ফ্ৰান্স আৰু ভাৰতে যৌথভাৱে প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ প্ৰতিৰোধৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে, য’ত কম উপযোগী আৰু অধিক আৱৰ্জনা সৃষ্টি কৰা এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিকও আছে। আৱৰ্জনা আৰু প্লাষ্টিক আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ ফলত হোৱা প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ সমস্যাটো বিশ্বই জৰুৰীভাৱে সমাধান কৰিব লাগিব। সাধাৰণ আৰু সাগৰীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত ইয়াৰ নেতিবাচক প্ৰভাৱ পৰিছে (স্থলভিত্তিক প্ৰদূষণৰ ৮০% প্লাষ্টিকৰ আৱৰ্জনা। ১৯৫০ চনৰ পৰা ৯.২ বিলিয়ন টন প্লাষ্টিক উৎপাদন হৈছে, যাৰ ফলত কোটি কোটি টন প্লাষ্টিক আৱৰ্জনা উৎপন্ন হৈছে। প্ৰতি বছৰে ৪০ কোটি টন প্লাষ্টিক উৎপাদন হয়, ইয়াৰে এক তৃতীয়াংশ এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক আৰু প্ৰায় এক কোটি টন প্লাষ্টিক সাগৰত শেষ হয়)।

এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য বা পুনঃব্যৱহাৰ কৰা প্লাষ্টিক ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ পৰিৱেশ কাৰ্যসূচীয়ে (UNEP) এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক বুলি চিনাক্ত কৰিছে, য’ত খাদ্যৰ পেকেট, বটল, ষ্ট্ৰ’, পাত্ৰ, কাপ, শ্বপিং বেগ আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ সমগ্ৰ বিশ্বতে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা হৈছে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সামুদ্ৰিক সংস্থাই ২০১৪ চনৰ পৰা জাহাজৰ পৰা সাগৰীয় আৱৰ্জনা ৰোধৰ বাবে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰি আহিছে।২০১৭ চনত বিশেষজ্ঞৰ এটা দলো গঠন কৰা হৈছিল।

এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিকৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰি বিকল্প সমাধানৰ বাবে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব লাগিব।

২০১৯ চনৰ মাৰ্চ মাহত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ পৰিৱেশ সমাবেশে (UNEA) “এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ”ৰ ওপৰত এক প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰে, য’ত সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহক এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিকৰ বিকল্পৰ ওপৰত ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিবলৈ আহ্বান জনোৱা হয়। আই ইউ চি এন-এ এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিকৰ বিৰুদ্ধেও তিনিটা প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰে, য’ত ২০২৫ চনৰ ভিতৰত সংৰক্ষিত অঞ্চলত এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক নিষিদ্ধ কৰাকে ধৰি।

বিকল্প সমাধানসমূহৰ ভিতৰত আছে:

য’ত বিকল্প সহজে উপলব্ধ তাত এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক নিষিদ্ধ কৰা;

পৰিৱেশৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে উৎপাদকসকলক জবাবদিহি কৰা;

প্লাষ্টিকৰ পুনঃব্যৱহাৰ, পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিকৰ ব্যৱহাৰ যিমান পাৰি হ্ৰাস কৰা আৰু পুনঃব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিকৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিয়া;

মানুহৰ মাজত সজাগতাক উৎসাহিত কৰা;

২০২১ চনৰ জানুৱাৰী মাহৰ পৰা ফ্ৰান্সত এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক সামগ্ৰী যেনে চামুচ, প্লেট, ষ্ট্ৰ’, খাদ্যৰ বাচন-বৰ্তন সম্পূৰ্ণৰূপে নিষিদ্ধ কৰা হৈছে। পেকেজিঙৰ ক্ষেত্ৰত ফ্ৰান্সে ২০৪০ চনৰ ভিতৰত এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্মূল কৰাৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰিছে।

ভাৰতে ২০২১ চনৰ ১২ আগষ্টৰ পৰা এবাৰ ব্যৱহাৰযোগ্য প্লাষ্টিক পৰ্যায়ক্ৰমে বন্ধ কৰাৰ বাবে নিয়ম-নীতি প্ৰৱৰ্তন কৰিছে।২০২২ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ পৰা ভাৰতে প্লাষ্টিক পেকেজিঙৰ ক্ষেত্ৰত নিৰ্মাতাসকলৰ বাবে গাইডলাইন প্ৰস্তুত কৰিছে। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ প্ৰস্তাৱ অনুসৰি ভাৰত আৰু ফ্ৰান্সে প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ ৰোধৰ বাবে অন্যান্য সমকক্ষ দেশসমূহৰ সৈতে গঠনমূলক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে।

***

DS/AK