Da ka jingïalam kaba ïohi jngai jong u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi ban kot sha ka ‘Sabka Saath, Sabka Vikas’, ka India ka la kot sha u mawmer ba kongsan ha ka liang ka jingïada ïa ka imlang sahlang, kaba long kawei na ki jingpynroi ba heh tam ha ka pyrthei. Katkum ka jingtip ba thymmai na ka database ILOSTAT jong ka International Labour Organization (ILO), ka jingïada ïa ka imlang sahlang jong ka ri India ka la kiew na ka 19% ha u snem 2015 sha ka 64.3% ha u snem 2025, ka jingkiew kaba 45 percentage point ka bym pat ju jia mynno mynno ruh ha kine ki shiphew snem ba la dep.

Haba pynlong ia ka jingiakren arliang mamla bad u Director General, ILO, u Gilbert F. Houngbo ha ka International Labour Conference (ILC), u Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka Tnad Labour & Employment and Youth Affairs & Sports, Dr. Mansukh Mandaviya u la pynpaw ia ki skhim na ka bynta kiba duk bad ki kam na ka bynta ka bha ka miat jong ki nongbylla ba la sdang da ka sorkar Modi ha kine ki khatwei snem ba ladep.

U Myntri Sorkar Pdeng u la pyntip ruh ia ka DG ILO halor ka Social Protection Data Pooling Exercise ha baroh kawei ka ri kaba la pynlong da ka Sorkar ryngkat ka jingiatreilang bad ka International Labour Organisation.

Da kaba ithuh ia kine ki jingpyrshang, ka ILO ka la ithuh ia ka jingjop jong ka India bad ka la pynmih paidbah ha ka dashboard jong ka ba 64.3% na ka jingbun briew jong ka ri India, kata palat 94 klur ngut ki briew, mynta ki don hapoh la kumno kumno kawei ka jingmyntoi jingiada ha ka imlang sahlang. Ha u snem 2015, kane ka jingkhein ka long tang 19%.

Ha kaba ïadei bad ka jingkheiñ ïa ki nongïoh jingmyntoi, ka India mynta ka don ha ka kyrdan kaba ar ha ka pyrthei, kaba ai jingïada ha ka imlang sahlang ïa kumba 94 klur ngut ki nongshong shnong. U DG ILO u la ïaroh ïa ki polisi treikam jong ka India kiba pynleit jingmut bha na ka bynta ki briew kiba duk bad kiba trei bylla hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi.

Ki kyndon jong ka ILO na ka bynta ban pyrkhat ia ka skhim na ka bynta kawei pa kawei ka ri ki kynthup ba ka skhim ka dei ban long kaba la kyrshan da ka ain, ha ka pisa bad ban treikam, bad dei ban ai ia ki jingtip ba la pynshisha jong ki lai snem ba la dep.

Haba kren na Geneva, u Dr. Mandaviya u la ong, “Kane ka jingjop kaba phylla ka ieng kum ka jingpynshisha ia ka jinglong nongialam ba iohi jngai jong u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi bad ka jingpyrshang ba khlem sangeh jong ka Sorkar ban tei ia ka rukom iada ia ka imlang sahlang kaba kynthup lang bad kaba pynshong nongrim ha ka hok. Ka jingpynkiew ka pyni ia ka jingkiew kaba stet tam ha ka jingiada ia ka imlang sahlang ha kylleng ka pyrthei, kaba pyni ia ka jingshimkhia ba khlem artatien jong ka Sorkar ia ka “Antyodaya” i.e., ban pynkupbor ia baroh ki briew bad ban pynurlong ia ka jingkular ban ym iehnoh iano iano ruh shadien”.

Ka long kaba donkam ban tip ba kane ka jingkhein kaba mynta ka pyni tang ia ka Bynta I jong ka jingtreikam ban lum lang ia ki jingtip. Kane ka bynta ka la pynleit jingmut ha ki jingtip jong ki nongïoh jingmyntoi jong ki skhim sorkar pdeng bad ki skhim kiba pynleit jingmut ha ki kynthei ha ki 8 tylli ki Jylla ba la jied. Lyngba ka Bynta II bad ka jingpynskhem shuh shuh kaba dang ïaid shakhmat, la khmih lynti ba ka jingïada ïa ka imlang sahlang baroh kawei jong ka India kan sa palat shen ïa ka 100 klur ynda la pynshisha da ka ILO ïa kiwei kiwei ki skhim.

Ka India ka dei ruh ka ri kaba nyngkong ha ka pyrthei ban pynthymmai ïa ki jingtip jong ka jingïada ïa ka imlang sahlang ha u snem 2025 ha ka thup jingtip jong ka ILOSTAT, kaba pynskhem ïa ka jinglong nongïalam jong ka ha ka jingsynshar lyngba ki lad digital bad ka jinglong kaba shai ha ki rukom ai jingïarap.

Nalor kata, ka jingpynkiew ïa ka jingïada ïa ka imlang sahlang kan pynkhlain shuh shuh ïa ki jingïadei jong ka India ha ka pyrthei, khamtam ha kaba pyndep ïa ki Social Security Agreements (SSA) bad ki ri kiba la kiew. Kine ki jingiateh kin pynthikna ia ka jinglah ban rah ia ki jingmyntoi jong ka jingiada ha ka imlang sahlang na ka bynta ki riew shemphang jong ka ri India kiba trei shabar ri, katba ki ai ia ki ri ba iatreilang ia ka jingshai kaba donkam na ka bynta ki rukom ithuh markylliang. Kane kan nang pynskhem shuh shuh ia ka kyrdan jong ka India ha ka jingiakren halor ka khaii pateng bad ka jinglah pynkynriah jaka trei jong ki nongtrei da kaba pyni ia ka rukom pyniaid ia ka kam ai jingiada ia ka imlang sahlang kaba shai bad kaba khlain.

U Dr. Mandaviya u ialam ia ka kynhun jong ka ri sha Geneva, Switzerland, naduh ka 10 haduh ka 12 tarik Jylliew 2025 ban iashim bynta ha ka jingialang kaba 113 jong ka International Labour Conference (ILC) jong ka ILO.

******