ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ವಲಯವನ್ನು ಉದಾರೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸಚಿವಾಲಯ (ಎಂಒಸಿ) ಮಹತ್ವದ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯ ಮೇಲಿನ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು. ಇದು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸುವ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಹರಾಜು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು.

ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು 2020ರ ಜೂನ್ ನಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ಹರಾಜಿನ ಮೊದಲ ಕಂತನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಅನುಸರಣೆಯಾಗಿ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸಚಿವಾಲಯವು ಏಳು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ 91 ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹರಾಜು ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಹರಾಜಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಸಚಿವಾಲಯವು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರಣಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುತ್ತಿದೆ, ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಹೂಡಿಕೆದಾರ ಸ್ನೇಹಿ ವಲಯವಾಗಿದೆ. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಗಮನದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು / ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ (ಎಫ್ಐ) ಹಣಕಾಸು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿವೆ. ಪರಿಸರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ (ಇಎಸ್ಜಿ) ಮಾನದಂಡಗಳ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಚೋದನೆಯೊಂದಿಗೆ,  ಹೆಚ್ಚಿನ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು / ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು  ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿವೆ.

ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು, ಸಚಿವಾಲಯವು "ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳಿಗೆ ಧನಸಹಾಯ" ಕುರಿತು 'ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರ ಸಮಾಲೋಚನೆ' ನಡೆಸಿತು.  ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ಹಂಚಿಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಳವಳಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರಿಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಈ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಹೊಂದಿದೆ.

ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಈಕ್ವಿಟಿ ಒಳಹರಿವಿನ ಗೋಚರತೆಯನ್ನು ವಿವರವಾದ ವ್ಯವಹಾರ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರೆ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸುವ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿವೆ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಇಂಧನ ಮೂಲವಾಗಿ ಉಳಿಯುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸಚಿವಾಲಯವು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ವಲಯವನ್ನು 'ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ವಲಯ' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲು ಪರಿಗಣಿಸುವಂತೆ ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಇಲಾಖೆಗೆ (ಡಿಎಫ್ಎಸ್) ವಿನಂತಿಸಿದೆ. ಈ ಮರು ವರ್ಗೀಕರಣವು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ವಲಯದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಲಮಿತಿಯೊಳಗೆ ಪೂರೈಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಹಣಕಾಸು ಕಡ್ಡಾಯದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಚಿವಾಲಯವು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ಹಂಚಿಕೆದಾರರಿಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದೆ. ಉದ್ಯಮದ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಪರಿಹರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಈ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು / ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ (ಎಫ್ಐ) ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಹಣಕಾಸು ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಏಕ ಗವಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ನೋಡಲ್ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಎಸ್ಬಿಐ) ಒಂದು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇತರರು ಅದೇ ರೀತಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು / ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು (ಎಫ್ಐಗಳು) ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಮಯಾವಧಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹಣಕಾಸು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮಂಡಳಿ-ಅನುಮೋದಿತ ನೀತಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿವೆ.

ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿವರ್ತನೆ  ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯ  ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ.

**