માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં આર્થિક બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ 8મી ડિસેમ્બર , 2023 શણ વર્ષ 2023-24 (1લી જુલાઈ, 2023 થી 30મી જૂન, 2024) માટે પેકેજિંગમાં શણના ફરજિયાત ઉપયોગ માટે આરક્ષણના ધોરણોને મંજૂરી આપી છે. શણ વર્ષ 2023-24 માટે મંજૂર કરાયેલ ફરજિયાત પેકેજિંગ ધોરણો 100% અનાજ અને 20% ખાંડને શણની થેલીઓમાં ફરજિયાતપણે પેક કરવાની જોગવાઈ કરે છે.

વર્તમાન દરખાસ્તમાં આરક્ષણના ધોરણો ભારતમાં કાચા શણ અને જ્યુટ પેકેજિંગ સામગ્રીના સ્થાનિક ઉત્પાદનના હિતને વધુ સુરક્ષિત કરશે, જેનાથી ભારત આત્મનિર્ભર ભારત સાથે સુસંગત બનીને આત્મનિર્ભર બનશે. દેશમાં ઉત્પાદિત કાચા શણના લગભગ 65% (2022-23માં) જ્યુટ પેકેજિંગ મટિરિયલમાં પેકેજિંગ માટે આરક્ષણ, JPM એક્ટની જોગવાઈને અમલમાં લાવીને, સરકાર જ્યુટ મિલો અને આનુષંગિક એકમોમાં કાર્યરત 4 લાખ કામદારોને રાહત આપશે તેમજ લગભગ 40 લાખ ખેડૂત પરિવારોની આજીવિકાને ટેકો આપશે. આ ઉપરાંત, તે પર્યાવરણને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરશે કારણ કે જ્યુટ કુદરતી, બાયો-ડિગ્રેડેબલ, રિન્યુએબલ અને ફરીથી વાપરી શકાય તેવા ફાઇબર છે અને તેથી તમામ ટકાઉપણું પરિમાણોને પૂર્ણ કરે છે.

જ્યુટ ઉદ્યોગ સામાન્ય રીતે ભારતના રાષ્ટ્રીય અર્થતંત્રમાં અને ખાસ કરીને પૂર્વીય ક્ષેત્ર એટલે કે પશ્ચિમ બંગાળ, બિહાર, ઓડિસા, આસામ, ત્રિપુરા, મેઘાલય, આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણામાં મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. તે પૂર્વીય ક્ષેત્રમાં, ખાસ કરીને પશ્ચિમ બંગાળમાં મુખ્ય ઉદ્યોગોમાંનો એક છે.

JPM એક્ટ હેઠળના આરક્ષણના ધોરણો જ્યુટ સેક્ટરમાં 4 લાખ કામદારો અને 40 લાખ ખેડૂતોને સીધી રોજગારી પ્રદાન કરે છે. JPM અધિનિયમ, 1987 શણના ખેડૂતો, કામદારો અને શણના માલના ઉત્પાદનમાં રોકાયેલા વ્યક્તિઓના હિતોનું રક્ષણ કરે છે. શણ ઉદ્યોગના કુલ ઉત્પાદનમાંથી 75% જ્યુટ સેકિંગ બેગ્સ છે જેમાંથી 85% ભારતીય ફૂડ કોર્પોરેશન (FCl) અને રાજ્ય પ્રાપ્તિ એજન્સીઓ (SPAs) ને સપ્લાય કરવામાં આવે છે અને બાકીની સીધી નિકાસ/વેચવામાં આવે છે.

ભારત સરકાર અંદાજે રૂ. 12,000 કરોડના ખાદ્યાન્નના પેકિંગ માટે દર વર્ષે ની કિંમતની જ્યુટ સેકીંગ બેગ ખરીદે છે. આથી જૂટના ખેડૂતો અને કામદારોના ઉત્પાદન માટે બજારની ખાતરી આપે છે.

જ્યુટ સેકિંગ બેગ્સનું સરેરાશ ઉત્પાદન લગભગ 30 લાખ ગાંસડી (9 લાખ મેટ્રિક ટન) છે અને સરકાર શણના ખેડૂતો, કામદારો અને કામમાં રોકાયેલી વ્યક્તિઓના હિતનું રક્ષણ કરવા માટે જ્યુટ ઉદ્યોગ શણની કોથળીઓના ઉત્પાદનને સંપૂર્ણ રીતે બંધ કરવાની ખાતરી કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com