"આધુનિક યુદ્ધ સંપૂર્ણપણે ટેકનોલોજી આધારિત છે અને ભારતની સર્વોપરિતા છેલ્લા ચાર દિવસમાં સાબિત થઈ છે", એમ કેન્દ્રીય મંત્રી ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે આંબેડકર આંતરરાષ્ટ્રીય કેન્દ્ર ખાતે "રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસ" ઉજવણીને સંબોધતા જણાવ્યું હતું . તેમણે પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના શાસનના છેલ્લા એક દાયકા દરમિયાન સ્વદેશી ટેકનોલોજી વિકાસમાં ભારતની ઝડપી પ્રગતિ અને આધુનિક યુદ્ધ પર તેની અસર પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો.

કેન્દ્રીય વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી રાજ્યમંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો), પૃથ્વી વિજ્ઞાન રાજ્યમંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો), પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલય, પરમાણુ ઉર્જા વિભાગ, અવકાશ વિભાગ, અને કર્મચારી, જાહેર ફરિયાદો અને પેન્શન રાજ્યમંત્રી, ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે ભાર મૂક્યો કે આધુનિક યુદ્ધ ટેકનોલોજી-સંચાલિત છે અને છેલ્લા ચાર દિવસની ઘટનાઓએ ફરી એકવાર ભારતની ટેકનોલોજીકલ કુશળતાને સમર્થન આપ્યું છે. તેમણે ગર્વથી જણાવ્યું કે, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના દૂરંદેશી નેતૃત્વ હેઠળ ભારતે સફળતાપૂર્વક સ્વદેશી ટેકનોલોજી વિકસાવી છે અને તેનો ઉપયોગ કર્યો છે જેણે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને સંરક્ષણ ક્ષમતાઓમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે.

"આજે સંરક્ષણમાં વપરાતી મોટાભાગની ટેકનોલોજી સ્વદેશી રીતે વિકસિત છે, અને તે પ્રધાનમંત્રી મોદી છે જેમણે આપણામાં આત્મનિર્ભર ભારત મેળવવાનો વિશ્વાસ જગાડ્યો," ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું

રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસની ઉત્પત્તિને યાદ કરતાં, ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે નોંધ્યું હતું કે આ દિવસ સૌપ્રથમ 1998માં તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રી અટલ બિહારી વાજપેયી દ્વારા રજૂ કરાયેલા સફળ પોખરણ પરમાણુ પરીક્ષણોની યાદમાં ઉજવવામાં આવ્યો હતો. "1998માં આપણને પ્રેરણા આપનાર વિચાર પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વમાં પરિપક્વ થયો છે, જેનાથી ભારત વૈશ્વિક ટેકનોલોજી નેતામાં પરિવર્તિત થયો છે," તેમણે ઉમેર્યું હતું.

ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે ભાર મૂક્યો કે 2014થી સ્વદેશીકરણ એક ટોચની પ્રાથમિકતા રહી છે, જેમાં પ્રધાનમંત્રી મોદી આત્મનિર્ભરતા માટે સતત પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. "ભારત હવે બાહ્ય શક્તિઓ પર નિર્ભર નથી. આધુનિક યુદ્ધમાં આપણી સફળતા એ 2047માં વિકાસ ભારત તરફની પ્રગતિનું પ્રતિબિંબ છે," તેમણે ટિપ્પણી કરી હતી.

વૈજ્ઞાનિક પ્રગતિ પ્રત્યે સંતોષ વ્યક્ત કરતા, ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે બીટિંગ રીટ્રીટ સમારોહ દરમિયાન 1000-ડ્રોન શો સહિતની અગ્રણી પહેલોને સમર્થન આપવા બદલ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ (DST) હેઠળના ટેકનોલોજી વિકાસ બોર્ડ (TDB) ની પ્રશંસા કરી. તેમણે નોંધ્યું કે ડ્રોન, જે એક સમયે પ્રતીકાત્મક હતા, હવે ભારતના વિકસતા સંરક્ષણ ઇકોસિસ્ટમમાં કેન્દ્રિય સ્થાન ધરાવે છે.

ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે TDBની નવી થીમ સ્થાપિત કરવાની વાર્ષિક પરંપરાની પ્રશંસા કરી અને આ વર્ષની થીમ "યંત્ર" પર પ્રકાશ પાડ્યો, જે અદ્યતન સંશોધન અને તકનીકી પ્રવેગ દ્વારા પરિવર્તનનો સંકેત આપે છે.

તેમણે ગર્વથી જણાવ્યું કે ભારતે છેલ્લા દાયકામાં તેની સંરક્ષણ ક્ષમતામાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે અને વૈજ્ઞાનિક વિકાસ માટે સક્ષમ ઇકોસિસ્ટમ પૂરી પાડવા બદલ પ્રધાનમંત્રી મોદીને શ્રેય આપ્યો. "ભારતમાં ક્યારેય પ્રતિભાની કમી નહોતી, પરંતુ હવે આપણી પાસે એવું નેતૃત્વ છે જે નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપે છે," તેમણે કહ્યું હતું.

વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી અને નવીનતામાં ભારતની નોંધપાત્ર પ્રગતિ પર પ્રકાશ પાડતા, ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે અનેક મુખ્ય સિદ્ધિઓનો ઉલ્લેખ કર્યો જે દેશના વધતા વૈશ્વિક સ્તરને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમણે ગ્લોબલ ઇનોવેશન ઇન્ડેક્સમાં ભારતની પ્રભાવશાળી છલાંગ, 81મા સ્થાનથી 39મા સ્થાન પર પહોંચવાનો અને લગભગ 56% પેટન્ટ હવે નિવાસી ભારતીયો દ્વારા ફાઇલ કરવામાં આવે છે તે હકીકતનો ઉલ્લેખ કર્યો - જે સ્થાનિક નવીનતામાં વધારો દર્શાવે છે. ભારત ઉદ્યોગસાહસિકતા અને તકનીકી પ્રગતિને પ્રોત્સાહન આપતા, વિશ્વમાં ત્રીજા ક્રમના સૌથી મોટા સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ તરીકે પણ ઉભરી આવ્યું છે. સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં, નિકાસમાં ₹2,000 કરોડથી નોંધપાત્ર વધારો થયો છે, જે સ્વદેશી ક્ષમતાઓની મજબૂતાઈ દર્શાવે છે. તેમણે વધુમાં પ્રકાશિત કર્યું કે સંશોધન અને વિકાસ પર કુલ ખર્ચ (GERD) માટે બજેટરી ફાળવણી બમણાથી વધુ થઈ ગઈ છે, ₹60,000 કરોડથી ₹1,27,000 કરોડ થઈ ગઈ છે, સાથે DST અને DBT બજેટમાં 100% થી વધુનો વધારો થયો છે. નોંધપાત્ર રીતે, અવકાશ ક્ષેત્રનું બજેટ લગભગ ત્રણ ગણું વધી ગયું છે, જે ક્ષેત્રને ખાનગી ભાગીદારી માટે ખુલ્લું મૂકવાથી પ્રેરિત છે - ભારતને ભવિષ્ય માટે તૈયાર તકનીકી શક્તિ તરીકે સ્થાન આપ્યું છે.

ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે 'એક રાષ્ટ્ર, એક સબ્સ્ક્રિપ્શન' અને S&T વિભાગો હેઠળ ફેલોશિપ માટે એક જ પોર્ટલ જેવી મુખ્ય પહેલોનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો, જેણે ભારતમાં સંશોધન કરવાની સરળતામાં સુધારો કર્યો છે.

આ કાર્યક્રમ દરમિયાન, ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં TDB દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલા "સુપર 30 સ્ટાર્ટઅપ્સ " ના સંક્ષેપનું વિમોચન કર્યું અને રાષ્ટ્રીય ક્વોન્ટમ મિશન હેઠળ દરખાસ્તો માટે બે નવા કોલ શરૂ કર્યા. તેમણે કાર્બન કેપ્ચર, યુટિલાઇઝેશન અને સ્ટોરેજ (CCUS) માટે પાયલોટ પ્રોજેક્ટ્સ પર કામ કરતા ઉદ્યોગ-શૈક્ષણિક કન્સોર્ટિયાને પ્રોજેક્ટ ગ્રાન્ટ પણ સોંપી હતીં.

પોતાના સંબોધનના સમાપન કરતાં, ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે કહ્યું, "27મો રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીમાં ભારતના નેતૃત્વની આંતરરાષ્ટ્રીય માન્યતા દર્શાવે છે, જે ભારત @2047 માટે માર્ગ મોકળો કરે છે."

આ કાર્યક્રમમાં પદ્મ ભૂષણ અજય ચૌધરી પણ હાજર રહ્યા હતા, જેમણે વિદેશી ટેકનોલોજી પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે "સમગ્ર રાષ્ટ્ર" અભિગમ પર ભાર મૂક્યો હતો અને સાચા આત્મનિર્ભરતા પ્રાપ્ત કરવા માટે અનુસંધાન NRF જેવી પહેલને સમર્થન આપ્યું હતું.

આ ઉપરાંત DST સચિવ ડૉ. અભય કરંદીકર; DBT સચિવ ડૉ. રાજેશ ગોખલે; TDB સચિવ ડૉ. રાજેશ પાઠક; વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી સમુદાયના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ, વૈજ્ઞાનિકો અને મહાનુભાવો પણ હાજર હતા.

AP/IJ/GP/JD