રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં આજે (3 ઓગસ્ટ, 2024) રાજ્યપાલોની બે દિવસીય પરિષદનું સમાપન થયું હતું, જેમાં રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુએ પારસ્પરિક શિક્ષણની ભાવના સાથે વિસ્તૃત ચર્ચા કરવા રાજ્યપાલોના સામૂહિક પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી હતી.

પોતાનાં સમાપન વક્તવ્યમાં તેમણે રાજ્યપાલોનાં વિવિધ જૂથોએ તેમનાં કાર્યાલયની કામગીરીમાં સુધારો કરવા તેમજ લોકોનાં કલ્યાણ માટે તેમનાં મૂલ્યવાન વિચારો અને સૂચનો બહાર પાડ્યાં હતાં તેની પ્રશંસા કરી હતી તથા વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આ સૂચનોનો અમલ કરવામાં આવશે.

સંમેલનના બીજા દિવસની શરૂઆત રાજ્યપાલોના છ જૂથોએ તેમના વિચાર-વિમર્શના આધારે પ્રેઝન્ટેશન સાથે કરી હતી અને રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ શ્રી જગદીપ ધનખર, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી અને કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહ સમક્ષ ભાવિ રોડમેપ સૂચવ્યો હતો. ઉપરાષ્ટ્રપતિ શ્રી ધનખરે જણાવ્યું હતું કે, બે દિવસીય સંમેલનમાં તમામ સહભાગીઓનાં મન પર અમીટ છાપ પડી છે, જેમણે મહત્ત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર વિસ્તૃત ચર્ચા કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે રાજ્યપાલોએ અસરકારક કામગીરી માટે સંબંધિત રાજ્ય સરકારો સાથે માહિતી મેળવવામાં અને સતત સંદેશાવ્યવહાર જાળવવામાં અચકાવું જોઈએ નહીં.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ રાજ્યપાલોને રાજભવનોમાં શાસનનું એક આદર્શ મોડલ વિકસાવવા અપીલ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે રાજભવનોની અસરકારક કામગીરી માટે કર્મચારીઓને તાલીમ આપવાનો સતત પ્રયાસ થવો જોઈએ. તેમણે રાજ્યપાલોને તેમની કામગીરીમાં ટેકનોલોજી અપનાવવા અને ડિજિટાઇઝેશનને પ્રોત્સાહન આપવા પણ વિનંતી કરી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ ખાસ કરીને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓનાં ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓનાં નેટવર્કની તાકાતનો લાભ ઉઠાવવાની અપીલ કરી હતી તથા શૈક્ષણિક સંકુલોને નશીલા દ્રવ્યોથી મુક્ત કરવા સામૂહિક અભિયાન હાથ ધરવા અપીલ કરી હતી. તેમણે ગુજરાતના રાજ્યપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતે સૂચવેલી પ્રાકૃતિક ખેતીનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો અને અન્ય રાજ્યપાલોને અન્ય રાજભવનોમાં કુદરતી ખેતીના મોડેલનું અનુકરણ કરવા અને તેમના પરિસરને રસાયણોથી મુક્ત બનાવવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, રાજભવન અન્ય લોકો માટે પ્રેરણા અને પ્રેરણાનો સ્ત્રોત બનવું જોઈએ.

રાજ્યપાલોના જૂથો દ્વારા પ્રસ્તુત તમામ અહેવાલોને જોયા પછી, કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન શ્રી અમિત શાહે તેમના પ્રયત્નોની પ્રશંસા કરી હતી અને ધ્યાન દોર્યું હતું કે રાજ્યપાલો અને રાજભવનોની કામગીરીને વધુ અસરકારક બનાવવા માટે તમામ કાર્યવાહી કરી શકાય તેવા મુદ્દાઓ લેવામાં આવશે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે દેશનો વિકાસ રાજ્યોના સમાવેશી અને ઝડપી વિકાસ પર આધારિત છે. બધા રાજ્યોએ એકબીજાની શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ અને અનુભવોમાંથી શીખીને આગળ વધવું જોઈએ.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે, એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે કે કોઈ પણ પાત્ર નાગરિક લોક કલ્યાણ કાર્યક્રમોમાંથી બાકાત ન રહી જાય, સરકારે છેવાડાના માઈલ સુધી પહોંચાડવા પર ખૂબ ભાર મૂક્યો છે. આનાથી સામાન્ય નાગરિકોના જીવનમાં સુધારો થયો છે. તેમણે રાજ્યપાલોને અનુરોધ કર્યો હતો કે, તમામ જનકલ્યાણકારી કાર્યક્રમોનો લાભ દરેક લાયક વ્યક્તિ સુધી પહોંચે, જેથી સર્વસમાવેશક વિકાસનું લક્ષ્ય સાચા અર્થમાં પ્રાપ્ત કરી શકાય.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે અર્થપૂર્ણ અને સંપૂર્ણ સામાજિક સર્વસમાવેશકતા માટે મહિલાઓની ભાગીદારી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. મહિલા સ્વ-સહાય જૂથોને પ્રોત્સાહિત કરીને મહિલા સશક્તિકરણને મજબૂત બનાવી શકાય છે. તેમજ મહિલાઓની આગેવાની હેઠળના સ્ટાર્ટ અપને પ્રોત્સાહન આપીને 'મહિલા સંચાલિત વિકાસ'નો માર્ગ મોકળો કરી શકાશે. તેમણે રાજ્યપાલોને સલાહ આપી હતી કે તેઓ આ પ્રકારની સક્રિય મહિલા ઉદ્યમીઓ અને મહિલા સશક્તિકરણ માટે કામ કરતી સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓ સાથે સમયાંતરે વાતચીત કરે અને તેમને માર્ગદર્શન આપે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે દેશના વિકાસની પ્રક્રિયામાં અનુસૂચિત ક્ષેત્રો અને અનુસૂચિત જનજાતિની ભાગીદારીને વધુ પ્રોત્સાહન આપીને, રાજ્યપાલો સમાવેશી વિકાસના રાષ્ટ્રીય સંકલ્પને પૂર્ણ કરવામાં યોગદાન આપી શકે છે. તેમણે આદિજાતિ સમુદાયોના કલ્યાણ માટે ફાળવવામાં આવેલા સંસાધનોના યોગ્ય ઉપયોગ માટે રાજ્યપાલોના પેટા-જૂથના સૂચન પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને આશા વ્યક્ત કરી હતી કે તમામ રાજ્યપાલો આ સૂચનને પ્રાધાન્ય આપશે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે રાજભવનના વાતાવરણમાં ભારતીય નૈતિકતા પ્રતિબિંબિત થવી જોઈએ. રાજ્યપાલોએ રાજભવનો સાથે સામાન્ય લોકોનો સંબંધ વધારવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. લોકોને રાજભવન સાથે પોતાના ભવન તરીકે લગાવની લાગણી હોવી જોઈએ. તેમણે નોંધ્યું હતું કે ઘણા રાજભવનો જાહેર મુલાકાત માટે ખુલ્લા છે અને અન્ય લોકો પણ આ પ્રથાને અનુસરી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે રાજભવનો સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરીને જાહેર જોડાણ વધારી શકે છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે અમારી ડિજિટલ પહેલની સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રશંસા થઈ રહી છે. રાજભવનોની કામગીરીમાં ડિજિટલ માધ્યમનો ઉપયોગ એક સારો દાખલો બેસાડશે. રાજભવનો સાયબર સુરક્ષા, ડેટા સંરક્ષણ અને તકનીકી નવીનતા વિશે લોકોમાં જાગૃતિ વધારવા માટે સેમિનાર અને પરિસંવાદોનું પણ આયોજન કરી શકે છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે તમામ સંસ્થાઓની સુચારુ કામગીરી લોક કલ્યાણ અને સર્વાંગી વિકાસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ પરિષદમાં વિવિધ સંસ્થાઓ વચ્ચે વધુ સારી રીતે સંકલન સાધવાના હેતુથી ચર્ચા વિચારણા કરવામાં આવી હતી. રાજ્યપાલો એ ભારતની સંઘીય વ્યવસ્થામાં કેન્દ્ર અને રાજ્યો વચ્ચેની કડી છે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, રાજ્યપાલોનાં જૂથો દ્વારા આપવામાં આવેલા સૂચનો અનુસાર કેન્દ્રીય સંસ્થાઓનાં સહકારી સંઘવાદ અને પારસ્પરિક સંકલનને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે રાજ્યપાલો નાગરિકો માટે આદર્શ દાખલો બેસાડવા માટે જવાબદાર છે. જો તેઓ મહત્ત્વના ક્ષેત્રોમાં દાખલો બેસાડશે તો તે માત્ર તેમની ઓળખ જ નહીં બને, પરંતુ લોકોને માર્ગદર્શન પણ આપશે.

AP/GP/JD