સંયુક્ત આરબ અમીરાતનાં રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાન અને ભારતનાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી 13 ફેબ્રુઆરી, 2024નાં રોજ અબુ ધાબીમાં મળ્યાં હતાં. રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાને યુએઇમાં પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીનું સ્વાગત કર્યું હતું અને 14 ફેબ્રુઆરી, 2024 ના રોજ દુબઇમાં વર્લ્ડ ગવર્મેન્ટ સમિટ 2024 માં બોલવા માટેના આમંત્રણનો સ્વીકાર કરવા બદલ પ્રશંસા કરી હતી.

બંને નેતાઓએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં નવ વર્ષમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની યુએઈની આ સાતમી મુલાકાત હતી. પ્રધાનમંત્રીએ છેલ્લે 1 ડિસેમ્બર, 2023ના રોજ દુબઈમાં યુએનએફસીસીસી સીઓપી28 કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેવા યુએઈની મુલાકાત લીધી હતી, જ્યાં તેમણે યુએઈના રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાન સાથે મુલાકાત કરી હતી. તે મુલાકાત દરમિયાન, ભારતે "કાર્યવાહી માટે સીઓપી" માર્ગદર્શન આપવા અને "યુએઈ સર્વસંમતિ" પર પહોંચવા માટે સીઓપી28 ના રાષ્ટ્રપતિ પદની પ્રશંસા કરી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ "ક્લાઇમેટ ફાઇનાન્સમાં પરિવર્તન" પર સીઓપી28 પ્રેસિડેન્સીના સત્રમાં ભાગ લીધો હતો અને યુએઇના રાષ્ટ્રપતિ સાથે મળીને સમિટની સાથે સાથે 'ગ્રીન ક્રેડિટ પ્રોગ્રામ' પર ઉચ્ચ-સ્તરીય કાર્યક્રમનું સહ-આયોજન કર્યું હતું. બંને નેતાઓએ રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ નેસ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાનની છેલ્લાં આઠ વર્ષમાં ભારતની ચાર મુલાકાતો પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેમાંથી તાજેતરની મુલાકાત 9-10 જાન્યુઆરી, 2024નાં રોજ વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટની 10મી એડિશનમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે સામેલ થવા માટે થઈ હતી અને આ દરમિયાન તેઓ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની સાથે રોકાણમાં સહકાર પર અનેક સમજૂતીકરારોનાં આદાન-પ્રદાનનાં સાક્ષી બન્યાં હતાં. 

બંને નેતાઓએ ભારત અને યુએઈ વચ્ચે દ્વિપક્ષીય સંબંધોની ચર્ચા કરી હતી, જેને વર્ષ 2017માં મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયદ અલ નાહયાનની ભારતની મુલાકાત દરમિયાન વિસ્તૃત વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીમાં ઔપચારિક રીતે અપગ્રેડ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં હાંસલ થયેલી પ્રગતિ પર સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો અને નોંધ્યું હતું કે, બંને દેશો વચ્ચેની ભાગીદારી વર્ષોથી નોંધપાત્ર રીતે વિસ્તરી રહી છે.

રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાન અને પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ નીચેની બાબતોનું આદાનપ્રદાન નિહાળ્યું હતુંઃ

1. દ્વિપક્ષીય રોકાણ સંધિ
II. ભારત-મધ્ય પૂર્વ-યુરોપ આર્થિક કોરિડોર (આઇએમઇઇસી) પર આંતર-સરકારી માળખાગત સમજૂતી
III. ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સ પર સહકાર માટેના સમજૂતી કરારો
IV. ઇલેક્ટ્રિસિટી ઇન્ટરકનેક્શન એન્ડ ટ્રેડના ક્ષેત્રમાં સમજૂતીકરાર (એમઓયુ).
વી. ગુજરાત ખાતે આવેલા લોથલ સ્થિત નેશનલ મેરીટાઇમ હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સ સાથે સહકાર માટેના મેમોરેન્ડમ ઓફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ.
VI. યુએઈના રાષ્ટ્રીય પુસ્તકાલય અને આર્કાઇવ્સ અને નેશનલ આર્કાઈવ્ઝ ઑફ ઈન્ડિયા વચ્ચે સહયોગ પ્રોટોકોલ.
7. ઇન્સ્ટન્ટ પેમેન્ટ પ્લેટફોર્મ – યુપીઆઈ (ભારત) અને એની (યુએઈ)ને એકબીજા સાથે જોડવા પર સમજૂતી.
8. સ્થાનિક ડેબિટ/ક્રેડિટ કાર્ડ – રુપે (ભારત)ને જયવાન (યુએઈ) સાથે એકબીજા સાથે જોડવાની સમજૂતી.

આ મુલાકાત પૂર્વે આરઆઇટીઇએસ લિમિટેડે અબુધાબી પોર્ટ્સ કંપની અને ગુજરાત મેરિટાઇમ બોર્ડ સાથે અબુધાબી પોર્ટ્સ કંપની સાથે કરાર કર્યો હતો. આ બંદરની માળખાગત સુવિધા ઊભી કરવામાં અને બંને દેશો વચ્ચે જોડાણ વધારવામાં મદદરૂપ થશે.

બંને નેતાઓએ મજબૂત આર્થિક અને વાણિજ્યિક સહકારને મજબૂત કરવા અને સહયોગના નવા ક્ષેત્રોની શોધ કરવા માટે બંને પક્ષોના પ્રયત્નોને સમર્થન આપ્યું હતું. તેઓએ 1 મે, 2022 ના રોજ વ્યાપક આર્થિક ભાગીદારી કરાર (સીઇપીએ) ના અમલમાં પ્રવેશ પછી યુએઈ-ભારત વેપાર સંબંધોમાં જોવા મળેલા મજબૂત વિકાસને આવકાર્યો. પરિણામે, યુએઈ વર્ષ 2022-23 માટે ભારતનો ત્રીજો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર છે અને ભારતનું બીજું સૌથી મોટું નિકાસ સ્થળ છે. ભારત યુએઈનો બીજો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર દેશ છે, જેમાં 2022-23માં દ્વિપક્ષીય વેપાર વધીને 85 અબજ ડોલર થયો છે. આ સંબંધમાં બંને નેતાઓએ વર્ષ 2030નાં લક્ષ્યાંક અગાઉ દ્વિપક્ષીય વેપારને 100 અબજ ડોલર સુધી લઈ જવાનો આશાવાદ વ્યક્ત કર્યો હતો. બંને નેતાઓએ યુએઈ-ઇન્ડિયા સીઇપીએ કાઉન્સિલ (યુઆઇસીસી)નાં ઔપચારિક અનાવરણને પણ સ્વીકાર્યું હતું, જે દ્વિપક્ષીય વેપારી ભાગીદારીમાં મહત્ત્વપૂર્ણ વિકાસ છે.

બંને નેતાઓએ નોંધ્યું હતું કે, દ્વિપક્ષીય રોકાણ સંધિ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં બંને દેશોમાં રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે મુખ્ય સહાયક બની રહેશે. યુએઈ 2023 માં ભારતનો ચોથો સૌથી મોટો રોકાણકાર દેશ હતો અને એકંદરે વિદેશી સીધા વિદેશી રોકાણનો સાતમો સૌથી મોટો સ્રોત હતો. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારતે યુએઈ સાથે દ્વિપક્ષીય રોકાણ સંધિ અને વિસ્તૃત આર્થિક ભાગીદારી સમજૂતી એમ બંને પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે, જે બંને દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય આર્થિક સંબંધોની વિશિષ્ટતા અને ઊંડાણને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

બંને નેતાઓએ વૈશ્વિક આર્થિક સમૃદ્ધિ અને સ્થિતિસ્થાપકતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં સારી રીતે કાર્ય કરતી અને સમાન બહુપક્ષીય વેપારી વ્યવસ્થાનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો તથા 26થી 29 ફેબ્રુઆરી, 2024 સુધી અબુ ધાબીમાં આયોજિત 13મી વિશ્વ વેપાર સંગઠન મંત્રીસ્તરીય પરિષદનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો, જેનો ઉદ્દેશ વિશ્વ વેપાર સંગઠનનાં તમામ સભ્ય દેશોનાં હિતોની સેવા કરે છે અને નિયમ-આધારિત વેપારી વ્યવસ્થાને મજબૂત કરે તેવું અર્થપૂર્ણ પરિણામ હાંસલ કરવાનો છે.

બંને નેતાઓએ જેબેલ અલીમાં ભારત માર્ટની રચનાનાં નિર્ણયને આવકાર આપ્યો હતો, જે દ્વિપક્ષીય વેપારને વધારે પ્રોત્સાહન આપશે અને જેબેલ અલી બંદરનાં વ્યૂહાત્મક સ્થાનનો લાભ લઈને સીઇપીએનાં ઉપયોગને વધારવા માટેનાં મંચ તરીકે કામ કરશે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, ભારત માર્ટ ભારતમાંથી સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ક્ષેત્રનાં ઉદ્યોગસાહસિકોને આંતરરાષ્ટ્રીય ખરીદદારો સુધી પહોંચવા અને મધ્ય પૂર્વ, આફ્રિકા અને યુરેશિયામાં તેમનાં ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવા અસરકારક પ્લેટફોર્મ પ્રદાન કરશે.

બંને નેતાઓએ નાણાકીય ક્ષેત્રમાં આર્થિક સંબંધોને ગાઢ બનાવવાની પ્રશંસા કરી હતી. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાનને યુએઈની સેન્ટ્રલ બેંક સાથે નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઑફ ઇન્ડિયા (એનપીસીઆઈ) દ્વારા વહેંચવામાં આવેલા ડિજિટલ રુપે સ્ટેકનો ઉપયોગ કરીને યુએઈની સ્થાનિક કાર્ડ યોજના જેએવાયવાનના શુભારંભ બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. તેમણે રાષ્ટ્રીય પેમેન્ટ પ્લેટફોર્મ – યુપીઆઈ (ભારત) અને એએએનઆઈ (યુએઈ)ને એકબીજા સાથે જોડવાની સમજૂતીનું પણ સ્વાગત કર્યું હતું, જે બંને દેશો વચ્ચે સરહદ પારથી અવિરત વ્યવહારોની સુવિધા આપશે.

બંને નેતાઓએ ઊર્જા ક્ષેત્રમાં તેમની દ્વિપક્ષીય ભાગીદારીને વધારવાના માર્ગો પર ચર્ચા કરી હતી, જેમાં ઓઇલ, ગેસ અને પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા સામેલ છે. તેમણે તાજેતરમાં એડીએનઓસી ગેસ અને ઇન્ડિયન ઓઇલ કોર્પોરેશન લિમિટેડ અને ગેસ ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (ગેઇલ) વચ્ચે અનુક્રમે 1.2 એમએમટીપીએ અને 0.5 એમએમટીપીએ માટે બે નવા લાંબા ગાળાના એલએનજી પુરવઠા કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા હોવાનો સ્વીકાર કર્યો હતો. આ સમજૂતીઓ બંને દેશો વચ્ચે ઊર્જા ભાગીદારીમાં નવા યુગની શરૂઆતની નિશાની છે અને બંને નેતાઓએ કંપનીઓને આ પ્રકારની વધારે તકો ચકાસવા પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. તદુપરાંત, બંને પક્ષો હાઇડ્રોજન, સૌર ઊર્જા અને ગ્રીડ કનેક્ટિવિટીમાં તેમના સહકારને આગળ વધારવા સંમત થયા હતા.

બંને નેતાઓએ સ્વીકાર્યું હતું કે, વીજળી આંતરજોડાણ અને વેપારનાં ક્ષેત્રમાં થયેલા સમજૂતીકરાર (એમઓયુ) આજે બંને દેશો વચ્ચે ઊર્જા ક્ષેત્રમાં સહકારનાં નવા ક્ષેત્રનો શુભારંભ કરે છે, જે ગ્રીન ગ્રીડ – વન સન વન વર્લ્ડ વન ગ્રિડ (ઓએસઓડબલ્યુઓજી) પહેલને જીવંત કરશે, જે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સીઓપી26 દરમિયાન શરૂ કરેલી પહેલને જીવંત કરશે. . તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આ એમઓયુ બંને દેશો વચ્ચે ઊર્જા સહકાર અને જોડાણને વધારે વેગ આપશે.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ અબુ ધાબીમાં બીએપીએસ મંદિરનાં નિર્માણ માટે જમીન મંજૂર કરવા બદલ રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાનનો વ્યક્તિગત સાથસહકાર આપવા બદલ અને ઉદારતા દાખવવા બદલ આભાર માન્યો હતો. બંને પક્ષોએ નોંધ્યું હતું કે, બીએપીએસ મંદિર યુએઈ-ભારતની મૈત્રી, ઊંડાં મૂળિયાં ધરાવતાં સાંસ્કૃતિક જોડાણની ઉજવણી છે, જે બંને દેશોને જોડે છે તથા સંવાદિતા, સહિષ્ણુતા અને શાંતિપૂર્ણ સહઅસ્તિત્વ માટે યુએઈની વૈશ્વિક કટિબદ્ધતાનું મૂર્ત સ્વરૂપ પણ છે.

બંને નેતાઓએ નોંધ્યું હતું કે, બંને દેશોનાં નેશનલ આર્કાઈવ્ઝ વચ્ચે સહકારનાં પ્રોટોકોલ અને ગુજરાતનાં લોથલમાં નેશનલ મેરિટાઇમ હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સ સાથે સહકાર સ્થાપિત કરવા માટે થયેલા સમજૂતીકરાર (એમઓયુ)થી ભારત અને યુએઈ વચ્ચેનાં સંબંધોનાં સદીઓ જૂનાં મૂળિયાં પુનઃસ્થાપિત કરવામાં અને સહિયારા ઇતિહાસનાં ખજાનાને જાળવવામાં મદદ મળશે.

બંને નેતાઓએ અબુધાબીમાં ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેકનોલોજી (આઇઆઇટી) દિલ્હી દ્વારા એનર્જી ટ્રાન્ઝિશન એન્ડ સસ્ટેઇનેબિલિટીમાં પ્રથમ માસ્ટર પ્રોગ્રામ શરૂ થવાની પ્રશંસા કરી હતી, જે મધ્ય પૂર્વમાં પ્રથમ આઇઆઇટી છે. તેમણે અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીઓ, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ અને સ્થાયી ઊર્જા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની સાથે શિક્ષણ અને સંશોધનમાં સહકાર માટે બંને દેશોની સહિયારી કટિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

બંને નેતાઓએ યુએઈ-ઇન્ડિયા કલ્ચર કાઉન્સિલ ફોરમની સ્થાપનાની પ્રગતિ અને બંને પક્ષો તરફથી કાઉન્સિલના સભ્યપદની સમીક્ષા કરી હતી. બંને નેતાઓએ બંને દેશોને લાભદાયક એવી ઊંડી પારસ્પરિક સમજણને આકાર આપવામાં સાંસ્કૃતિક અને જ્ઞાનની મુત્સદ્દીગીરીની ભૂમિકા પર પણ ભાર મૂક્યો હતો.

બંને નેતાઓએ ભારત-મધ્ય પૂર્વ-યુરોપ ઇકોનોમિક કોરિડોર આઈએમઈઈસી પર ભારત અને યુએઈ વચ્ચે આંતરસરકારી માળખાનું નિર્માણ કરવા માટે થયેલા સમજૂતીકરાર (એમઓયુ)ને આવકાર આપ્યો હતો, જે પ્રાદેશિક જોડાણને આગળ વધારવામાં યુએઈ અને ભારત દ્વારા લેવામાં આવેલી આગેવાનીને પ્રતિબિંબિત કરે છે. માળખાગત કાર્યનાં મુખ્ય તત્ત્વોમાં ડિજિટલ ઇકોસિસ્ટમ સહિત લોજિસ્ટિક્સ પ્લેટફોર્મનાં વિકાસ અને વ્યવસ્થાપન તથા આઇએમઇઇસીને સક્ષમ બનાવવા તમામ પ્રકારનાં સામાન્ય કાર્ગો, જથ્થાબંધ, કન્ટેનર અને લિક્વિડ બલ્કનું સંચાલન કરવા માટે સપ્લાય ચેઇન સેવાઓની જોગવાઈ સામેલ છે. નવી દિલ્હીમાં જી20 લીડર્સ સમિટની સમાંતરે શરૂ કરવામાં આવેલી આઇએમઇઇસી પહેલ હેઠળની આ પ્રથમ સમજૂતી હશે.

બંને નેતાઓએ ડિજિટલ માળખાગત ક્ષેત્રમાં રોકાણમાં સહકારની સંયુક્તપણે શોધખોળ, મૂલ્યાંકન અને મૂલ્યાંકન કરવા માટે સમજૂતીકરાર (એમઓયુ)ને આવકાર આપ્યો હતો. આ એમઓયુ પર યુએઈના રોકાણ મંત્રાલય અને પ્રજાસત્તાક ભારતના ઇલેક્ટ્રોનિક્સ એન્ડ ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી મંત્રાલય દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા અને તે યુએઈ અને ભારતમાં જાહેર અને ખાનગી સંસ્થાઓ વચ્ચે સંબંધોનું નિર્માણ કરીને મજબૂત અને અસરકારક જોડાણ ઊભું કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેનો હેતુ ભારતમાં સુપર કમ્પ્યુટર ક્લસ્ટર અને ભારતમાં ડેટા સેન્ટર પ્રોજેક્ટ્સ સ્થાપિત કરવાની સંભાવનાનું અન્વેષણ અને મૂલ્યાંકન કરવાનો છે.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહયાનનો તેમને અને ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળને ઉષ્માસભર આતિથ્ય-સત્કાર બદલ આભાર માન્યો હતો.

AP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com