આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ (IDY) 2025 ઉજવણીના ભાગ રૂપે, આયુષ મંત્રાલય હેઠળના મોરારજી દેસાઈ રાષ્ટ્રીય યોગ સંસ્થા (MDNIY) એ 17 જૂન, 2025 ના રોજ વૈશ્વિક કાર્યક્રમ 'યોગ બંધન' ના ઉદ્ઘાટન કાર્યક્રમનું સફળતાપૂર્વક આયોજન કર્યું. IDY 2025 હેઠળના 10 સિગ્નેચર કાર્યક્રમોમાંની એક, આ મહત્વપૂર્ણ પહેલ, યોગના ક્ષેત્રમાં સંસ્થા-થી-સંસ્થા ભાગીદારી દ્વારા વૈશ્વિક સહયોગને મજબૂત બનાવવાની ભારતની પ્રતિબદ્ધતા પર ભાર મૂકે છે.

‘યોગ બંધન’ એ વિશ્વભરના વૈશ્વિક યોગ રાજદૂતોને એકત્ર કર્યા અને સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાન, શૈક્ષણિક સંવાદ અને યોગ દ્વારા વૈશ્વિક સુખાકારી માટે એક સહિયારા દ્રષ્ટિકોણ માટે એક પ્લેટફોર્મ તરીકે સેવા આપી છે. આ કાર્યક્રમમાં 15 દેશોના પ્રતિનિધિઓ, યોગ શિક્ષણવિદો, પ્રેક્ટિશનરો, સ્ટુડિયો સ્થાપકો, લેખકો અને સુખાકારી નિષ્ણાતો સહિત પ્રખ્યાત આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિનિધિઓની ઉત્સાહપૂર્ણ ભાગીદારી જોવા મળી હતી.

ઉદ્ઘાટન સત્રમાં આયુષ મંત્રાલયના સચિવ વૈદ્ય રાજેશ કોટેચા ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. તેમના મુખ્ય ભાષણમાં, તેમણે વૈશ્વિક સુખાકારી પ્રવચનમાં યોગને મોખરે રાખવામાં ભારતના દૂરંદેશી નેતૃત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. રાષ્ટ્રીય નમૂના સર્વે કાર્યાલય (NSSO)ના ડેટાનો ઉલ્લેખ કરતા, તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે ભારતની ગ્રામીણ અને શહેરી વસ્તીના લગભગ 95% લોકો આયુષ પ્રણાલીઓથી વાકેફ છે, જેમાં લગભગ 35% વસ્તી સક્રિયપણે યોગના કોઈને કોઈ સ્વરૂપનો અભ્યાસ કરે છે.

વિદેશમાં તેમની વ્યાપક યાત્રાઓમાંથી તેમના અનુભવો શેર કરતા, શ્રી કોટેચાએ ટિપ્પણી કરી કે યોગને સમગ્ર વિશ્વમાં પડઘો મળ્યો છે. તેમણે IDY 2025 ના સિગ્નેચર ઇવેન્ટ્સ હેઠળ હાથ ધરવામાં આવી રહેલી મુખ્ય પહેલો, જેમ કે હરિત યોગ, યોગ કનેક્ટ અને સંયોગ વિશે વધુ વિગતવાર જણાવ્યું હતું. સાથે એ પણ નોંધ્યું કે વૈશ્વિક સ્તરે 3.3 લાખથી વધુ ઇવેન્ટ્સનું આયોજન થઈ ચૂક્યું છે અને અંદાજો દર્શાવે છે કે 21 જૂને IDY 2025ના મુખ્ય ઇવેન્ટના આયોજન સુધીમાં આ સંખ્યા 5 લાખ ઇવેન્ટ્સ સુધી પહોંચી શકે છે.

તેમણે પ્રમાણિત યોગ વ્યાવસાયિકોની વધતી જતી વૈશ્વિક માંગને પહોંચી વળવા માટે યોગ સર્ટિફિકેશન બોર્ડ (YCB) ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના ચાલુ અપગ્રેડેશન વિશે પણ વાત કરી હતી  અને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિનિધિઓને પરસ્પર સહયોગ અને વિકાસ માટે YCB સાથે જોડાવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા.

ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ફોર કલ્ચરલ રિલેશન્સ (ICCR)ના ડિરેક્ટર જનરલ શ્રીમતી કે. નંદિની સિંગલાએ આંતરરાષ્ટ્રીય મહાનુભાવોની ભાગીદારીની પ્રશંસા કરતા કહ્યું, "શાંતિ અને સંવાદિતાનો અવાજ બનવા બદલ આભાર માન્યો હતો.." તેમણે વધુમાં કહ્યું, “દરેક યોગ ઉત્સાહી યોગનો સાચો રાજદૂત છે - દરેક ઘર સુધી તેના ફાયદા પહોંચાડવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. દિલ્હી, વારાણસી, જોધપુર, જયપુર જેવા પ્રતિષ્ઠિત સ્થળોએ વિદેશી મહાનુભાવો દ્વારા યોગ પ્રદર્શન જોઈને આનંદ થાય છે. આ ભારતની સાંસ્કૃતિક રાજદ્વારીની એક મોટી સફળતા છે.”

શ્રીમતી સિંગલાએ ભારતની મુલાકાતે આવતા મહાનુભાવો માટે કેટલાક ટૂંકા ગાળાના યોગ અભ્યાસક્રમો શરૂ કરવાનું સૂચન પણ કર્યું હતું.

આયુષ મંત્રાલયના સંયુક્ત સચિવ શ્રીમતી મોનાલિસા દાસે તેમના સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ હવે એક વૈશ્વિક ચળવળમાં પરિવર્તિત થઈ ગયો છે. જે રાષ્ટ્રીય સીમાઓ પાર કરે છે, લાખો લોકોને સ્વાસ્થ્ય અને સંવાદિતાની શોધમાં એક કરે છે. તેમણે ટિપ્પણી કરી, “દર વર્ષે, આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ એક અનોખી થીમ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. જે યોગની સાર્વત્રિક સુસંગતતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને વસુધૈવ કુટુમ્બકમ - વિશ્વ એક પરિવાર છેનાં  કાલાતીત ભારતીય દર્શનને મૂર્તિમંત કરે છે. આ યોગનો આત્મા અને ભારતની સાંસ્કૃતિક રાજદ્વારીની ભાવના છે.”

MDNIYના ડિરેક્ટર ડૉ. કાશીનાથ સમાગંડીએ આંતરરાષ્ટ્રીય સંમેલનમાં ઉષ્માભર્યું સ્વાગત કર્યું અને જણાવ્યું કે, “યોગ બંધન ભારતની યોગના કાલાતીત જ્ઞાનને વૈશ્વિક સમુદાય સાથે શેર કરવાની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. સર્વાંગી સુખાકારીના સિદ્ધાંતોમાં મૂળ ધરાવતી, આ પહેલ યોગની એકીકરણ શક્તિ દ્વારા માનવતાના સહિયારા બંધનોને મજબૂત બનાવવાનો પ્રયાસ કરે છે.”

ઉદ્ઘાટન સત્ર પછી, પ્રતિનિધિઓએ MDNIY કેમ્પસનો માર્ગદર્શિત પ્રવાસ કર્યો, યોગ સંચાર અને જ્ઞાન આદાનપ્રદાન પર એક ઇન્ટરેક્ટિવ સત્રમાં ભાગ લીધો અને MDNIYના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા તૈયાર કરાયેલ સાંસ્કૃતિક યોગ ફ્યુઝન પ્રદર્શનમાં હાજરી આપી હતી.

આ કાર્યક્રમમાં અર્થપૂર્ણ લોકો-થી-લોકોના આદાનપ્રદાન અને લાંબા ગાળાના સંસ્થાકીય સહયોગ દ્વારા યોગને પ્રોત્સાહન આપવામાં ભારતનું નેતૃત્વ દર્શાવવામાં આવ્યુ હતું. કાર્યક્રમ દરમિયાન પ્રતિનિધિઓએ યોગ સંશોધન, શિક્ષણ અને તાલીમમાં સહયોગી તકોની શોધ કરી હતી.

પ્રતિષ્ઠિત આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિનિધિઓમાં આમનો સમાવેશ થાય છે:

· શ્રી જોશ પ્રાયર, પ્રમુખ અને સીઈઓ, યોગ ઓસ્ટ્રેલિયા

· શ્રી ગ્રેગોર કોસ, યોગ ઇન ડેઇલી લાઇફ, ઑસ્ટ્રિયા

· પ્રો. ડેનિલો ફોર્ગીરી સાન્ટેલા, યુનિવર્સિટી ઓફ સાઓ પાઉલો, બ્રાઝિલ

· શ્રીમતી યિન યાન, સ્થાપક, યોગી યોગ, ચીન

· મેજર ઇન્ગેમેન-મોલ્ડેન, ડેનમાર્ક

· શ્રી સ્લામાત રિયાન્ટો, અધ્યક્ષ, PPYNI, ઇન્ડોનેશિયા

· શ્રીમતી વિદ્યા વોલ્કોવા, ડિરેક્ટર, શક્તિ યોગ સ્ટુડિયો, કઝાકિસ્તાન

· શ્રી મણિસેકરન અને શ્રીમતી સિંથામણી અરુણાસલમ, મલેશિયા

· શ્રીમતી ઇરિના ફુર્સોવા, રશિયા

· ડૉ. સુજાતા કાઉલાગી, સિંગાપોર

· પ્રો. જીઓ-લ્યોંગ લી, દક્ષિણ કોરિયા

· શ્રી કુગન નાયડુ અને શ્રીમતી સિવલુચિમ નાયડુ, દક્ષિણ આફ્રિકા

· શ્રી જોસ મારિયા માર્ક્વેઝ જુરાડો (ગોપાલા), સ્પેન

· શ્રી વિમુક્તિ જયસુંદર, શ્રીલંકા

· શ્રીમતી રોસિયો બેલેન બોનાચી, આર્જેન્ટિના

આગામી થોડા દિવસોમાં, આ વૈશ્વિક યોગ રાજદૂતો સાંસ્કૃતિક તલ્લીનતા, સંસ્થાકીય મુલાકાતો અને નીતિ-સ્તરના સંવાદોમાં ભાગ લેશે. તેમની મુલાકાત 21 જૂન 2025ના રોજ ભવ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ 2025 ઉજવણીમાં ભાગ લેવા સાથે સમાપ્ત થશે.

'યોગ બંધન' ભારતની નરમ શક્તિ અને યોગમાં સ્થાયી વૈશ્વિક નેતૃત્વનો પુરાવો છે. આંતર-સાંસ્કૃતિક સંવાદ, સંસ્થાકીય જોડાણ અને વહેંચાયેલ જ્ઞાન દ્વારા, આ પહેલનો હેતુ વધુ સુમેળભર્યા, સ્વસ્થ અને જોડાયેલ વિશ્વનું નિર્માણ કરવાનો છે.

AP/IJ/GP/JD