U Myntri Rangbah duh Narendra Modi u la ai jingkren ha ka jingialang plie ia ka bynta kaba lai jong ka India Energy Week 2025 lyngba ka video message mynta ka sngi. Ha ka jingai jingkren ha ka jingialang ha Yashobhoomi, u la ban jur ba ki nongiashim bynta kim dei tang shi bynta jong ka Energy Week, hynrei kidei ruh kiba kongsan na ka bynta ki jingthmu jong ka India ba iadei bad ka kam bording.

Ka India Energy Week ka dei kaba la thmu ban ym long tang ka jingialang jong kito kiba don bynta ha kane ka kam – la saindur ban long ka rynsan ban iakren ia ki kam bording kylleng ka pyrthei. Tang ha ki ar snem, kane ka sienjam ba bei tyngka dalade ka la pynurlong ia kane, ban long ka prokram bording kaba ar ka jingheh tam ha ka pyrthei. Ka IEW 2025, ka la sdang naduh ka 11-14 tarik Rymphang, 2025 ha Yashobhoomi, New Delhi, ka pyni ia u mawmer ba kongsan ban saindur ia ka jinglong jingman ha ka pyrthei ha kaba iadei bad ka bording.

Ha ka jingban jur ba ki riewshemphang kylleng ka pyrthei ki la ong ba ka spah snem ba 21 kadei jong ka India, u Modi u la ong, “Ka India ka trei borbah ym tang ha ka jingkiew shaphrang jong ka hynrei kumjuh ruh ka jingkiew shaphrang jong ka pyrthei, bad ka kam bording kalong ka bynta kaba kongsan.” U la ban ba ki jingkut jingmut jong ka India ha ka kam bording kilong halor ki san tylli ki rishot:  ka jingpyndonkam ia ki jingdon jingem, ka jingpynshlur ia ka jingsaindur thymmai hapdeng ki briew kiba stad, ka bor jong ka ioh ka kot bad ka jingskhem ka synshar khadar, ka ban pynsuk bad kyntiew shuh shuh ia ka jingkhaii ia ka bording, bad ka jingkut jingmut na ka bynta ka jingiaineh ha kylleng ka pyrthei. U Myntri Rangbah duh u la ong ba kine ki bynta ki plie lad ioh kam ba thymmai ha ka kam bording jong ka ri.

“Ka India ka la kiew na ka kyrdan kaba shiphew ha ka ioh ka kot sha kaba san ha ki shiphew snem ba la leit,” la ong u Modi. U la ong ba ka jingpynmih bording solar ka India ka la kiew laiphew-ar shah ha ki shiphew snem ba la leit, kaba la pynlong ia ka, ka ri kaba don ha ka kyrdan kaba lai ha ka jingpynmih ia ka bording ha ka pyrthei. U la ong ba ka bording non-fossil fuel jong ka India ka la kiew lai shah bad ka India kadei ka ri G20 ba nyngkong ban kot sha ki thong jong ka Paris Agreement. U Myntri Rangbah duh u la ban jur ba ki jingjop jong ka India ha ka jingkhleh ethanol, ha ka dor kaba mynta kaba long khatkhyndai percent, ka ialam sha ka jingtyngkai ia ka foreign exchange, ka jingkamai jong ki nongrep bad ka jingpynduna ia ka jingpynmih CO2. U la kren shaphang ka thong jong ka India ban kot arphew percent ka ethanol shuwa u Risaw 2025. U la ong ba ka karkhana biofuel jong ka India kalong kaba la kloi na ka bynta ka jingkiew sted, ha kaba ka don 500 million metric ton ki mar bam ba iaineh jong ki jingri. U la ong shuh shuh ba ha ka G20 presidency jong ka India, la sdang ia ka Global Biofuels Alliance bad ka la nang iar, mynta ka kynthup 28 tylli ki ri bad 12 tylli ki kynhun kylleng ka ri. U la ong ba kane ka jingiatreilang ka la pynkylla ia ki jaboh jabain sha ka spah bad ka la plie ia ki Centers of Excellence.

Ha ka jingban jur ba ka India ka dang bteng ban wanrah ia ki jingkylla ban peit ia ki lad ba ka don ha ki jingdon jingem hydrocarbon, u Modi u la ong ba ki jinglap ba kongsan bad ka jingpyniar ia ki jingdon jingem ba iadei bad ka gas ki nohsynniang sha ka jingkiew ka kam gas, kyntiew ia ka bynta jong ka natural gas ha ka kam bording jong ka India. U la ong ba ka India mynta ka don ha ka kyrdan kaba saw ha ka kam pynkhuid ia ka umphniang bad ka trei ban kyntiew ia ka bor jong ka da 20 percent. 

Ha ka jingkdew ia ki jaka ba tuid ki wah jong ka India kiba don shibun ki jingdon jingem hydrocarbon, ha kaba katto katne ladep ban ithuh, katba kiwei pat dang hap peit bniah, u Myntri Rangbah duh u la ong ban pynbha shuh shuh ia ki kam jong ka India, ka sorkar ka la sdang ia ka Open Acreage Licensing Policy (OALP). U la ban ba ka sorkar ka la ai ka jingkyrshan ba pura ha kane ka kam, kynthup ka jingplie ia ka Exclusive Economic Zone bad ka jingsdang ia ka single-window clearance system. U Modi u la ong ba ki jingpynkylla ha ka Oilfields Regulation & Development Act mynta ka ai ka jingiaid ryntih ka kam sain pyrthei, ki jingai wai, bad ki bynta kiba kham biang kiba iadei bad ka pisa ia kito kiba don bynta ha kane ka kam. U la ban jur ba kine ki jingpynkylla kin plie lad ka jingpeit bniah ia ki jingdon jingem ba iadei bad ka umphniang bad gas ha ka kam duriaw, kyntiew ka jingshna, bad buh lypa ia ka petroleum.

U Myntri Rangbah duh u la kdew ba namar ki jinglap ba bun bad ka jingpyniar ia ki pipeline ha India, ka jingpynpoi ia ka natural gas ka la kiew. U la ban jur ba kane kan ialam sha ka jingkiew ka jingpyndonkam ia ka natural gas ha ki por ban wan. U la ong ruh ba ki don shibun ki lad bei tyngka ha kine ki kam.

U Hardeep Singh Puri, Myntri ba dei khmih ia ka tnad Petroleum & Natural Gas, ha ka jingai jingkren jong u ha ka jingialang u la kren shaphang ka jingkiew ka jingkongsan jong kane ka prokram, kaba la kiew sted ban long ka jingialang kaba ar ka jingheh ha ka pyrthei ha ka kam bording tang ha ki lai snem. Kane ka bynta kaba mynta u snem ka la khring palat 70,000 ki briew kiba la tbit ha ka kam bording na palat 50 tylli ki ri, kynthup palat 20 ngut ki Myntri bad 100 ngut ki CEO na ki 500 tylli ki kompani bording, kaba long ka rynsan ba kongsan na ka bynta ki jingiamir jingmut halor ka jinglong jingman jong ka kam bording kaba dang kylla ha ka pyrthei.

U Puri u la ong ba ka IEW 2025 ka wan ha ka por kaba kongsan hapdeng ki jingkylla ha ka pyrthei. U la ban jur ba ka jingialang ka plie lad ba kyrpang ia ki nongthaw polisi, kynthup ki nongialam, bad kito kiba don bynta ha kane ka kam ban iashim bynta ha ka jingiakren kaba don jingmut, iasam ia ki jing thmu, bad wanrah ia ka lad na ka bynta ka jingkylla ha ki kam bording kaba ryntih bad kaba ai bynta lang ia baroh. Haba pynthikna biang ia ka jingkut jingmut jong ka India na ka bynta ka jingiaineh, u la ban jur ba ka jingkylla kadei ban long kaba don jingmut, da ka jingithuh ia ka bynta jong ki hydrocarbon ryngkat ki bording ba lah ban pynthymmai, hydrogen bad ki biofuel. U la ong ba ka jing thmu jong ka the International Energy Agency (IEA) na ka bynta ka jingbei tyngka jong ka pyrthei ha ka bording ka la tam USD 3 trillion ha u 2024, ha kaba USD 2 trillion la aiti sha ki teknoloji ba iadei bad ka bording kaba khuid, kum ka dak kaba shai jong ka jingkylla sted sha ki tyllong bording ba khuid.

U Myntri u la kren shaphang ka jinglong nongialam ka India ha ka jingkyntiew ia ka jingsaindur thymmai ha ka kam bording bad ka jingseng kam lajng, da kaba ong ba ki kompani bording ba kongsan kylleng ka pyrthei kum ka BP, Shell, ExxonMobil, bad Chevron ki pyntreikam ia ki Global Capability Centre ha India, kaba la thung kam ia hajar ngut ki engineer jong ka ri ban wanrah ia ki jingpynbeit na ka bynta ka jingseisoh ha ka kam bording, ka data analytics bad ki kam kiba iaineh. U la mynjur ia ka bynta jong 500 tam ki nongseng kam lajong kiba iashim bynta ha ki jingiakhun start-up kum ka Avinya bad Vasudha, bad 700 tylli ki kompani, kynthup palat 100 tylli ki start-up, ka pyni ia ki lad pynbeit ia ki kam bording lyngba ka AI, ki quantum computing application, bad ki jingkiew shaphrang ha ki biofuel bad ki teknoloji kiba iadei bad ki battery.

Ka phang pdeng jong ka jingai jingkren jong u kadei ka hok ha ka kam bording, ha kaba u la maham pyrshah ia ki polisi ki ban wanrah ia ka jingiapher da kaba ieh bein ia I ri ba dang kiew ka ioh ka kot haba la iaid shakhmat ki jingpynkylla. U la ban jur ia ka jingdonkam na ka bynta ki kam pynbiang mar kiba khlain kiba iadei bad ki mar poh khyndew ba kongsan, ki semiconductor, bad ki teknoloji ba dang mih kiba iadei bad bording, u la kyntu ka jingiatreilang kylleng ka pyrthei ban iada ki jingpynthut ba lah ban ktah ia ka jingiaid shaphrang ka kam. U la kdew ruh ba ka India ka bei tyngka ha ki tyllong bording bapher bapher, kynthup ka jingpyniar ia ka jingpynmih biofuel, ka jingkyntiew ia ka bynta jong ka gas na ka 6% sha ka 15%, bad buh thong 5 million metric ton ka jingpynmih hydrogen shuwa u 2030 ban pynthikna ka jingkylla kaba ryntih khlem da ktah ia ka jingshngain ha ka bording.

Ha ka jingpynkut ia ka jingkren jong u, u Puri u la kyntu ia baroh kiba don bynta ha ka kam ban pyndonkam ia ka India Energy Week kum ka rynsan na ka bynta ka jingtei ia ki jingiatreilang na ka bynta ka jingkylla bad ka jingpynbiang ia ka jinglong jingman jong ka kam bording ha ka pyrthei. U la khot ia 6,000 tam ki delegate ban iashim bynta ha ki jingiamir jingmut jong ka jingialang ha kine ki saw sngi ban wan, da kaba phaikhmat halor ki rukom treikam ban pynryntih ia ki iew bording, wanrah ia ka jingkyntiew ia ka teknoloji bad kyntiew ia ka jingiatreilang hapdeng ki ri. Lyngba ka jingdon bynta ba kongsan ka India ha ka jinglong jingman ka bording kylleng ka pyrthei, ka IEW 2025 ka khreh ban long ka jingialang ba kongsan na ka bynta ka lawei jong ka bording.

*******