કેન્દ્રીય ગ્રામીણ વિકાસ તથા કૃષિ તથા ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી શ્રી શિવરાજસિંહ ચૌહાણે ગઈકાલે નવી દિલ્હીના રંગ ભવન ઓડિટોરિયમમાં લિંગ આધારિત હિંસા વિરુદ્ધ રાષ્ટ્રીય અભિયાન નયી ચેતના – પહેલ બદલાવ કીના ત્રીજા સંસ્કરણનો શુભારંભ કરાવ્યો હતો. પોતાનું સંબોધન કરતાં શ્રી ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે, સરકારે મહિલાઓના આર્થિક અને સામાજિક વિકાસ માટે અનેક પહેલો હાથ ધરી છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે લિંગ-આધારિત હિંસા એ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં નહીં, પરંતુ શહેરી વિસ્તારોમાં પણ ચાલુ રહેલો મુદ્દો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, કેન્દ્રીય મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રી શ્રીમતી અન્નપૂર્ણા દેવીની હાજરીથી અમે એ સુનિશ્ચિત કરીશું કે અમારા સમન્વયનાં પ્રયાસો મારફતે દરેક મહિલા ગૌરવ, આદર અને આત્મવિશ્વાસનું જીવન જીવે.

શ્રી ચૌહાણે 13 રાજ્યોમાં 227 નવા જેન્ડર રિસોર્સ સેન્ટર્સ (જીઆરસી)નું ઉદઘાટન પણ કર્યું હતું. આ કેન્દ્રો લિંગ-આધારિત હિંસાથી બચી ગયેલા લોકોને માહિતી મેળવવા, ઘટનાઓની જાણ કરવા અને કાનૂની સહાય મેળવવા માટે સલામત જગ્યાઓ પૂરી પાડે છે. દરેક જીઆરસી (GRC) સપોર્ટ નેટવર્કમાં મહત્ત્વપૂર્ણ કડી તરીકે સેવા આપે છે, જ્યાં બચી ગયેલા લોકો તેમના અનુભવોને વાચા આપવા માટે માન્ય અને સશક્ત હોવાનો અહેસાસ કરી શકે છે.

કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રીમતી અન્નપૂર્ણા દેવીએ નયી ચેતના 3.0ના શુભારંભ પ્રસંગે #abkoibahananahi અભિયાનની શરૂઆત કરી હતી, જેમાં જાતિ આધારિત હિંસા (જીબીવી) સામે સામૂહિક પગલાં લેવાની જરૂરિયાત વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. તેમણે ભારત સરકાર દ્વારા 10 કરોડ એસએચજી મહિલાઓ અને 49 મહિલા-કેન્દ્રિત યોજનાઓની ભૂમિકા, લિંગ સમાનતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને 24*7 રાષ્ટ્રીય સહાય લાઇન, વન-સ્ટોપ સેન્ટર્સ અને ફાસ્ટ-ટ્રેક ન્યાય પહેલો મારફતે બચી ગયેલા લોકોને સહાય પૂરી પાડવાની બાબત પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. શ્રીમતી દેવીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જીબીવી નાબૂદ થવી જોઈએ અને તમામ મહિલાઓને આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય સર્વસમાવેશકતા માટે સમાન તકો મળવી જોઈએ.

ગ્રામીણ વિકાસ અને સંચાર રાજ્યમંત્રી ડૉ. ચંદ્રશેખર પેમ્માસાણી અને ગ્રામીણ વિકાસ રાજ્યમંત્રી શ્રી કમલેશ પાસવાને પણ લિંગ આધારિત હિંસાનો અંત લાવવા માટે સમગ્ર સમાજના અભિગમની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.

ગ્રામીણ વિકાસ સચિવ શ્રી શૈલેષ કુમાર સિંહે નયી ચેતના 2.0 અભિયાનની જાણકારી વહેંચી હતી અને નોંધ્યું હતું કે, આ અભિયાન 6 કરોડથી વધારે વ્યક્તિઓ સુધી પહોંચ્યું છે, જેમાં 9 લાખથી વધારે સમુદાય-સંચાલિત પ્રવૃત્તિઓ મારફતે લિંગ-આધારિત હિંસા સામે સંવાદ અને કાર્યવાહીને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું છે. આ સફળતાના આધારે, નયી ચેતના 3.0 એ 'એક સાથ એક આવાઝ - હિંસા કે ખિલાફ' સંદેશ સાથે સામૂહિક કાર્યવાહી કરવાની હાકલ કરી છે, જેનો ઉદ્દેશ સલામત, સર્વસમાવેશક જગ્યાઓ બનાવવાનો અને અસમાનતાના અવરોધોને તોડવાનો છે, એકરૂપ પ્રયાસો દ્વારા, સમગ્ર સમાજનો અને સમગ્ર સરકારનો અભિગમ અપનાવવાનો છે.

દીનદયાળ અંત્યોદય યોજના – ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલય અંતર્ગત રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ આજીવિકા મિશન (ડીએવાય-એનઆરએલએમ) દ્વારા આયોજિત એક મહિના સુધી ચાલનારું આ અભિયાન 23 ડિસેમ્બર, 2024 સુધી તમામ ભારતીય રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ચાલશે. ડીએવાય-એનઆરએલએમના વ્યાપક એસએચજી નેટવર્કની આગેવાની હેઠળની આ પહેલ જન આંદોલનની ભાવનાને મૂર્તિમંત કરે છે.

મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય, શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગ, ગૃહ મંત્રાલય, પંચાયતી રાજ મંત્રાલય, સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રાલય, યુવા બાબતો અને રમતગમત મંત્રાલય, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય અને ન્યાય વિભાગ જેવા આઠ સહયોગી મંત્રાલયો/વિભાગો દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવેલી આંતર-મંત્રાલયીય સંયુક્ત સલાહનું પણ લોકાર્પણ કાર્યક્રમમાં અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સલાહકાર "સમગ્ર સરકાર" અભિગમની ભાવનાને મૂર્તિમંત કરે છે, જે જાતિ-આધારિત હિંસાને નાબૂદ કરવા માટે દરેક સહયોગી મંત્રાલય/વિભાગની તાકાતનો ઉપયોગ કરે છે.

ઝારખંડ, પુડુચેરી અને મધ્યપ્રદેશના ત્રણ જેન્ડર ચેમ્પિયન્સે એક નેતાના શિકાર બનવાના પોતાના અનુભવો શેર કર્યા હતા.

નઇ ચેતના 3.0ના ઉદ્દેશ્યોમાં જાતિ આધારિત હિંસાના તમામ સ્વરૂપો વિશે જાગૃતિ લાવવી, સમુદાયોને બોલવા અને પગલાં ભરવાની માંગ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા, સમયસર સહાય માટે સપોર્ટ સિસ્ટમ્સની સુલભતા પૂરી પાડવી અને સ્થાનિક સંસ્થાઓને હિંસા સામે નિર્ણાયક રીતે કાર્ય કરવા માટે સશક્ત બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે.

આ કાર્યક્રમમાં ભારત સરકારના વિવિધ મંત્રાલયો/વિભાગો, રાજ્ય ગ્રામીણ આજીવિકા મિશનના પ્રતિનિધિઓ, સમગ્ર ભારતમાંથી સ્વસહાય જૂથોની મહિલાઓ, આંગણવાડી કાર્યકર્તાઓ અને ભાગીદારી કરતી નાગરિક સમાજ સંસ્થાઓ ઉપસ્થિત રહી હતી.

AP/IJ/GP/JD