પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે ઈપીસી મોડ હેઠળ એનએચ(ઓ) દ્વારા ઓડિશા રાજ્યમાં એનએચ-326ના કિલોમીટર 68.600થી કિલોમીટર 311.700 સુધીના હાલના બે લેન માર્ગને પેવ્ડ શોલ્ડર સાથે બે લેન માર્ગમાં પહોળું અને મજબૂત કરવા મંજૂરી આપી છે.

નાણાકીય અસરો

પ્રોજેક્ટનો કુલ મૂડી ખર્ચ રૂ. 1,526.21 કરોડ છે, જેમાં સિવિલ બાંધકામનો ખર્ચ રૂ.966.79 કરોડનો સમાવેશ થાય છે.

લાભ

NH-326ના નવીનીકરણથી પ્રવાસ વધુ ઝડપી, સલામત અને વિશ્વસનીય બનશે, જેના પરિણામે દક્ષિણ ઓડિશાનો સર્વાંગી વિકાસ થશે, ખાસ કરીને ગજપતિ, રાયગડા અને કોરાપુટ જિલ્લાઓને ફાયદો થશે. સુધરેલી માર્ગ કનેક્ટિવિટી સ્થાનિક સમુદાયો, ઉદ્યોગો, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને પર્યટન કેન્દ્રોને બજારો, આરોગ્ય સંભાળ અને રોજગારની તકો સુધીની પહોંચ વધારીને સીધો લાભ પહોંચાડશે, જેનાથી પ્રદેશના સર્વસમાવેશક વિકાસમાં ફાળો મળશે.

વિગતો:

• નેશનલ હાઈવે (NH-326)ના મોહના-કોરાપુટ સેક્શનમાં હાલમાં બિન-ધોરણસર ભૂમિતિ (મધ્યવર્તી લેન અથવા બે લેન, ઘણા ખામીયુક્ત વળાંકો અને તીવ્ર ઢોળાવ) છે; રસ્તાની હાલની ગોઠવણી, વાહનવ્યવહારની સપાટીની પહોળાઈ, અને ભૌમિતિક ખામીઓ ભારે વાહનોની સલામત, કાર્યક્ષમ અવરજવરને અવરોધે છે અને દરિયાકાંઠાના બંદરો તથા ઔદ્યોગિક કેન્દ્રો સુધી માલસામાનની હેરફેરની ક્ષમતા ઘટાડે છે. કોરિડોરને પેવ્ડ શોલ્ડર સાથે બે-લેન સુધી અપગ્રેડ કરીને, ભૌમિતિક સુધારણાઓ (વળાંકનું પુનઃસંરેખણ અને ઢોળાવ સુધારણા), જોખમી સ્થળોને દૂર કરવા અને સડકની સપાટીને મજબૂત કરવાથી હાલની અડચણો દૂર કરવામાં આવશે. આના પરિણામે માલસામાન અને મુસાફરોની સલામત અને અવિરત અવરજવર સુનિશ્ચિત થશે, અને વાહનોનો સંચાલન ખર્ચ ઘટશે.
• આ અપગ્રેડેશન મોહાના-કોરાપુટથી મુખ્ય આર્થિક અને લોજિસ્ટિક્સ કોરિડોર, જેમાં NH-26, NH-59, NH-16 અને રાયપુર-વિશાખાપટ્ટનમ કોરિડોરનો સમાવેશ થાય છે, ત્યાં સુધી સીધી અને સુધારેલી કનેક્ટિવિટી પૂરી પાડશે અને ગોપાલપુર બંદર, જેપોર એરપોર્ટ અને અનેક રેલવે સ્ટેશનો સુધી અંતિમ છેડા સુધીની સુલભતા સુધારશે. આ કોરિડોર જેકે પેપર, મેગા ફૂડ પાર્ક, નાલ્કો, આઈએમએફએ, ઉત્કલ એલ્યુમિના, વેદાંતા, એચએએલ જેવા મહત્વપૂર્ણ ઔદ્યોગિક અને લોજિસ્ટિક કેન્દ્રો અને ઓડિશા કેન્દ્રીય યુનિવર્સિટી, કોરાપુટ મેડિકલ કોલેજ, તપ્તપાણી, રાયગડા જેવા શિક્ષણ અને પર્યટન કેન્દ્રોને જોડે છે. આનાથી માલસામાનની હેરફેર ઝડપી બનશે, મુસાફરીનો સમય ઘટશે અને પ્રાદેશિક આર્થિક વિકાસને વેગ મળશે.
• પ્રોજેક્ટ ઓડિશાના દક્ષિણી ભાગમાં (ગજપતિ, રાયગઢ અને કોરાપુટ જિલ્લાઓ) આવેલો છે અને વાહનોની અવરજવરને વધુ ઝડપી અને સુરક્ષિત બનાવીને, ઔદ્યોગિક અને પર્યટન વૃદ્ધિને ઉત્તેજીત કરીને, અને આકાંક્ષી અને આદિવાસી વિસ્તારોમાં સેવાઓની પહોંચમાં સુધારો કરીને રાજ્યની અંદર અને આંતરરાજ્ય બંને જોડાણને નોંધપાત્ર રીતે સુધારશે. આર્થિક વિશ્લેષણ મુજબ, પ્રોજેક્ટનો આર્થિક આંતરિક વળતર દર (EIRR) મૂળભૂત કિસ્સામાં 17.95% છે, જ્યારે નાણાકીય આંતરિક વળતર દર (FIRR) નકારાત્મક (-2.32%) છે. આ આર્થિક મૂલ્યાંકનમાં સમાવિષ્ટ સામાજિક અને બિન-બજાર લાભોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આર્થિક વાજબીપણું મુખ્યત્વે મુસાફરીના સમય અને વાહનના સંચાલન ખર્ચમાં થતી બચત તેમજ સલામતીના લાભો દ્વારા પ્રેરિત છે, જેમાં ભૂમિતિય સુધારાઓ પછી મોહાના અને કોરાપુટ વચ્ચે આશરે 2.5થી 3.0 કલાકનો મુસાફરીનો સમય અને આશરે 12.46 કિલોમીટરનું અંતર બચાવવાનો અંદાજ શામેલ છે.

અમલીકરણ વ્યૂહરચના અને લક્ષ્યાંકો:

• આ કામ ઈપીસી (એન્જિનિયરિંગ, પ્રાપ્તિ અને બાંધકામ) ધોરણે અમલમાં આવશે. ઠેકેદારોએ નિર્માણ અને ગુણવત્તા-ખાતરીની સાબિત કરતી ટેકનોલોજી અપનાવવી પડશે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થઈ શકે છે:  પ્રીકાસ્ટ બોક્સ-પ્રકારના માળખા અને પ્રીકાસ્ટ ડ્રેઇન, પુલ અને ગ્રેડ સેપરેટર માટે પ્રીકાસ્ટ RCC/PSC ગર્ડર્સ, રિઇનફોર્સ્ડ-અર્થ વોલ ભાગો પર પ્રીકાસ્ટ ક્રેશ બેરિયર્સ અને ઘર્ષણ સ્લેબ અને પેવમેન્ટ સ્તરોમાં સિમેન્ટ ટ્રીટેડ સબ-બેઝ (CTSB)નો સમાવેશ થઈ શકે છે. ગુણવત્તા અને પ્રગતિની ચકાસણી નેટવર્ક સર્વે વ્હીકલ (એનએસવી) અને સમયાંતરે ડ્રોન-મેપિંગ જેવા વિશિષ્ટ સર્વેક્ષણ અને દેખરેખ સાધનો દ્વારા કરવામાં આવશે. નિયુક્ત ઓથોરિટી એન્જિનિયર દ્વારા દૈનિક નિરીક્ષણ કરવામાં આવશે અને પરિયોજના દેખરેખ પ્રોજેક્ટ મોનિટરિંગ ઇન્ફોર્મેશન સિસ્ટમ (પીએમઆઈએસ) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવશે.
• દરેક પેકેજ માટે નિયુક્ત તારીખથી 24 મહિનામાં કામ પૂર્ણ કરવાનું લક્ષ્ય છે, ત્યારબાદ પાંચ વર્ષનો ખામી સુધારણા અને જાળવણીનો સમયગાળો રહેશે (કરારનો કુલ કાર્યકાળ સાત વર્ષનો અંદાજવામાં આવ્યો છે: 2 વર્ષ બાંધકામ + 5 વર્ષ ડીએલપી). વૈધાનિક મંજૂરીઓ અને જરૂરી જમીન સંપાદન પૂર્ણ થયા પછી જ કરાર એનાયત કરવામાં આવશે.

રોજગાર સર્જનની ક્ષમતા સહિત મોટો પ્રભાવ:

• આ પરિયોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ટ્રાફિકની ઝડપી અને સુરક્ષિત અવરજવર સુનિશ્ચિત કરવાનો અને ઓડિશાના દક્ષિણ અને પૂર્વીય ભાગો વચ્ચે જોડાણ સુધારવાનો છે, જેમાં ખાસ કરીને ગજપતિ, રાયગડા અને કોરાપુટ જિલ્લાઓને રાજ્યના બાકીના ભાગો અને પડોશી આંધ્ર પ્રદેશ સાથે જોડવાનો સમાવેશ થાય છે. સુધારેલ માર્ગ નેટવર્ક ઔદ્યોગિક વિકાસને વેગ આપશે, પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપશે, શિક્ષણ અને આરોગ્યસંભાળ સુવિધાઓની પહોંચમાં વધારો કરશે, અને દક્ષિણ ઓડિશાના આદિવાસી અને પછાત પ્રદેશોના એકંદર સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં ફાળો આપશે.
• બાંધકામ અને જાળવણીના સમયગાળા દરમિયાન હાથ ધરવામાં આવેલી વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ કુશળ, અર્ધ-કુશળ અને બિનકુશળ કામદારો માટે નોંધપાત્ર પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગારીની તકો ઊભી કરે તેવી અપેક્ષા છે. આ પ્રોજેક્ટ બાંધકામના સાધનો, પરિવહન, ઉપકરણોની જાળવણી અને સંબંધિત સેવાઓના પુરવઠામાં સામેલ સ્થાનિક ઉદ્યોગોને પણ પ્રોત્સાહન આપશે, આમ પ્રાદેશિક અર્થતંત્રને ટેકો આપશે.
• આ પ્રોજેક્ટ ઓડિશા રાજ્યમાં સ્થિત છે અને ગજપતિ, રાયગડા, કોરાપુટ — આ ત્રણ જિલ્લાઓને આવરી લે છે. આ કોરિડોર મોહાના, રાયગડા, લક્ષ્મીપુર અને કોરાપુટ જેવા મોટા નગરોને જોડીને ઓડિશામાં રાજ્યની અંદર કનેક્ટિવિટી સુધારે છે અને NH-326 ના દક્ષિણ છેડા દ્વારા આંધ્ર પ્રદેશ સાથે આંતર-રાજ્ય જોડાણ વધારે છે.

પૃષ્ઠભૂમિ

સરકારે 14 ઓગસ્ટ 2012ના રોજ ગેઝેટ નોટિફિકેશન દ્વારા "આસ્કા નજીક NH-૫૯ થી શરૂ થતો, મોહના, રાયપંકા, અમલાભટ્ટ, રાયગડા, લક્ષ્મીપુરમાંથી પસાર થતો અને ઓડિશા રાજ્યમાં ચિંતુરુ નજીક NH-30 સાથે સમાપ્ત થતો હાઇવે"ને NH-326 તરીકે જાહેર કર્યો છે.