नवी दिल्ली, 28 जानेवारी 2025

भारतमाता चिरायू होवो !

देवभूमी उत्तराखंडचे राज्यपाल गुरमीत सिंह, तरुण मुख्यमंत्री पुष्कर धामी, माझे मंत्रिमंडळातील सहकारी अजय टमटा, रक्षा खडसे , उत्तराखंड विधानसभेच्या अध्यक्षा रितू खंडुरी, क्रीडा मंत्री रेखा आर्य, राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेचे अध्यक्ष क्रिस जेनकिन्सजी, आयओएचे अध्यक्ष पी.टी. उषा, खासदार महेंद्र भट्ट, राष्ट्रीय क्रीडा स्पर्धेत सहभागी होण्यासाठी आलेले देशभरातील सर्व खेळाडू आणि इतर मान्यवर!

आज देवभूमी तरुणाईच्या उर्जेने अधिक दिव्य बनली आहे. बाबा केदारनाथ, बद्रीनाथधाम, गंगामाता यांच्या आशीर्वादाने राष्ट्रीय क्रीडा स्पर्धा आजपासून सुरू होत आहेत. या वर्षी उत्तराखंडच्या निर्मितीचे 25 वे वर्ष आहे. या तरुण राज्यात देशाच्या कानाकोपऱ्यातून आलेले हजारो तरुण आपली क्षमता दाखवणार आहेत. एक भारत-श्रेष्ठ भारतचे एक अतिशय सुंदर चित्र येथे दिसत आहे. यावेळीही राष्ट्रीय खेळांमध्ये अनेक स्थानिक पारंपरिक खेळांचा समावेश करण्यात आला आहे. यावेळची राष्ट्रीय क्रीडा स्पर्धा एक प्रकारे हरित स्पर्धा देखील आहे. त्यात पर्यावरणपूरक गोष्टींचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जात आहे. राष्ट्रीय खेळांमध्ये मिळालेली सर्व पदके आणि ट्रॉफी देखील ई-कचऱ्यापासून बनवली जातात. पदक विजेत्या खेळाडूंच्या नावाने येथे एक झाड देखील लावले जाईल. हा एक खूप चांगला उपक्रम आहे. मी सर्व खेळाडूंना त्यांच्या उत्कृष्ट कामगिरीसाठी शुभेच्छा देतो. धामीजी आणि त्यांच्या संपूर्ण चमूचे, उत्तराखंडच्या प्रत्येक नागरिकाचे या अद्भुत कार्यक्रमाबद्दल मी अभिनंदन करतो.

मित्रांनो,

आपण अनेकदा ऐकतो की चाचणी झाल्यानंतर सोने शुद्ध होते. आम्ही खेळाडूंसाठी अधिकाधिक संधी निर्माण करत आहोत जेणेकरून ते त्यांच्या क्षमतांमध्ये आणखी सुधारणा करू शकतील. आज, वर्षभर अनेक स्पर्धा आयोजित केल्या जात असतात. खेलो इंडिया मालिकेत अनेक नवीन स्पर्धांचा अंतर्भाव झाला आहे. खेलो इंडिया युवा स्पर्धांमुळे तरुण खेळाडूंना पुढे जाण्याची संधी मिळाली आहे. विद्यापीठ क्रीडा स्पर्धा विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांना नवीन संधी देत आहेत. खेलो इंडिया पॅरा गेम्सच्या माध्यमातून पॅरा खेळाडूंच्या कामगिरीमुळे नवनवीन गोष्टी साध्य होत आहेत. काही दिवसांपूर्वीच लडाखमध्ये खेलो इंडिया हिवाळी खेळांची पाचवी आवृत्ती सुरू झाली. गेल्या वर्षीच आम्ही समुद्रतटावरील स्पर्धांचे आयोजन केले होते.

आणि मित्रांनो,

असे नाही की फक्त सरकारच ही सर्व कामे करत आहे. आज शेकडो भाजपा खासदार आपापल्या भागात नवीन प्रतिभा पुढे आणण्यासाठी खासदार क्रीडा स्पर्धा आयोजित करत आहेत. मी देखील काशीचा खासदार आहे. जर  फक्त माझ्या लोकसभा  मतदारसंघाबद्दल सांगायचे झाले,  तर दरवर्षी खासदार क्रीडा स्पर्धेत काशी लोकसभा  मतदारसंघातील सुमारे अडीच लाख तरुणांना खेळण्याची आणि भरभराटीची संधी मिळत आहे. म्हणजेच, देशात खेळांचा एक सुंदर गुच्छ तयार करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये प्रत्येक ऋतूत फुले येतात आणि स्पर्धा सतत आयोजित केल्या जातात.

मित्रांनो,

आम्ही भारताच्या सर्वांगीण विकासासाठी खेळांना एक प्रमुख माध्यम मानतो. जेव्हा एखादा देश खेळात प्रगती करतो तेव्हा देशाची विश्वासार्हता देखील वाढते, देशाचे व्यक्तिमत्त्व देखील बहरते. म्हणूनच, आज खेळांना भारताच्या विकासाशी जोडले जात आहे. आम्ही ते भारतातील तरुणांच्या आत्मविश्वासाशी जोडत आहोत. आज भारत जगातील तिसरी सर्वात मोठी आर्थिक शक्ती बनण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे, आमचा प्रयत्न आहे की यामध्ये खेळ हा अर्थव्यवस्थेचा मोठा भाग असावा. तुम्हाला माहीत आहेच, कोणत्याही खेळात फक्त खेळाडू खेळत नाहीत तर त्यामागे एक संपूर्ण परिसंस्था असते. प्रशिक्षक,  पोषण आणि तंदुरुस्तीवर लक्ष केंद्रित करणारे लोक, डॉक्टर, उपकरणे असतात. म्हणजेच, त्यात सेवा आणि उत्पादन या दोन्हीसाठी वाव असतो. भारत जगभरातील खेळाडू वापरत असलेल्या या विविध क्रीडा उपकरणांचा दर्जेदार उत्पादक बनत आहे. मेरठ येथून फार दूर नाही. तेथे क्रीडा उपकरणे तयार करणारे 35 हजारांहून अधिक लहान-मोठे कारखाने आहेत. त्यात तीन लाखांहून अधिक लोक काम करत आहेत. आज आपला देश या परिसंस्था देशाच्या कोनाकोपऱ्यात निर्माण करण्याच्या दिशेने काम करत आहे.

मित्रांनो,

काही काळापूर्वी मला दिल्लीतील माझ्या निवासस्थानी ऑलिंपिक संघाला भेटण्याची संधी मिळाली. त्या संभाषणादरम्यान एका मित्राने मला पंतप्रधानांची एक नवीन व्याख्या सांगितली. तो म्हणाला की, देशातील खेळाडू मला पीएम किंवा पंतप्रधान मानत नाहीत, तर त्यांचा परममित्र मानतात. तुमचा हा विश्वास मला ऊर्जा देतो. माझा तुम्हा सर्वांवर, तुमच्या प्रतिभेवर आणि क्षमतांवर पूर्ण विश्वास आहे. तुमच्या क्षमता वाढवण्यासाठी आणि तुमचा खेळ सुधारण्यासाठी आम्ही सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहोत. गेल्या 10 वर्षांकडे पहा, आम्ही तुमच्या प्रतिभेला पाठिंबा देण्यावर सतत लक्ष केंद्रित केले आहे. 10 वर्षांपूर्वी जो क्रीडा अर्थसंकल्प होता तो आज तिप्पट झाला आहे. टॉप्स योजनेअंतर्गत देशातील अनेक खेळाडूंवर शेकडो कोटी रुपये गुंतवले जात आहेत. देशभरात खेलो इंडिया कार्यक्रमांतर्गत आधुनिक क्रीडा पायाभूत सुविधा निर्माण केल्या जात आहेत. आज शाळांमध्येही खेळांना मुख्य प्रवाहात आणले गेले आहे. देशातील पहिले क्रीडा विद्यापीठदेखील मणिपूरमध्ये बांधले जात आहे.

मित्रांनो,

सरकारच्या या प्रयत्नांचे परिणाम आपल्याला प्रत्यक्ष मैदानावर दिसत आहेत आणि ते पदकतालिकेतही दिसून येत आहेत. आज भारतीय खेळाडू प्रत्येक आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत आपला झेंडा फडकावित आहेत. आपल्या खेळाडूंनी ऑलिंपिक तसेच पॅरालिंपिकमध्ये खूप चांगली कामगिरी केली आहे. उत्तराखंडमधील अनेक खेळाडूंनीही पदके जिंकली आहेत. मला आनंद वाटतो की आज अनेक पदकविजेते तुम्हाला प्रोत्साहन देण्यासाठी या ठिकाणी आले आहेत.

मित्रांनो,

हॉकीचे जुने वैभवशाली दिवस परत येत आहेत. काही दिवसांपूर्वीच आपल्या खो-खो संघाने विश्वचषक जिंकला. आपल्या गुकेश डी. ने जागतिक बुद्धिबळ अजिंक्यपद विजेतेपद पटकावले तेव्हा जग आश्चर्यचकित झाले. कोनेरू हम्पी महिला जागतिक जलद बुद्धिबळ विजेती बनली. या यशावरून हे दिसून येते की भारतातील खेळ आता निव्वळ अभ्यासाऐवजी करावयाचे क्रियाकलाप राहिलेले नाहीत. आता आपला युवावर्ग खेळांना करिअरचा एक प्रमुख पर्याय मानत आहेत. 

मित्रांनो,

जसे आपले खेळाडू नेहमीच मोठ्या ध्येयांसह पुढे जातात, तसेच आपला देशही मोठ्या संकल्पांसह पुढे जात आहे. तुम्हाला सर्वांना माहीत आहेच की भारत 2036 च्या ऑलिंपिकचे यजमानपद घेण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहे. जेव्हा भारतात ऑलिंपिक स्पर्धा होतील तेव्हा त्या भारतीय खेळांना नवीन उंचीवर घेऊन जातील. ऑलिंपिक हा केवळ खेळाचा कार्यक्रम नाही तर जगातील ज्या कोणत्या देशात ऑलिंपिक आयोजित केले जाते, तिथे अनेक क्षेत्रांना चालना मिळते. ऑलिंपिकसाठी बांधलेल्या क्रीडा पायाभूत सुविधा रोजगार निर्माण करतात. भविष्यात खेळाडूंसाठी चांगल्या सुविधा निर्माण होतात. ऑलिंपिक ज्या शहरात आयोजित केले जातात त्या शहरात नवीन संचारसंपर्काच्या पायाभूत सुविधा उभारल्या जातात. यामुळे बांधकामाशी संबंधित उद्योग बळकट होतो तसेच वाहतूक क्षेत्राची प्रगती होते. आणि याचा सर्वात मोठा फायदा देशाच्या पर्यटनाला होतो. अनेक नवीन हॉटेल्स बांधली जातात, जगभरातील लोक ऑलिंपिकमध्ये सहभागी होण्यासाठी आणि खेळ पाहण्यासाठी येतात. याचा फायदा संपूर्ण देशाला होतो. अशाप्रकारे देवभूमी उत्तराखंडमध्ये राष्ट्रीय खेळांचे आयोजन होत असताना देशाच्या इतर भागांतून येथे येणारे प्रेक्षक उत्तराखंडच्या इतर भागातही जातील. याचा अर्थ असा की क्रीडा स्पर्धेचा फायदा केवळ खेळाडूंनाच होतो, असे नाही तर इतर अनेक क्षेत्रांची अर्थव्यवस्थाही त्यामुळे वृद्धिंगत होते.

मित्रांनो,

आज जग म्हणत आहे की,  21 वे शतक हे भारताचे शतक आहे. आणि बाबा केदारनाथला भेट दिल्यानंतर अचानक माझ्या तोंडातून, माझ्या हृदयातून निघाले की,  हे उत्तराखंडचे दशक आहे. मला आनंद आहे की उत्तराखंड वेगाने प्रगती करत आहे. कालच, उत्तराखंड हे समान नागरी संहिता लागू करणारे देशातील राज्य बनले, मी कधीकधी त्याला धर्मनिरपेक्ष नागरी संहिता देखील म्हणतो. समान नागरी संहिता आपल्या मुली, माता आणि बहिणींच्या सन्माननीय जीवनाचा आधार बनेल. समान नागरी संहिता लोकशाहीची भावना मजबूत करेल, संविधानाची भावना मजबूत करेल. आणि आज मी या क्रीडा स्पर्धेत आहे, म्हणून मी ते तुमच्याशी जोडलेले देखील पाहत आहे. खिलाडूवृत्ती आपल्याला प्रत्येक भेदभावाच्या भावनेपासून दूर नेते, प्रत्येक विजयामागील मंत्र म्हणजे - सबका प्रयास. खेळ आपल्याला सांघिक भावनेने खेळण्याची प्रेरणा देतो. समान नागरी संहितेतही हीच भावना आहे. कोणामध्येही भेदभाव नाही, सर्वजण समान आहेत. या ऐतिहासिक पावलाबद्दल मी उत्तराखंडच्या भाजपा सरकारचे अभिनंदन करतो. 

मित्रांनो,

उत्तराखंडमध्ये पहिल्यांदाच इतक्या मोठ्या प्रमाणावरील असा राष्ट्रीय कार्यक्रम आयोजित केला जात आहे. ही स्वतःच एक मोठी गोष्ट आहे. यामुळे येथे अधिक रोजगाराच्या संधी निर्माण होतील, येथील तरुणांना येथे काम मिळेल. उत्तराखंडला स्वतःच्या विकासासाठी अधिक नवीन मार्ग तयार करावे लागतील. आता उत्तराखंडची अर्थव्यवस्था केवळ चारधाम यात्रेवर अवलंबून राहू शकत नाही. आज सरकार सुविधा वाढवून या यात्रेचे आकर्षण सतत वाढवत आहे. भाविकांची संख्याही दर हंगामात नवनवीन विक्रम करत आहे. पण हे पुरेसे नाही. उत्तराखंडमध्ये हिवाळी आध्यात्मिक यात्रांना प्रोत्साहन देणे देखील महत्त्वाचे आहे. उत्तराखंडमध्येही या दिशेने काही नवीन पावले उचलली गेली आहेत याचा मला आनंद वाटत आहे.

मित्रांनो,

उत्तराखंड हे एका अर्थाने माझे दुसरे घर आहे. मलाही हिवाळी प्रवासाचा भाग व्हायचे आहे. मी देशातील तरुणांना हिवाळ्यात उत्तराखंडला नक्कीच भेट देण्यास सांगू इच्छितो. त्यावेळी भाविकांची संख्या फारशी नसते. तुमच्यासाठी येथे साहसी उपक्रमांना भरपूर वाव आहे. राष्ट्रीय खेळांनंतर तुम्ही सर्व खेळाडूंनी त्यांच्याबद्दल नक्कीच जाणून घ्यावे आणि शक्य असल्यास अधिक दिवस देवभूमीच्या पाहुणचाराचा आनंद घ्यावा. 

मित्रांनो,

तुम्ही सर्वजण आपापल्या राज्यांचे प्रतिनिधित्व करता. येणाऱ्या दिवसांमध्ये तुम्ही येथे जोरदार स्पर्धा कराल. अनेक राष्ट्रीय विक्रम मोडले जातील, नवीन विक्रम रचले जातील. तुम्ही तुमच्या पूर्ण क्षमतेनुसार तुमचे 100% योगदान द्याल, परंतु मी तुम्हाला  काही  गोष्‍टी मुद्दाम सांगू  इच्छितो. हे राष्ट्रीय खेळ केवळ एक क्रीडा स्पर्धा नाहीत, तर ते ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’साठी एक मजबूत व्यासपीठ देखील आहे. भारताच्या विविधतेचा उत्सव साजरा करण्यासाठीचा हा एक कार्यक्रम आहे. तुम्ही तुमच्या पदकांमधून भारताची एकता आणि श्रेष्ठतेचे तेज प्रतिबिंबित होईल, याची खात्री करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. तुम्ही येथून देशातील विविध राज्यांच्या भाषा, अन्न, गाणी आणि संगीताचे चांगले ज्ञान घेऊन जावे. स्वच्छतेबाबतही माझी एक विनंती आहे. देवभूमीच्या रहिवाशांच्या प्रयत्नांमुळे उत्तराखंड प्लास्टिकमुक्त होण्यासाठी कठोर परिश्रम करत आहे, पुढे जाण्याचा प्रयत्न करत आहे. प्लास्टिकमुक्त उत्तराखंडचा संकल्प तुमच्या पाठिंब्याशिवाय पूर्ण होऊ शकत नाही. ही मोहीम यशस्वी करण्यात योगदान द्या.

मित्रांनो,

तुम्हा सर्वांना फिटनेसचे महत्त्व समजते. म्हणूनच आज मी एका आव्हानाबद्दल बोलू इच्छितो, जे खूप महत्वाचे आहे. आकडेवारी सांगते की आपल्या देशात लठ्ठपणाची समस्या वेगाने वाढत आहे. देशातील प्रत्येक वयोगटावर आणि अगदी तरुणांवरही याचा वाईट परिणाम होत आहे. आणि ही चिंतेची बाब देखील आहे कारण लठ्ठपणामुळे मधुमेह, हृदयरोग यासारख्या आजारांचा धोका वाढतो. फिट इंडिया चळवळीद्वारे आज देश फिटनेस आणि निरोगी जीवनशैलीबद्दल जागरूक होत आहे, याबद्दल मला समाधान आहे. हे राष्ट्रीय खेळ आपल्याला शारीरिक क्रियाकलाप, शिस्त आणि संतुलित जीवन किती महत्त्वाचे आहे हे देखील शिकवतात. आज मी देशवासियांना दोन गोष्टींवर निश्चितपणे लक्ष केंद्रित करण्यास सांगू इच्छितो. या दोन गोष्टी व्यायाम आणि आहाराशी संबंधित आहेत. दररोज थोडा वेळ काढा आणि व्यायाम करा. चालण्यापासून ते कसरत करण्यापर्यंत, जे काही शक्य आहे ते करा. दुसरे म्हणजे, तुमच्या आहारावर लक्ष केंद्रित करा. तुमचे लक्ष संतुलित सेवनावर असले पाहिजे आणि अन्न पौष्टिक असावे.

आणखी एक गोष्ट असू शकते. तुमच्या जेवणातील अस्वास्थ्यकर चरबीयुक्‍त खाणे   आणि तेल कमी करा. आता आपल्या सामान्य घरांमध्ये महिन्याच्या सुरुवातीलाच किराणा सामान येते. आतापर्यंत जर तुम्ही दरमहा दोन लीटर स्वयंपाकाचे तेल घरी आणत असाल तर ते कमीत कमी 10 टक्के कमी करा. आपण दररोज वापरत असलेल्या तेलाचे प्रमाण 10 टक्के कमी करा. लठ्ठपणा टाळण्यासाठी आपल्याला काही मार्ग शोधावे लागतील. अशी छोटी पावले उचलल्याने तुमच्या आरोग्यात मोठा बदल होऊ शकतो. आणि हेच आपले वाडवडील करायचे. ते ताजे अन्न, नैसर्गिक गोष्टी आणि संतुलित जेवण जेवत असत. निरोगी शरीरच निरोगी मन आणि निरोगी राष्ट्र निर्माण करू शकते. मी राज्य सरकारे, शाळा, कार्यालये आणि समुदाय नेत्यांना याबद्दल जागरूकता पसरवण्यास सांगेन, तुम्हा सर्वांना भरपूर व्यावहारिक अनुभव आहे. तुम्ही योग्य पोषणाची माहिती सतत लोकांपर्यंत पोहोचवावी अशी माझी इच्छा आहे. चला, आपण सर्वजण मिळून या आवाहनासह 'फिट इंडिया' निर्माण करूया.

मित्रांनो,

राष्ट्रीय क्रीडा स्पर्धा सुरू करण्याची जबाबदारी जरी माझी असली तरी, आज मी यात तुम्हा सर्वांना सहभागी करून ते करू इच्छितो. म्हणून या खेळांच्या उद्घाटनासाठी तुमच्या मोबाईलचे फ्लॅश लाईट चालू करा…तुम्ही सर्वांनी - तुम्ही सर्वांनी तुमच्या मोबाईलचे फ्लॅश लाईट चालू करा. प्रत्येकाच्या मोबाईलचे फ्लॅश लाईट चालू केले पाहिजेत, प्रत्येकाच्या मोबाईलचे फ्लॅश लाईट चालू केले पाहिजेत. तुम्हा सर्वांसह मी 38 व्या राष्ट्रीय खेळांना प्रारंभ झाल्याची घोषणा करतो. पुन्हा एकदा, तुम्हा सर्वांना शुभेच्छा.

खूप खूप धन्यवाद !

* * *

सुवर्णा बेडेकर/नंदिनी मथुरे/दर्शना राणे

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai