భారతదేశ సామాజిక, సాంస్కృతిక మరియు శాస్త్రీయ ధోరణి అభివృద్ధికి చంద్రయాన్-3 విజయం మినహాయింపు కాదు. సెప్టెంబర్ 21, 2023న లోక్‌సభలో చంద్రయాన్-3 మిషన్ విజయం మరియు అంతరిక్ష రంగంలో దేశం సాధించిన ఇతర విజయాలపై చర్చ సందర్భంగా రక్షణ మంత్రి శ్రీ రాజ్‌నాథ్ సింగ్ ఈ విషయాన్ని తెలిపారు.

చంద్రయాన్-3 విజయంతో దేశంలో బలమైన శాస్త్రీయ పర్యావరణ వ్యవస్థ రూపుదిద్దుకుంటుందని రక్షణ మంత్రి అభివర్ణించారు. " మన పాఠశాలలు మరియు కళాశాలల్లో సైన్స్ విద్య మెరుగుపడుతుంది మరియు పరిశ్రమలు నాణ్యమైన ఉత్పత్తులను ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి. దీనికి చంద్రయాన్-3 విజయమే నిదర్శనం. ఇందులో గత ప్రభుత్వాలు కూడా ప్రయత్నాలు చేశాయి. అందువల్ల దేశంలో శాస్త్రీయ స్వభావాన్ని పెంపొందించడంలో సహకరించిన ప్రతి ఒక్కరూ అభినందనలకు అర్హులు" అని ఆయన అన్నారు.

శ్రీ రాజ్‌నాథ్ సింగ్ చంద్రయాన్-3ని యావత్ దేశానికి గొప్ప విజయంగా అభివర్ణించారు మరియు అనేక అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ఉన్నాయని ఎక్కువ వనరులు సమృద్ధిగా ఉన్నప్పటికీ, చంద్రుడిని చేరుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాయని, అయితే భారతదేశం  పరిమిత వనరులతో చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువం చేరుకున్న మొదటి దేశంగా అవతరించిందని చెప్పారు. ఇస్రో శాస్త్రవేత్తల మేధో పరాక్రమం, అంకితభావమే ఈ విజయానికి కారణమన్నారు. వారి అలుపెరగని కృషి వల్లే భారతదేశం నేడు సైన్స్ రంగంలో అగ్రగామిగా నిలిచిందని అన్నారు.

భారతదేశం ఇప్పటివరకు ప్రయోగించిన 424 విదేశీ ఉపగ్రహాలలో 389 ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వం గత తొమ్మిదేళ్లలో ప్రయోగించబడిందని రక్షణ మంత్రి ఎత్తి చూపారు. విదేశీ ఉపగ్రహాలను విజయవంతంగా ప్రయోగించడంతో భారత అంతరిక్ష రంగం ప్రపంచంలోనే ప్రముఖ స్థానాన్ని సంపాదించుకుంటోందని ఆయన అన్నారు.

దేశం మరియు మానవాళి అభివృద్ధికి సైన్స్ చాలా కీలకమైనప్పటికీ, సంస్కృతికి సమానమైన ప్రాముఖ్యత ఉందని శ్రీ రాజ్‌నాథ్ సింగ్ ఉద్ఘాటించారు. రెండు అంశాలకు సమాన ప్రాధాన్యం కల్పించాలన్న ప్రభుత్వ సంకల్పాన్ని ఆయన వివరించారు. " సైన్స్ విలువ తటస్థం. అది మనకు అణుశక్తి గురించి జ్ఞానాన్ని ఇవ్వగలదు, కానీ ఆ శక్తిని మనం మన అభివృద్ధికి ఇంధన రూపంలో ఉపయోగిస్తామా లేదా ఇతరులను నాశనం చేయడానికి ఆయుధం రూపంలో ఉపయోగిస్తామా అనేది మన సంస్కృతి. సైన్స్ ఎంత పురోగతి సాధిస్తుందనేది ముఖ్యం కాదు, సంస్కృతి మరియు విలువలు లేకుండా అది అసంపూర్ణంగా ఉంటుంది. మార్టిన్ లూథర్ కింగ్ చెప్పినట్లుగా: 'సైన్స్ మనిషికి జ్ఞానాన్ని ఇస్తుంది, అదే శక్తి. మతం మనిషికి జ్ఞానాన్ని ఇస్తుంది, ఇది నియంత్రణ. మన సంస్కృతిని వదిలించుకుని సైన్స్‌ని అలవర్చుకోవాలని చెప్పే వారు, సంస్కృతి, సైన్స్ ఒకదానికొకటి పూరకంగా ఉంటాయని అర్థం చేసుకోవాలి" అని అన్నారు.

" విజ్ఞానశాస్త్రం మరియు విశ్వాసం మధ్య సామరస్యం ఉన్న మన గతంలో ఈ విజయానికి మూలాలు దాగి ఉన్నాయి. విదేశీ ఆక్రమణదారుల కారణంగా, మన పురోగతిలో ఆగిపోయింది, కానీ ఇప్పుడు మనం మళ్లీ మునుపటి కంటే ఎక్కువ శక్తితో గర్జిస్తున్నాము. సూర్యుడు, చంద్రుడు మరియు నక్షత్రాలను తాకడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాము"అని రక్షణ మంత్రి చెప్పారు.

సరిహద్దు, అంతరిక్షం, సైబర్, ఆర్థిక, సామాజిక, ఆహారం, ఇంధనం మరియు పర్యావరణ భద్రతకు సమానంగా ముఖ్యమైనదని వర్ణిస్తూ, సాంస్కృతిక భద్రత యొక్క ప్రాముఖ్యతను శ్రీ రాజ్‌నాథ్ సింగ్ నొక్కి చెప్పారు. ఒక దేశం యొక్క గుర్తింపును నిలబెట్టుకోవడానికి సాంస్కృతిక భద్రత అవసరమని, భారతీయ సాంస్కృతిక వారసత్వానికి ప్రాధాన్యతనిస్తూ ప్రభుత్వం సాంస్కృతిక భద్రతకు ఎంత గంభీరంగా ఉంటుందో, భద్రతా సమస్యలకు సంబంధించి కూడా అంతే గంభీరంగా వ్యవహరిస్తుందని ఆయన పేర్కొన్నారు. సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవనం లేకుండా ఏ దేశం ఆర్థిక, సామాజిక, రాజకీయ మరియు శాస్త్రీయ పురోగతిని సాధించలేదని, మన దేశాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి, భారతదేశ స్వంత సంస్కృతి నుండి నేర్చుకోవడం తప్పనిసరి అని ఆయన పేర్కొన్నారు.

" మన విశ్వాసం & సంస్కృతి సమ్మిళిత స్వభావం. మన సాంస్కృతిక జాతీయవాదం సర్వ మానవాళి సోదరభావాన్ని మనకు బోధిస్తుంది. భౌగోళికంగా క్లిష్టతరమైన ప్రపంచ పరిస్థితులు ఉన్నప్పటికీ, మనం జీ-20 శిఖరాగ్ర సమావేశాన్ని విజయవంతంగా నిర్వహించాము మరియు న్యూ ఢిల్లీ డిక్లరేషన్‌పై ఏకాభిప్రాయాన్ని నిర్ధారించాము. దీని వెనుక మన ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ఇచ్చిన సందేశం: ఒకే ప్రపంచం, ఒకే కుటుంబం, ఒకే భవిష్యత్తు" ఉంది. జీ-20ని భారతదేశం మాత్రమే కాదు, మొత్తం ప్రపంచ విజయంగా ప్రధాని పేర్కొన్నప్పుడు భారతదేశం యొక్క ప్రపంచ సోదరభావం యొక్క ఈ భావన స్పష్టమైంది" అని రక్షణ మంత్రి అన్నారు.

శ్రీ రాజ్‌నాథ్ సింగ్ భారతదేశ నారీ శక్తికి చంద్రయాన్-3 మిషన్ విజయాన్ని అందించారు. దేశానికి కొత్త గుర్తింపును అందించడానికి వారి అంకితభావం మరియు త్యాగాన్ని ప్రశంసించారు. 'నారీ శక్తి వందన్' బిల్లు మొత్తం మహిళా శాస్త్రీయ సమాజంతో పాటు ఇస్రోలోని మహిళా శాస్త్రవేత్తలకు కృతజ్ఞతతో కూడిన దేశం అందించిన బహుమతి అని ఆయన పేర్కొన్నారు.

అంతరిక్షంలో సాధించిన విజయాలు ప్రజలపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపవన్న భావనను రక్షణ మంత్రి వ్యతిరేకించారు. "మన అంతరిక్ష మిషన్లకు అనేక ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. అవి ప్రజలపైనా తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుంది. ఉదాహరణకు క్లౌడ్‌బర్స్ట్‌లు మొదలైన వాటి గురించి మెరుగైన అంచనాలు మన రైతులకు ప్రయోజనకరంగా ఉంటాయి. తుఫానుల గురించి మెరుగైన అంచనాలు తీర ప్రాంతాలలో నివసించే వారికి & మత్స్యకారులకు ప్రయోజనకరంగా ఉంటాయి. మరీ ముఖ్యంగా చంద్రునికి లేదా సూర్యునికి అంతరిక్ష యాత్రలు మారుమూల గ్రామంలో నివసిస్తున్న పిల్లలలో శాస్త్రీయ స్వభావాన్ని మేల్కొల్పడానికి సహాయపడతాయి. భవిష్యత్తులో ఏదో ఒకటి చేసేలా ఇవి యువతకు స్ఫూర్తినిస్తాయి'' అని అన్నారు.
 

***