ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ
azadi ka amrit mahotsav

ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦਾ ਪੰਚ ਸੰਕਲਪ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ (HEIs) ਲਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਸਿਧਾਂਤ ਹੋਵੇਗਾ: ਧਰਮੇਂਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ


ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਟੀਚਾ 2035 ਤੱਕ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਜੀਈਆਰ (GER) ਨੂੰ 50% ਤੱਕ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ: ਧਰਮੇਂਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ

ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਾਡੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹਨ

ਹਰੇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀ ਪੱਤਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: ਧਰਮੇਂਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ

ਸ਼੍ਰੀ ਧਰਮੇਂਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਕੇਵੜੀਆ ਵਿਖੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ

ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਲਾਗੂਕਰਨ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੁਧਾਰਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਹੀ

ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦਾ ਪੰਚ ਸੰਕਲਪ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ (HEIs) ਲਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਸਿਧਾਂਤ ਹੋਵੇਗਾ: ਧਰਮੇਂਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ

Posted On: 10 JUL 2025 2:45PM by PIB Chandigarh

ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਦੇ ਦੋ-ਰੋਜ਼ਾ ਸੰਮੇਲਨ ਅੱਜ ਕੇਵੜੀਆ, ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਖੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਲਾਗੂਕਰਣ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ, ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕੇ। ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਗੁਜਰਾਤ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ, ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ 2047 ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾਗਤ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਧਰਮੇਂਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਲਚਕਦਾਰ, ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਕੁੱਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਦਾਖਲਾ 4.46 ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2014-15 ਤੋਂ 30% ਵਾਧਾ ਹੈ, ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਦਾਖਲਾ 38% ਵਧਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜੀਈਆਰ (GER) ਹੁਣ ਪੁਰਸ਼ ਜੀਈਆਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ, ਪੀਐੱਚਡੀ ਦਾਖਲਾ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਪੀਐੱਚਡੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 136% ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀਆਂ ਲਈ ਜੀਈਆਰ ਵਿੱਚ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਲਈ 8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅੰਕਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨੀਤੀਗਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1,200+ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ 46,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਲਜ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਪੰਚ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਅਵਧਾਰਨਾ 'ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗੁਰੂਕੁਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ ਕੁਲਪਤੀਆਂ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਥੀਮ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਉਭਰਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਸੰਪੂਰਨ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹਨ। ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਉਪ ਕੁਲਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਾਦਮਿਕ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸੰਗਮ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ - ਭੂਤਕਾਲ (ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮਰਿੱਧੀ) ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣਾ, ਵਰਤਮਾਨ ਨੂੰ ਕੈਲੀਬ੍ਰੇਟ ਕਰਨਾ (ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੇਰੇਟਿਵ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ), ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ (ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ)। ਇਹ ਭੂਤਕਾਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਵਰਤਮਾਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏਗਾ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2035 ਤੱਕ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ GER ਨੂੰ 50% ਤੱਕ ਵਧਾਉਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਮੁੜ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨਾ, ਡਿਜੀਟਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ, ਫੈਕਲਟੀ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਪਹੁੰਚਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰਾਂ ਲਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਅਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ "ਵਿਦਿਆਰਥੀ-ਪਹਿਲਾਂ" ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਸਾਡੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸੰਸਥਾਨ ਜਿੱਥੇ ਹੁਨਰਮੰਦ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਾਰਜਬਲ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਨੌਕਰੀ ਸਿਰਜਣਹਾਰ, ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਦਮੀ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਬਣਨ ਲਈ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। 

ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤੀ ਪੱਤਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਏਕੀਕਰਨ, ਭਾਰਤੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (IKS) ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣਾ, ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਅਪ-ਸਕਿਲਿੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਚਾਲਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਮੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਏਕੀਕਰਣ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੈਂਪਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਵੀਸੀ ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਹਰੇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸਾਂ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।

ਗੁਜਰਾਤ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਚਾਂਸਲਰ ਡਾ. ਹਸਮੁਖ ਅਧੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਕਰਮਯੋਗ ਦੇ "ਛੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ" ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪਰੇਖਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਟੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ।

ਆਪਣੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਡਾ. ਵਿਨੀਤ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਕਾਨਫਰੰਸ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਗਤੀ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ, ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵੱਲ ਆਪਣੇ ਰੋਡਮੈਪ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ NEP 2020 ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਾਕਾਂਖੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਯੋਗ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ - ਜੋ ਪਹੁੰਚਯੋਗਤਾ, ਸਮਾਨਤਾ, ਗੁਣਵੱਤਾ, ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਡਿਗਰੀ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨਵੀਨਤਾ, ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਜੋਂ ਮੁੜ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਵਧੀਕ ਸਕੱਤਰ ਡਾ. ਸੁਨੀਲ ਬਰਨਵਾਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਪੰਜ ਬੁਨਿਆਦੀ ਥੰਮ੍ਹਾਂ - ਪਹੁੰਚ, ਸਮਾਨਤਾ, ਗੁਣਵੱਤਾ, ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ  ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐੱਨਈਪੀ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।

ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਰਮਾਸ਼ੰਕਰ ਦੂਬੇ ਨੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਆਪਣੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕੈਂਪਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣਗੀਆਂ।

ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ:

1. ਰਣਨੀਤਕ ਇਕਸਾਰਤਾ: ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੀਤੀ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪੜਾਅ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ ਹੋਣ।

2. ਪੀਅਰ ਲਰਨਿੰਗ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ: ਸੰਸਥਾਗਤ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ, ਯੋਗ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ 'ਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਵਾਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।

3. ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਤਿਆਰੀ: ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨੀਤੀਗਤ ਮੀਲ ਪੱਥਰਾਂ, ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਅਤੇ 2047 ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਲਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ।

ਇਹ ਕਾਨਫਰੰਸ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ - ਸਿੱਖਿਆ/ਸਿਖਲਾਈ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ 2 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਦਸ ਥੀਮੈਟਿਕ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਵਰ ਕਰੇਗੀ ਜੋ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਮੁੱਖ ਥੰਮ੍ਹਾਂ - ਸਮਾਨਤਾ, ਜਵਾਬਦੇਹੀ, ਗੁਣਵੱਤਾ, ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

1. ਚਾਰ-ਸਾਲਾਂ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (FYUP) 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ NHEQF/NCrF ਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਲਾਗੂਕਰਣ 

2. ਕੰਮ ਦਾ ਭਵਿੱਖ - ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਰਸਾਂ ਦੀ ਇਕਸਾਰਤਾ

3. ਡਿਜੀਟਲ ਸਿੱਖਿਆ - ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ 'ਤੇ ਫੋਕਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਵੈਯਮ, ਸਵੈਯਮ ਪਲੱਸ, ਏਪੀਏਆਰ 

4. ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਵਰਨੈਂਸ ਸਿਸਟਮ - ਸਮਰਥ

5. ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ - ਇੱਕ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿਦਿਆ ਲਕਸ਼ਮੀ, ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਇੱਕ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ 

6. ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਭਾਰਤੀ ਭਾਸਾ ਪੁਸਤਕ ਯੋਜਨਾ

7. ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਏਐਨਆਰਐਫ (ANRF), ਸੀਓਈ (CoE), ਪੀਐੱਮਆਰਐੱਫ (PMRF) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

8. ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ

9. ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਣ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ

10. ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਕਾਸ - ਮਾਲਵੀਆ ਮਿਸ਼ਨ ਅਧਿਆਪਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ

ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹਰਿਆਣਾ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਸਾਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹੇਮਵਤੀ ਨੰਦਨ ਬਹੁਗੁਣਾ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਵਿਸ਼ਵ-ਭਾਰਤੀ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਬਾਇਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (IGNTU), ਸਿੱਕਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (JNU), ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਜੀਵੰਤ, ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਾਂਚ, ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਅਰਥਪੂਰਨ ਸੂਝ ਪੈਦਾ ਕਰਨ, ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਅਤੇ ਐੱਨਈਪੀ 2020 ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪੜਾਅ ਲਈ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਰੋਡਮੈਪ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ 2047 ਤੱਕ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਬਣਨ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਮੂਹਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਗੇ।

ਉਦਘਾਟਨੀ ਦਿਨ ਛੇ ਥੀਮੈਟਿਕ ਸੈਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਨਾਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਇਕਸਾਰ ਕਰਨਾ, ਹੁਨਰ ਇਕਸਾਰਤਾ, ਡਿਜੀਟਲ ਸਿੱਖਿਆ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣਗੇ।

****

ਐੱਮਵੀ/ਏਕੇ

MOE/DoHE/10 ਜੁਲਾਈ 2025/34


(Release ID: 2143946)