પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "પરંપરાગત ચિકિત્સા માટે વૈશ્વિક શિખર સંમેલન આશાની દીવાદાંડીનું કામ કરે છે, જે સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારી માટે સંપૂર્ણ અભિગમને પ્રોત્સાહન આપે છે. પ્રાચીન જ્ઞાન અને આધુનિક વિજ્ઞાનને અપનાવીને આપણે 'એક પૃથ્વી, એક પરિવાર, એક ભવિષ્ય'ની નીતિને પ્રોત્સાહન આપવાની સાથે-સાથે સ્વાસ્થ્ય સાથે સંબંધિત સ્થાયી વિકાસ લક્ષ્યાંકોને પ્રાપ્ત કરવાની દિશામાં સંયુક્તપણે કામ કરી શકીએ છીએ." એમ કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રી ડો.મનસુખ માંડવિયાએ કેન્દ્રીય આયુષ મંત્રી શ્રી સર્વાનંદ સોનોવાલ, ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઇ પટેલ અને વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠનના મહાનિદેશક ડો.ટેડ્રોસ અધાનોમ ઘેબ્રેયેસસની ઉપસ્થિતિમાં વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠનના મહાનિદેશક ડો.ટેડ્રોસ અધાનોમ ઘેબ્રેયેસસે પરંપરાગત ચિકિત્સા માટે ડબલ્યુએચઓની સૌપ્રથમ ગ્લોબલ સમિટનું ઉદ્ઘાટન કરતાં જણાવ્યું હતું. આયુષ મંત્રાલય દ્વારા સહ-સંચાલિત, આ સમિટ 17 થી 19 ઓગસ્ટ દરમિયાન ગુજરાતના ગાંધીનગરમાં ચાલી રહેલી જી -20 આરોગ્ય પ્રધાનોની બેઠકના ભાગરૂપે કો-બ્રાન્ડેડ ઇવેન્ટ છે. આ ઉદઘાટન સમારંભમાં આયુષ રાજ્યમંત્રી ડો. મુંજપરા મહેન્દ્રભાઈ કાળુભાઈ, ગુજરાતના આરોગ્ય મંત્રી શ્રી રૂષિકેશ પટેલ, ભૂતાનના આરોગ્ય મંત્રી સુશ્રી લોન્પો દાશો ડેશેન વાંગમો અને નેશનલ ડાયરેક્ટર ઓફ પૈતૃક ટ્રેડિશનલ મેડિસિન, બોલિવિયા સુશ્રી વિવિયન ટી. કામાચો હિનોજોસા પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

17થી 18 ઓગસ્ટ દરમિયાન બે દિવસ ચાલનારી આ સમિટની થીમ "તમામ માટે સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારી તરફ" હશે, જેમાં સ્વાસ્થ્ય સામેનાં પડકારોનું સમાધાન કરવા અને વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય અને સ્થાયી વિકાસમાં પ્રગતિને વેગ આપવા માટે પરંપરાગત પ્રશંસાત્મક અને સંકલિત ચિકિત્સાની ભૂમિકા ચકાસવામાં આવશે.

ટ્રેડિશનલ મેડિસિન પર સૌપ્રથમ ગ્લોબલ સમિટના પ્રસંગે ડૉ. માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે, "આ ગ્લોબલ સમિટ પરંપરાગત અને પૂરક ઔષધિઓના ક્ષેત્રમાં સંવાદ, વિચારનું આદાન-પ્રદાન, જોડાણ અને આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારી માટે એક વિશિષ્ટ પ્લેટફોર્મ પ્રસ્તુત કરે છે. સદીઓથી, પરંપરાગત અને પૂરક દવાઓએ વ્યક્તિગત અને સામુદાયિક સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. આધુનિક સમયમાં પણ, કુદરતી અને હર્બલ-આધારિત ફાર્માસ્યુટિકલ્સ અને કોસ્મેટિક્સની માંગ પરંપરાગત ઉપચાર પદ્ધતિઓના કાયમી મહત્વ પર ભાર મૂકે છે."

ગુજરાતના પ્રતિનિધિઓ અને મંત્રીઓને આવકારતા ડો. માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે, "રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીનું નામ ધરાવતું શહેર ગાંધીનગર આ પ્રતિષ્ઠિત સમિટ માટે યોગ્ય પૃષ્ઠભૂમિનું કામ કરે છે. ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિથી સમૃદ્ધ ભૂમિ ગુજરાત, ભારતના લોખંડી પુરૂષ તરીકે ઓળખાતા સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ જેવી મહાનુભાવોનું જન્મસ્થળ પણ છે. સ્વતંત્રતાના પગલે રાષ્ટ્રીય એકતા પ્રત્યેની તેમની અદમ્ય ભાવના અને પ્રતિબદ્ધતાએ આપણા દેશ પર અમિટ છાપ છોડી છે."

ડબ્લ્યુએચઓનું ગ્લોબલ સેન્ટર ફોર ટ્રેડિશનલ મેડિસિન ગુજરાતના જામનગરમાં મુખ્ય મથક ધરાવવા પર ડો.માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે, "આ કેન્દ્ર જ્ઞાનના કેન્દ્ર તરીકે કામ કરે છે, જે લોકો અને પૃથ્વીના ઉત્કર્ષ માટે આધુનિક વિજ્ઞાન સાથે પ્રાચીન જ્ઞાનનો સમન્વય કરે છે. ડબ્લ્યુએચઓના મુખ્ય કાર્યોને પૂરક બનાવીને, કેન્દ્ર વૈશ્વિક સ્તરે પરંપરાગત દવાઓની પ્રગતિને વેગ આપે છે."

શ્રી સર્વાનંદ સોનોવાલે ઉદ્ઘાટન સમારંભમાં જણાવ્યું હતું કે, "પરંપરાગત ચિકિત્સા માટે સૌપ્રથમ ગ્લોબલ સમિટ અતિ મહત્ત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે સરહદોથી આગળ વધીને હેલ્થકેરનાં ભવિષ્ય માટે મનને એક કરે છે અને વૈશ્વિક સ્તરે હેલ્થકેરમાં નવા યુગનો ઉદય સૂચવે છે." તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ શિખર સંમેલન પરંપરાગત દવાઓમાં જોડાણ અને નવીનતા માટેનાં સંભવિત ક્ષેત્રોને ઓળખવામાં મદદ કરશે તથા સાર્વત્રિક સ્વાસ્થ્ય કવચનાં લક્ષ્યાંકો હાંસલ કરવામાં પરંપરાગત દવાઓનો ઉપયોગ કરવામાં મદદ કરશે.

સ્થાનિક સમુદાયો સાથે પરંપરાગત ચિકિત્સાનાં સંબંધો પર શ્રી સોનોવાલે કહ્યું હતું કે, "પરંપરાગત ઔષધિઓ સાંસ્કૃતિક વિવિધતાનું સન્માન કરવામાં, સમુદાયોને સશક્ત બનાવવામાં અને આપણા સહિયારા વારસાની ઉજવણી કરવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી શકે છે, ત્યારે સાથે-સાથે વૈશ્વિક સ્તરે સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીમાં પણ સુધારો કરી શકે છે."

ઉદઘાટન પ્રસંગે ડૉ. ટેડ્રોસ અધાનોમ ઘેબ્રેયેસસે આયુષ્માન ભારતની છત્ર યોજના અંતર્ગત સાર્વત્રિક સ્વાસ્થ્ય કવચ વધારવાના ભારતના પ્રયાસોને બિરદાવ્યા હતા. એક દિવસ પહેલા હેલ્થ એન્ડ વેલનેસ સેન્ટરની તેમની મુલાકાતથી તેમને દેશમાં પ્રાથમિક આરોગ્ય સેવાઓના વિસ્તરણના સાક્ષી બનાવવામાં મદદ મળી. તેમણે ભારત દ્વારા ટેલિમેડિસિન અપનાવવા પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જે માત્ર આરોગ્ય સેવાના વિતરણને વિસ્તૃત કરે છે એટલું જ નહીં, પરંતુ દર્દીઓ માટે સમય અને નાણાં બચાવવામાં પણ મદદ કરે છે.

ડો. ઘેબ્રેયેસસે પરંપરાગત દવાઓ અને પર્યાવરણ વચ્ચેની કડી પર ભાર મૂક્યો હતો અને કહ્યું હતું કે, "પરંપરાગત ઔષધિઓ માનવજાત જેટલી જ જૂની છે, તમામ દેશોના લોકોએ તેમના જીવનના કોઈક તબક્કે પરંપરાગત ઉપચાર પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કર્યો છે." તેમણે એ વાત પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો કે વિલોની છાલ અને પેરિવિંકલ જેવા સમુદાયો દ્વારા પરંપરાગત ચિકિત્સા પદ્ધતિઓના ઉપયોગ માટે ઘણી આધુનિક દવાઓના સ્ત્રોતોને કેવી રીતે શોધી શકાય છે, જે એસ્પિરિન અને કેન્સરની દવાઓ માટેનો આધાર બનાવે છે.

ડો. ઘેબ્રેયેસસે જણાવ્યું હતું કે તેમને આશા છે કે આ સમિટનું પરિણામ ગુજરાત જાહેરનામું રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય પ્રણાલીમાં પરંપરાગત દવાઓના ઉપયોગને સંકલિત કરશે અને વિજ્ઞાનના માધ્યમથી પરંપરાગત ચિકિત્સાની શક્તિને અનલોક કરવામાં મદદ કરશે.

વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઇઝેશનના ડાયરેક્ટર જનરલ ડો.ન્ગોઝી ઓકોન્જો-ઇવેલાએ એક વીડિયો સંદેશમાં જણાવ્યું હતું કે પરંપરાગત દવા એન્ટિથેટિકલ નથી, પરંતુ તે આધુનિક દવાઓની પૂરક છે. તેમણે આશા વ્યક્ત કરી હતી કે આ સમિટ પરંપરાગત ચિકિત્સાની સમજણને વિસ્તૃત કરવામાં મદદ કરશે અને સમિટમાં ઉઠાવવામાં આવેલા મુદ્દાઓ માટે સંકલિત અને સર્વસમાવેશક મંચ તરીકે કામ કરશે.

આ કાર્યક્રમમાં ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલે જણાવ્યું હતું કે, પરંપરાગત ચિકિત્સા પર સૌપ્રથમ ગ્લોબલ સમિટનું આયોજન કરવું એ ગુજરાત અને ભારત માટે ગૌરવની બાબત છે. એક પ્રાચીન ભારતીય ગ્રંથને ટાંકીને તેમણે કહ્યું હતું કે, "સર્વે ભવન્તુ સુખિનાહ; સર્વે સંતુ નિરામય,"બધા ખુશ રહે, બધા રોગમુક્ત રહે, આ હંમેશા ભારતનો વિશ્વાસ રહ્યો છે, વસુધૈવ કુટુમ્બકમની ફિલસૂફીને અનુરૂપ, વિશ્વ એક પરિવાર છે.."

ભૂતાનના આરોગ્ય મંત્રી શ્રીમતી લોન્પો દશો ડેકેન વાંગ્મોએ ભૂતાનમાં સોવા રિગ્પા પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવા વિશે વાત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે, "આપણી પરંપરાગત દવાઓ માત્ર ઉપચારની પદ્ધતિઓ જ નથી, પરંતુ તે આપણી આરોગ્ય સંભાળ પ્રણાલીના મહત્વપૂર્ણ બિલ્ડિંગ બ્લોક છે."

આ શિખર સંમેલનમાં બે દિવસ સુધી દુનિયામાં પરંપરાગત ચિકિત્સાનાં વિવિધ પાસાંઓ પર વિસ્તૃત વિચાર-વિમર્શ અને જાણકારીની વહેંચણી થશે, જેમાં ચિકિત્સાની પરંપરાગત પદ્ધતિઓનાં ઉપયોગની જરૂરિયાત, અસર, નવીનતા અને ડેટા સામેલ છે. આજે સમિટના ભાગરૂપે વિશ્વભરમાં પરંપરાગત દવાઓના મૂલ્ય અને વિવિધતાને દર્શાવતું પરંપરાગત દવાઓ માટે એક સમર્પિત પ્રદર્શનનું પણ ઉદઘાટન કરવામાં આવશે.

આ ઉદઘાટન સમારંભમાં સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયનાં સચિવ શ્રી સુધાંશ પંત, આયુષ મંત્રાલયનાં સચિવ શ્રી રાજેશ કોટેચા, યુરોપનાં વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાનાં પ્રાદેશિક નિયામક ડૉ. હંસ ક્લુગે અને દક્ષિણ પૂર્વ એશિયા ક્ષેત્રનાં પ્રાદેશિક નિયામક ડૉ. પૂનમ ખેત્રપાલ સિંહ પણ સહભાગી થયાં હતાં. આ કાર્યક્રમમાં આગામી બે દિવસમાં વૈજ્ઞાનિકો, પરંપરાગત ચિકિત્સાના પ્રેક્ટિશનર્સ, હેલ્થ વર્કરો અને વિશ્વભરની સિવિલ સોસાયટી સંસ્થાઓના સભ્યો ભાગ લેશે.

CB/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com