પ્રયાગરાજમાં ચાલી રહેલા મહાકુંભ 2025માં લાખો શ્રદ્ધાળુઓ માટે સલામત અને આરોગ્યપ્રદ ખોરાકની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI)એ મોટા પગલાં લીધાં છે. મહા કુંભ મેળા દરમિયાન ખાદ્ય સુરક્ષા અધિકારીઓ, મોબાઇલ ખાદ્ય પરીક્ષણ પ્રયોગશાળાઓ (ફૂડ સેફ્ટી ઓન વ્હીલ્સ) અને જાગૃતિ અભિયાનો દ્વારા ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં FSSAI મોખરે છે.

FSSAI એ ઉત્તર પ્રદેશ સરકારના ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશનના સહયોગથી, મહાકુંભ ક્ષેત્રના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં ફૂડ વિશ્લેષકો સાથે 10 મોબાઇલ ફૂડ ટેસ્ટિંગ પ્રયોગશાળાઓ તૈનાત કરી છે. આ મોબાઇલ ફૂડ ટેસ્ટિંગ લેબોરેટરીઓ ભેળસેળ અને બગાડ માટે ખાદ્ય પદાર્થોનું સ્થળ પર પરીક્ષણ કરી રહી છે, અને ફૂડ બિઝનેસ ઓપરેટરો (FBOs), સ્ટ્રીટ ફૂડ વિક્રેતાઓ અને સામાન્ય લોકોમાં જાગૃતિ લાવી રહી છે, જેનાથી મેળામાં સલામત ખોરાક સુનિશ્ચિત થાય છે. પર્યાવરણ ખાતરી કરવામાં આવી રહી છે.

આ મેળાને પાંચ ઝોન અને 25 સેક્ટરમાં વહેંચવામાં આવ્યો છે, જેમાં દરેક સેક્ટરમાં ફૂડ સેફ્ટી ઓફિસર્સ (FSOs) નિયમિતપણે સ્વચ્છતા અને સલામતીના ધોરણોનું નિરીક્ષણ કરવા માટે તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. કડક દેખરેખ માટે, સમગ્ર પ્રદેશમાં કુલ 56 ફૂડ સેફ્ટી ઓફિસર્સ (FSOs) તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે, જેમાં પાંચ મુખ્ય ફૂડ સેફ્ટી ઓફિસર્સ (CFSOs)નો સમાવેશ થાય છે. દરેક ક્ષેત્રમાં બે FSO તૈનાત છે, જ્યારે દરેક ઝોનનું નિરીક્ષણ એક CFSO દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે વ્યાપક વ્યાપ અને ખાદ્ય સલામતી ધોરણોના અસરકારક અમલીકરણની ખાતરી કરે છે. મેળામાં ખાદ્ય સુરક્ષા કામગીરી શહેરના સેક્ટર 24 માં સંકટ મોચન માર્ગ ખાતે એક સમર્પિત કાર્યાલય દ્વારા કેન્દ્રીય રીતે સંચાલિત થાય છે.

મેળાના પરિસરમાં આવેલી હોટલો, ઢાબાઓ અને નાના ફૂડ સ્ટોલનું પણ નિયમિતપણે નિરીક્ષણ કરવામાં આવે છે જેથી ખોરાકની ગુણવત્તા તપાસી શકાય. સ્થળ પર હાજર ટીમને ખાદ્ય સુરક્ષા ફરિયાદોનું તાત્કાલિક નિરાકરણ લાવવા અને ઉપયોગમાં લેવાતા કાચા માલની ગુણવત્તા સહિત રસોઈ પદ્ધતિઓની કડક તપાસ કરીને તાત્કાલિક કાર્યવાહી સુનિશ્ચિત કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.

મહાકુંભ મેળા વિસ્તારમાં લાવવામાં આવતા ચોખા, ખાંડ, ઘઉંનો લોટ અને અન્ય આવશ્યક ખાદ્ય પદાર્થોના નમૂના નિયમિતપણે પરીક્ષણ માટે એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યા છે. પરીક્ષણ માટે આ નમૂનાઓ એકત્રિત કરવા માટે વિતરણ અને સંગ્રહ બિંદુઓ બંને ઓળખવામાં આવ્યા છે. આ નમૂનાઓનું પરીક્ષણ વારાણસીની પ્રાદેશિક જાહેર આરોગ્ય પ્રયોગશાળામાં કરવામાં આવી રહ્યું છે.

દેખરેખ અને અમલીકરણ ઉપરાંત, FSSAIએ ભક્તો અને વિક્રેતાઓ સાથે જોડાવા માટે એક ઇન્ટરેક્ટિવ પેવેલિયનની સ્થાપના કરી છે. આ સ્ટોલ્સ સલામત ખોરાક પ્રથાઓના મહત્વને ઉજાગર કરતા શેરી નાટકો અને ખોરાક સલામતી અને પોષણ પર લાઇવ ક્વિઝનું આયોજન કરશે. સ્ટોલ પર હાજર FSSAI અધિકારીઓ ભેળસેળ, લાઇસન્સિંગ, તાલીમ વગેરે જેવા અન્ય મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ વિશે પણ જાગૃતિ ફેલાવી રહ્યા છે. આ ઝુંબેશો દ્વારા, FSSAIનો ઉદ્દેશ્ય લોકોને સલામત અને આરોગ્યપ્રદ ખોરાકના મહત્વ વિશે અસરકારક રીતે શિક્ષિત કરવાનો છે.

FSSAI ના નેતૃત્વમાં આ વ્યાપક વ્યવસ્થાઓ, જાહેર આરોગ્ય અને ખાદ્ય સલામતી પ્રત્યે સરકારની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

AP/IJ/GP/JD