પરિચય

ભારતના માળખાગત ક્ષેત્રમાં મોટા પાયે પરિવર્તન થઈ રહ્યું છે, જે વિકાસ માટે ઉત્પ્રેરક તરીકે મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલ દ્વારા સંચાલિત છે. વૈશ્વિક કક્ષાનું માળખું એ આર્થિક પ્રગતિની કરોડરજ્જુ છે એ વાતનો સ્વીકાર કરીને સરકારે પરિવહન, લોજિસ્ટિક્સ અને શહેરી સુવિધાઓને મજબૂત કરવા માટે પરિવર્તનકારી પ્રોજેક્ટ્સની એક શૃંખલા શરૂ કરી છે. ભારતમાલા પરિયોજના એક્સપ્રેસવે અને આર્થિક કોરિડોર સાથે માર્ગ જોડાણ વધારી રહી છે, ત્યારે સાગરમાલા કાર્યક્રમ બંદરોના નેતૃત્વમાં વિકાસમાં ક્રાંતિ લાવી રહ્યો છે. સ્માર્ટ સિટી મિશન એ શહેરી કેન્દ્રોની આધુનિક સુવિધાઓ અને ડિજિટલ સંકલન સાથે નવેસરથી કલ્પના કરી રહ્યું છે તથા પ્રધાનમંત્રી ગતિ શક્તિ ચીજવસ્તુઓ અને લોકોની અવિરત અવરજવર માટે મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટીને સરળ બનાવી રહી છે. આ પહેલોએ વધારે કાર્યદક્ષ, એકબીજા સાથે જોડાયેલા અને સ્થાયી ભારતનો પાયો નાંખ્યો છે.

આ મહત્વાકાંક્ષાનું પ્રમાણ ભારતની એન્જિનિયરિંગ ક્ષમતા અને દૃઢ નિશ્ચય દર્શાવતી નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓ સાથે મેળ ખાય છે. વિશ્વની સૌથી લાંબી હાઇવે ટનલ, અટલ ટનલ અને વિશ્વનો સૌથી ઊંચો રેલવે પુલ, ચેનાબ પુલ જેવા પ્રતિષ્ઠિત પ્રોજેક્ટ્સ દેશની ક્ષમતાઓના પુરાવા છે. દરમિયાન, વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમા, સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી અને એશિયાની સૌથી લાંબી ઝોજીલા ટનલ, નવીનતાને સ્થિતિસ્થાપકતા સાથે જોડવાની ભારતની પ્રતિબદ્ધતાને ઉજાગર કરે છે. સમર્પિત ફ્રેઇટ કોરિડોર, આધુનિક એરપોર્ટ અને નવીનીકરણીય ઉર્જા ગ્રીડનું વિસ્તરણ એક સ્થિતિસ્થાપક અને ભવિષ્ય માટે તૈયાર અર્થતંત્રના નિર્માણ માટે દેશની પ્રતિબદ્ધતાને વધુ મજબૂત બનાવે છે. ઔદ્યોગિક વિસ્તરણ સાથે માળખાગત વિકાસને જોડીને, મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલ માત્ર ભૌતિક પરિદૃશ્યને બદલી રહી નથી પરંતુ રોકાણ, રોજગાર અને નવીનતા માટે નવી તકો પણ ખોલી રહી છે.

આર્થિક પ્રવેગ

ભારતની આર્થિક ગતિ વ્યૂહાત્મક માળખાગત પહેલોથી પ્રેરિત છે. જેમાં મેક ઇન ઇન્ડિયા સ્થાનિક ઉત્પાદન અને ઔદ્યોગિક વૃદ્ધિને મજબૂત કરવાનાં કેન્દ્રમાં છે. રાષ્ટ્રીય ઔદ્યોગિક કોરિડોર વિકાસ કાર્યક્રમ (NICDP) વૈશ્વિક સ્તરનાં ઉત્પાદન કેન્દ્રોનું નિર્માણ કરી રહ્યો છે, ત્યારે પ્રધાનમંત્રી ગતિ શક્તિ ડેટા-સંચાલિત આયોજન મારફતે મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટી વધારે છે. આ પહેલોમાં સાતત્યપૂર્ણ લોજિસ્ટિક્સને પ્રોત્સાહન, સ્પર્ધાત્મકતાને પ્રોત્સાહન અને ભારતને વૈશ્વિક આર્થિક પાવરહાઉસ તરીકે સ્થાપિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે.

રાષ્ટ્રીય ઔદ્યોગિક કોરિડોર વિકાસ કાર્યક્રમ (NICDP)

રાષ્ટ્રીય ઔદ્યોગિક કોરિડોર વિકાસ કાર્યક્રમ (NICDP) એક પરિવર્તનકારી પહેલ છે, જેને વૈશ્વિક કક્ષાનું ઔદ્યોગિક માળખું વિકસાવવા અને સમગ્ર ભારતમાં આયોજિત શહેરીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. સ્માર્ટ ટેકનોલોજી અને મલ્ટિ-મોડલ કનેક્ટિવિટીને સંકલિત કરીને આ કાર્યક્રમનો ઉદ્દેશ આર્થિક વૃદ્ધિ અને રોજગારીની તકોને પ્રોત્સાહન આપવાની સાથે વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક ઉત્પાદન કેન્દ્રોનું સર્જન કરવાનો છે. આ ઔદ્યોગિક કોરિડોરને રાજ્ય સરકારો સાથે જોડાણમાં વિકસાવવામાં આવી રહ્યા છે, જેથી અસરકારક આયોજન અને અમલીકરણ સુનિશ્ચિત થઈ શકે.

મુખ્ય વિકાસો:

• ઓગસ્ટ 2024માં આર્થિક બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ એનઆઈસીડીપી હેઠળ 10 રાજ્યોમાં ₹28,602 કરોડના રોકાણ સાથે 12 નવા ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રોને  મંજૂરી આપી હતી.

• છ મુખ્ય કોરિડોરને સમાંતર આયોજિત આ ઔદ્યોગિક નોડ્સ ભારતની ઉત્પાદન પ્રણાલીને મજબૂત કરશે અને તેની વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મકતાને પ્રોત્સાહન આપશે.

પ્રધાનમંત્રી ગતિ શક્તિ

વર્ષ 2021માં લોન્ચ થયેલી પ્રધાનમંત્રી ગતિ શક્તિ – મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટી માટે નેશનલ માસ્ટર પ્લાન, ઉત્પાદન અને આર્થિક વૃદ્ધિને ટેકો આપવા માટે વૈશ્વિક કક્ષાની માળખાગત સુવિધા સુનિશ્ચિત કરીને મેક ઇન ઇન્ડિયાના વિઝનને મજબૂત કરે છે. આ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ રેલવે અને રોડવેઝ સહિત 16 મંત્રાલયોમાં સંકલન વધારશે, જીઓસ્પેશ્યલ મેપિંગને સંકલિત કરશે અને લોજિસ્ટિક્સને ઓપ્ટિમાઇઝ કરવા અને પ્રોજેક્ટના વિલંબને ઘટાડવા ડેટા-સંચાલિત નિર્ણય લેશે. કનેક્ટિવિટીને સુવ્યવસ્થિત કરીને, તે ઔદ્યોગિક કોરિડોરને મજબૂત બનાવે છે, કાર્યક્ષમ સપ્લાય ચેઇનને સરળ બનાવે છે અને મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં રોકાણને આકર્ષિત કરે છે. નેટવર્ક પ્લાનિંગ ગ્રુપ (NPG) દ્વારા રૂ. 500 કરોડથી વધુના તમામ પ્રોજેક્ટોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે, જેથી અવિરત અમલીકરણ સુનિશ્ચિત કરી શકાય.

13 માર્ચ, 2025 સુધીમાં ₹6.38 લાખ કરોડના રોકાણ સાથે આશરે 13,500 કિ.મી.ને આવરી લેતા 115 રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ અને માર્ગ પ્રોજેક્ટ્સનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું છે, જે વધુ કાર્યક્ષમ માળખાગત વિકાસ તરફ દોરી જાય છે.

માર્ગ અને દરિયાઈ જોડાણ

મેક ઇન ઇન્ડિયાના વિઝનમાં ભારતના માર્ગ અને દરિયાઇ માળખાને મજબૂત કરવું, ઉદ્યોગો માટે સાતત્યપૂર્ણ કનેક્ટિવિટી સુનિશ્ચિત કરવી અને આર્થિક વૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપવું કેન્દ્રસ્થાને છે. ભારતમાલા અને સાગરમાલા જેવી વ્યૂહાત્મક પહેલો નૂરની અવરજવરમાં વધારો, લોજિસ્ટિક્સ કાર્યક્ષમતામાં સુધારો અને ભારતની ઉત્પાદન અને વેપારની મહત્વાકાંક્ષાઓને ટેકો આપવા માટે પરિવહન નેટવર્કનું આધુનિકીકરણ કરી રહી છે.

ભારતમાલા પ્રોજેક્ટ

ભારતમાલા પરિયોજના આર્થિક કોરિડોર, એક્સપ્રેસવે અને કનેક્ટિવિટી માર્ગોના વિકાસ દ્વારા મહત્વપૂર્ણ ખામીઓને દૂર કરીને ભારતના માળખાને આગળ વધારી રહી છે. મેક ઇન ઇન્ડિયા વિઝન સાથે સુસંગત આ કાર્યક્રમ લોજિસ્ટિક્સ કાર્યદક્ષતામાં સુધારો કરવા, મુખ્ય કેન્દ્રો સાથે જોડાણ વધારવા સાથે ઔદ્યોગિક વૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપવા અને સલામત, વધારે વિશ્વસનીય પરિવહન નેટવર્કને સુનિશ્ચિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આ પહેલ માત્ર આર્થિક વૃદ્ધિને જ વેગ આપતી નથી, પરંતુ સ્વદેશી ઉત્પાદન અને માળખાગત વિકાસને પણ ટેકો આપે છે, જે ભારતને તેના પરિવહન અને લોજિસ્ટિક્સ ક્ષેત્રમાં વધુ આત્મનિર્ભર બનાવે છે. વર્ષ 2017માં મંજૂરી મળ્યાં પછી આ પહેલમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ થઈ છેઃ

• 28 ફેબ્રુઆરી, 2025ના રોજ, 34,800 કિ.મી.ની યોજના હેઠળ 26,425 કિ.મી.ના પ્રોજેક્ટ્સ આપવામાં આવ્યા હતા, જેમાં 19,826 કિ.મી.નું નિર્માણ થઈ ચૂક્યું છે. ભારતમાલા પરિયોજના અંતર્ગત કુલ 4,92,562 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થશે.
• ફેબ્રુઆરી 2025 સુધીમાં, 6,669 કિમી હાઇ-સ્પીડ ગ્રીનફિલ્ડ કોરિડોર ફાળવવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી 4,610 કિમી પૂર્ણ થઈ ગયા છે..

રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ નેટવર્ક

પાછલા દાયકામાં ભારતના રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોના નેટવર્કમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આવ્યું છે, જે બજેટની ઊંચી ફાળવણી અને ઝડપી બાંધકામથી પ્રેરિત છે. નેટવર્ક 2014માં 91,287 કિમીથી વધીને 2024માં 1,46,145 કિમી થયું છે, જે 60 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. આ વિસ્તરણને કારણે કનેક્ટિવિટીમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે, મુસાફરીના સમયમાં ઘટાડો થયો છે અને દેશભરમાં આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને વેગ મળ્યો છે.

સાગરમાલા

વર્ષ 2015માં શરૂ કરવામાં આવેલો સાગરમાલા કાર્યક્રમ ભારતનાં મેક ઇન ઇન્ડિયા વિઝન સાથે સુસંગત છે, જેમાં બંદર સંચાલિત વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે, જેથી દેશનાં વિસ્તૃત દરિયાકિનારા અને નૌકાવિહાર કરી શકાય તેવા જળમાર્ગોની સંભવિતતાનો ઉપયોગ કરી શકાય. આ કાર્યક્રમનો ઉદ્દેશ સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર બંને માટે લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ ઘટાડીને ભારતની ઉત્પાદન અને નિકાસ ક્ષમતાઓને વધારવાનો છે. તે બંદરના માળખાને સુધારવા, કનેક્ટિવિટી અને દરિયાકાંઠાના આર્થિક ઝોનના નિર્માણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જે ઉત્પાદન ક્ષેત્રના વિકાસને ટેકો આપે છે. વધુમાં, રો-પેક્સ ફેરી સેવાઓ, ક્રુઝ ટર્મિનલ્સ અને દરિયાકાંઠાના સમુદાયો માટે કૌશલ્ય વિકાસ જેવી પહેલ આત્મનિર્ભર દરિયાઇ ઇકોસિસ્ટમના વિકાસમાં ફાળો આપે છે, જેણે ભારતના વૈશ્વિક ઉત્પાદન કેન્દ્ર બનવાના દ્રષ્ટિકોણને વધુ ટેકો આપ્યો છે.

તેની મંજૂરી પછી આ પહેલે નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે:

• 19 માર્ચ, 2025 સુધીમાં સાગરમાલા હેઠળ ₹5.79 લાખ કરોડના મૂલ્યના 839 પ્રોજેક્ટ્સની ઓળખ કરવામાં આવી હતી, જેમાં 272 પ્રોજેક્ટ્સ પૂર્ણ થયા હતા, જેમાં ₹1.41 લાખ કરોડનું રોકાણ થયું હતું.

• દરિયાઈ વેપાર કાર્યક્ષમતાને મજબૂત કરવા બંદર જોડાણ અને દરિયાકિનારાનું માળખું વધારવું.

રેલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર

ભારતના રેલવે માળખામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ જોવા મળી છે, કનેક્ટિવિટી, સુરક્ષા અને શહેરી ગતિશીલતાને મજબૂત કરવામાં આવી છે. વંદે ભારત ટ્રેન અને મેટ્રો રેલ વિસ્તરણ જેવી મુખ્ય પહેલોમાં મુસાફરોનો અનુભવ વધારવાનો, પરિવહન કેન્દ્રોનું આધુનિકીકરણ અને અવિરત પ્રવાસ સુનિશ્ચિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે. મેક ઇન ઇન્ડિયા વિઝન હેઠળ મજબૂત પ્રોત્સાહન સાથે રેલવે નેટવર્કનું વિસ્તરણ સર્વસમાવેશક વૃદ્ધિ અને અસરકારક પરિવહનની કટિબદ્ધતા પર ભાર મૂકે છે.

વંદે ભારત ટ્રેનો

વર્ષ 2019માં શરૂ થયેલી વંદે ભારત ટ્રેનોએ મેક ઇન ઇન્ડિયા વિઝનનું ઉદાહરણ પૂરું પાડ્યું હતું, જે રેલવે આધુનિકીકરણમાં દેશની એન્જિનીયરિંગ ક્ષમતાઓનું પ્રદર્શન કરે છે. સ્વદેશી રીતે સૌપ્રથમ ડિઝાઇન અને ઉત્પાદિત સેમી-હાઇ-સ્પીડ ટ્રેનો તરીકે, તેમાં આધુનિક કોચ, અદ્યતન સલામતી સુવિધાઓ અને મુસાફરોની સુવિધાઓમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે. ઓટોમેટિક પ્લગ ડોર, એર્ગોનોમિક્સ રિક્લિનિંગ સીટ અને વ્યક્તિગત મોબાઇલ ચાર્જિંગ સોકેટ્સથી સજ્જ આ ટ્રેનો પ્રીમિયમ મુસાફરીનો અનુભવ સુનિશ્ચિત કરે છે. મધ્યમ અને ટૂંકા અંતરના માર્ગો પર કામ કરતા, તેઓ કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો કરે છે અને મુસાફરીના સમયમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરે છે.

વંદે ભારત સ્લીપર ટ્રેન સેટ સાથે ભારતીય રેલવે પણ લાંબા અંતરની મુસાફરીમાં પરિવર્તન લાવવાની તૈયારીમાં છે. ઇન્ટિગ્રલ કોચ ફેક્ટરી, ચેન્નાઇ દ્વારા નિર્મિત પ્રથમ 16-કાર સેટ, 15 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ મુંબઇ-અમદાવાદ રૂટ પર સફળ પરીક્ષણો પૂર્ણ કર્યા હતા, જેમાં 540 કિલોમીટરનું અંતર કાપવામાં આવ્યું હતું. 17 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ પૂર્ણ થયા પછી, ટ્રેનનું કોટા વિભાગમાં કલાકના 180 કિ.મી.ની ઝડપે પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું, જે લાંબા અંતરની મુસાફરી માટે આરામ અને ઉચ્ચ પ્રદર્શનની ખાતરી આપે છે.

રજૂઆત પછી, આ પહેલે નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે:

• 18 માર્ચ, 2025 સુધીમાં ભારતભરમાં 136 વંદે ભારત ટ્રેનો દોડી રહી છે, જે વિશ્વ કક્ષાની મુસાફરીનો અનુભવ પ્રદાન કરે છે.

• વિવિધ ઓપરેશનલ શેડ્યૂલમાં અઠવાડિયામાં 06 દિવસ ચાલતી 122 સેવાઓ, અઠવાડિયામાં 04 દિવસ 2 સેવાઓ, 8 ટ્રાઇ-વીક અને 4 સાપ્તાહિક સેવાઓનો સમાવેશ થાય છે.

અમૃત ભારત સ્ટેશન યોજના

અમૃત ભારત સ્ટેશન યોજના એ ભારતભરનાં રેલવે સ્ટેશનોને આધુનિક બનાવવા, મુસાફરોની સુવિધાઓ વધારવા, મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટી અને સંપૂર્ણ માળખાગત સુવિધાઓ માટે લાંબા ગાળાની પહેલ છે. સતત વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની સાથે, આ યોજનાનો હેતુ સ્ટેશનોને આધુનિક પરિવહન કેન્દ્રોમાં પરિવર્તિત કરવાનો છે. 12 માર્ચ, 2025 સુધીમાં અપગ્રેડેશન માટે 1,337 સ્ટેશનોની ઓળખ કરવામાં આવી છે, જે સુધારેલી સુલભતા, વધુ સારી સુવિધાઓ અને અવિરત મુસાફરીના અનુભવને સુનિશ્ચિત કરે છે.

મેટ્રો રેલનું વિસ્તરણ

ભારતની મેટ્રો રેલ પ્રણાલીએ શહેરી પરિવહનમાં પરિવર્તન લાવવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે, જે પરંપરાગત પરિવહન પદ્ધતિઓનો ઝડપી, ભરોસાપાત્ર અને ઇકો-ફ્રેન્ડલી વિકલ્પ પૂરો પાડે છે. સરકારનું ધ્યાન વધતાં નેટવર્કના વિસ્તરણે વેગ પકડ્યો હતો અને મુખ્ય શહેરોમાં સાતત્યપૂર્ણ કનેક્ટિવિટી સુનિશ્ચિત કરી હતી. વર્ષ 2014થી અત્યાર સુધીમાં મેટ્રો સિસ્ટમનો ઝડપથી વિકાસ થયો છે, જે ગીચતાને દૂર કરે છે અને શહેરી ગતિશીલતામાં વધારો કરે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, સંરક્ષણ મંત્રાલય હેઠળની 'શિડ્યુલ એ' કંપની બીઇએમએલ લિમિટેડે મેટ્રો કોચના ઉત્પાદનમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. મે 2024 સુધીમાં, બીઇએમએલે દિલ્હી, જયપુર, કોલકાતા, બેંગ્લોર અને મુંબઇ સહિત વિવિધ મેટ્રો કોર્પોરેશનોને 2,000 થી વધુ મેટ્રો કોચ પૂરા પાડ્યા છે.

મેટ્રો નેટવર્ક ઉપરાંત ભારતે રિજનલ રેપિડ ટ્રાન્ઝિટ સિસ્ટમ (RRTS)ની શરૂઆત સાથે પણ નોંધપાત્ર હરણફાળ ભરી છે. દિલ્હી-મેરઠ આરઆરટીએસ કોરિડોર પર કાર્યરત નમો ભારત ટ્રેન સામૂહિક પરિવહન વ્યવસ્થાનાં આધુનિકીકરણની ભારતની કટિબદ્ધતાનું મુખ્ય ઉદાહરણ છે, જે વિવિધ વિસ્તારોમાં ઝડપી અને વધારે કાર્યક્ષમ પ્રવાસ પ્રદાન કરે છે.

તેની શરૂઆત થઈ ત્યારથી, આ પહેલે નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે:

• મેટ્રો નેટવર્ક 2014માં 248 કિમીથી વધીને માર્ચ 2025 સુધીમાં 1,011 કિમી થઈ ગયું છે, જે 20થી વધુ શહેરોને આવરી લે છે.

• ભારતની પ્રથમ નમો ભારત ટ્રેન, જે દિલ્હી-મેરઠ આરઆરટીએસ કોરિડોર પર કામ કરે છે, તે અત્યાધુનિક માળખાગત સુવિધાઓ સાથે પ્રાદેશિક જોડાણને વધારે છે.

નાગરિક ઉડ્ડયન

ભારતના ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં અભૂતપૂર્વ વૃદ્ધિ જોવા મળી છે, જે વધતી જતી માગ અને હવાઈ જોડાણને મજબૂત કરવાના ઉદ્દેશ સાથે સરકારની સક્રિય નીતિઓથી પ્રેરિત છે. આ ઝડપી વિસ્તરણને કારણે ભારત વૈશ્વિક સ્તરે ત્રીજા ક્રમનું સૌથી મોટું સ્થાનિક ઉડ્ડયન બજાર બની ગયું છે. પ્રાદેશિક જોડાણ અને માળખાગત વિકાસ પર સરકારનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી દેશભરમાં આર્થિક વૃદ્ધિ અને ગતિશીલતામાં સુધારો થવાની સુલભતા સુનિશ્ચિત થઈ છે.

વિસ્તરણ માટે પ્રયાસ કર્યા પછી, આ ક્ષેત્રએ નોંધપાત્ર સીમાચિહ્નો હાંસલ કર્યા છે:

• ઓપરેશનલ એરપોર્ટની સંખ્યા વર્ષ 2014માં 74થી વધીને માર્ચ, 2025 સુધીમાં 159 થઈ હતી, જે પ્રાદેશિક કનેક્ટિવિટીમાં વધારો કરશે.

• 17 નવેમ્બર, 2024ના રોજ, ઘરેલું હવાઈ મુસાફરોની અવરજવર એક જ દિવસમાં 5 લાખને વટાવી ગઈ હતી, જેણે એક નવો રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો.

• ફ્લાઇંગ ટ્રેનિંગ ઓર્ગેનાઇઝેશન્સ (FTO)ની સંખ્યા જૂન 2016માં 29 હતી, જે ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં 57 બેઝ સાથે વધીને 38 થઈ હતી, જે પાઇલટ તાલીમ ક્ષમતાને મજબૂત બનાવશે.

નિષ્કર્ષ

ભારતનું માળખું અને નિર્માણ ક્ષેત્રોએ મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલને આગળ ધપાવવા, ઔદ્યોગિક વૃદ્ધિ અને આર્થિક વિસ્તરણ માટે કરોડરજ્જુનું સર્જન કરવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. માર્ગ, રેલવે, દરિયાઈ, ઉડ્ડયન અને શહેરી વિકાસ જેવા સીમાચિહ્નરૂપ પ્રોજેક્ટ્સે કનેક્ટિવિટી અને લોજિસ્ટિક્સમાં સુધારો કરવાની સાથે ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં જીવનની ગુણવત્તામાં પણ વધારો કર્યો છે. પ્રધાનમંત્રી ગતિ શક્તિ અને સ્માર્ટ સિટીઝ મિશન જેવી પરિવર્તનકારી યોજનાઓની સાથે-સાથે રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો, મેટ્રો નેટવર્ક અને આધુનિક રેલ સેવાઓનું વિસ્તરણ દેશની સ્થાયી વૃદ્ધિ પ્રત્યેની કટિબદ્ધતાને રેખાંકિત કરે છે. માળખાગત સુવિધા અને ટેકનોલોજીકલ નવીનીકરણમાં સતત રોકાણને કારણે ભારત ઉદ્યોગો માટે નવી તકો ખોલવા, રોજગારીને વેગ આપવા અને આર્થિક પ્રગતિને વેગ આપવા, વૈશ્વિક ઉત્પાદન અને લોજિસ્ટિક્સ કેન્દ્ર તરીકેની પોતાની સ્થિતિને મજબૂત કરવા સજ્જ છે.

મેક ઇન ઇન્ડિયા (ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર)/એક્સક્લોઝર/ 06

સંદર્ભો:

• https://static.pib.gov.in/WriteReadData/specificdocs/documents/2024/mar/doc2024314323901.pdf
• https://static.pib.gov.in/WriteReadData/specificdocs/documents/2025/mar/doc2025327528301.pdf
• https://www.investindia.gov.in/faq-pdf/87/en
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/184/AU2385_aHlSRV.pdf?source=pqals
• https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2098788
• https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2098788
• https://pib.gov.in/PressReleseDetailm.aspx?PRID=2100409&reg=3&lang=1
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/184/AU3059_z2v6Ah.pdf?source=pqals
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/184/AU4460_65YXUj.pdf?source=pqals
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/184/AS189_1gSltS.pdf?source=pqals
• https://pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=151908&ModuleId=3&reg=3&lang=1
• https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2050136
• https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2003463
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/184/AU2484_lDSz1v.pdf?source=pqals
• https://www.bemlindia.in/rail-and-metro/
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/183/AU3730_g379BT.pdf?source=pqals

મહેરબાની કરીને pdf ફાઇલ માટે અહીં ક્લીક કરો

AP/IJ/GP/JD

(Release ID: 2117755) Visitor Counter : 23