કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે મહારાષ્ટ્રમાં મુંબઈમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ 2025ના ઉદ્ઘાટન સમારંભને સંબોધન કર્યું હતું. શ્રી અમિત શાહે નેશનલ અર્બન કોઓપરેટિવ ફાઇનાન્સ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (NUCFDC)ની કોર્પોરેટ ઓફિસનું પણ ઉદઘાટન કર્યું હતું. આ પ્રસંગે સહકાર રાજ્ય મંત્રી શ્રી મુરલીધર મોહોલ, મહારાષ્ટ્રના નાયબ મુખ્યમંત્રીઓ શ્રી એકનાથ શિંદે અને શ્રી અજિત પવાર, સહકાર મંત્રાલયના સચિવ ડો. આશિષકુમાર ભૂતાની અને અન્ય  મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે પોતાનાં સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તાજેતરમાં જ આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ 2025નું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, સહકાર મંત્રાલયે ભારતમાં સહકારી સંસ્થાનાં વર્ષની ઉજવણી કરવા માટે 12 મહિનાનાં કાર્યક્રમની રૂપરેખા આપી છે, જેનું આજે ઉદઘાટન થઈ રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત સહકારી વર્ષ એવી રીતે ઉજવશે કે જે દેશભરમાં સહકારી ચળવળને નોંધપાત્ર રીતે આગળ વધારશે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ દરમિયાન સહકારી ક્ષેત્રને વિસ્તૃત કરવા, તેની અંદર પારદર્શકતા લાવવા, સહકારી સંસ્થાઓને મજબૂત કરવા, નવા ક્ષેત્રો સુધી સહકારી સંસ્થાઓની પહોંચ વધારવા અને ભારતમાં દરેક વ્યક્તિને કોઈક પ્રકારના સહકાર સાથે જોડવા પ્રયાસ કરવામાં આવશે.

શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, 31 ડિસેમ્બર, 2025 સુધીમાં જ્યારે સંયુક્ત રાષ્ટ્રનું આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ પૂર્ણ થશે, ત્યારે ભારતની સહકારી ચળવળનો વિકાસ સમપ્રમાણ અને સર્વસમાવેશક એમ બંને પ્રકારનો થઈ જશે તથા "સહકાર સે સમૃદ્ધિ"નું લક્ષ્ય મહદ્ અંશે હાંસલ થઈ જશે. તેમણે વધુમાં નોંધ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ નિર્ધારિત કરેલા બે મુખ્ય લક્ષ્યાંકોને હાંસલ કરવામાં સહકારી ક્ષેત્ર મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશેઃ દુનિયામાં ત્રીજી સૌથી મોટી આર્થિક સત્તા બનવું અને વર્ષ 2047 સુધીમાં સંપૂર્ણ વિકસિત રાષ્ટ્રમાં પરિવર્તિત થવું. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, સહકારી ક્ષેત્ર સામાજિક સંવાદિતા, સમાનતા અને સર્વસમાવેશકતાનાં સિદ્ધાંતો પર આગળ વધશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે સહકારી બેંકો માટેની છત્ર સંસ્થા, નેશનલ અર્બન કોઓપરેટિવ ફાઇનાન્સ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (એનયુસીએફડીસી) નું વર્ચ્યુઅલ ઉદ્ઘાટન આજે થયું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ સંસ્થા શહેરી સહકારી ક્ષેત્રને બહુઆયામી લાભ પ્રદાન કરશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આગામી ત્રણ વર્ષમાં અમારી તમામ અનુસૂચિત સહકારી બેંકો રાષ્ટ્રીય અને ખાનગી બેંકો દ્વારા ઓફર કરવામાં આવતી સેવાઓ જેવી સેવાઓથી સજ્જ થઈ જશે, જે તેમની સેવાઓના વ્યાપમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે. આ સાથે, સંસાધનોના વધુ સારા ઉપયોગ, બેંકિંગ પ્રક્રિયાઓમાં સુધારો કરવા અને તમામ સહકારી બેંકોની એકાઉન્ટિંગ સિસ્ટમ્સને એક કરવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે. શ્રી શાહે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, અત્યારે ભારતમાં કુલ 1,465 શહેરી સહકારી બેંકો છે, જેમાંથી લગભગ અડધી બેંકો ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં સ્થિત છે. દેશમાં ૪૯ અનુસૂચિત બેંકો અને ૮.૨૫ લાખથી વધુ સહકારી સંસ્થાઓ પણ છે.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, આગામી દિવસોમાં સમગ્ર દેશમાં 'સહકાર સહકારની વચ્ચે સહકાર'નો સિદ્ધાંત અમલમાં મૂકવામાં આવશે. આ 'છત્રી સંસ્થા' અર્બન કો-ઓપરેટિવ બેંક સાથે ડિજિટલ બેન્કિંગ, મોબાઇલ બેન્કિંગ, ઓનલાઇન ટ્રાન્ઝેક્શન અને વિદેશી દેશો સાથેના વેપાર જેવી પ્રવૃત્તિઓને સંકલિત કરવાનું કામ કરશે. સહકારી સંસ્થાઓના તમામ વ્યવહારો અને નાણાકીય પ્રવૃત્તિઓ ફક્ત સહકારી બેંકો દ્વારા જ હાથ ધરવામાં આવશે. શ્રી શાહે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, એક વખત સહકારી મંડળીઓ વચ્ચે સહકારનાં સિદ્ધાંતનો તમામ રાજ્યોમાં અસરકારક રીતે પાયો નંખાશે, ત્યારે તે નોંધપાત્ર સફળતા તરફ દોરી જશે, જે સહકારી ક્ષેત્રને આર્થિક સ્વનિર્ભરતા હાંસલ કરવા સક્ષમ બનાવશે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકારે ભારતીય રિઝર્વ બેંક સાથે શહેરી સહકારી બેંકો સાથે સંબંધિત કેટલાંક મુદ્દાઓનું સમાધાન કર્યું છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આગામી દિવસોમાં છત્રી સંગઠનને મજબૂત કરવાથી તમામ અવરોધો દૂર કરવાની સાથે વિશ્વાસ અને વ્યવસાય વધારવામાં મદદ મળશે. તેમણે એ બાબત પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો કે, નવા બાયલોઝ હેઠળ રચાયેલી 10,000 M-PACS (મલ્ટિપર્પઝ પ્રાઇમરી એગ્રિકલ્ચરલ કોઓપરેટિવ સોસાયટીઝ) માટે તાલીમ કાર્યક્રમનો આજથી પ્રારંભ થઈ રહ્યો છે, જે નવી શરૂઆત સૂચવે છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, દેશભરની દરેક ગ્રામ પંચાયતમાં પીએસીએસ સ્થાપિત કરવાનું લક્ષ્ય છે. પીએસીએસની સધ્ધરતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, મોડેલ બાયલોઝ બનાવવામાં આવ્યા છે, જેને તમામ રાજ્યો દ્વારા સ્વીકારવામાં આવ્યા છે.

શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, મોડલ બાયલોઝ હેઠળ PACS હવે વિવિધ પ્રકારની નવી પ્રવૃત્તિઓમાં જોડાઈ શકે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકારે દરેક પેક્સને કમ્પ્યુટર અને સોફ્ટવેર પ્રદાન કરવા માટે રૂ. 2,500 કરોડનો ખર્ચ કર્યો છે અને આ વિવિધ પ્રવૃત્તિઓને પીએસીએસ સાથે જોડવાના પ્રયાસો કર્યા છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ પહેલને સફળ બનાવવા માટે ટેકનોલોજીનો સ્વીકાર કરવો પડશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે, પીએસીએસમાં વ્યાવસાયીકરણ લાવીને તેમનાં માધ્યમથી સંપૂર્ણ સહકારી ક્ષેત્રને મજબૂત કરી શકાય છે.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ સહકારી મંડળીઓને સ્વનિર્ભર બનાવવા આધુનિક ટેકનોલોજીમાં નિપુણ યુવાનોને સામેલ કરવાનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો, પછી તે બેંકોમાં હોય કે પેક્સમાં હોય. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની 'ડબલ એન્જિન સરકાર'નાં શ્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ, શ્રી એકનાથ શિંદે અને શ્રી અજિત પવાર સાથે સંયુક્ત પ્રયાસો મહારાષ્ટ્રને સહકારી ઉત્કૃષ્ટતાનાં સાચાં કેન્દ્રમાં પરિવર્તિત કરશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, સહકારી મંડળીઓ દરેક ગામમાં રોજગારીનું સાધન બની શકે છે.

શ્રી અમિત શાહે સહકારી ક્ષેત્રને મોદી સરકારે આપેલા નોંધપાત્ર સાથસહકાર પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને નોંધ્યું હતું કે, ઇથેનોલનાં ઉત્પાદનની શરૂઆતથી ખાંડની મિલોની નફાકારકતામાં વધારો થયો છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, ખાંડના સારા ભાવસુનિશ્ચિત કરવા માટે વડાપ્રધાન મોદીએ તાજેતરમાં જ 10 લાખ ટન ખાંડની નિકાસને મંજૂરી આપી હતી, જેનો સૌથી વધુ ફાયદો મહારાષ્ટ્રની સહકારી ખાંડ મિલોને થયો હતો. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે મોદી સરકાર સહકારી ક્ષેત્રને આગળ વધારવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને આ લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે રેન્કિંગ સિસ્ટમ રજૂ કરી છે. આ રેન્કિંગમાં સાત મુખ્ય ક્ષેત્રોને આવરી લેવામાં આવશે: પીએસીએસ, ડેરી, મત્સ્યપાલન, શહેરી સહકારી બેંકો, હાઉસિંગ ક્રેડિટ સોસાયટીઓ, ક્રેડિટ કોઓપરેટિવ્સ અને ખાદી વિલેજ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ. શ્રી શાહે સમજાવ્યું હતું કે, રેન્કિંગ સિસ્ટમ કેટલાંક માપદંડો પર આધારિત છે, જેમાં ઓડિટ, પ્રવૃત્તિઓ, સેવાઓ, નાણાકીય કામગીરી, માળખાગત સુવિધા અને બ્રાન્ડિંગ સામેલ છે, જેનું સંયુક્તપણે 100 ટકા વજન છે. આ સિસ્ટમનો ઉદ્દેશ પારદર્શિતા અને વિશ્વસનીયતા વધારવાનો છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે બેન્કો ભવિષ્યમાં આ રેન્કિંગના આધારે પીએસીએસને વિશ્વાસપૂર્વક ભંડોળ પૂરું પાડી શકે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં સરકાર 'સહકારથી સમૃદ્ધિ' (સહકાર મારફતે સમૃદ્ધિ) અને સમૃદ્ધિ થી અખંડતાનાં વિઝન સાથે આગળ વધી રહી છે, જે સમૃદ્ધિ મારફતે સ્વનિર્ભર છે. તેમણે આ કાર્યક્રમમાં ત્રણ મુખ્ય પ્રોજેક્ટ્સ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી, જેમાં ઇન્ટરનેશનલ યર ઓફ કોઓપરેટિવ (આઇવાયસી) 2025 સંબંધિત ઇવેન્ટ કેલેન્ડરનું ઉદઘાટન, શહેરી સહકારી બેંકોની છત્ર સંસ્થા એનયુસીએફડીસી માટે ઓફિસનો શુભારંભ અને 10,000 નવા એમપીએસીસીએસ સભ્યો માટે પ્રથમ તાલીમ સત્રનો સમાવેશ થાય છે. શ્રી અમિત શાહે એવો પણ ઘટસ્ફોટ કર્યો હતો કે, આગામી બજેટ સત્રમાં સરકાર ત્રિભુવન રાષ્ટ્રીય સહકારી યુનિવર્સિટીની સ્થાપનાની જાહેરાત કરશે, જેનું નામ ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ સહકારી નેતા શ્રી ત્રિભુવનદાસ પટેલના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. આ યુનિવર્સિટી વિવિધ ક્ષેત્રો માટે કુશળ વ્યાવસાયિકો બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીનાં નેતૃત્વમાં સહકારી ક્ષેત્ર આગામી દિવસોમાં કૃષિ, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં અને યુવાનો વચ્ચે રોજગારી અને સમૃદ્ધિને વેગ આપશે.

AP/IJ/GP/JD