સર્વત્ર શિવ! વનક્કમ કાશી. વનક્કમ તમિલનાડુ.

જે લોકો તમિલનાડુથી આવી રહ્યા છે, હું તેમને વિનંતી કરું છું કે તમારા ઈયરફોનના ઉપયોગમાં પહેલીવાર AI ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરો.

સ્ટેજ પર બેઠેલા ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથ જી, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળમાંના મારા સાથીદારો, કાશી અને તમિલનાડુના વિદ્વાનો, તમિલનાડુથી કાશી આવેલા મારા ભાઈઓ અને બહેનો, અન્ય તમામ મહાનુભાવો, મહિલાઓ અને સજ્જનો. તમે બધા સેંકડો કિલોમીટરનો પ્રવાસ કરીને આટલી મોટી સંખ્યામાં કાશી આવ્યા છો. કાશીમાં, તમે બધા અહીં મહેમાન કરતાં મારા પરિવારના સભ્યો તરીકે વધુ આવ્યા છો. કાશી-તમિલ સંગમમાં હું આપ સૌનું સ્વાગત કરું છું.

મારા પરિવારના સભ્યો,

તામિલનાડુથી કાશી આવવું એટલે મહાદેવના એક ઘરમાંથી બીજા ઘરે આવવું! તમિલનાડુથી કાશી આવવું એટલે મદુરાઈ મીનાક્ષીથી કાશી વિશાલાક્ષી આવવું. તેથી જ તમિલનાડુના લોકો અને કાશીના લોકો વચ્ચેના હૃદયમાં જે પ્રેમ અને બંધન છે તે અલગ અને અનોખા છે. મને ખાતરી છે કે કાશીના લોકો તમારી સેવા કરવામાં કોઈ કસર છોડશે નહીં. જ્યારે તમે અહીંથી નીકળશો ત્યારે બાબા વિશ્વનાથના આશીર્વાદ સાથે તમે કાશીનો સ્વાદ, કાશીની સંસ્કૃતિ અને કાશીની યાદો પણ સાથે લઈ જશો. આજે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ દ્વારા અહીં ટેક્નોલોજીનો નવો ઉપયોગ પણ થયો છે. આ એક નવી શરૂઆત છે અને આશા છે કે તે મારા માટે તમારા સુધી પહોંચવાનું સરળ બનાવ્યું છે.

તે ઠીક છે? તમિલનાડુના મિત્રો, બરાબર છે ને? તમે તેનો આનંદ માણો છો? તો આ મારો પહેલો અનુભવ હતો. ભવિષ્યમાં હું તેનો ઉપયોગ કરીશ. તમારે મને જવાબ આપવો પડશે. હવે હંમેશની જેમ હું હિન્દીમાં બોલું છું, તે મને તમિલમાં અર્થઘટન કરવામાં મદદ કરશે.

મારા પરિવારના સભ્યો,

આજે અહીંથી કન્યાકુમારી-વારાણસી તમિલ સંગમમ ટ્રેનને લીલી ઝંડી બતાવી છે. મને તિરુકુરલ, મણિમેકલાઈ અને ઘણા તમિલ ગ્રંથોના વિવિધ ભાષાઓમાં અનુવાદો બહાર પાડવાનો લહાવો પણ મળ્યો છે. સુબ્રમણ્ય ભારતીજી, જેઓ એક સમયે કાશીના વિદ્યાર્થી હતા, તેમણે લખ્યું હતું – “કાશી નગર પુલ્વર પેસુમ ઉરૈતમ કાંચીયલ કેતપદર્કુ અને કારુવી સેયવોમ” તેઓ કહેવા માંગતા હતા કે કાશીમાં મંત્રોચ્ચાર સાંભળવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે તો કેટલું થશે. તમિલનાડુનું કાંચી શહેર. તે સરસ હોત. આજે સુબ્રમણ્ય ભારતીજી તેમની ઈચ્છા પૂરી કરતા જણાય છે. કાશી-તમિલ સંગમનો અવાજ દેશ અને આખી દુનિયામાં ગુંજી રહ્યો છે. હું આ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવા માટે તમામ સંબંધિત મંત્રાલયો, યુપી સરકાર અને તમિલનાડુના તમામ નાગરિકોને અભિનંદન આપું છું.

મારા પરિવારના સભ્યો,

ગયા વર્ષે કાશી-તમિલ સંગમની શરૂઆત થઈ ત્યારથી આ યાત્રામાં દરરોજ લાખો લોકો જોડાઈ રહ્યા છે. વિવિધ મઠોના ધાર્મિક આગેવાનો, વિદ્યાર્થીઓ, ઘણા કલાકારો, સાહિત્યકારો, કારીગરો, વ્યાવસાયિકો, ઘણા ક્ષેત્રોના લોકોને આ સંગમ દ્વારા પરસ્પર સંવાદ અને સંપર્ક માટે અસરકારક પ્લેટફોર્મ મળ્યું છે. મને ખુશી છે કે બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટી અને આઈઆઈટી મદ્રાસ પણ આ સંગમને સફળ બનાવવા માટે ભેગા થયા છે. IIT મદ્રાસે બનારસના હજારો વિદ્યાર્થીઓને વિજ્ઞાન અને ગણિતમાં ઓનલાઈન સપોર્ટ આપવા માટે વિદ્યાશક્તિ પહેલ શરૂ કરી છે. એક વર્ષમાં લેવાયેલા અનેક પગલાં એ વાતનો પુરાવો છે કે કાશી અને તમિલનાડુ વચ્ચેના સંબંધો ભાવનાત્મક તેમજ રચનાત્મક છે.

મારા પરિવારના સભ્યો,

‘કાશી તમિલ સંગમમ’ એવો જ એક અવિરત પ્રવાહ છે, જે ‘એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત’ની લાગણીને સતત મજબૂત કરી રહ્યો છે. આ જ વિચાર સાથે, થોડા સમય પહેલા કાશીમાં ગંગા-પુષ્કરાલુ ઉત્સવ, એટલે કે કાશી-તેલુગુ સંગમમનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. અમે ગુજરાતમાં સૌરાષ્ટ્ર-તમિલ સંગમનું પણ સફળતાપૂર્વક આયોજન કર્યું હતું. આપણા રાજભવને પણ ‘એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત’ માટે ખૂબ જ સારી પહેલ કરી છે. હવે અન્ય રાજ્યોના સ્થાપના દિવસની ઉજવણી રાજભવનમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી કરવામાં આવે છે, અન્ય રાજ્યોમાંથી લોકોને આમંત્રિત કરીને વિશેષ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. 'એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત'નો આ અહેસાસ જ્યારે અમે નવા સંસદ ભવનમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે પણ દેખાઈ રહ્યો હતો. નવા સંસદ ભવનમાં પવિત્ર સેંગોલ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું છે. આદિનમના સંતોના માર્ગદર્શન હેઠળ, આ જ સેંગોલ 1947 માં સત્તા સ્થાનાંતરણનું પ્રતીક બન્યું. ‘એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારત’ની ભાવનાનો આ પ્રવાહ છે, જે આજે આપણા રાષ્ટ્રના આત્માને પાણી આપી રહ્યો છે.

મારા પરિવારના સભ્યો,

આપણે ભારતીયો, એક હોવા છતાં, બોલીઓ, ભાષા, કપડાં, ખોરાક, જીવનશૈલીમાં વિવિધતાથી ભરેલા છીએ. ભારતની આ વિવિધતા એ આધ્યાત્મિક ચેતનામાં સમાયેલી છે, જેના માટે તેને તમિલમાં કહેવામાં આવે છે - 'નીરેલમ ગંગાઈ, નીલમેલ્લમ કાસી'. આ વાક્ય મહાન પંડિયા રાજા ‘પરાક્રમ પાંડિયન’નું છે. તેનો અર્થ એ છે કે દરેક પાણી ગંગાનું પાણી છે, ભારતની દરેક ભૂમિ કાશી છે.

જ્યારે આપણા આસ્થાના કેન્દ્રો, કાશી પર ઉત્તરથી આક્રમણકારો દ્વારા હુમલો કરવામાં આવી રહ્યો હતો, ત્યારે રાજા પરાક્રમ પાંડિયને તેનકાસી અને શિવકાશીમાં મંદિરો બંધાવ્યા હતા અને કહ્યું હતું કે કાશીનો નાશ કરી શકાતો નથી. વિશ્વની કોઈપણ સભ્યતા પર નજર નાખો તો વિવિધતામાં આત્મીયતાનું આવું સરળ અને ઉમદા સ્વરૂપ ભાગ્યે જ ક્યાંય જોવા મળશે! તાજેતરમાં જ જી-20 સમિટ દરમિયાન પણ ભારતની આ વિવિધતા જોઈને દુનિયા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ હતી.

મારા પરિવારના સભ્યો,

વિશ્વના અન્ય દેશોમાં રાષ્ટ્રની રાજકીય વ્યાખ્યા રહી છે, પરંતુ ભારત એક રાષ્ટ્ર તરીકે આધ્યાત્મિક માન્યતાઓથી બનેલું છે. આદિ શંકરાચાર્ય અને રામાનુજાચાર્ય જેવા સંતો દ્વારા ભારત એક થયું છે, જેમણે પોતાની યાત્રાઓ દ્વારા ભારતની રાષ્ટ્રીય ચેતનાને જાગૃત કરી હતી. તમિલનાડુના આદિનામ સંતો પણ સદીઓથી કાશી જેવા શિવ સ્થાનોની યાત્રા કરતા આવ્યા છે. કુમારગુરુપરે કાશીમાં મઠો અને મંદિરોની સ્થાપના કરી હતી. તિરુપાનંદલ આદિનમ આ સ્થાન સાથે એટલા જોડાયેલા છે કે આજે પણ તેઓ તેમના નામની આગળ કાશી લખે છે. તેવી જ રીતે, તમિલ આધ્યાત્મિક સાહિત્યમાં 'પડલ પેટ્રા થલમ' વિશે લખ્યું છે કે તેમની મુલાકાત લેનાર વ્યક્તિ કેદાર અથવા તિરુકેદારમથી તિરુનેલવેલી સુધીની મુસાફરી કરે છે. આ યાત્રાઓ અને તીર્થયાત્રાઓ દ્વારા ભારત હજારો વર્ષોથી એક રાષ્ટ્ર તરીકે સ્થિર અને અમર રહ્યું છે.

મને ખુશી છે કે કાશી તમિલ સંગમમ દ્વારા દેશના યુવાનોમાં આ પ્રાચીન પરંપરા પ્રત્યે ઉત્સાહ વધ્યો છે. તમિલનાડુથી મોટી સંખ્યામાં લોકો, ત્યાંના યુવાનો કાશી આવી રહ્યા છે. અહીંથી અમે પ્રયાગ, અયોધ્યા અને અન્ય તીર્થસ્થાનો પણ જઈ રહ્યા છીએ. મને કહેવામાં આવ્યું છે કે કાશી-તમિલ સંગમમાં આવનારા લોકો માટે અયોધ્યા દર્શન માટે પણ ખાસ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. મહાદેવની સાથે રામેશ્વરમની સ્થાપના કરનાર ભગવાન રામના દર્શન કરવાનું સૌભાગ્ય અદ્ભુત છે.

મારા પરિવારના સભ્યો,

તે આપણા સ્થાને કહેવામાં આવે છે -

જાને બિનુ ન હોઈ પરતીતી, બિનુ પરતીતિ હોઈ નહીં પ્રીતી

એટલે કે જાણવાથી વિશ્વાસ વધે છે અને વિશ્વાસથી પ્રેમ વધે છે. તેથી, એ મહત્વનું છે કે આપણે એકબીજા વિશે, એકબીજાની પરંપરાઓ વિશે, આપણા સામાન્ય વારસા વિશે શીખીએ. આપણી પાસે દક્ષિણ અને ઉત્તરમાં કાશી અને મદુરાઈનું ઉદાહરણ છે. બંને મહાન મંદિર શહેરો છે. બંને મહાન તીર્થસ્થાનો છે. મદુરાઈ વૈગાઈના કિનારે આવેલું છે અને કાશી ગંગાના કિનારે આવેલું છે. તમિલ સાહિત્યમાં વૈગાઈ અને ગંગાઈ બંને વિશે લખવામાં આવ્યું છે. જ્યારે આપણે આ વારસાને જાણીએ છીએ, ત્યારે આપણને આપણા સંબંધોની ઊંડાઈનો પણ ખ્યાલ આવે છે.

મારા પરિવારના સભ્યો,

મને વિશ્વાસ છે કે કાશી-તમિલ સંગમનો આ સંગમ આપણી વિરાસતને વધુ મજબૂત બનાવશે અને એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારતની ભાવનાને મજબૂત બનાવશે. હું તમને બધાને કાશીમાં સુખદ રોકાણની શુભેચ્છા પાઠવીને મારું ભાષણ સમાપ્ત કરું છું અને સાથે સાથે, હું તમિલનાડુના પ્રખ્યાત ગાયક ભાઈ શ્રીરામનો કાશી આવીને અમને બધાને ભાવુક કરવા બદલ હૃદયપૂર્વક આભાર માનું છું. હું તેમને અભિનંદન આપું છું અને કાશીના લોકો પણ હતા. તેઓ તમિલ ગાયક શ્રી રામને જે ભક્તિ સાથે સાંભળી રહ્યા હતા તેમાં અમારી એકતાની તાકાત જોઈ. હું ફરી એકવાર કાશી-તમિલ સંગમની આ અવિરત યાત્રા માટે મારી શુભેચ્છાઓ આપું છું. અને આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર!

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com