22 જાન્યુઆરી, 2024ના રોજ અયોધ્યામાં રામ લલ્લા પ્રાણ પ્રતિષ્ઠાની સમગ્ર ભારતમાં યોજાનારી ઉજવણીના સંદર્ભમાં , ભારત સરકારના માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયે અવલોકન કર્યું છે કે કેટલાક અપ્રમાણિત, ઉશ્કેરણીજનક અને બનાવટી સંદેશા ફેલાવવામાં આવી રહ્યા છે, ખાસ કરીને સોશિયલ મીડિયા પર, જે સાંપ્રદાયિક સુમેળ અને જાહેર વ્યવસ્થાને ખલેલ પહોંચાડી શકે છે.

જેને ધ્યાનમાં રાખીને મંત્રાલયે આજે 20 જાન્યુઆરી, 2024ના રોજ, એક એડવાઇઝરી જાહેર કરી છે,  અખબારો, ટેલિવિઝન ચેનલો, ડિજિટલ ન્યૂઝ પબ્લિશર્સ અને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સને સલાહ આપવામાં આવી છે કે તેઓ એવી કોઈપણ સામગ્રી પ્રકાશિત કરવા અથવા પ્રસારિત કરવાથી દૂર રહે જે ખોટી અથવા ચાલાકીવાળી હોઈ શકે છે અથવા દેશમાં સાંપ્રદાયિક સુમેળ અથવા જાહેર વ્યવસ્થાને ખલેલ પહોંચાડવાની સંભાવના ધરાવે છે. તદુપરાંત, તેમની યોગ્ય ખંતની જવાબદારીઓના ભાગરૂપે, સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સને ઉપર જણાવેલ પ્રકૃતિની માહિતીને હોસ્ટ, પ્રદર્શિત અથવા પ્રકાશિત ન કરવા માટે વાજબી પ્રયત્નો કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.

આ સલાહકાર કેબલ ટેલિવિઝન નેટવર્ક રેગ્યુલેશન એક્ટ, 1995 હેઠળ પ્રોગ્રામ કોડની નીચેની જોગવાઈઓ અને પ્રેસ કાઉન્સિલ એક્ટ, 1978 હેઠળ પ્રેસ કાઉન્સિલ ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા નિર્ધારિત પત્રકારત્વના આચારના ધોરણો પર ધ્યાન આકર્ષિત કરે છે, જેનો સંદર્ભ ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી (મધ્યસ્થી માર્ગદર્શિકા અને ડિજિટલ મીડિયા એથિક્સ કોડ) નિયમો-2021માં પણ કરવામાં આવ્યો છે.

પત્રકારત્વના આચરણના ધોરણો

"ચોકસાઈ અને વાજબીપણું : (૧) પ્રેસ અચોક્કસ, પાયાવિહોણી, ગેરમાર્ગે દોરનારી કે વિકૃત સામગ્રીના પ્રકાશનથી દૂર રહેશે.

જ્ઞાતિ, ધર્મ કે સામુદાયિક સંદર્ભો : (૬) દેશની એકતા અને અખંડિતતા, બંધારણની ભાવના, રાજદ્રોહી અને ભડકાઉ પ્રકૃતિની કે કોમી વૈમનસ્યને ઉત્તેજન આપવા માટે રચાયેલા લખાણનો સૂર, ભાવના અને ભાષા વાંધાજનક, ઉશ્કેરણીજનક ન હોય તેની ખાતરી કરવી એ વર્તમાનપત્રની ફરજ છે.

સર્વોચ્ચ રાષ્ટ્રીય હિત: (1) અખબારો, સ્વ-નિયમનની બાબત તરીકે, કોઈ પણ સમાચાર, ટિપ્પણી અથવા માહિતી રજૂ કરવામાં યોગ્ય સંયમ અને સાવચેતી રાખશે, જે રાજ્ય અને સમાજના સર્વોચ્ચ હિતોને જોખમમાં મૂકે, જોખમમાં મૂકે અથવા નુકસાન પહોંચાડે તેવી સંભાવના હોય, અથવા વ્યક્તિઓના અધિકારો કે જેના સંદર્ભમાં ભારતના બંધારણના અનુચ્છેદ 19 ના ખંડ (2) હેઠળ વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના અધિકાર પર કાયદા દ્વારા વાજબી નિયંત્રણો લાદવામાં આવી શકે છે.

પ્રોગ્રામ કોડ

નિયમ ૬ (૧) કેબલ સર્વિસમાં કોઈ પણ પ્રોગ્રામને આગળ ધપાવવો ન જોઈએ, જે: -

(સી) તેમાં ધર્મો અથવા સમુદાયો પર હુમલો કરવામાં આવે છે અથવા ધાર્મિક જૂથો પ્રત્યે તિરસ્કાર અથવા શબ્દો અથવા જે સાંપ્રદાયિક વલણને પ્રોત્સાહન આપે છે;

(ડી) તેમાં કંઈપણ અશ્લીલ, બદનક્ષીકારક, ઇરાદાપૂર્વક, ખોટા અને સૂચક નિવેદનો અને અર્ધસત્યો હોય છે;

(e) હિંસાને પ્રોત્સાહિત કરે છે અથવા ઉશ્કેરે છે અથવા કાયદો અને વ્યવસ્થાની જાળવણી સામે કંઈપણ ધરાવે છે અથવા જે રાષ્ટ્રવિરોધી વલણને પ્રોત્સાહન આપે છે; "

મંત્રાલયે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ સહિત ટેલિવિઝન, પ્રિન્ટ અને ડિજિટલ મીડિયા માટે સમયાંતરે સલાહો જારી કરી છે, જેથી મીડિયાને લાગુ પડતા નિયમો અને નિયમોનું પાલન જાળવી શકાય, ખાસ કરીને જાહેર વ્યવસ્થા, પ્રકાશિત/પ્રસારિત થતી માહિતીની વાસ્તવિક સચોટતા અને ભારતના વિવિધ ધાર્મિક સમુદાયો વચ્ચે સાંપ્રદાયિક સુમેળ સાથે સંબંધિત બાબતોમાં.

એડવાઇઝરી અહીં એક્સેસ કરી શકાય છે

YP/JD