U Myntri Rangbah duh Narendra Modi u la pyniaid ia ka jingialang ha 7 Lok Kalyan Marg ban peit bniah ia ka kam ba iadei bad ka Ayush, da kaba ban jur ia ka bynta ba kongsan jong ha ka bha ka miat jong baroh bad ka kam ai jingsumar, ka jingpynneh pynsah ia ka jingtip tynrai, bad ka jingnohsynniang sha ka jinglong ka bha ka miat jong ka ri.

Naduh ba la sdang ia ka Tnad Ayush ha u snem 2014, u Myntri Rangbah duh u la pynkhreh ia ka lad kaba shai na ka bynta ka jingkiew shaphrang jong ka, da ka jingithuh ia ka lad kaba bun jong ka. Ha ka jingpeit bniah ia ka jingkiew shaphrang kane ka kam, u Myntri Rangbah duh u la ban jur ia ka jingdonkam ia ki sienjam ban shim lut ia ki lad kiba don. Ka jingpeit bniah ka phaikhmat halor ka jingpyniaid beit iaid ryntih ia ki sienjam, ka jingkyntiew ia ki jingdon jingem, bad ka jingpynkhreh ia ka lynti ban kyntiew ia ka jingpaw ka Ayush ha ka pyrthei.

Ha ka jingpeit bniah, u Myntri Rangbah duh u la ban jur ia ki jingnohsynniang kane ka kam, ba kynthup ka bynta jong ka ha ka jingkyntiew ia ki lad ai jingsumar kaba iada na ki jingpang, kyntiew ia ka ioh ka kot ha ki jaka nongkyndong lyngba ka jaka thung ia ki kynbat dawai, bad kyntiew ia ka kyrdan jong ka India sha ka nongialam ha ki jingai jingsumar tynrai. U la kren shaphang ka jingskhem bad ka jingkiew shaphrang kane ka kam, da kaba ban jur ia ka jingkiew ka jingpdiang ia ka kylleng ka pyrthei bad ka lad jong ka ban kyntiew ia ka roi ka par ba iaineh bad ka jingplie lad ioh kam.

U Myntri Rangbah duh u la ong ban biang ba ka sorkar ka kut jingmut ban pynkhlain ia ka kam Ayush lyngba ka jingkyrshan ia ka polisi, jingwad bniah, bad jingsaindur thymmai. U la ban jur ia ka jingdonkam ban kyntiew ia ka koit ka khiah ba pura bad ka jingryntih ha ki rukom leh Yoga, Naturopathy bad ka kam shna dawai. 

U Myntri Rangbah duh u la ban jur ba ka jinglong shai kadei ban long ka nongrim jong baroh ki jingtreikam hapoh ka sorkar ha ki kam bapher bapher. U la bthah ia baroh kito kiba don bynta ha ka kam ban bat ia ka jingdon jingbahkhlieh, da kaba pynthikna ba ka kam jong ki ka don nongrim ha ka ain bad na ka bynta ka bha ka miat jong ki paidbah.

Ka kam Ayush ka la kylla sted sha ka bor kaba pyniaid ia ka jinglong jingman ka kam ai jingsumar jong ka India, ka la kot sha ki mawmer ba kongsan ha ka pule puthi, ka jingwad bniah, ka koit ka khiah jong ki paidbah, ka jingiatreilang bad ki ri, ka khaii pateng, ka jingpynkylla digital bad ka jingpyniar sha kylleng ka pyrthei. Lyngba ki sienjam jong ka sorkar, kane ka kam ka la sakhi ia ki jingjop ba kongsan, kaba u Myntri Rangbah duh u la kren ha kane ka jingialang.

• Ka kam Ayush ka pyni ia ka jingkiew ka ioh ka kot, ha kaba ka kam shna mar ka la kiew bha na ka USD 2.85 billion ha u 2014 sha ka USD 23 billion ha u 2023.

• Ka India ka la pynskhem ialade kum ka nongialam ha ki rukom ai jingsumar tynrai, ha kaba ka Ayush Research Portal mynta ka pynlong palat 43,000 tylli ki jingwad bniah.

• Ka jingthoh hadien ki jingwadbniah ha ki 10 snem ba la leit ka la tam ia ki jingthoh ba la don ha ki 60 snem ba la leit.

• Ka Ayush Visa kan kyntiew shuh shuh ia ki kam jngoh kai ba iadei bad ka jingsumar, kan khring ia ki nongpang kylleng ka pyrthei kiba kwah ia ki lad jingsumar kiba pura.

• Ka kam Ayush ka la sakhi ki jingjam shaphrang ba kongsan lyngba ki jingiatreilang bad ki kynhun ha ki kyrdan hapoh ri bad kylleng ka pyrthei.

• Ka jingpynkhlain ia ki jingdon jingem bad ka jingpynkylla ia ka jingphaikhmat halor ka jingpyniasoh bad ka artificial intelligence hapoh ka Ayush Grid.

• Yn pyndonkam ia ki Digital Technology ban kyntiew ia ka Yoga.

• Ka rynsan iGot kan don ki bynta kiba pura kiba iasyriem bad ka Y-Break Yoga

• Ka jingplie ia ka WHO Global Traditional Medicine Centre ha Jamnagar, Gujarat kadei ka jingjop ba kongsan, ka pynkhlain ia ka jinglong nongialam ka India ha ka kam ai jingsumar tynrai.

• Ka jingkynthup ia ki jingai jingsumar tynrai ha ka International Classification of Diseases (ICD)-11 jong ka World Health Organization.

• Ka National Ayush Mission ka long kaba kongsan ban pyniar ia ki jingdon jingem jong kane ka kam bad ka jingai bynta.

• Palat 24.52 klur ki briew ki la iashim bynta ha International Day of Yoga (IDY)  2024 kaba long ka kam kaba phylla ha ka pyrthei.

• 10 snem jong ka International Day of Yoga (IDY) 2025 kan long u mawmer ba kongsan ha kaba yn nang bun ka jingiashim bynta ki briew kylleng ka pyrthei.

Ha kane ka jingialang la iadonlang u Myntri sorkar pdeng ba dei khmih ia ka tnad ka koit ka khiah, Jagat Prakash Nadda, Myntri Khynnah (IC), Tnad Ayush bad Myntri Khynnah, Tnad ka koit ka khiah, Prataprao Jadhav, Principal Secretary sha u Myntri Rangbah duh Dr. P. K. Mishra, Principal Secretary-2 sha u Myntri Rangbah duh Shaktikanta Das, Nongai buit sha u Myntri Rangbah duh Amit Khare bad ki ophisar.

***