કાર્યબળમાં ભાગીદારીમાં વધારો : ભારતમાં મહિલા કાર્યબળ ભાગીદારી દરમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. મહિલા શ્રમ બળ ભાગીદારી દર (LFPR) 2017-18 માં 23.3%થી વધીને 2023-24માં 41.7% થયો છે.

મજબૂત કાનૂની સમર્થન : માતૃત્વ લાભ કાયદો, જાતીય સતામણી કાયદો, અને સામાજિક સુરક્ષા સંહિતા, પીએમકેવીવાય અને મિશન શક્તિ જેવા કાયદા સલામતી અને સમાનતા સુનિશ્ચિત કરે છે.

સશક્તીકરણ પહેલ : PMMY (68% મહિલાઓ), સ્ટેન્ડ-અપ ઇન્ડિયા (2.01 લાખ ખાતા), અને મિશન શક્તિના ક્રેચ અને કેન્દ્રો વિકસિત ભારત@2047 માટે કૌશલ્ય અને ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપે છે .

વિકસિત ભારતના હૃદયમાં નારી શક્તિ

એક એવા રાષ્ટ્રની કલ્પના કરો જ્યાં ગ્રામીણ કારીગરથી લઈને શહેરી નવીનતા સુધીની દરેક મહિલા કાર્યબળમાં એક પ્રતિભાગી તરીકે નહીં પરંતુ આર્થિક પરિવર્તનને આગળ ધપાવતા પાવરહાઉસ તરીકે પ્રવેશ કરે છે. આ વિકસિત ભારતનું વચન છે. જે 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતની કલ્પના કરે છે, જે મહિલાઓના આર્થિક સમાવેશકતા  પર કેન્દ્રિત છે અને રાષ્ટ્રીય વિકાસ માટે નારી શક્તિને આગળ ધપાવવા માટે શિક્ષણ, કૌશલ્ય, સલામતી અને ઉદ્યોગસાહસિકતા દ્વારા તેમને સશક્ત બનાવે છે.

વિકસિત ભારત હાંસલ કરવાના મુખ્ય સ્તંભોમાંનો એક એ છે કે મહિલાઓની ઓછામાં ઓછી 70 ટકા કાર્યબળ ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવી, જે તેમને ભારતની વિકાસગાથામાં સમાન હિસ્સેદાર બનાવે.

મહિલા કાર્યબળની ભાગીદારીને આગળ વધારવી

ભારતમાં મહિલા કાર્યબળ ભાગીદારી દરમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. 2017-18 થી 2023-24 દરમિયાન મહિલા રોજગાર દર લગભગ બમણો થયો છે. શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયના ડેટા મુજબ મહિલા શ્રમ બળ ભાગીદારી દર (LFPR) 2017-18 માં 23.3%થી વધીને 2023-24 માં 41.7% થયો છે.

15 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરની મહિલાઓ માટે કામદાર વસ્તી ગુણોત્તર (WPR) 2017-18માં 22% થી વધીને 2023-24માં 40.3% થયો, LFPR ૨૩.૩% થી વધીને ૪૧.૭% થયો.

તાજેતરમાં જ, ઓગસ્ટ 2025માં સ્ત્રી WPR વધીને 32.0% થયો જે જુલાઈ 2025માં 31.6% અને જૂન 2025 માં 30.2% હતો અને સ્ત્રી LFPR ઓગસ્ટ 2025 માં વધીને 33.7% થયો જે જુલાઈ 2025માં 33.3% અને જૂન 2025 માં 32.0% હતો.

આ ઉપરાંત, EPFOના તાજેતરના પગારપત્રક ડેટા મહિલાઓમાં ઔપચારિક રોજગારના વધતા વલણને દર્શાવે છે. 2024-25 દરમિયાન, EPFOમાં 26.9 લાખ નેટ મહિલા સબ્સ્ક્રાઇબર્સ ઉમેરવામાં આવ્યા હતા. જુલાઈ 2025 માં, ~2.80 લાખ નવી મહિલા સબ્સ્ક્રાઇબર્સ જોડાયા હતા અને નેટ મહિલા પગારપત્રકનો ઉમેરો ~4.42 લાખ હતો, જે આજના વધુ સમાવિષ્ટ અને વૈવિધ્યસભર કાર્યબળને દર્શાવે છે.

સમગ્ર BRICS દેશોમાં મહિલા કાર્યબળની ભાગીદારીમાં ભારતનો વધારો

વિશ્વ બેંકના ડેટા અનુસાર, છેલ્લા દાયકામાં, બ્રિક્સ દેશોમાં ભારતે મહિલા શ્રમબળ ભાગીદારીમાં સૌથી નોંધપાત્ર વધારો નોંધાવ્યો છે. 2015 અને 2024 ની વચ્ચે , ભારતમાં મહિલા શ્રમબળ ભાગીદારી દરમાં 23% થી વધુનો વધારો થયો છે. તેનાથી વિપરીત, બ્રાઝિલ, ચીન અને રશિયામાં સ્થિરતા અથવા થોડો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે દક્ષિણ આફ્રિકામાં માત્ર સામાન્ય વધારો થયો છે.

આ ઉપર તરફનો માર્ગ મહિલાઓના આર્થિક સમાવેશમાં ભારતના ઝડપી પરિવર્તનને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જે કૌશલ્ય, ધિરાણ અને ઔપચારિક રોજગારની પહોંચને વિસ્તૃત કરતી લક્ષિત નીતિગત પહેલ દ્વારા સંચાલિત છે.

દેશની દાયકા લાંબી ગતિ તેને BRICSમાં સમાવિષ્ટ વિકાસના મોડેલ તરીકે સ્થાન આપે છે, જે દર્શાવે છે કે સતત નીતિગત ધ્યાન મહિલા આર્થિક સશક્તીકરણને રાષ્ટ્રીય વિકાસના ચાલકમાં પરિવર્તિત કરી શકે છે.

મહિલા કાર્યસ્થળ સશક્તીકરણ માટે કાનૂની માળખું

ભારતમાં શ્રમ કાયદાઓ રોજગારનું નિયમન કરવા અને મહિલા કામદારોના રક્ષણ અને કલ્યાણને સુનિશ્ચિત કરવાના હેતુથી વિશાળ શ્રેણીની જોગવાઈઓને આવરી લે છે. મહિલા કર્મચારીઓ માટેના મુખ્ય કાનૂની સલામતી અને હકોનો સારાંશ નીચે આપેલ છે:

માતૃત્વ લાભ અધિનિયમ, 1961 (સુધારેલ 2017)

મહિલા કર્મચારીઓને માતૃત્વ લાભો પૂરા પાડતા મેટરનિટી બેનિફિટ એક્ટ, 1961માં 2017માં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો જે માતૃત્વ રજાને 12થી 26 અઠવાડિયા સુધી લંબાવશે . માતૃત્વ રજા આપવા ઉપરાંત, આ કાયદામાં 50 કે તેથી વધુ કર્મચારીઓ ધરાવતા નોકરીદાતાઓને કાર્યસ્થળની અંદર એક ક્રેચ સ્થાપિત કરવી અને જાળવવી ફરજિયાત છે . આ ક્રેચનો હેતુ બાળકોની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવાનો છે, જેથી કામ કરતી માતાઓ કામના કલાકો દરમિયાન તેમના બાળકોને સલામત જગ્યામાં છોડી શકે. હવે આ કાયદામાં સરોગેટ માતાઓ માટે જોગવાઈઓ પણ સામેલ છે , જેનો હેતુ કાર્યબળમાં મહિલાઓની ભાગીદારીને ટેકો આપવા અને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.

બ્રિક્સ મહિલા વિકાસ અહેવાલ 2025 મુજબ , ભારત તેની ઉદાર પેઇડ મેટરનિટી રજા જોગવાઈઓ માટે અલગ છે, જે 182 દિવસ આપે છે - જે જૂથમાં બીજા ક્રમે છે, ફક્ત ઈરાનના 270 દિવસ પછી. આ સમયગાળા બ્રાઝિલ, દક્ષિણ આફ્રિકા અને ઇથોપિયા (120 દિવસ દરેક), ઇજિપ્ત અને ઇન્ડોનેશિયા (90 દિવસ દરેક), અને યુએઈ (60 દિવસ) જેવા અન્ય બ્રિક્સ રાષ્ટ્રો કરતાં વધુ છે. આ અહેવાલ મહિલાઓની જાળવણી અને ભાગીદારી વધારવા માટે કુટુંબ-મૈત્રીપૂર્ણ કાર્યસ્થળોને પ્રોત્સાહન આપવામાં ભારતની સ્થિતિ પર ભાર મૂકે છે .

કાર્યસ્થળ પર મહિલાઓનું જાતીય સતામણી અધિનિયમ, 2013

કાર્યસ્થળ પર મહિલાઓની જાતીય સતામણી (નિવારણ, પ્રતિબંધ અને નિવારણ) અધિનિયમ, 2013, કાર્યસ્થળ પર જાતીય સતામણીના કિસ્સાઓને સક્રિય રીતે અટકાવવા અને તેનો ઉકેલ લાવીને સલામત અને સુરક્ષિત કાર્ય વાતાવરણને પ્રોત્સાહન આપવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, જે પરોક્ષ રીતે કાર્યબળમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધારે છે.

• તેની મુખ્ય જોગવાઈઓમાંની એક સંસ્થાઓમાં આંતરિક ફરિયાદ સમિતિઓ (ICCs)ની ફરજિયાત રચના છે , જે જાતીય સતામણી સંબંધિત ફરિયાદોને સંબોધવા અને ન્યાયી અને ગુપ્ત નિવારણ પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત કરવા માટે જવાબદાર છે.
• ICC માં આંતરિક અને બાહ્ય બંને સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં પ્રમુખ અધિકારી, કર્મચારીઓમાંથી પ્રતિનિધિઓ અને મહિલા અધિકારો માટે પ્રતિબદ્ધ બિન-સરકારી સંસ્થા અથવા સંગઠનના સભ્યનો સમાવેશ થાય છે.
• આ કાયદામાં ફરિયાદોના નિરાકરણ માટેની પ્રક્રિયાઓ અને સમયમર્યાદાની રૂપરેખા આપવામાં આવી છે, જે કાર્યસ્થળની સંસ્કૃતિને પ્રોત્સાહન આપે છે જે મહિલા કર્મચારીઓના ગૌરવ અને સુખાકારીને પ્રાથમિકતા આપે છે.
• POSH કાયદા મુજબ, જિલ્લા વહીવટીતંત્રને દરેક જિલ્લામાં સ્થાનિક ફરિયાદ સમિતિ (LCC)ની રચના કરવાની પણ જરૂર છે જેથી એવા કેસોમાં ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકાય જ્યાં ફરિયાદો નોકરીદાતા સામે જ નોંધાઈ હોય અથવા 10 થી ઓછાં કર્મચારીઓ ધરાવતી સંસ્થાઓમાં જ્યાં આંતરિક ફરિયાદ સમિતિ (ICC)ની રચના ન હોય.

સમાન મહેનતાણું કાયદો, 1976

લિંગ-આધારિત વેતન ભેદભાવને દૂર કરવા માટે રચાયેલ એક મહત્વપૂર્ણ કાયદો છે અને સમાન કામ માટે સમાન વેતનના સિદ્ધાંત પર ભાર મૂકે છે , જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે મહિલાઓને સમાન અથવા સમાન કામ માટે સમાન મહેનતાણું મળે. આ કાયદો પુરુષ અને સ્ત્રી બંને કામદારો માટે ન્યાયિતા, બિન-ભેદભાવ અને સમાન તકોને પ્રોત્સાહન આપે છે, જે વધુ સમાન કાર્ય વાતાવરણને પ્રોત્સાહન આપે છે.

બ્રિક્સ મહિલા વિકાસ અહેવાલ 2025 અનુસાર , ભારત જાતિગત વેતન સમાનતા (2024 ડેટા) માં વૈશ્વિક સ્તરે 120મા ક્રમે છે, જે બ્રાઝિલ (118મા), ઈરાન (114મા) અને દક્ષિણ આફ્રિકા (113મા) જેવા સમકક્ષોની નજીક છે, જ્યારે ચીન (14મા) અને યુએઈ (10મા) થી પાછળ છે. નોંધ કરો કે રેન્કિંગ જેટલું ઊંચું હશે, પુરુષો અને સ્ત્રીઓ માટે સમાન વેતનની સ્થિતિ એટલી જ સારી હશે. આ સ્થિતિ વેતન તફાવતને દૂર કરવામાં ભારતની પ્રગતિને રેખાંકિત કરે છે.

સામાજિક સુરક્ષા કોડ, 2020

અસંગઠિત અને પ્લેટફોર્મ ક્ષેત્રો સહિત તમામ શ્રેણીના કામદારોને માતૃત્વ, આરોગ્ય અને સામાજિક સુરક્ષા લાભો આપીને મહિલાઓ માટે સુરક્ષાને મજબૂત બનાવે છે .

આ સંહિતા કર્મચારી રાજ્ય વીમા યોજના હેઠળ રોજગારના તમામ ક્ષેત્રોમાં સમાવેશ પર પણ ભાર મૂકે છે , ખાસ કરીને તેના લાભો વાવેતર કામદારો સુધી પહોંચાડે છે. આ જોગવાઈ ખાસ કરીને ચા અને કોફીના વાવેતરમાં રોકાયેલી મહિલાઓ માટે ફાયદાકારક છે, તેમને આવશ્યક સહાય પૂરી પાડે છે અને તેમની સુખાકારી સુનિશ્ચિત કરે છે.

વ્યવસાયિક સલામતી, આરોગ્ય અને કાર્યકારી પરિસ્થિતિઓ કોડ, 2020

મહિલાઓ સહિત કામદારોની વ્યાવસાયિક સલામતી, આરોગ્ય અને કલ્યાણને સંબોધવા માટે ચોક્કસ જોગવાઈઓનો સમાવેશ થાય છે. તે મહિલાઓની અનન્ય સ્વાસ્થ્ય જરૂરિયાતો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને સુરક્ષિત અને સ્વસ્થ કાર્યકારી વાતાવરણ પર ભાર મૂકે છે અને તમામ કામદારો માટે મફત વાર્ષિક આરોગ્ય તપાસ ફરજિયાત કરે છે . આ સંહિતા મહિલાઓને તેમની સંમતિથી રાત્રિ શિફ્ટમાં કામ કરવાની મંજૂરી આપે છે, જો નોકરીદાતાઓ તેમની સલામતી સુનિશ્ચિત કરે. તે નોકરીદાતાઓને રાત્રે કામ કરતી મહિલાઓ માટે પરિવહનની સુવિધા આપવાની પણ જરૂર છે, જે કાર્યસ્થળોમાં મહિલા કર્મચારીઓ માટે સુરક્ષાને મજબૂત બનાવે છે.

કાયદામાં એ પણ ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું છે કે નોકરીદાતાઓ જોખમી વ્યવસાયોમાં મહિલાઓ માટે પૂરતા સલામતીના પગલાં સુનિશ્ચિત કરે અને સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત પચાસથી વધુ કામદારો ધરાવતી સંસ્થાઓમાં છ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો માટે ક્રેચ સુવિધાઓ પૂરી પાડે.

સરકારી ક્ષેત્રમાં કાર્યસ્થળની સમાવેશકતા

સરકારે કાર્યસ્થળમાં સમાવિષ્ટતા, કાર્યસ્થળ સુખાકારી અને સરકારી સેવામાં મહિલા કર્મચારીઓની સર્વાંગી સુખાકારીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિવિધ મહિલા-કેન્દ્રિત પહેલો હાથ ધરી છે. આ પગલાંઓમાં અન્ય બાબતોની સાથે સામેલ છે:

 

· કૌશલ્ય અને રોજગાર દ્વારા મહિલાઓને સશક્તીકરણ

મહિલાઓની કાર્યબળમાં ભાગીદારી વધારવા, તેમને બજાર-સંબંધિત કુશળતા, ઉદ્યોગસાહસિક તકો અને આર્થિક સ્વતંત્રતાના માર્ગોથી સજ્જ કરવા માટે સરકાર દ્વારા વિવિધ મંત્રાલયોમાં રોજગાર અને કૌશલ્ય વિકાસ પહેલ શરૂ કરવામાં આવી છે.

કામ કરતી મહિલાઓ માટે ઇકોસિસ્ટમને સક્ષમ બનાવવી

શી -બોક્સ (MWCD)

મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલયે SHe -Box પોર્ટલ શરૂ કર્યું છે, જે એક ઓનલાઈન સિસ્ટમ છે' જે કાર્યસ્થળ પર મહિલાઓની જાતીય સતામણી (નિવારણ, પ્રતિબંધ અને નિવારણ) અધિનિયમ, 2013' (SH અધિનિયમ)ની વિવિધ જોગવાઈઓના વધુ સારા અમલીકરણમાં મદદ કરવા માટે રચાયેલ છે. આ અધિનિયમ સંબંધિત સરકારને તેના અમલીકરણ પર દેખરેખ રાખવા અને દાખલ થયેલા અને નિકાલ કરાયેલા કેસોની સંખ્યાનો ડેટા જાળવવાનો આદેશ આપે છે.

SHe - Box પોર્ટલ વિવિધ કાર્યસ્થળો પર રચાયેલી આંતરિક સમિતિઓ (ICs) અને સ્થાનિક સમિતિઓ (LCs) સંબંધિત માહિતીનો જાહેરમાં ઉપલબ્ધ કેન્દ્રિય ભંડાર પૂરો પાડે છે, પછી ભલે તે સરકારી હોય કે ખાનગી, અને એક એન્ડ-ટુ-એન્ડ સંકલિત ફરિયાદ દેખરેખ પ્રણાલી પણ છે. તે દરેક કાર્યસ્થળ માટે એક નોડલ અધિકારી નિયુક્ત કરવાની જોગવાઈ કરે છે જે ફરિયાદોના વાસ્તવિક સમયના નિરીક્ષણ માટે નિયમિતપણે ડેટા/માહિતી અપડેટ કરવાની ખાતરી કરે છે.

મિશન શક્તિ

મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલયે 01 એપ્રિલ, 2024 ના રોજ 'મિશન શક્તિ' અમલમાં મૂક્યું હતું જેનો ઉદ્દેશ્ય મહિલા સુરક્ષા, સુરક્ષા અને સશક્તીકરણ માટે હસ્તક્ષેપોને મજબૂત બનાવવાનો છે . આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય તમામ મહિલાઓ અને છોકરીઓ સહિત દિવ્યાંગ, સામાજિક અને આર્થિક રીતે હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા અને સંવેદનશીલ જૂથોને, જેમને સંભાળ અને સુરક્ષાની જરૂર છે, તેમના સર્વાંગી વિકાસ અને સશક્તીકરણ માટે ટૂંકા ગાળાની અને લાંબા ગાળાની સેવાઓ અને માહિતી પૂરી પાડવાનો છે.

મિશન શક્તિના બે વર્ટિકલ ' સંબલ ' અને ' સામર્થ્ય ' છે .

સાંબલ (સલામતી અને સુરક્ષા)

• વન સ્ટોપ સેન્ટર્સ (OSC) : હિંસાનો સામનો કરતી મહિલાઓને એક જ છત નીચે તબીબી સહાય, કાનૂની સહાય, મનોવૈજ્ઞાનિક પરામર્શ અને આશ્રય સેવાઓ દ્વારા સંકલિત સહાય પૂરી પાડે છે.
• મહિલા હેલ્પલાઇન (181-ડબ્લ્યુએચએલ) : 24/7 ટોલ-ફ્રી સેવા જે મહિલાઓને કટોકટી પ્રતિભાવ પ્રણાલીઓ (પોલીસ, ફાયર, એમ્બ્યુલન્સ) અને વન સ્ટોપ સેન્ટરો સાથે જોડે છે .
• બેટી બચાવો બેટી પઢાઓ (BBBP) : બાળકીઓના અસ્તિત્વ, રક્ષણ, શિક્ષણ અને સશક્તિકરણને સુનિશ્ચિત કરવાનો ઉદ્દેશ્ય.
• નારી અદાલત : ગ્રામ પંચાયત સ્તરે પજવણી, અધિકારોનો ઇનકાર અને નાના વિવાદો જેવા મુદ્દાઓને સંબોધવા માટે સમુદાય-સ્તરીય ફરિયાદ નિવારણ પ્લેટફોર્મ પ્રદાન કરે છે.

સામર્થ્ય (સશક્તીકરણ અને પુનર્વસન)

• શક્તિ સદન : તસ્કરી કરાયેલી મહિલાઓ સહિત, મુશ્કેલીમાં મુકાયેલી મહિલાઓ માટે એક સંકલિત રાહત અને પુનર્વસન ગૃહ.
• પ્રધાનમંત્રી​ માતૃ વંદના યોજના (PMMVY): ગર્ભાવસ્થા અને બાળજન્મને કારણે વેતનના નુકસાન માટે નાણાંકીય વળતર પૂરું પાડે છે, જે હવે છોકરી હોય તો બીજા બાળક સુધી પણ લાગુ પડે છે, જે લિંગ સમાનતાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
• સખી નિવાસ: કાર્યકારી અને મહત્વાકાંક્ષી મહિલાઓ માટે સલામત, સસ્તું રહેઠાણ અને ડે-કેર સુવિધાઓ સુનિશ્ચિત કરે છે.
• પાલના : આંગણવાડી દ્વારા ગુણવત્તાયુક્ત ઘોડિયાઘર સુવિધાઓની પહોંચનો વિસ્તાર કરે છે કેન્દ્રો , છ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો માટે સુરક્ષિત, ઉછેર વાતાવરણમાં બાળ સંભાળ પૂરી પાડે છે.
• સંકલ્પ: મહિલા સશક્તીકરણ કેન્દ્ર (HEW): સરકારી યોજનાઓ વિશે માહિતીના અંતરને દૂર કરે છે, મહિલાઓને લાભ મેળવવામાં મદદ કરે છે અને મિશન શક્તિ પહેલ માટે પ્રોજેક્ટ મોનિટરિંગ યુનિટ તરીકે કાર્ય કરે છે.

નિષ્કર્ષ

છેલ્લા દાયકામાં, ભારત મહિલા કાર્યબળ ભાગીદારીમાં અભૂતપૂર્વ પરિવર્તન જોઈ રહ્યું છે. સીમાચિહ્નરૂપ સુધારાઓ, કૌશલ્ય વિકાસનો વિસ્તાર, માતૃત્વ અને બાળ સંભાળ લાભોમાં વધારો અને મિશન શક્તિ જેવી પહેલો સાથે, સરકારે સમાવિષ્ટ અને સહાયક કાર્યસ્થળો માટે એક મજબૂત પાયો બનાવ્યો છે.

શ્રમબળમાં મહિલાઓના જોડાવામાં સતત વધારો , મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત ઉદ્યોગોમાં વધારો અને લિંગ-સંવેદનશીલ નીતિઓનું મુખ્ય પ્રવાહ એક નવા યુગનો સંકેત આપે છે જ્યાં નારી શક્તિ રાષ્ટ્રના વિકાસને શક્તિ આપી રહી છે. ગ્રામીણ ઉદ્યોગસાહસિકોથી લઈને કોર્પોરેટ નેતાઓ સુધી, મહિલાઓ ભારતના આર્થિક અને સામાજિક પરિદૃશ્યને વધુને વધુ આકાર આપી રહી છે.

વિકસિત ભારત@2047ના વિઝન તરફ આગળ વધી રહ્યું છે , તેમ તેમ કાર્યસ્થળે મહિલાઓનું સશક્તીકરણ ફક્ત પ્રાથમિકતા નથી - તે રાષ્ટ્રીય પ્રગતિનું એક નિર્ણાયક બળ છે. સલામત, સમાન અને તકોથી ભરપૂર કાર્યસ્થળો સુનિશ્ચિત કરીને, દેશ તેની અડધી વસ્તીની ક્ષમતાઓને ખુલ્લી મૂકી રહ્યો છે, મજબૂત, વધુ સમાવિષ્ટ અને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક ભારત માટે માર્ગ મોકળો કરી રહ્યો છે.

સંદર્ભ

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2160547

https://labour.gov.in/sites/default/files/012524_booklet_ministry_of_labour_employement_revised2.pdf

https://bricswomen.com/wp-content/uploads/2025/07/Brics-Womens-Developmet-Report-2025_EN_v4-0616.pdf

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154880&ModuleId=3

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2119781

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2119045

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2159190

https://www.startupindia.gov.in/content/sih/en/Prabhaav.html

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2147237

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2080710

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2082324

https://missionshakti.wcd.gov.in/about

https://wcdhry.gov.in/schemes-for-women/onestop-centre/

https://missionshakti.wcd.gov.in/public/documents/whatsnew/Mission_Shakti_Guidelines.pdf?utm_source

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2098463
https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=155336&ModuleId=3
https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.CACT.FE.ZS

PDF માં જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો

(Release ID: 2178539) Visitor Counter : 8