ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (ડીઇપીડબલ્યુડી) એક સર્વસમાવેશક સમાજનું નિર્માણ કરવાની તેની કટિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જ્યાં વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ (દિવ્યાંગજનો) તેમની વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે પર્યાપ્ત સાથસહકાર સાથે ઉત્પાદક, સુરક્ષિત અને પ્રતિષ્ઠિત જીવન જીવી શકે છે. સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રાલય હેઠળ મે, 2012માં સ્થપાયેલી ડીઇપીડબલ્યુડી વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ અને સમાવેશને સરળ બનાવવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. વિભાગના બહુઆયામી અભિગમમાં નિવારણ, વહેલી તકે તપાસ, હસ્તક્ષેપ, શિક્ષણ, આરોગ્ય, વ્યાવસાયિક તાલીમ, પુનર્વસન અને સામાજિક સંકલનનો સમાવેશ થાય છે. વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓની વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે સમાન તકો ઊભી કરવાના વિઝન સાથે ડીઇપીડબલ્યુડીનું ધ્યેય વિવિધ કાયદાઓ, સંસ્થાઓ, સંસ્થાઓ અને યોજનાઓ દ્વારા તેમને સશક્ત બનાવવાનું છે, જે સમાન તકો, અધિકારોનું રક્ષણ અને સમાજના સ્વતંત્ર અને ઉત્પાદક સભ્યો તરીકે તેમની સક્રિય ભાગીદારીની ખાતરી આપે તેવા સક્ષમ વાતાવરણને પ્રોત્સાહન આપવાનું છે.

દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ (દિવ્યાંગજનો)ના મુખ્ય અંશો આ મુજબ છેઃ

ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (ડીઇપીડબલ્યુડી) એ 2023 માં અભૂતપૂર્વ સિદ્ધિઓની શ્રેણી જોઈ છે, જે સર્વસમાવેશકતા અને સશક્તિકરણ તરફ નોંધપાત્ર પગલું દર્શાવે છે. રાષ્ટ્રપતિની હાકલનો પ્રતિસાદ આપતાં 100થી વધારે ટ્રાન્સજેન્ડર્સ સહિત 10,000થી વધારે દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓનાં ઐતિહાસિક મેળાવડાથી માંડીને ગોવામાં પર્પલ ફેસ્ટમાં ભારતનાં પ્રથમ સર્વસમાવેશકતાનાં મહોત્સવનાં ઉદઘાટન સુધી, આ વિભાગ જાગૃતિ અને સંવેદનશીલતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં મોખરે છે. નોંધપાત્ર પહેલોમાં એબિલિમ્પિક્સ વિજેતાઓનું સન્માન, એક કરોડમા યુડીઆઈડી કાર્ડની રજૂઆત, સુલભતા માપદંડો સ્થાપિત કરવા માટે આરપીડબલ્યુડી એક્ટ, 2016નો અમલ અને બહેરા શિક્ષણમાં ક્રાંતિ લાવવા માટે આઇએસએલઆરટીસી અને એનઆઇઓએસ વચ્ચે ઐતિહાસિક ભાગીદારી સામેલ છે. ડીઇપીડબલ્યુડીએ પરિવર્તનકારી કાર્યક્રમો પણ શરૂ કર્યા હતા, જેમાં આંત્રપ્રિન્યોરશિપ ડેવલપમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયા સાથે ભાગીદારી કરવામાં આવી હતી અને પ્રધાનમંત્રીનરેન્દ્ર મોદી દ્વારા દિવ્યાંગજનો માટે દેશના પ્રથમ હાઇ-ટેક સ્પોર્ટ્સ ટ્રેનિંગ સેન્ટરનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.

તદુપરાંત, વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટેના મુખ્ય કમિશનરે સુલભતા, અસંવેદનશીલતા અને વિકલાંગતાના દરજ્જાની ઉપેક્ષાને સંબોધતા અસરકારક નિર્ણયો આપ્યા હતા. એમટીએનએલ સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી, ઇ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ દ્વારા હિયરિંગ એઇડ્સના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો, અને ઓલા કેબ્સને પેરા શૂટરને વ્હીલચેર આપવાનો ઇનકાર કરવા બદલ નોટિસ મળી હતી. આ ક્રિયાઓ ગૌરવ અને અધિકારોને જાળવવાની પ્રતિબદ્ધતાને રેખાંકિત કરે છે. ડીઇપીડબલ્યુડીએ દિવ્યાંગ ઋણધારકોને ટેકો આપતી અભૂતપૂર્વ પહેલ રજૂ કરી હતી, જેમાં એનડીએફડીસી લોન હેઠળ વ્યાજ દરમાં 1 ટકા છૂટની ઓફર કરવામાં આવી હતી. આ સીમાચિહ્નો સામૂહિક રીતે ડીઇપીડબલ્યુડી (DEPWD) માટે ગતિશીલ વર્ષનું ચિત્રણ કરે છે, જે સર્વસમાવેશકતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને જીવનના વિવિધ પાસાઓમાં વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓને સશક્ત બનાવવા માટેના સમર્પણનું પ્રદર્શન કરે છે.

1. રાષ્ટ્રપતિ ભવનના અમૃત ઉદ્યાનમાં દિવ્યાંગજનો માટે વિશેષ કાર્યક્રમ

પોસ્ટ થયા તારીખ : 28 માર્ચ, 2023

સર્વસમાવેશકતાના હૃદયસ્પર્શી પ્રદર્શનમાં રાષ્ટ્રપતિ ભવનના અમૃત ઉદ્યાનમાં એક વિશેષ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં રાષ્ટ્રપતિના વિશેષ આહવાનના પ્રતિસાદરૂપે 10,000થી વધુ દિવ્યાંગજનો અને 100 ટ્રાન્સજેન્ડર્સ એકઠા થયા હતા. આ ઐતિહાસિક સંમેલને ન માત્ર એક મહત્ત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ સિદ્ધિની સાથે સર્વસમાવેશકતા પ્રત્યે ભારત સરકારની પ્રશંસનીય પ્રતિબદ્ધતાને પ્રદર્શિત કરીને એક વિશ્વ વિક્રમ પણ સ્થાપ્યો હતો. રાષ્ટ્રપતિ સાથેની વાતચીતથી દિવ્યાંગજનો ખુશખુશાલ થઈ ગયા હતા, અને રાષ્ટ્રના વિવિધ તાણાવાણાની અંદર પોતીકાપણાની ભાવના અને માન્યતાની ભાવનાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આ પ્રકારની પહેલની શક્તિ પર ભાર મૂક્યો હતો.

2. ભારતનો પ્રથમ સમાવેશક્વ, પર્પલ ફેસ્ટ ગોવામાં એક ભવ્ય સમારંભમાં શરૂ થયો / કેન્દ્રીય મંત્રી ડો.વિરેન્દ્ર કુમારે ''વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ સાથે સંબંધિત મુદ્દાઓ'' વિષય પર બે દિવસીય સંવેદના વર્કશોપને સંબોધન કર્યું

પોસ્ટ થયા તારીખ: 06 જાન્યુઆરી, 2023

6 જાન્યુઆરી, 2023 ના રોજ ગોવામાં એક ભવ્ય સમારોહમાં ભારતના સમાવેશના પ્રથમ મહોત્સવ, 'પર્પલ ફેસ્ટ: સેલિબ્રેટિંગ ડાયવર્સિટી' ની ઐતિહાસિક યાત્રાની શરૂઆત કરી હતી. કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રી ડૉ.વિરેન્દ્ર કુમારે પર્પલ ફેસ્ટિવલના સહયોગથી 'દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ સાથે સંબંધિત મુદ્દાઓ'ને સંબોધિત કરતા બે દિવસીય સંવેદના કાર્યશાળાનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ વિશિષ્ટ પહેલનો ઉદ્દેશ સરકારી સંસ્થાઓ, બિન-સરકારી સંસ્થાઓ અને કોર્પોરેટ ક્ષેત્રને સર્વસમાવેશક સમાજને પ્રોત્સાહન આપવામાં તેમની મુખ્ય ભૂમિકા વિશે સંવેદનશીલ બનાવવાનો, દિવ્યાંગજનોને સશક્ત બનાવવા સંકલિત અભિગમની હિમાયત કરવાનો હતો. આ સમારંભમાં ગોવા સરકારનાં સમાજ કલ્યાણ, નદી નેવિગેશન, આર્કાઇવ્સ અને પુરાતત્ત્વ મંત્રી શ્રી સુભાષ ફાલ દેસાઈ તથા ભારત સરકારનાં દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓનાં સશક્તિકરણ વિભાગનાં સચિવ શ્રી રાજેશ અગ્રવાલ સહિત મુખ્ય વ્યક્તિઓ ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં. આ બે દિવસીય કાર્યશાળામાં સુલભતા વધારવા, વિકલાંગતા સાથે સંબંધિત વિવિધ યોજનાઓનાં અમલીકરણનાં પડકારોનું સમાધાન કરવા તથા રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની સરકારો અને પ્રસિદ્ધ એનજીઓનાં પ્રતિનિધિઓની ભાગીદારી મેળવવા, સુલભતા વધારવા માટે નવીનતા અને કાર્યયોજનાઓને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવામાં આવ્યું હતું.

મંત્રીમંડળે વિકલાંગતાનાં ક્ષેત્રમાં સહકાર સ્થાપિત કરવા ભારત અને દક્ષિણ આફ્રિકા વચ્ચે થયેલા સમજૂતીકરાર (એમઓયુ)ને મંજૂરી આપી

પોસ્ટ થયા તારીખ: 15 ફેબ્રુઆરી, 2023

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે ભારત સરકાર અને દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકાર વચ્ચે વિકલાંગતાના ક્ષેત્રમાં સહયોગ પર કેન્દ્રિત સમજૂતી કરાર (એમઓયુ) પર હસ્તાક્ષર કરવા માટે 15 ફેબ્રુઆરી, 2023ના રોજ મંજૂરી આપી હતી. આ દ્વિપક્ષીય સમજૂતીનો ઉદ્દેશ ભારત સરકારનાં દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓનાં સશક્તિકરણ વિભાગ અને દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકાર વચ્ચે જોડાણને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, જે વિકલાંગતાનાં ક્ષેત્રમાં સંયુક્ત પહેલોને સુલભ કરશે. આ એમઓયુ દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવાનું વચન આપે છે, જેમાં સહકાર માટેની ચોક્કસ દરખાસ્તો છે, જેનો અમલ તેની માન્યતાના સમયગાળા દરમિયાન કરવામાં આવશે, જે બંને દેશોમાં વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે સર્વસમાવેશકતા અને સશક્તિકરણને આગળ વધારવાની સહિયારી કટિબદ્ધતાને પ્રોત્સાહન આપશે.

4. સર્જનાત્મકતાને સશક્ત બનાવવી: દિવ્ય કલા મેળો 2023 ભારતભરમાં પ્રતિભા અને હસ્તકલાનું પ્રદર્શન કરે છે

દિલ્હી, મુંબઈ, ભોપાલ, ગુવાહાટી, ઇન્દોર, વારાણસી, જયપુર, હૈદરાબાદ, બેંગલુરુ, ચેન્નાઈ અને પટણામાં વર્ષ દરમિયાન વિવિધ તારીખો પર આયોજિત દિવ્ય કલા મેળો 2023, વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે સંપૂર્ણ વિકાસ અને સશક્તિકરણને પ્રોત્સાહન આપવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાનો પુરાવો છે. પ્રધાનમંત્રીની ભારત પહેલ સાથે સુસંગત વિઝન સાથે સરકારનો ઉદ્દેશ ભારતની સંપૂર્ણ વૃદ્ધિમાં દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓની સમાન ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. આ મેળામાં 22 રાજ્યો અને કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશોના 150-200 દિવ્યાંગ કારીગરો, કલાકારો અને ઉદ્યોગ સાહસિકોની રચનાત્મક શક્તિ દર્શાવવામાં આવી હતી, જેમાં વિવિધ પ્રકારના ઉત્પાદનોનું પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું હતું. આ મેળામાં ઘર સજાવટ, જીવનશૈલીની ચીજવસ્તુઓ, વસ્ત્રો અને સ્ટેશનરીથી માંડીને ઇકો-ફ્રેન્ડલી ઉત્પાદનો, ઓર્ગેનિક ચીજવસ્તુઓ, રમકડાં, ભેટસોગાદો અને જ્વેલરી જેવી વ્યક્તિગત ચીજવસ્તુઓની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી, આ મેળામાં દિવ્યાંગ સહભાગીઓની પ્રતિભા અને કૌશલ્યોની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી, જેણે તેમના સશક્તિકરણ અને વ્યાપક સામાજિક-આર્થિક પરિદ્રશ્યમાં સમાવેશમાં યોગદાન આપ્યું હતું.

5. વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ વિભાગ દ્વારા વર્ષ 2023 માં વિવિધ વિકલાંગતા જાગૃતિ દિવસોની ઉજવણી કરવામાં આવે છે

ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ દ્વારા વર્ષ 2023માં વિકલાંગતા જાગૃતિના વિવિધ દિવસોની યાદમાં એક વર્ષ સુધી ચાલનારી ઉજવણીનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો હતો. આ કેલેન્ડરમાં મહત્વપૂર્ણ કાર્યક્રમો દ્વારા ચિહ્નિત કરવામાં આવ્યા હતા, જેની શરૂઆત 4 જાન્યુઆરીના રોજ વિશ્વ બ્રેઇલ ડેથી 3 ડિસેમ્બર, 2023 ના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય વિકલાંગ વ્યક્તિઓના દિવસ સુધી થઈ હતી. આ ઉજવણીમાં વિશ્વ રક્તપિત્ત દિવસ, આંતરરાષ્ટ્રીય એપિલેપ્સી દિવસ, વર્લ્ડ ડાઉન સિન્ડ્રોમ ડે અને અન્ય ઘણા લોકો જેવા તહેવારોનો સમાવેશ થાય છે, જે વિકલાંગતાની વિવિધતાને પ્રકાશિત કરે છે અને જાગૃતિને પ્રોત્સાહન આપે છે. સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન, વિભાગે તેની વિવિધ સંસ્થાઓ અને પુનર્વસન પરિષદ ઓફ ઇન્ડિયાના સહયોગથી, કુશળ વ્યાવસાયિકો અને મહાનુભાવોને આવકારતા વેબિનાર અને સેમિનારોની શ્રેણીનું આયોજન કર્યું હતું. આ કાર્યક્રમોએ માત્ર શિક્ષણ અને જાગૃતિ માટેના મંચ તરીકે જ કામ નથી કર્યું, પરંતુ વ્યાવસાયિકોને સતત પુનર્વસન શિક્ષણ (સીઆરઇ) પોઇન્ટ પણ પૂરા પાડ્યા હતા, જે વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓના સર્વગ્રાહી સશક્તિકરણમાં ફાળો આપે છે.

6. ચેમ્પિયનિંગ સિદ્ધિઓ : સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રી ડૉ.વિરેન્દ્ર કુમારે એબીલિમ્પિક્સ મેડલ વિજેતાઓ, ભારતીય બહેરા ક્રિકેટ ટીમ અને પેરા સ્વિમર શ્રી સતેન્દ્ર સિંહ લોહિયાનું સન્માન કર્યું

સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયે 28 માર્ચ, 2023 ના રોજ ટીમ ઇન્ડિયાના એબિલિમ્પિક્સ મેડલ વિજેતાઓનું સન્માન કરીને વિકલાંગતાના ક્ષેત્રમાં ઉત્કૃષ્ટતાની ઉજવણી કરી હતી. સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રી ડૉ.વિરેન્દ્ર કુમારે વ્યક્તિગત રીતે આ નોંધપાત્ર વ્યક્તિઓની સિદ્ધિઓનો સ્વીકાર કર્યો હતો, જે તેમની પ્રતિભા અને સમર્પણને માન્યતા આપવામાં નોંધપાત્ર સીમાચિહ્નરૂપ છે. વધુમાં, 1 જૂન, 2023 ના રોજ, ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (ડીઇપીડબલ્યુડી) ના સચિવ શ્રી રાજેશ અગ્રવાલે બાંગ્લાદેશ સામેની આઇડીસીએ ટીઆર-નેશન વન-ડેમાં ઉત્કૃષ્ટ પ્રદર્શન કરવા બદલ વિજેતા ભારતીય બહેરા ક્રિકેટ ટીમને સન્માનિત કર્યા હતા અને આંતરરાષ્ટ્રીય પેરા સ્વિમર શ્રી સતેન્દ્ર સિંહ લોહિયાનું સન્માન કર્યું હતું, જેમણે ઇંગ્લિશ ચેનલને પાર કરીને ઇતિહાસ રચીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો. આ પહેલો દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓની ઉજવણી અને સશક્તિકરણ, તેમની સિદ્ધિઓ માટે માન્યતા અને સમર્થનની સંસ્કૃતિને પ્રોત્સાહન આપવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને રેખાંકિત કરે છે

08. "વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓના અધિકારોનો કાયદો, 2016"ની જોગવાઈઓના અમલીકરણ માટે નિવાસી કમિશનરો અને તમામ રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે ડીઇપીડબલ્યુડીના સચિવની બેઠક/ આઇસીટી, કૌશલ્ય વિકાસ/વ્યાવસાયિક તાલીમ, બ્રેઇલ પ્રેસને પ્રોત્સાહન વગેરે સહિત પીડબલ્યુડીએસ માટે અવરોધ મુક્ત વાતાવરણનું મહત્ત્વ – સચિવ દ્વારા ભાર મૂકવામાં આવ્યો

પોસ્ટ થયા તારીખ: 09 મે 2023

શ્રી રાજેશ અગ્રવાલ સચિવના સક્ષમ માર્ગદર્શન હેઠળ દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ વિભાગ (ડીઇપીડબલ્યુડી)એ "રાઇટ્સ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ એક્ટ 2016"ની જોગવાઈઓના અમલીકરણ માટે શ્રેણીબદ્ધ સુધારાની શરૂઆત કરી છે. આ પ્રકારની પહેલની શ્રેણીમાં, 09 મે, 2023ના રોજ નિવાસી કમિશનરો અને તમામ રાજ્યો / કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને તેમના પ્રતિનિધિઓ સાથે એક બેઠક યોજવામાં આવી હતી.

આ બેઠકમાં આઇસીટી સહિત પીડબલ્યુડીએસ માટે અવરોધ મુક્ત વાતાવરણનું મહત્ત્વ, માળખાગત સુવિધા અને પરિવહન વ્યવસ્થામાં નિર્મિત, વહેલાસર હસ્તક્ષેપ અને વહેલાસર નિદાન કેન્દ્રો, જેમાં માતા-પિતાનું કાઉન્સેલિંગ, ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને સરકારી નોકરીઓમાં અનામત, કૌશલ્ય વિકાસ/વ્યાવસાયિક તાલીમ, તમામ સ્થાનિક ભાષાઓમાં તમામ શૈક્ષણિક અને જાગૃતિ સર્જન સામગ્રીની ઉપલબ્ધતા અને બ્રેઇલ પ્રેસને પ્રોત્સાહન આપવું,  ચાલી રહેલા સુપ્રીમ કોર્ટના કેસો વગેરે પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.

14. દિવ્યા કલા શક્તિ ઇવેન્ટ્સમાં વિકલાંગ કલાકારોની ક્ષમતાઓનું પ્રદર્શન કરવામાં આવે છે

પોસ્ટ થયા તારીખ: 27 મે 2023

18 એપ્રિલ, 2019 અને 23 જુલાઈ, 2019 ના રોજ રાષ્ટ્રપતિ ભવન અને બાલયોગી ઓડિટોરિયમમાં આયોજિત બે રાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમો પછી, વિભાગ દિવ્ય કલા શક્તિને પ્રાદેશિક સ્તરે લઈ જઈ રહ્યું છે. આ દિશા મુજબ, મુંબઈ, અરુણાચલ પ્રદેશ, ચેન્નાઈ, નવી દિલ્હી, ગુવાહાટી અને વારાણસીમાં પશ્ચિમ ક્ષેત્ર, ઉત્તર-પૂર્વ અને દક્ષિણ ક્ષેત્ર સહિત વિવિધ સ્થળોએ છ પ્રાદેશિક "દિવ્ય કલા શક્તિ" કાર્યક્રમો પહેલેથી જ યોજવામાં આવ્યા છે. 27 મે, 2023ના રોજ વારાણસી દિવ્ય કલા શક્તિનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. અને આગામી દિવ્ય કલા શક્તિ કાર્યક્રમો બેંગલુરુ (06 જાન્યુઆરી, 2024)), અમદાવાદ (1 જાન્યુઆરી 2024), ઈન્દોર (05 જાન્યુઆરી 2024) અને હૈદરાબાદ (07 ફેબ્રુઆરી, 2024) અનુક્રમે જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરી, 2024 ના મહિનામાં ખાતે યોજાવા જઈ રહ્યા છે. .

15. સર્વસમાવેશકતાને નેવિગેટ કરવુંઃ સુલભતા માર્ગદર્શિકામાં સીમાચિહ્નો

સર્વસમાવેશકતાની દિશામાં આગળ વધતાં સેક્ટર-સ્પેસિફિક એક્સેસિબિલિટી ગાઇડલાઇન્સની રચના પર લેટેસ્ટ અપડેટ આરપીડબલ્યુડી નિયમોનાં નિયમ 15 હેઠળ સૂચિત મહત્ત્વપૂર્ણ માપદંડો અને માર્ગદર્શિકાઓ પ્રદર્શિત કરે છે. તેમાં ભારતમાં સાર્વત્રિક સુલભતા માટે સંવાદિતાપૂર્ણ માર્ગદર્શિકાઓ અને અવકાશ માપદંડ – 2021, આઇસીટી ઉત્પાદનો અને સેવાઓ માટે સુલભતા, સંસ્કૃતિ ક્ષેત્ર-ચોક્કસ સંવાદિતા સુલભતા માપદંડો, સુલભ રમતગમત સંકુલો પર માર્ગદર્શિકા, નાગરિક ઉડ્ડયન 2022 માટે સુલભતાનાં માપદંડો, હેલ્થકેર માટે સુલભતાનાં માપદંડો અને ગ્રામીણ ક્ષેત્ર-વિશિષ્ટ સંવાદિતા સુલભતાનાં ધોરણો/માર્ગદર્શિકાઓ સામેલ છે. ક્ષેત્રોમાં આ માર્ગદર્શિકાને સક્રિયપણે અપનાવવાથી અપંગ વ્યક્તિઓ માટે સાર્વત્રિક પ્રવેશની ખાતરી કરવાની પ્રતિબદ્ધતા પ્રતિબિંબિત થાય છે. તદુપરાંત, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી મંત્રાલયના ટેલિકમ્યુનિકેશન વિભાગ અને કાયદા અને ન્યાય વિભાગ સાથેના સહયોગથી સુલભતા તરફના વ્યાપક અભિગમને વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવ્યો છે, જે તેને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સર્વસમાવેશકતા માટે નેવિગેબલ માર્ગ બનાવે છે.

16. ઐતિહાસિક ભાગીદારીઃ આઇએસએલઆરટીસી અને એનઆઇઓએસે 3 પર ભારતીય સાંકેતિક ભાષા સાથે બહેરી શિક્ષણમાં ક્રાંતિ લાવવા જોડાણ કર્યું^rd એનઈપી 2020ની ઉજવણીનું વર્ષ

પોસ્ટ થયા તારીખ: 1 ઓગસ્ટ, 2023

ISLRTCએ કુશળતા અને સંસાધનો વહેંચવા તેમજ 29 જુલાઈ, 2023એ ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ સંસાધનોનો સહ-વિકાસ કરવા માટે એનઆઇઓએસ સાથે 3 જું એનઈપી 2020ની ઉજવણીનું વર્ષ અને 2 જી અખિલ ભારતીય શિક્ષા સંગમ આઈટીપીઓ, પ્રગતિ મેદાન, નવી દિલ્હી ખાતે એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા.

ડીઇપીડબલ્યુડીના સચિવ શ્રી રાજેશ અગ્રવાલ અને એનઆઇઓએસ, આઇએસએલઆરટીસી અને એનઆઇઓએસના ચેરપર્સન પ્રો. સરોજ શર્માના નિર્દેશોને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં શીખવાની સામગ્રીની સમીક્ષાની પ્રક્રિયાની ડિઝાઇન અને વિકાસ, બહેરા અને સુનાવણીની કઠિનતા જેવા ઘણા ક્ષેત્રોમાં સાથે મળીને કામ કરવાની યોજના બનાવી છે.  પસંદ કરેલા ક્ષેત્રો વગેરેમાં ભારતીય સાંકેતિક ભાષાની માનકીકરણ પ્રક્રિયા માટે ISLRTCની કુશળતા અને સંસાધનોનું આદાન-પ્રદાન કરવું.

17. ડીઇપીડબલ્યુડીએ વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓને સશક્ત બનાવવા માટે ટ્રાન્સફોર્મેટિવ પ્રોગ્રામ્સ લોન્ચ કર્યા/ ડીઇપીડબલ્યુડીની પાંચ મુખ્ય પહેલો સર્વસમાવેશકતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓને સશક્ત બનાવવા માટે રજૂ કરાઈ

પોસ્ટ થયા તારીખ: 11 સપ્ટેમ્બર 2023

સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયનાં રાજ્ય મંત્રી કિ.મી. પ્રતિમા ભૂમિકે વિકલાંગતા સાથેનાં વ્યક્તિઓને સક્ષમ બનાવવાનાં વિભાગ (ડીઇપીડબલ્યુડી) દ્વારા પાંચ પરિવર્તનકારી પહેલોનું અનાવરણ કરતાં મહત્ત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ સિદ્ધિ હાંસલ કરી હતી. એક અગ્રણી સહયોગમાં બેચલર ઓફ આર્કિટેક્ચર કાર્યક્રમોમાં સાર્વત્રિક સુલભતા અભ્યાસક્રમોને સંકલિત કરવા માટે કાઉન્સિલ ઓફ આર્કિટેક્ચર (સીઓએ) સાથે એમઓયુનો સમાવેશ થાય છે, જેથી આર્કિટેક્ટ્સ અને સિવિલ એન્જિનિયર્સ સુલભતા ઓડિટ કરવા માટે સજ્જ હોય તે સુનિશ્ચિત કરી શકાય. યુનિક ડિસેબિલિટી આઇડી (યુડીઆઇડી) પોર્ટલ મારફતે અનામી ડેટા જાહેર કરવાથી ડેટા આધારિત નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં વધારો થાય છે, ત્યારે પીએમ દક્ષ-ડીઇપીડબલ્યુડી પોર્ટલ કૌશલ્ય તાલીમ અને રોજગારીની તકો માટે વિસ્તૃત ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. "એક્સેસ માટેના માર્ગોઃ વિકલાંગતા અધિકારો પરની અદાલતો" સંદર્ભ માટે અસરકારક ચુકાદાઓનું સંકલન કરે છે, અને સીસીપીડી દ્વારા ઓનલાઇન કેસ મોનિટરિંગ પોર્ટલ ફરિયાદના સંચાલનમાં ક્રાંતિ લાવે છે, પેપરલેસ અને કાર્યક્ષમ અભિગમ અપનાવે છે. આ પહેલો સામૂહિક રીતે ડીઇપીડબલ્યુડીની સર્વસમાવેશકતાને પ્રોત્સાહન આપવાની અને જીવનનાં વિવિધ પાસાંઓમાં વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓને સશક્ત બનાવવાની કટિબદ્ધતાને મૂર્તિમંત કરે છે.

18. ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (ડીઇપીડબલ્યુડી) અને આંત્રપ્રિન્યોરશિપ ડેવલપમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયા (ઇડીઆઇઆઇ) અમદાવાદ, 3000 વ્યક્તિઓને વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ (પીડબ્લ્યુડી)ને સશક્ત બનાવવા માટે ભાગીદાર છે.

પોસ્ટ થયા તારીખ: 21 સપ્ટેમ્બર, 2023

આંત્રપ્રિન્યોરશિપ ડેવલપમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇન્ડિયા (ઇડીઆઇઆઇ)એ ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ એમ્પાવરમેન્ટ ઑફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (ડીઇપીડબલ્યુ ડોરગેનિઝ)ના સહયોગથી કોર્પોરેટ માટે એક ગોળમેજી બેઠક યોજી હતી, જેનો ઉદ્દેશ 'સીએસઆર એક્શન્સ હેઠળ દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ માટે સુનિશ્ચિત આજીવિકાઓ (એસએબીએએલ)ને ટેકો, સક્રિય અને નિર્માણ કરવાનો છે. શ્રી રાજેશ અગ્રવાલ, આઈએએસ સચિવ – ડીઈપીડબલ્યુડી, ઈડીઆઈઆઈના મહાનિદેશક ડો. સુનિલ શુક્લા, ઈડીઆઈઆઈના પ્રોજેક્ટ વિભાગ (કોર્પોરેટ)ના ડિરેક્ટર ડો. રમણ ગુજરાલ, ડીઈપીડબલ્યુડીના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ તેમજ ડીઈપીડબલ્યુડી હેઠળની રાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ અને પીએનબી, શાઓમી, એનએચપીસી, દિલ્હી મેટ્રો, ભેલ વગેરે જેવી અગ્રણી કોર્પોરેટ કંપનીઓના સીએસઆર અગ્રણીઓએ આ ભૂમિપૂજન સમારંભમાં હાજરી આપી હતી. આ 'મીટ'માં મોટા પાયે સમાજને સંવેદનશીલ બનાવવાનો એજન્ડા હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો અને તેમાં હસ્તક્ષેપો અને પગલાંની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, જેમાં 1500 ટેકનોલોજી સંચાલિત અને 1500 સામાન્ય સાહસો સહિત પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (પીડબ્લ્યુડી) દ્વારા 3000 નવા સાહસોની સ્થાપનાની ખાતરી કરવામાં આવી હતી. આ મહત્ત્વપૂર્ણ ગોળમેજી પરિષદમાં સરકાર, કોર્પોરેટ અને સંસ્થાઓ વચ્ચે અસરકારક સમન્વય મારફતે દિવ્યાંગો માટે વધુ સારી દુનિયાનું સર્જન કરવા પર મંથન કરવામાં આવ્યું હતું.

19. વિશ્વ સાંકેતિક ભાષા દિવસ પર વોટ્સએપ વીડિયો કોલ દ્વારા બહેરા સમુદાય માટે 10,000 આઇએસએલ શબ્દકોશ શબ્દો અને વિડિઓ રિલે સેવા શરૂ કરવામાં આવી હતી, જેમાં ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં નાણાકીય શરતોના 260 સંકેતોનો સમાવેશ થાય છે.

પોસ્ટ થયા તારીખ: 23 સપ્ટેમ્બર, 2023

"એક વિશ્વ જ્યાં બહેરા લોકો દરેક જગ્યાએ સહી કરી શકે છે!" થીમ સાથે સાઇન લેંગ્વેજ ડેની ઉજવણી ભારતીય સાંકેતિક ભાષા સંશોધન અને તાલીમ કેન્દ્ર (આઇએસએલઆરટીસી), નવી દિલ્હી દ્વારા સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયના ડીઇપીડબલ્યુડી (દિવ્યાંગજન) ના નેજા હેઠળ ભીમ હોલ, ડો. આંબેડકર ઇન્ટરનેશનલ સેન્ટર જનપથ, નવી દિલ્હી દ્વારા 23 સપ્ટેમ્બર, 2023ના રોજ કરવામાં આવી હતી..

કાર્યક્રમ દરમિયાન, નીચેના કાર્યક્રમો અને સામગ્રીઓ પણ શરૂ કરવામાં આવી હતી.

1. ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં બેઝિક કમ્યુનિકેશન સ્કિલ્સ એક ઓનલાઈન સેલ્ફ લર્નિંગ કોર્સ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
2. ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં નાણાકીય શરતોના 260 સંકેતો, જે આઇએસએલઆરટીસી, સોસાયટીજેનરલ અને વી-શેષ દ્વારા સંયુક્ત રીતે વિકસાવવામાં આવ્યા છે, તેને લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.
3. 10,000 આઇએસએલ શબ્દકોશની શરતો વેબસાઇટ પર લોન્ચ કરવામાં આવી હતી.
4. સુનાવણીની ક્ષતિઓ માટે વિશેષ શાળાઓમાં આઇએસએલનો અભ્યાસક્રમ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
5. વોટ્સએપ વીડિયો કોલ દ્વારા બહેરા સમુદાય માટે વીડિયો રિલે સેવા શરૂ કરવામાં આવી હતી. વિડિયો રિલે સેવા એ વિડિયો ટેલિકમ્યુનિકેશન સેવા છે, જે બહેરા લોકોને રિમોટ સાઇન લેંગ્વેજ દુભાષિયા દ્વારા સાંભળનારા લોકો સાથે સંવાદ સાધવા સક્ષમ બનાવે છે.

20. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ દિવ્યાંગજનો માટે દેશના પ્રથમ હાઈટેક સ્પોર્ટ્સ ટ્રેનિંગ સેન્ટરનું વર્ચ્યુઅલ ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું.

પોસ્ટ થયા તારીખ: 02 ઓક્ટોબર, 2023

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ મહાત્મા ગાંધીના જન્મદિવસના પ્રસંગે મધ્યપ્રદેશના ગ્વાલિયરમાં પૂર્વ પ્રધાનમંત્રી શ્રી અટલ બિહારી વાજપેયીના નામ પર દિવ્યાંગજનો માટે દેશના પ્રથમ હાઈટેક સ્પોર્ટ્સ ટ્રેનિંગ સેન્ટરનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. તેમણે વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓની પ્રશંસા કરી હતી અને જણાવ્યું હતું કે, અગાઉની સરકારે તેમનાં પર ધ્યાન આપ્યું નહોતું અને આ સરકાર દિવ્યાંગજનો માટે કટિબદ્ધ છે.

ડો.વિરેન્દ્ર કુમારે દિવ્યાંગજનો માટે દેશના પ્રથમ હાઈટેક સ્પોર્ટસ ટ્રેનિંગ સેન્ટરના ઉદઘાટન પૂર્વે અટલ બિહારી વાજપેયી ટ્રેનિંગ સેન્ટર ફોર ડિસેબિલિટી સ્પોર્ટ્સની મુલાકાત લીધી હતી. આ મુલાકાત દરમિયાન મંત્રીશ્રીએ દિવ્યાંગજનો સાથે વાતચીત કરી તેમને પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા.

આ પહેલનો ઉદ્દેશ રમતગમતમાં સમાન તકો પ્રદાન કરવાનો, પ્રતિભાઓને વધારવાનો અને રમતગમતની વિવિધ શાખાઓમાં ભાગીદારીને પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે. દેશભરમાંથી દિવ્યાંગજનો દિવ્યાંગ રમતગમત માટે અટલ બિહારી તાલીમ કેન્દ્રમાં પ્રેક્ટિસ અને તાલીમ લઈ શકે છે.

21. વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓને વધુ આવરી લેવા અને તેમાં સામેલ કરવા માટે ભારતીય વીમા ક્ષેત્રને વધારવા પર કોન્ક્લેવ

પોસ્ટ થયા તારીખ: 03 નવેમ્બર, 2023

ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ અને નીતિ આયોગે સંયુક્તપણે 3 નવેમ્બર, 2023 ના રોજ "ગ્રેટર કવરેજ માટે ભારતીય વીમા ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન અને દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના સમાવેશ" પર એક સીમાચિહ્નરૂપ સંમેલનનું આયોજન કર્યું હતું. આ કાર્યક્રમમાં ભારતમાં દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ (દિવ્યાંગજન) માટે વીમા કવચમાં સુધારો કરવાની તાતી જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા વિવિધ હિતધારકોનાં જૂથને એકત્ર કરવામાં આવ્યાં હતાં.

આ કોન્ક્લેવમાં વિશ્વ બેંક, મેલબોર્ન યુનિવર્સિટી, આર્થિક બાબતોનો વિભાગ, ખર્ચ વિભાગ, આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય, કોર્પોરેટ બાબતોનું મંત્રાલય, નાણાં સેવા વિભાગ અને અન્ય વિવિધ સંસ્થાઓએ સક્રિયપણે ભાગ લીધો હતો. આ સહયોગી પ્રયાસનો હેતુ ભારતમાં અપંગ વ્યક્તિઓ માટે વીમા કવરેજ વધારવા માટે નવીન વ્યૂહરચનાઓ અને ઉકેલોનું અન્વેષણ કરવાનો છે.

22. દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓની સુલભતા અને અધિકારોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિકલાંગતા ધરાવતા ચીફ કમિશનર ઓફ પર્સન્સ દ્વારા મહત્વપૂર્ણ ચુકાદાઓ

વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટેના મુખ્ય કમિશનરે બે સીમાચિહ્નરૂપ ચુકાદાઓ આપ્યા હતા, જેમાં સરકારી કચેરીઓને જો અપ્રાપ્ય હોય તો સ્થળાંતર કરવાની અને એરપોર્ટ પર વિકલાંગતા પ્રત્યેની અસંવેદનશીલતાને દૂર કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી હતી. અન્ય એક પગલામાં, વિકલાંગતાની સ્થિતિના અપડેટ્સની અવગણના કરવા બદલ એમટીએનએલ સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી, જેમાં અધિકારીઓને વિકલાંગતા સેવા ટ્રસ્ટમાં સંવેદનશીલતામાંથી પસાર થવું જરૂરી હતું. મુખ્ય કમિશનરે જેએનયુ કેમ્પસની સુલભતા પર કાર્યવાહી કરવા, સંબંધિત વિકલાંગતા કાયદાઓનો ઉપયોગ કરવા હાકલ કરી હતી. આ ઉપરાંત, શ્રવણશક્તિની ખામી ધરાવતી વ્યક્તિઓની સુરક્ષા માટે ઇ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ દ્વારા શ્રવણ સહાયકોના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો. ઓલા કેબ્સને પેરા શૂટરને વ્હીલચેર નકારવા બદલ નોટિસ મળી હતી, જેના પગલે ગૌરવ અને અધિકારોનું પાલન થાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે ચીફ કમિશનર દ્વારા તપાસ શરૂ કરવામાં આવી હતી

23. ડીઇપીડબલ્યુડીએ એનડીડીસી લોન હેઠળ દિવ્યાંગજન ઋણધારકોને સમયસર પુનઃચુકવણી માટે 1 ટકા વ્યાજ દરમાં છૂટ આપવાની જાહેરાત કરી હતી, જે ચોક્કસ નિયમો અને શરતોને આધિન છે/ ડીઇપીડબલ્યુડીના સચિવને પણ 8 દિવ્યાંગ લોન લાભાર્થીઓને ચેક એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા.

પોસ્ટ થયા તારીખ: 10 નવેમ્બર, 2023

દિવ્યાંગજનોમાં નાણાકીય સર્વસમાવેશકતાને વધારવા અને આર્થિક સશક્તિકરણને પ્રોત્સાહન આપવા ડીઇપીડબલ્યુડીએ ચોક્કસ નિયમો અને શરતોને આધિન, સમયસર પુનઃચુકવણી માટે એનડીએફડીસી લોન હેઠળ વ્યાજ દરમાં 1 ટકા રિબેટની જાહેરાત કરી હતી. આ હાવભાવનો હેતુ આર્થિક સહાય મેળવવા માંગતા દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ પરનો આર્થિક ભાર ઘટાડવાનો અને જવાબદાર ચુકવણી પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે. આ પગલું સર્વસમાવેશકતાને પ્રોત્સાહન આપવાની સરકારની અડગ કટિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે દરેક નાગરિક, પછી ભલે તે કોઈ પણ ક્ષમતાધરાવતો હોય, નાણાકીય તકોની સમાન પહોંચ ધરાવે.

24. દહેરાદૂનની નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ધ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ વિઝ્યુઅલ ડિસેબિલિટીઝ (દિવ્યાંગજન), દેહરાદૂન સાથે એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા, નેશન બુક ટ્રસ્ટ /એમઓયુ સાથે એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા, જેનાથી યુનિવર્સલ ડિઝાઇન સેન્ટર ફોર રીડિંગ / એનઆઇઇપીવીડીની સ્થાપના માટે નો માર્ગ મોકળો થયો, જે ભારતમાં પ્રિન્ટ વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે ડિઝાઇન કરાયેલી ઓનલાઇન લાઇબ્રેરી સુગમ્ય ટ્રસ્ટલય દ્વારા સુલભ પુસ્તકોનું સર્જન અને પ્રસાર કરવા માટે ડેઇઝી ફોરમ ઓફ ઇન્ડિયા સાથે વધુ એક એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે.

પોસ્ટ થયા તારીખ: 22 નવેમ્બર, 2023

નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ધ એમ્પાવરમેન્ટ ઓફ પર્સન્સ વિથ વિઝ્યુઅલ ડિસેબિલિટીઝ (દિવ્યાંગજનો)એ 20 નવેમ્બર, 2023ના રોજ હસ્તાક્ષર થયેલા બે મેમોરેન્ડમ ઓફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ (એમઓયુ) મારફતે સર્વસમાવેશકતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં નોંધપાત્ર સીમાચિહ્નો હાંસલ કર્યા હતા. નેશનલ બુક ટ્રસ્ટ, નવી દિલ્હી સાથે જોડાણ કરીને, સંસ્થાએ ઉત્તરાખંડના દહેરાદૂનમાં યુનિવર્સલ ડિઝાઇન સેન્ટર ફોર રીડિંગ માટેની યોજનાને ઔપચારિક સ્વરૂપ આપ્યું હતું. આ કેન્દ્રનો હેતુ રાષ્ટ્રીય પુસ્તક ટ્રસ્ટના સંગ્રહને વિવિધ સ્વરૂપોમાં પ્રદર્શિત કરીને દ્રશ્ય અપંગ વ્યક્તિઓ માટે વાંચન સામગ્રીને વધુ સુલભ બનાવવાનો છે. ડેઈઝી ફોરમ ઑફ ઈન્ડિયા સાથે અન્ય એક સમજૂતી કરારમાં સુગમ્ય હસ્તકલયના માધ્યમથી સુલભ પુસ્તકોનું સર્જન કરવા અને તેનો પ્રસાર કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે, જે પ્રિન્ટ વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે એક ઓનલાઈન લાઈબ્રેરી છે. ઉપરોક્ત એમઓયુ અવરોધો તોડવા અને ભારતભરમાં અપંગ વ્યક્તિઓ માટે શિક્ષણમાં સમાવેશને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અનુકરણીય સમર્પણ દર્શાવે છે.

25. વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના કમિશનરોની 18 મી રાષ્ટ્રીય સમીક્ષા બેઠક

પોસ્ટ થયા તારીખ: 30 નવેમ્બર, 2023

18 થી 29 અને 30 નવેમ્બર, 2023ના રોજ નવી દિલ્હીના ડો. આંબેડકર ઇન્ટરનેશનલ સેન્ટર ખાતે દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ માટેના રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના કમિશનરોની રાષ્ટ્રીય સમીક્ષા બેઠક યોજાઈ હતી. ડીઇપીડબલ્યુડીના સચિવ શ્રી રાજેશ અગ્રવાલની અધ્યક્ષતામાં, જેઓ વિકલાંગતા ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટેના મુખ્ય કમિશનર (સીસીપીડી)નો વધારાનો હવાલો સંભાળે છે, આ બેઠકમાં 28 રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના પ્રતિનિધિઓ, વિવિધ વિભાગોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ અને રિહેબિલિટેશન કાઉન્સિલ ઓફ ઇન્ડિયા સામેલ હતા. શ્રી અગ્રવાલે બનાવટી વિકલાંગતા પ્રમાણપત્રો અને સંસ્થાઓ જેવા મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને વિકલાંગતા ધરાવતા વ્યક્તિઓના અધિકારોના કાયદા, 2016ના અસરકારક અમલીકરણ સાથે સંબંધિત ચિંતાઓનું સમાધાન કર્યું હતું. તેમણે બનાવટી સંસ્થાઓ માટે દંડની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો અને કરુણાલક્ષી કમિશનરોની હાકલ કરી હતી. આ ચર્ચામાં પુનર્વસન, તબીબી સંભાળ, વ્યાવસાયિક તાલીમ અને સ્વરોજગારી માટેની લોનને આવરી લેવામાં આવી હતી. શ્રી અગ્રવાલે આંગણવાડી માટે નવા પ્રોટોકોલ અને એલિમ્કો દ્વારા વધેલા ફિટમેન્ટ સેન્ટર્સ જેવી પહેલો પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો.

26. ભારતના રાષ્ટ્રપતિએ વર્ષ 2023 માટે દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ માટે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો એનાયત કર્યા

પોસ્ટ થયા તારીખ: 03 ડિસેમ્બર, 2023

નવી દિલ્હીમાં દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ પર એક મહત્વપૂર્ણ ઉજવણીમાં, રાષ્ટ્રપતિ દ્રોપદી મુર્મૂએ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમના અસાધારણ યોગદાનને માન્યતા આપીને 21 વ્યક્તિઓ અને 9 સંસ્થાઓને દિવ્યાંગજાન 2023 ના સશક્તિકરણ માટે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો એનાયત કર્યા હતા. રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી મુર્મુએ પોતાનાં સંબોધનમાં વૈશ્વિક વસતિનાં 15 ટકા હિસ્સો ધરાવતા દિવ્યાંગજનોનાં સશક્તિકરણને પ્રાથમિકતા આપવાનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને તમામ નાગરિકો માટે દીવાદાંડી સમાન તેમનાં પ્રેરક સંઘર્ષ અને સિદ્ધિઓની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે ગર્વભેર નવા સંસદ ભવનને સુલભ, સર્વસમાવેશકતા અને સહાનુભૂતિનું પ્રતીક ગણાવ્યું હતું, જે દિવ્યાંગજનોને અનુકૂળ વાતાવરણને પ્રોત્સાહન આપવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાનો પુરાવો છે. રાષ્ટ્રપતિએ સ્થાયી વિકાસ લક્ષ્યાંકો 2030 સાથે સુસંગત ભૌતિક અને ડિજિટલ એમ બંને પ્રકારની સુલભતાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. નોંધપાત્ર દીપા મલિક અને શીતલ દેવી સહિત નોંધપાત્ર વ્યક્તિઓને તેમની ઉત્કૃષ્ટ સિદ્ધિઓ માટે બિરદાવવામાં આવી હતી, જેમાં વિકલાંગતા ધરાવતી મહિલાઓની અવિશ્વસનીય સંભવિતતાનું ઉદાહરણ આપવામાં આવ્યું હતું. કેન્દ્રીય મંત્રી ડો. વિરેન્દ્ર કુમારે દિવ્યાંગજનોને માનવ સંસાધન તરીકે પુનઃપુષ્ટિ કરી હતી, જેમાં વિશિષ્ટ વિકલાંગતા ઓળખકાર્ડ અને રોજગારીમાં ચાર ટકા અનામત જેવી પહેલો પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જે સમાન તકો અને સંપૂર્ણ વિકાસ માટે સરકારની અડગ કટિબદ્ધતા દર્શાવે છે.

27. ભારત સરકારે સર્વસમાવેશકતા અને સશક્તિકરણ તરફ હરણફાળ ભરી / કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રી પણ સ્વદેશી આઈક્યુ એસેસમેન્ટ ટેસ્ટ કિટ દેશને અર્પણ કરી

પોસ્ટ થયા તારીખ: 11 ડિસેમ્બર, 2023

સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રી, કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રી ડૉ. વિરેન્દ્ર કુમારે સુશ્રી વંશિકા નંદ કિશોર માને અને અન્ય સાત દિવ્યાંગ લાભાર્થીઓને એક કરોડમું વિશિષ્ટ વિકલાંગતા ઓળખ (યુડીઆઇડી) કાર્ડ ભેટ આપ્યું હતું. કેન્દ્રીય મંત્રીની સાથે રાજ્ય કક્ષાનાં મંત્રી (પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટી) કે.એમ.પ્રતિમા ભોમિક, ડીઇપીડબલ્યુડીનાં સચિવ શ્રી રાજેશ અગ્રવાલ અને અન્ય અધિકારીઓ પણ ઉપસ્થિત હતાં.

આ કાર્યક્રમ દરમિયાન કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રીના હસ્તે સ્વદેશી આઈક્યુ એસેસમેન્ટ ટેસ્ટ કિટ દેશને અર્પણ કરવામાં આવી હતી, જેમાં આત્મનિર્ભરતામાં સીમાચિહ્નરૂપ પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું હતું.

28. એલિમ્કો મારફતે રેકોર્ડ ટર્નઓવર અને નવીન પહેલો સાથે જીવનની કાયાપલટ કરવી

ડીઇપીડબલ્યુડીના નેજા હેઠળ આર્ટિફિશિયલ લિમ્બ્સ મેન્યુફેક્ચરિંગ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયાએ એલિમ્કોએ નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં રૂ. 482 કરોડનું અભૂતપૂર્વ ગ્રોસ ટર્નઓવર હાંસલ કર્યું હતું, જે અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો આંકડો છે. વિવિધ સરકારી યોજનાઓ અને સીએસઆર પહેલ દ્વારા 3.47 લાખથી વધુ અપંગ વ્યક્તિઓ અને વરિષ્ઠ નાગરિકોની સેવા આપવાનું નિગમનું સમર્પણ નોંધપાત્ર અસરને પ્રતિબિંબિત કરે છે. એલિમ્કોની પ્રધાનમંત્રી દિવ્યાશા કેન્દ્ર (પીએમડીકે) પહેલ, જેમાં 46 કેન્દ્રોની સ્થાપના થઈ ચૂકી છે, તે લાયક લાભાર્થીઓને મફત સહાય, ઉપકરણો અને સહાયક ઉપકરણો પ્રદાન કરવા માટે આગળ છે. પીએમડીકે (PMDK) વિવિધ પ્રકારની સેવાઓ પૂરી પાડે છે, જેમાં પ્રોસ્થેસિસ અને ઓર્થોસિસ ફિટમેન્ટ, ઓડિયોમેટ્રી એસેસમેન્ટ અને વેચાણ પછીની સહાયનો સમાવેશ થાય છે. એલિમ્કોનો દૂરંદેશી અભિગમ તેના ટેક્નોલૉજિકલ સહયોગમાં સ્પષ્ટ થાય છે, જેમ કે આઈઆઈટી-મદ્રાસ અને સોસાયટી ઓફ બાયોમેડિકલ ટેક્નોલૉજી સાથે ત્રિપક્ષીય સમજૂતી, જેનો ઉદ્દેશ સ્વદેશી ઘૂંટણના સસ્તા સાંધા વિકસાવવાનો છે. તદુપરાંત, આઇઆઇટી, સીએસઆઇઆર લેબ્સ, એનઆઈડી અને માર્કેટ લીડર્સ જેવી શૈક્ષણિક અને સંશોધન સંસ્થાઓ સાથેની ભાગીદારી નવીનતા અને ડિઝાઇન સુધારણા માટે એલિમ્કોની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે, જે વિકલાંગતા અને જેરિયાટ્રિક્સ ક્ષેત્રમાં તેની અસરને આગળ ધપાવે છે.

29. 2.91 લાખ જીવનનું સશક્તિકરણઃ 2023માં પ્રભાવ અને સર્વસમાવેશકતાની એક ટ્રેઇલબ્લેઝિંગ યાત્રા

1 જાન્યુઆરી, 2023 થી 30 નવેમ્બર, 2023 સુધીમાં એટીડી (એડીઆઇપી) યોજનામાં નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓ જોવા મળી છે, જેમાં 1582 શિબિરોમાં કુલ રૂ. 368.05 કરોડની ગ્રાન્ટ-ઇન-એઇડનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, જેનાથી 2.91 લાખ લાભાર્થીઓને લાભ થયો છે. 12,845 મોટરાઇઝ્ડ ટ્રાઇસિકલ્સના વિતરણે ગતિશીલતા વધારવામાં નોંધપાત્ર પગલું ભર્યું હતું. 151 હોસ્પિટલોની પેનલ તૈયાર કરવાથી 1742 કોક્લિયર ઇમ્પ્લાન્ટ સર્જરી સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરવામાં આવી હતી, જેમાં એડીઆઇપી હેઠળ 1691 અને સીએસઆર પહેલ હેઠળ 51 સર્જરી કરવામાં આવી હતી. ઉલ્લેખનીય છે કે, 14 જાન્યુઆરી, 2023 ના રોજ, 65 શિબિરોમાં 50,000 થી વધુ દિવ્યાંગજનોને સહાય અને સહાયક ઉપકરણોનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું, ત્યારબાદ 25 માર્ચ, 2023 ના રોજ 17 શિબિરોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં 13,500 થી વધુ વ્યક્તિઓ પહોંચ્યા હતા. 25 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ 72 શિબિરો સાથે અસર ચાલુ રહી હતી, જેમાં 35,000 થી વધુ અને 25 નવેમ્બર, 2023 ના રોજ 20 શિબિરોનો લાભ મળ્યો હતો, જે 54,000 થી વધુ દિવ્યાંગજનો સુધી પહોંચ્યો હતો, જે સર્વસમાવેશક સશક્તિકરણ પ્રત્યે પ્રશંસનીય પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com