಾರ ಕೂಪನ್‌ಗಳು / ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

4. ಸಾಲ ಮನ್ನಾ:

o ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರ ನೀಡಿದ ಸಾಲ ಮನ್ನಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:

• ಭಾಗಶಃ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಪೂರ್ಣ ಮನ್ನಾ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು ಕಡಿಮೆ ಬಳಕೆ, ಕಡಿಮೆ ಉಳಿಕೆ, ಕಡಿಮೆ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಮನ್ನಾ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಕಡಿಮೆ ಉತ್ಪಾದಕರಾಗುತ್ತಾರೆ.

• ಸಾಲ ಮನ್ನಾ, ಸಾಲ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

• ಅವರು ಅದೇ ರೈತರಿಗೆ ಔಪಚಾರಿಕ ಸಾಲದ ಹರಿವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.

·      ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಇವುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ

o ಅನಗತ್ಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕು; ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಇರಬಾರದು ಎಂದು ಅದು ವಾದಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

o ಬದಲಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳು ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಎಂದು ಅದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

o ಅಂತಹ ನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದರಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ.

 

 

ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪರಿಣಿತಿ ಮೂಲಕ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆ

• ಚೀನಾದಂತಹ, ಕಾರ್ಮಿಕ-ತೀವ್ರ, ರಫ್ತು ಪಥವನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಅವಕಾಶವಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.
• ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೇಕ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಭಾರತವು ಹೀಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು:

o ರಫ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪಾಲನ್ನು 2025ರ ವೇಳೆಗೆ ಸುಮಾರು 3.5% ಮತ್ತು 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ 6% ಕ್ಕೆ ಏರಿಸಬೇಕು.

o 2025ರ ವೇಳೆಗೆ 4 ಕೋಟಿ ಮತ್ತು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ 8 ಕೋಟಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬೇಕು.

• ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ರಫ್ತು 2025ರ ವೇಳೆಗೆ ಭಾರತವನ್ನು 5 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನಾಗಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆಯ ಕಾಲು ಭಾಗದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
• ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಚೀನಾ ಬಳಸಿದ ತಂತ್ರವನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ:

o ಕಾರ್ಮಿಕ-ತೀವ್ರ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತೆ.

o ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜೋಡಣೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಲೇಸರ್ ರೀತಿಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನಹರಿಸುವುದು

o ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶ್ರೀಮಂತ ದೇಶಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಬೇಕು.

o ವ್ಯಾಪಾರ ನೀತಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರಬೇಕು.

 

• ಒಟ್ಟಾರೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಮತೋಲನದ ಮೇಲೆ ಭಾರತದ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ:

o ಭಾರತದ ರಫ್ತಿನಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು 13.4% ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಸರಕುಗಳು 10.9% ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

o ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು 12.7% ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಸರಕುಗಳ ಶೇಕಡಾ 8.6 ರಷ್ಟು ಆಮದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

o ಭಾರತ ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಹೆಚ್ಚುವರಿ 0.7% ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಸರಕುಗಳಿಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 2.3% ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.

 

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿ

• ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಶ್ರೇಯಾಂಕವು 2014ರಲ್ಲಿ 142 ರಿಂದ 79 ಸ್ಥಾನಗಳ ಏರಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. 2019 ರಲ್ಲಿ 63ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.
• ಉದ್ಯಮ ಆರಂಭದ ಸುಲಭತೆ, ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸುವುದು, ತೆರಿಗೆ ಪಾವತಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ನಿಯತಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಇನ್ನೂ ಹಿಂದುಳಿದಿದೆ.
• ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಹಲವಾರು ಪ್ರಕರಣ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:

o ಸರಕು ರಫ್ತು, ಆಮದುಗಳಿಗೆ ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಹರಿವು ರಫ್ತುಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

o ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂಲಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ರಫ್ತು ಮತ್ತು ಆಮದುಗಳು ಭಾರತೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯದ್ದಾಗಿರುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

 

• ಹಡಗುಗಳ ವಹಿವಾಟು ಸಮಯವು  ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2010-11ರಲ್ಲಿ 4.67 ದಿನಗಳಿದ್ದವು. 2018-19ರಲ್ಲಿ 2.48 ದಿನಗಳಾಗಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
• ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು ಸಲಹೆಗಳು:

o ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ವಿಭಾಗ, ಕೇಂದ್ರ ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಮಂಡಳಿ, ಹಡಗು ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಂದರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಮನ್ವಯ.

o ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಅಥವಾ ಉತ್ಪಾದನೆಯಂತಹ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ದೇಶಿತ ವಿಧಾನದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ಪ್ರತಿ ವಿಭಾಗಕ್ಕೂ ನಿಯಂತ್ರಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅಡಚಣೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ.

 

ಬ್ಯಾಂಕ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣದ ಸುವರ್ಣ ಮಹೋತ್ಸವ: ಷೇರು ಪಡೆಯುವುದು

• ಸಮೀಕ್ಷೆಯು 2019ನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣದ ಸುವರ್ಣ ಮಹೋತ್ಸವ ವರ್ಷವೆಂದು ಆಚರಿಸಿದೆ.
• ಲಕ್ಷಾಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ (ಪಿಎಸ್‌ಬಿ) ನೌಕರರ ಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಸೂಚಿಸಿದ ಪಿಎಸ್‌ಬಿಗಳ ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ.
• 1969 ರಿಂದ ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಗಾತ್ರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿಲ್ಲ.
• ಜಾಗತಿಕ ಅಗ್ರ 100ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ - ಅದರ ಗಾತ್ರದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿರುವ ದೇಶಗಳಂತೆಯೇ: ಫಿನ್ಲ್ಯಾಂಡ್ (ಸುಮಾರು 1/11 ನೇ ಸ್ಥಾನ), ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್ (1/8 ನೇ), ಮುಂತಾದವು.
• ಬೃಹತ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಅದರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ದಕ್ಷ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
• ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ (ಪಿಎಸ್‌ಬಿ)ಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತದೆ, ಇದು ಭಾರತೀಯ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪಾಲಿನ 70% ನಷ್ಟಿದೆ:

o ಪ್ರತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ನಿಯತಾಂಕದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಮಕಾಲೀನ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕು (ಪಿಎಸ್‌ಬಿ)ಗಳು ಅಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ.

o 2019 ರಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕು(ಪಿಎಸ್‌ಬಿ)ಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ರೂಪಾಯಿಯ ಹೂಡಿಕೆಯು ಸರಾಸರಿ 23 ಪೈಸೆ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದರೆ, ಎನ್‌ಪಿಬಿಗಳಲ್ಲಿ ಅದು 9.6 ಪೈಸೆ ಗಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

o ಕಳೆದ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಪಿಎಸ್‌ಬಿಗಳಲ್ಲಿನ ಸಾಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎನ್‌ಪಿಬಿಗಳಿಗಿಂತ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ.

• ಪಿಎಸ್‌ಬಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿಸಲು ಪರಿಹಾರಗಳು:

o ಪಿಎಸ್‌ಬಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ನೌಕರರ ಸ್ಟಾಕ್ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಯೋಜನೆ (ಇಎಸ್‌ಒಪಿ)

o ನೌಕರರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಷೇರುದಾರರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಕೆ ಮಾಡಲು ನೌಕರರು ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಮಂಡಳಿಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ.

o ಎಲ್ಲ ಪಿಎಸ್‌ಬಿಗಳಿಂದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಾಲ ಪಡೆಯುವವರ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ನಿಖರತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಲ ನಿರ್ಧಾರಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ದತ್ತಾಂಶ, ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಮತ್ತು ಯಂತ್ರ ಕಲಿಕೆಯಂತಹ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಜಿಎಸ್‌ಟಿಎನ್ ಪ್ರಕಾರದ ಘಟಕವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು.

ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿ (ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಕಂಪನಿ) ವಲಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ದುರ್ಬಲತೆ

• ಈ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಾಲ್ತಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರಕಾಶತೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಶ್ಯಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮರುಕಳಿಸುವ ಅಪಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ತನಿಖೆ ನಡೆಸುತ್ತದೆ.
• ಮರುಕಳಿಸುವ ಅಪಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ:

• ಆಸ್ತಿ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ನಿರ್ವಹಣೆ (ಎಎಲ್ಎಂ) ಅಪಾಯ.
• ಅಂತರಸಂಪರ್ಕ ಅಪಾಯ.
• ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿಯ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವ.
• ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಸಗಟು ನಿಧಿಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬನೆ.

• ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಸಿ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ-ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿಗಳ ಮಾದರಿಗಾಗಿ ಮರುಕಳಿಸುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು (ಆರೋಗ್ಯ ಅಂಕ) ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ (ಅವು ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು).
• ಆರೋಗ್ಯ ಅಂಕದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:

• ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಸಿ(ವಸತಿ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ) ವಲಯವು 2014 ರ ಕುಸಿತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ -2019 ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಂಠಿತವಾಗಿತ್ತು.
• ಚಿಲ್ಲರೆ-ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿ ವಲಯದ ಅಂಕ 2014 -19 ರ ಅವಧಿಗೆ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕೆಳಗಿತ್ತು.
• ದೊಡ್ಡ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರ-ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿಗಳು ಉತ್ತಮ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿಗಳಲ್ಲಿ, ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದವರು 2014-19ರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅವಧಿಗೆ ಇಳಿಮುಖವಾಗಿತ್ತು.

• ಮುಂಬರುವ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸೂಚ್ಯಾಂಕ ಲಿಕ್ವಿಡಿಟಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ವೈಯಕ್ತಿಕ ಎಚ್‌ಎಫ್‌ಸಿ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಈಕ್ವಿಟಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ.
• ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ್ಯಂತ ಲಿಕ್ವಿಡಿಟಿ ಹೆಚ್ಚಳಿಕೆಯನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲು ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹಣಕಾಸಿನ ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು ಬಂಡವಾಳ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ.

ಖಾಸಗೀಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿ

• ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಭಾರತೀಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗೀಕರಣದಿಂದ ಸಾಧಿಸಿದ ದಕ್ಷತೆಯ ಲಾಭಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಿಪಿಎಸ್‌ಇಗಳ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಹೂಡಿಕೆಗಾಗಿ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಎಚ್‌ಪಿಸಿಎಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಶೇ 53.29 ರಷ್ಟು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 33,000 ಕೋಟಿ ರೂ. ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.
• ಸಮೀಕ್ಷೆಯು 11 ಸಿಪಿಎಸ್‌ಇಗಳ ಹಿಂದಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು 1999-2000 ರಿಂದ 2003-04ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು:

• ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಂಡ ಸಿಪಿಎಸ್‌ಇಗಳ ನಿವ್ವಳ ಮೌಲ್ಯ, ನಿವ್ವಳ ಲಾಭ, ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ಆದಾಯ (ಆರ್‌ಒಎ), ಈಕ್ವಿಟಿ ಮೇಲಿನ ಆದಾಯ (ಆರ್‌ಒಇ) ಮುಂತಾದ ಹಣಕಾಸು ಸೂಚಕಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ.
• ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಂಡ ಸಿಪಿಎಸ್‌ಇಗಳು ಒಂದೇ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ.

• ಸಿಪಿಎಸ್‌ಇಗಳಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ:

• ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭದಾಯಕತೆಯನ್ನು ತನ್ನಿ.
• ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿ.
• ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ.
• ವೃತ್ತಿಪರತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿ.

 

ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅತಿಯಾಗಿದೆಯೇ? ಇಲ್ಲ!

 

• ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರು ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪರಿಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, 2011 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಅಂದಾಜು ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿ ಅಂದಾಜಿನ ನಿಖರತೆಯ ಕುರಿತು ಇತ್ತೀಚಿನ ಚರ್ಚೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದುದಾಗಿದೆ.
• ದೇಶಗಳು ಅನೇಕ ಗಮನಿಸಿದ ಮತ್ತು ಗಮನಿಸದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಇತರ ಗೊಂದಲಕಾರಿ ಅಂಶಗಳ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವದರಿಂದ ಮತ್ತು ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಅಂದಾಜುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ವಿಧಾನ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವುದರಿಂದ ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
• 2011ರ ನಂತರದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು 2.7% ರಷ್ಟಿತ್ತು ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅಂದಾಜಿಸಿದ ಮಾದರಿಗಳು ಅದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ 95 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 51 ದೇಶಗಳಿಗೆ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ.
• ಯುಕೆ(ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌), ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಂತಹ ಅನೇಕ ಮುಂದುವರಿದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ತಮ್ಮ ಜಿಡಿಪಿಗಳನ್ನು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಇಕೋನೊಮೆಟ್ರಿಕ್ ಮಾದರಿಯೊಂದಿಗೆ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅಂದಾಜಿಸಿವೆ.
• ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಗಮನಿಸದ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಭೇದಾತ್ಮಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಮಾದರಿಗಳು ಭಾರತ ಅಥವಾ ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾಗಿವೆ.
• ತಪ್ಪಾಗಿ ಅಂದಾಜಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ಜಿಡಿಪಿಯ ಸಂಬಂಧಗಳು ದತ್ತಾಂಶದ ಮೂಲಕ ಆಧಾರವಾಗಿಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಅವು ಆಧಾರರಹಿತವಾಗಿವೆ.

ಥಾಲಿನಾಮಿಕ್ಸ್: ಭಾರತೀಯ ಒಂದು ತಟ್ಟೆ ಊಟದ ಆರ್ಥಿಕಥೆ

• ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಊಟಕ್ಕೆ ಏನು ಪಾವತಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ.
• 2015-16 ರಿಂದ  ಊಟದ ಬೆಲೆಗಳ ವ್ಯತಾಸದ ಗತಿಶೀಲತೆಯ  ಬದಲಾವಣೆ.
• 2015-16 ರಿಂದ ಭಾರತ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿ ಊಟದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೆಲೆಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ;  ಆದರೂ 2019-20ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
• 2015-16ರ ನಂತರ : ಬೆಲೆಗಳ ಏರಿಕೆ ಮಿತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸರಾಸರಿ ಕುಟುಂಬವು ಊಟದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ ರೂ 11, 000 ಲಾಭ.  
• ಎರಡು ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ಊಟ ಮಾಡುವ ಕುಟುಂಬಗಳು ಅದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ ರೂ 12, 000 ಲಾಭ.
• 2006-07 ರಿಂದ 2019-20 ರ ವರೆಗೆ: ಸಸ್ಯಾಹಾರಿ ಊಟಗಳು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಕೈಗೆಟುಕುವಿಕೆ 29%ಯಷ್ಟು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ.
• ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ಊಟಗಳು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಕೈಗೆಟುಕುವಿಕೆ 18%ಯಷ್ಟು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ

 2019-20ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆ

• ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಬೇಡಿಕೆಯ ದುರ್ಬಲ ವಾತಾವರಣದ ಮಧ್ಯೆಯೂ 2019-20ರ ಎಚ್ -1 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಮಧ್ಯಮಗತಿಯಲ್ಲಿ  4.8% ರಷ್ಟಾಗಿತ್ತು
• ಸರ್ಕಾರದ ಅಂತಿಮ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ  2019-20ರ ಕ್ಯೂ -2 ರಲ್ಲಿ ನೈಜ ಬಳಕೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ,
• 2019-20ರ ಎಚ್ -1 ರಲ್ಲಿ ‘ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು’ ಮತ್ತು ‘ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಡಳಿತ, ರಕ್ಷಣಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಸೇವೆಗಳ’ ಬೆಳವಣಿಗೆ 2018-19ರ ಎಚ್ -2 ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
• 2019-20ರ ಎಚ್ -1 ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬಾಹ್ಯ ವಲಯವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ:
• ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆ ಕೊರತೆ (ಕರೆಂಟ್ ಅಕೌಂಟ್ ಡೆಫಿಸಿಟ್ - ಸಿಎಡಿ) 2019-20ರ ಎಚ್- 1 ರಲ್ಲಿ ಜಿಡಿಪಿಯ 1.5% ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ, 2018-19ರಲ್ಲಿ ಇದು 2.1%.ರಷ್ಟಿತ್ತು
• ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವಿದೇಶಿ ನೇರ ಹೂಡಿಕೆ (ಎಫ್‌.ಡಿ.ಐ).
• ಬಂಡವಾಳ ಹರಿವುಗಳ ಮರುಕಳಿಸುವಿಕೆ.
• ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹದ ವೇಗವರ್ಧನೆ.
• 2019-20ರ ಹೆಚ್ -1 ರ ರಫ್ತಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಕಚ್ಚಾ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಸರಾಗಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಮದುಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಕಡಿತವಾಗಿದೆ.
• ಹಣದುಬ್ಬರ  ವರ್ಷಾಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ:
• ಆಹಾರ ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ 2019-20ರ ಎಚ್-1 ರ 3.3% ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2019-20ರಲ್ಲಿ 7.35% ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.
• ಡಿಸೆಂಬರ್ 2019-20ರಲ್ಲಿ ಸಿ.ಪಿ.ಐ-ಕೋರ್ ಮತ್ತು ಡ.ಬ್ಲ್ಯು.ಪಿ.ಐ.ನಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯ ಬೇಡಿಕೆಯ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತವನ್ನು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ನಿಧಾನ ಚಕ್ರದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೆ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು:
• ಹಣಕಾಸು ವಲಯವು ನೈಜ ವಲಯದ ಮೇಲೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ (ಹೂಡಿಕೆ-ಬೆಳವಣಿಗೆ-ಬಳಕೆ).
• ಹೂಡಿಕೆ, ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು 2019-20ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ ಸುಧಾರಣೆಗಳು:
• ದಿವಾಳಿತನ ಮತ್ತು ದಿವಾಳಿತನ ಕೋಡ್ (ಐ.ಬಿ.ಸಿ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದಿವಾಳಿತನ ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುವುದು.
• ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಒತ್ತಡಕ್ಕೊಳಗಾದ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಮತ್ತು ಎನ್‌.ಬಿ.ಎಫ್‌.ಸಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಾಲವನ್ನು ಸರಾಗಗೊಳಿಸುವಿಕೆ,
• ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಗತಿಶೀಲ  2019-2025 ಘೋಷಣೆ.
• 2019-20ರ ಎಚ್- 2 ರಲ್ಲಿ ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ:
• ಸಿ.ಎಸ್. ಸಿ.ಎಸ್.ಒದ ಮೊದಲ ಮುಂಗಡ ಅಂದಾಜಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ 2019-20ರಲ್ಲಿ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ. 5% ರಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ
• ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಕುರಿತು ತ್ವರಿತ ವಿತರಣೆ. 2020-21ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಬಲವಾಗಿ ಚೇತರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಿದೆ

ಹಣಕಾಸಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು

• ತೆರಿಗೆ ರಹಿತ ಆದಾಯದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ಇದೇ ಅವಧಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 2019-20ರ ಮೊದಲ ಎಂಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆದಾಯ ರಶೀದಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.
• ಒಟ್ಟು ಜಿ.ಎಸ್‌.ಟಿ ಮಾಸಿಕ ಸಂಗ್ರಹವು ರೂ.  2019-20ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (2019 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ) ಒಟ್ಟು ಐದು ಬಾರಿ ರೂ 1 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ  ಆಗಿದೆ
• ಪ್ರಸಕ್ತ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸುವ ರಚನಾತ್ಮಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು:
• ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ತೆರಿಗೆ ದರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ.
• ಜಿ.ಎಸ್‌.ಟಿ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಸರಾಗಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳು.
• ರಾಜ್ಯಗಳ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆ. ಎಫ್‌.ಆರ್‌.ಬಿ.ಎಂ ಕಾಯ್ದೆಯಿಂದ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಗುರಿಗಳೊಳಗಿದೆ
• ಸಾಮಾನ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ (ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ) ಹಣಕಾಸಿನ ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಬಾಹ್ಯ ವಲಯಗಳು

• ಪಾವತಿಗಳ ಸಮತೋಲನ (ಬಿ.ಒ.ಪಿ):
• ಭಾರತದ ಬಿ.ಒ.ಪಿ ಸ್ಥಾನವು ಮಾರ್ಚ್, 2019 ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್  ಡಾಲರ್‌ ($) 412.9 ಬಿಲಿಯನ್ ವಿದೇಶೀ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹದಿಂದ 2019 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್‌ ( $) 433.7 ಬಿಲಿಯದಷ್ಟು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ.
• ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆ ಕೊರತೆ (ಸಿ.ಎ.ಡಿ) 2018-19ರಲ್ಲಿ 2.1% ರಿಂದ 2019-20ರ ಹೆಚ್-1 ನಲ್ಲಿ ಜಿ.ಡಿ.ಪಿಯ 1.5% ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ.
• ಜನವರಿ 10‌, 2020 ರ ವೇಳೆಗೆ ವಿದೇಶಿ ಮೀಸಲು ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್‌ ( $) 461.2 ಬಿಲಿಯನ್ ಆಗಿತ್ತು.
• ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ:
• 2019 ರಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 2.9% ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಕುಂಠಿತ ಆಗಿದ್ದರೆ, 2017 ರಲ್ಲಿ 5.7% ಕ್ಕೆ ಏರಿದ ನಂತರ ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರವು 1.0% ಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಆದಾಗ್ಯೂ, ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಚೇತರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ 2020 ರಲ್ಲಿ ಇದು 2.9% ಕ್ಕೆ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
• ಭಾರತದ ಸರಕುಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಮತೋಲನವು 2009-14 ರಿಂದ 2014-19ರವರೆಗೆ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸುಧಾರಣೆಗಳು 2016-17ರಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಾ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕುಸಿತದಿಂದಾಗಿವೆ.
• ಯು.ಎಸ್.ಎ, ಚೀನಾ, ಯು.ಎ.ಇ, ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ ಮತ್ತು ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಇವುಗಳು ಭಾರತದ ಅಗ್ರ ಐದು ವ್ಯಾಪಾರ ಪಾಲುದಾರರು
• ರಫ್ತು:
• ಉನ್ನತ ರಫ್ತು ವಸ್ತುಗಳು: ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಅಮೂಲ್ಯ ಕಲ್ಲುಗಳು,  ಔಷಧ ಸೂತ್ರೀಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳು, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಮೂಲ್ಯ ಲೋಹಗಳು.
• 2019-20ರಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಫ್ತು ತಾಣಗಳು (ಏಪ್ರಿಲ್-ನವೆಂಬರ್): ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ (ಯು.ಎಸ್.ಎ), ನಂತರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಅರಬ್ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ (ಯು.ಎ.ಇ), ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್.
• ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ಸರಕುಗಳ ರಫ್ತು ಕುಸಿಯಿತು, ಇದು ಬಿ.ಒ.ಪಿ ಸ್ಥಾನದ ಮೇಲೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
• ವಿಶ್ವ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ನಿಧಾನಗತಿಯು ವಿಶೇಷವಾಗಿ 2018-19ರಿಂದ 2019-20ರ ಎಚ್ -1 ಕ್ಕೆ ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ರಫ್ತುನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು,
• ಪಿ.ಒ.ಎಲ್ ರಹಿತ ರಫ್ತುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ 2009-14 ರಿಂದ 2014-19 ರವರೆಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕುಸಿಯಿತು.
• ಆಮದುಗಳು:
• ಉನ್ನತ ಆಮದು ವಸ್ತುಗಳು: ಕಚ್ಚಾ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ, ಚಿನ್ನ, ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲ್ಲು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲ್ಲು ತುಂಡುಗಳು (ಬ್ರಿಕ್ವಿಟ್‌ಗಳು.)
• ಭಾರತದ ಆಮದು ಚೀನಾದಿಂದ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ, ನಂತರ ಯು.ಎಸ್.ಎ, ಯು.ಎ.ಇ ಮತ್ತು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿದೆ.
• ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಆಮದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಿತು, ಇದು ಬಿ.ಒ.ಪಿ ಮೇಲೆ ನಿವ್ವಳ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ.
• ಆಮದು ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ದೊಡ್ಡ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಆಮದು ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ಆಮದುಗಳನ್ನು ಕಚ್ಚಾ ಬೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ.  ಕಚ್ಚಾ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಒಟ್ಟು ಆಮದುಗಳಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಾ ಪಾಲು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ಆಮದುಗಳನ್ನು ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಮಹತ್ವದ ಚಿನ್ನದ ಆಮದು ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ಆಮದುಗಳ ಚಿನ್ನದ ಬೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಟ್ಟು ಆಮದುಗಳಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಆಮದಿನ ಪಾಲು 2018-19 ಮತ್ತು 2019-20ರ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ, ಬೆಲೆಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಬಹುಶಃ ಆಮದು ಸುಂಕದ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದಾಗಿ ಚಿನ್ನದ ಆಮದು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
• ಪಿ.ಒ.ಎಲ್.- ಬಂಗಾರ ( ಚಿನ್ನ) ಹೊರತಾಗಿ ಆಮದುಗಳು ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ.
• ಒಂದು ಪಿ.ಒ.ಎಲ್-ತೈಲೇತರ ಆಮದುಗಳು ಜಿ.ಡಿ.ಪಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ 2009-14 ರಿಂದ 2014-19ರವರೆಗೆ ಜಿಡಿಪಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕುಸಿಯಿತು.
• ಇದು ಬಳಕೆ ಚಾಲಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಹೂಡಿಕೆ ದರವು ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ, ಪಿ.ಒ.ಎಲ್-ಚಿನ್ನೇತರ ಆಮದುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಹೂಡಿಕೆ ದರದಲ್ಲಿನ ನಿರಂತರ ಕುಸಿತವು ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸಿತು, ಬಳಕೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು, ಹೂಡಿಕೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸಿತು, ಅದರೊಂದಿಗೆ ಪಿ.ಒ.ಎಲ್- ಬಂಗಾರೇತರ (ಚಿನ್ನೇತರ ) ಆಮದುಗಳನ್ನು ಜಿ.ಡಿ.ಪಿಯ ಅನುಪಾತವಾಗಿ 2018-19ರಿಂದ 2019-20ರ ಎಚ್-1 ರವರೆಗೆ, ಇದು ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿತು
• ವ್ಯಾಪಾರ ಸೌಲಭ್ಯದಡಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ತನ್ನ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು 2016 ರಲ್ಲಿ 143 ರಿಂದ 2019 ರಲ್ಲಿ 68 ಕ್ಕೆ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ, “ಗಡಿಯಾದ್ಯಂತದ ವ್ಯಾಪಾರ” ಎಂಬ ಸೂಚಕದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತನ್ನ ಸುಲಭ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡುವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿದೆ.
• ಭಾರತದ ಸರಕು ಸಾಗಣಾ ಉದ್ಯಮ (ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ):
• ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜು ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್ ( $) 160 ಬಿಲಿಯನ್.
• 2020 ರ ವೇಳೆಗೆ ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್ ( $)  215 ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
• ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಸರಕು ಸಾಗಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಸೂಚ್ಯಂಕದ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ 2018 ರಲ್ಲಿ 44 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು 2014 ರಲ್ಲಿ 54 ನೇ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
• 2019-20ರ ನಿವ್ವಳ ಎಫ್‌.ಡಿ.ಐ ಒಳಹರಿವು ಮೊದಲ ಎಂಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್ ( $) 24.4 ಬಿಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿದೆ, ಇದು 2018-19ರ ಅನುಗುಣವಾದ ಅವಧಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
• 2019-20ರ ಮೊದಲ ಎಂಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಿವ್ವಳ ಎಫ್‌.ಪಿ.ಐ ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್ ( $) 12.6 ಬಿಲಿಯನ್ ಆಗಿತ್ತು.
• ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯರಿಂದ ನಿವ್ವಳ ಬಂದವಾಳ ರವಾನೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು, 2019-20ರ ಎಚ್ -1 ರಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್ ಡಾಲರ್ ( $) 38.4 ಬಿಲಿಯನ್ ಹಣ ಪಡೆಯಿತು, ಇದು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
• ಬಾಹ್ಯ ಸಾಲ:
• 2019 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ.ಯ 20.1% ರಷ್ಟಿದೆ.
• 2014-15 ರಿಂದ ಗಮನಾರ್ಹ ಕುಸಿತದ ನಂತರ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎಫ್‌.ಡಿ.ಐ, ಬಂಡವಾಳ ಹರಿವು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಾಲಗಳ (ಇ.ಸಿ.ಬಿ) ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಜಿ.ಡಿ.ಪಿಯ ಭಾರತದ ಬಾಹ್ಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳು (ಸಾಲ ಮತ್ತು ಇಕ್ವಿಟಿ) 2019 ರ ಜೂನ್ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ.

 

ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ

·        ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ:

·        2019-20ರಲ್ಲಿ  ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ . ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

·        ಮಂದಗತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಹಣದುಬ್ಬರದಿಂದಾಗಿ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸತತ ನಾಲ್ಕು ಎಂಪಿಸಿ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ರೆಪೊ ದರವನ್ನು 110 ಬೇಸಿಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳಿಂದ ಕಡಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

·         ಆದರೂ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2019 ರಂದು ನಡೆದ ಐದನೇ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

·         2019-20ರಲ್ಲಿ, ಆರಂಭಿಕ ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಲಿಕ್ವಿಡಿಟಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಬಿಗಿಯಾಗಿತ್ತು; ಆದರೆ ತರುವಾಯ ಅದು ಅನುಕೂಲಕರವಾಯಿತು.

·         ಒಟ್ಟು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದ ಮುಂಗಡಗಳ ಅನುಪಾತ :

·         ಮಾರ್ಚ್ ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2019 ರ ನಡುವೆ ಷೆಡ್ಯೂಲ್ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ 9.3% ರಂತೆ ಬದಲಾಗದೆ ಉಳಿದಿದೆ

·         ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ನಿಗಮಗಳಿಗೆ (ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿ) ಮಾರ್ಚ್ 2019 ರಲ್ಲಿ 6.1% ರಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2019 ನಲ್ಲಿ 6.3%  ರಷ್ಟು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

·         ಸಾಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ:

·         ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿಗಳಿಗೆ ಸಾಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಸಿದಿದ್ದರಿಂದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ಹರಿವು ನಿರ್ಬಂಧಿತವಾಗಿತ್ತು.

·         ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸಾಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ (YOY) 2019 ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ 12.9% ರಿಂದ 2019 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 20 ರ ವೇಳೆಗೆ 7.1% ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

·         ಎಸ್‌ಸಿಬಿಗಳ ಬಂಡವಾಳದಿಂದ  ನಷ್ಟಭಾರದ ಆಸ್ತಿ ಅನುಪಾತವು ಮಾರ್ಚ್ 2019 ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2019 ರ ನಡುವೆ 14.3% ರಿಂದ 15.1% ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.

ಬೆಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಣದುಬ್ಬರ

·         ಹಣದುಬ್ಬರ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು:

·         2014 ರಿಂದ ಹಣದುಬ್ಬರವು ಮಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದೆ

·         ಗ್ರಾಹಕ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ (ಸಿಪಿಐ) ಹಣದುಬ್ಬರವು 2018-19ರಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್ ನಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್, 2018) ಶೇಕಡಾ 3.7 ರಿಂದ 2019-20ರಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್ ನಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್, 2019) 4.1 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.

·         ಡಬ್ಲ್ಯುಪಿಐ ಹಣದುಬ್ಬರವು 2018-19ರಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್ ನಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್, 2018) ಶೇ 4.7 ರಿಂದ 2019-20ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್ ನಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್, 2019 ರವರೆಗೆ) 1.5 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ.

·         ಸಿಪಿಐ ಪ್ರಭಾವಿಗಳು - ಸಂಯೋಜಿತ (ಸಿ) ಹಣದುಬ್ಬರ:

·         2018-19ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಇತರೆ ಗುಂಪುಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಭಾವಿಗಳಾಗಿದ್ದವು 

·         2019-20ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ಡಿಸೆಂಬರ್), ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳು ಮುಖ್ಯ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದವು.

·         ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಆಧಾರದ ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು ಅಕಾಲಿಕ ಮಳೆಯಂತಹ  ಅಡೆತಡೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಯಿತು ಇದರಿಂದಾಗಿ  ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳಲ್ಲಿನ ಬೆಲೆಯೇರಿಕೆಯು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.

·          ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾಬ್-ವೆಬ್ ವಿದ್ಯಮಾನ:

·         ಹಿಂದಿನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ರೈತರು ತಮ್ಮ ಬಿತ್ತನೆಗಳನ್ನು  ನಿರ್ಧಾರಿಸುತ್ತಾರೆ.

·         ಬೆಲೆ ಸ್ಥಿರೀಕರಣ ನಿಧಿ (ಪಿಎಸ್‌ಎಫ್), ಕನಿಷ್ಠ ಬೆಂಬಲ ಬೆಲೆ (ಎಂಎಸ್‌ಪಿ) ,ಮುಂತಾದ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ  ರೈತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ.

·         ಚಿಲ್ಲರೆ ಮತ್ತು ಸಗಟು ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆ:

·         2014 ರಿಂದ 2019 ರವರೆಗೆ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕು ಮಹಾನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಕೃಷಿ ಸರಕುಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ.

·         ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಟೊಮೆಟೊದಂತಹ ತರಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಿನ್ನತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಇದು ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿದ ವಹಿವಾಟು ವೆಚ್ಚಗಳಿಂದಾಗಿರಬಹುದು.

·         ಬೆಲೆಗಳ ಏರಿಳಿತ:

·         ಕೆಲವು ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಗತ್ಯ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಬೆಲೆಗಳ ಏರಿಳಿತವು 2009-14ರ ಅವಧಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 2014-19ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

·         ಕಡಿಮೆ ಏರಿಳಿತವು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ವಾಹಿನಿಗಳು, ಶೇಖರಣಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎಂಎಸ್‌ಪಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

·         ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು:

·         ಸಿಪಿಐ-ಸಿ ಹಣದುಬ್ಬರವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ (-) 0.04 ರಿಂದ 8.1 ಶೇಕಡಾ ವರೆಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 2019-20ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ (ಎಫ್‌ವೈ) (ಏಪ್ರಿಲ್-ಡಿಸೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ) ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಂಡಿದೆ.

·         ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ-ಸಿ ಹಣದುಬ್ಬರವು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಸಿಪಿಐ-ಸಿ ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ.

·         ನಗರ ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕಿಂತ ಗ್ರಾಮೀಣ ಹಣದುಬ್ಬರವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಂಡಿದೆ.

• ಹಣದುಬ್ಬರದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು:

·        2012 ರಿಂದ ಸಿಪಿಐ-ಸಿ ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ ಮುಖ್ಯ ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ಮೂಲ ಹಣದುಬ್ಬರದ ಕಡೆಗೆ ಒಮ್ಮುಖಗೊಳಿಸುವುದು.

 

ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ

 

·         ಭಾರತವು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಎಸ್‌ಡಿಜಿ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿದೆ

•          ಎಸ್‌ಡಿಜಿ ಇಂಡಿಯಾ ಸೂಚ್ಯಂಕ:

·          ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಕೇರಳ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಚಂಡೀಗಢ  ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೊದಲಿಗರಾಗಿವೆ.

·         ಅಸ್ಸಾಂ, ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಆಕಾಂಕ್ಷಿಗಳ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ.

·         ಭಾರತವು ಯುಎನ್‌ಸಿಸಿಡಿಗೆ ಸಿಒಪಿ -14 ಅನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತು,  ಇದು ದೆಹಲಿಯ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು:  ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು  ಅವಕಾಶಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ.

·          ಮ್ಯಾಂಡ್ರಿಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುಎನ್‌ಎಫ್‌ಸಿಸಿಯ ಸಿಒಪಿ -25:

·         ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಭಾರತ ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿತು.

·         ಸಿಓಪಿ-25 ನಿರ್ಧಾರಗಳಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆ, ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶದಗಳಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳು ಸೇರಿವೆ.

• ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆ:

·         ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು 80.73 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ತಲುಪಿದೆ.

·         ದೇಶದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶದ 24.56%. ರಷ್ಟಿದೆ

·         ಕೃಷಿ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಸುಡುವುದು, ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕ ಮಟ್ಟಗಳು ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕುಸಿಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿರುವುದು ಈಗಲೂ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾಳಜಿಯಾಗಿದೆ,  ಆದರೂ ಕೈಗೊಂಡ ವಿವಿಧ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಂದಾಗಿ ಒಟ್ಟು ಸುಡುವ ಘಟನೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

·        ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೌರಶಕ್ತಿ ಮೈತ್ರಿ (ಐಎಸ್ಎ)

·        ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ 30 ಫೆಲೋಶಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ಸಾಂಸ್ಥೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ‘ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ’.

·        ಎಕ್ಸಿಮ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಿಂದ US $ 2 ಬಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ಎ ಎಫ್ ಡಿ

ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ನಿಂದ  1.5 ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಮೌಲ್ಯದ ಸಾಲವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ‘ಫೆಸಿಲಿಟೇಟರ್’ - ಅನುಕೂಲಮಾಡುವುದು.

·         ಒಟ್ಟು 1000 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಸೌರಶಕ್ತಿಯ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು  ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ‘ಇನ್ಕ್ಯುಬೇಟರ್’  - ವಿಕಸನ.

·         ಸೌರ ಮತ್ತು 2.7 ಲಕ್ಷ ಸೌರ ನೀರಿನ ಪಂಪ್‌ಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ   ಆ್ಯಕ್ಷಲರೇಟರ್ - ‘ವೇಗವರ್ಧಕ’.

 

ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ನಿರ್ವಹಣೆ

 

·         ಇತರ ಯಾವುದೇ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತದ  ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣವು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕೃಷಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ.

·         ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆಯಲ್ಲಿ (ಜಿವಿಎ) ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪಾಲು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕುಸಿಯುತ್ತಿದೆ, ಇದು ಕೃಷಿಯೇತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ.

·         ‘ಕೃಷಿ, ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ’ ವಲಯದಿಂದ 2019-20ರ ಮೂಲ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಜಿವಿಎ 2.8% ರಷ್ಟು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

·         ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿನ  ಉತ್ಪಾದಕತೆಯು ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಯಾಂತ್ರೀಕರಣದಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿತವಾಗಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 40% ರಷ್ಟಿದೆ, ಇದು ಚೀನಾ (59.5%) ಮತ್ತು ಬ್ರೆಜಿಲ್ (75%) ಗಿಂತ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

·         ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಸಾಲದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಿತರಣೆ ತಿರುಚಿದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದೆ:

 

 

 

·         ಗುಡ್ಡಗಾಡು, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಸಾಲ ವಿತರಣೆ (ಒಟ್ಟು ಕೃಷಿ ಸಾಲ ವಿತರಣೆಯ 1% ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ).

·         ಜಾನುವಾರು ಆದಾಯವು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಟುಂಬಗಳ ಆದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ದ್ವಿತೀಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ

·         ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ.

·         ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜಾನುವಾರು ಕ್ಷೇತ್ರವು 7.9% ನಷ್ಟು ಸಿಎಜಿಆರ್ ನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ.

·         2017-18ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡ ಕಳೆದ 6 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಉದ್ಯಮ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ:

·         ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರ (ಎಎಜಿಆರ್) ಸುಮಾರು 5.06% ಆಗಿದೆ

·         ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ 8.83% ಮತ್ತು 10.66% ರಷ್ಟು ಜಿವಿಎಯನ್ನು 2017-18ರಲ್ಲಿ 2011-12ರ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ.

·          ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಬೇಕಾದರೆ, ಆಹಾರ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಸುಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ:

·         ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಹಾರ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ.

·         ಎನ್ಎಫ್ಎಸ್ಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದರಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು.

 

 ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ

 

·         ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೂಚ್ಯಂಕ (ಐಐಪಿ) ಯ ಪ್ರಕಾರ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯವು 2019-20ರಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ನವೆಂಬರ್) ಶೇಕಡಾ 0.6 ರಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದು, 2018-19ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ನವೆಂಬರ್) 5.0% ನಷ್ಟಿತ್ತು.

·        2018-19ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ನವೆಂಬರ್) ರಸಗೊಬ್ಬರ ಕ್ಷೇತ್ರವು 2019-20ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ನವೆಂಬರ್) 4.0% ನಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ.

·       2018-19ರಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ನವೆಂಬರ್) ಉಕ್ಕಿನ ವಲಯವು 5.2% ನಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ.

·        ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ದೂರವಾಣಿ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30, 2019 ರ ವೇಳೆಗೆ 119.43 ಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದೆ.

·         ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 31, 2019 ರಂತೆ 3, 64,960 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್‌ಗೆ 3, 56,100 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 31, 2019 ರವರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

·        31.12.2019 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್ ಕುರಿತ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ  ಒಟ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಹೂಡಿಕೆಯ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2020 ರಿಂದ 2025 ರ ಅವಧಿಗೆ 102 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳಾಗಿವೆ.

 

ಸೇವಾ ವಲಯ

 

·         ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು:

·         ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಒಟ್ಟು ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಜಿವಿಎ ಬೆಳವಣಿಗೆ -  ಸುಮಾರು 55%.

·         ಭಾರತಕ್ಕೆ ಒಟ್ಟು ಎಫ್‌ಡಿಐ ಒಳಹರಿವಿನ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಆಗಿದೆ

·         ಶೇಕಡಾ 38 ಒಟ್ಟು ರಫ್ತು.

·         33 ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 15 ರಲ್ಲಿ ಜಿವಿಎ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇದೆ.

·         2019-20ರಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಉನ್ನತ-ಆವರ್ತನ ಸೂಚಕಗಳು ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ದಟ್ಟಣೆ, ಬಂದರು ಮತ್ತು ಹಡಗು ಸರಕು ಸಾಗಣೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮುಂತಾದ ವಲಯ ದತ್ತಾಂಶಗಳು ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ ಸೇವಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮಧ್ಯಮವಾಗಿದೆ.

·         ಆಶಾದಾಯಕವಾಗಿ, ಸೇವಾ ವಲಯಕ್ಕೆ ಎಫ್‌ಡಿಐ ಯು 2019-20ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಚೇತರಿಕೆ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ.

 

ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ

 

·         ಜಿಡಿಪಿಯ ಅನುಪಾತವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೇವೆಗಳ (ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಇತರೆ) ಖರ್ಚು 2014-15ರಲ್ಲಿ 6.2% ರಿಂದ 2019-20ರಲ್ಲಿ (ಬಿಇ) 7.7% ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.

·         ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಶ್ರೇಯಾಂಕವು 2017 ರಲ್ಲಿ 130 ರಿಂದ 2018 ರಲ್ಲಿ 129 ಕ್ಕೆ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ:

·         1.34% ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಎಚ್‌ಡಿಐ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತವು ವೇಗವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ

·         ದ್ವಿತೀಯ, ಉನ್ನತ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ದಾಖಲಾತಿಯ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ  ಸುಧಾರಣೆ ಕಾಣಬೇಕಿದೆ. 

·         ಸಾಮಾನ್ಯ ವೇತನ / ಸಂಬಳ ಪಡೆಯುವ ನೌಕರರ ಪಾಲು 2011-12ರಲ್ಲಿ 18% ರಿಂದ 2017-18ರಲ್ಲಿ 23% ಕ್ಕೆ 5 %  ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

·         ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ,  ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 1.21 ಕೋಟಿ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 1.39 ಕೋಟಿ ಹೊಸ ಉದ್ಯೋಗಗಳು . ಒಟ್ಟು ಸುಮಾರು 2.62 ಕೋಟಿ  ಉದ್ಯೋಗಗಳು

·         ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗವು 2011-12ರಲ್ಲಿ 8% ರಿಂದ 2017-18ರಲ್ಲಿ 9.98% ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.

·         ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಅಸಮಾನತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ:

·         ಸುಮಾರು 60% ಉತ್ಪಾದಕ ವಯಸ್ಸಿನ (15-59) ಗುಂಪಿನವರು ಪೂರ್ಣ ಸಮಯದ ಮನೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ   ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ.

·         ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಭಾರತ್ ಮತ್ತು ಮಿಷನ್ ಇಂದ್ರಧನುಷ್ ಮೂಲಕ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಪಡೆಯುವಿಕೆಯು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ.

·         ಮಿಷನ್ ಇಂದ್ರಧನುಷ್ ಮುಖಾಂತರ ದೇಶಾದ್ಯಂತ 680 ಜಿಲ್ಲೆಗಳ 3.39 ಕೋಟಿ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು 87.18 ಲಕ್ಷ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಲಸಿಕೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

·         ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಸುಮಾರು 76.7% ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 96% ಕುಟುಂಬಗಳು ಪಕ್ಕಾ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವು

·         ಗ್ರಾಮೀಣ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ನಡವಳಿಕೆಯ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಘನ ಮತ್ತು ದ್ರವ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು 10 ವರ್ಷದ ಗ್ರಾಮೀಣ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ (2019-2029) ವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

*****

 

(Release ID: 1601409) Visitor Counter : 2106