"ભારત મેડિકલ ટેક્નોલોજી અને ઉપકરણોનું વૈશ્વિક હબ બનવા માટે તૈયાર છે અને બજારનું કદ 2050 સુધીમાં 50 બિલિયન ડોલર સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે". એમ કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ અને રસાયણ અને ખાતર મંત્રી ડૉ.મનસુખ માંડવિયાએ ગાંધીનગરમાં ગુજરાત 17 થી 19 ઓગસ્ટ, 2023 દરમિયાન G20 આરોગ્ય મંત્રીઓની બેઠક દરમિયાન યોજાનારા ભારતના પ્રથમ મેડિકલ ટેક્નોલોજી એક્સ્પો 'ઈન્ડિયા મેડટેક એક્સ્પો 2023'ના કર્ટેન રાઈઝરમાં આજે અહીં તેમના સંબોધન દરમિયાન જણાવ્યું હતું. તેમની સાથે કેન્દ્રીય રસાયણ અને ખાતર રાજ્ય મંત્રી શ્રી ભગવંત ખુબા પણ જોડાયા હતા.

ડો. માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે, "મેડિકલ ડિવાઇસ ક્ષેત્રને દેશમાં સનરાઈઝ ક્ષેત્રોમાંનું એક માનવામાં આવે છે અને માનનીય પ્રધાનમંત્રીના નેતૃત્વમાં સરકાર ભારતને તબીબી ઉપકરણો માટે ઉત્પાદન કેન્દ્ર બનાવવા માટે શક્ય તમામ પગલાં લઈ રહી છે." તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "1.5 ટકાના બજાર હિસ્સાથી અમે આગામી 25 વર્ષમાં ભારતનો બજાર હિસ્સો વધારીને 10-12 ટકા કરવાની આશા રાખીએ છીએ." તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, "તાજેતરમાં જાહેર કરવામાં આવેલી નેશનલ મેડિકલ ડિવાઇસીસ પોલિસી 2023ના અસરકારક અમલીકરણ સાથે, અમે 2030 સુધીમાં મેડિકલ ડિવાઇસીસ સેક્ટરની વૃદ્ધિને વર્તમાન 11 અબજ ડોલરથી વધારીને 50 અબજ ડોલર કરવાનો વિશ્વાસ ધરાવીએ છીએ."

કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, "અગાઉ અમે ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, સાઇલોમાં મેડિકલ ડિવાઇસીસ સહિત સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રનાં વિવિધ સેગમેન્ટ્સ પર ધ્યાન આપ્યું હતું. મોદી સરકારનાં નેતૃત્વમાં ભારત વર્ષ 2047 સુધીમાં દેશમાં સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં પરિવર્તન લાવવાનાં વિઝન સાથે સ્વાસ્થ્ય માટે સંપૂર્ણ અભિગમ અપનાવી રહ્યું છે." તેમણે જણાવ્યું હતું કે "સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલી કેટલીક નવી પહેલ જેવી કે પીએલઆઈ યોજનાને કારણે દેશમાં 43 મહત્વપૂર્ણ એપીઆઈનું ઉત્પાદન થયું છે, જે અગાઉ વિદેશથી આયાત કરવામાં આવતું હતું. આ ક્ષેત્રમાં ભારતને આત્મનિર્ભર બનાવવા માટે સરકાર દેશમાં બલ્ક ડ્રગ પાર્ક અને મેડિકલ ડિવાઇસ પાર્ક પણ બનાવી રહી છે."

ડો.માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે આગામી મેડટેક એક્સ્પો 2023 માં તબીબી અને સર્જિકલ પ્રક્રિયાઓ, દવાઓ, ઉપકરણો અને સુવિધાઓમાં ભારતની નવીનતાઓ અને સિદ્ધિઓ દર્શાવવામાં આવશે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ ઇવેન્ટથી ભારતમાં મેડિકલ ડિવાઇસ ઇકોસિસ્ટમની દૃશ્યતા વધશે અને ભારતીય મેડટેક ક્ષેત્ર માટે બ્રાન્ડ ઓળખ ઊભી થશે.

શ્રી ભગવંત ખુબાએ જણાવ્યું હતું કે, માનનીય પ્રધાનમંત્રીના નેતૃત્વમાં સરકાર દેશને આરોગ્ય ક્ષેત્રે આત્મનિર્ભર બનાવવા માટે કટિબદ્ધ છે. તેમણે ઉદ્યોગો અને મીડિયા કર્મચારીઓ સહિત તમામ હિસ્સેદારોને એક્સ્પોની મુલાકાત લેવા અને આ સેગમેન્ટમાં થઈ રહેલા પરિવર્તનકારી કાર્યોના સાક્ષી બનવા વિનંતી કરી.

ફાર્માસ્યુટિકલ વિભાગના સચિવ શ્રીમતી એસ અપર્ણાએ જણાવ્યું હતું કે, "તબીબી ઉપકરણોનું ક્ષેત્ર આજે સૌથી ઝડપથી વિકસતા સેગમેન્ટમાંનું એક છે. તબીબી ઉપકરણોના ઘરેલું ઉત્પાદન માટેના ઉદ્યોગને વેગ આપવા માટે સરકાર દ્વારા અનેક હસ્તક્ષેપ કરવામાં આવ્યા છે. આ હસ્તક્ષેપોને કારણે 37 વિશિષ્ટ ઉત્પાદનો થયા છે, જે અગાઉ આયાત કરવામાં આવતા હતા, હવે સ્થાનિક સ્તરે ઉત્પાદિત થાય છે."

કેન્દ્રીય ફાર્મા સચિવે નોંધ્યું હતું કે આ "તબીબી ઉપકરણોના ઉત્પાદન અને માંગ બંને બાજુને પહોંચી વળવા માટે નીતિગત હસ્તક્ષેપ કરવામાં આવી રહ્યા છે". તેમણે માહિતી આપી હતી કે તબીબી ઉપકરણોના ઉત્પાદન માટે દેશભરમાં ચાર નવા ઓદ્યોગિક ઉદ્યાનો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, "તબીબી ઉપકરણોની નિકાસને વેગ આપવા માટે તાજેતરમાં નેશનલ મેડિકલ ડિવાઇસીસ એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલની પણ સ્થાપના કરવામાં આવી છે." તેમણે એવી પણ માહિતી આપી હતી કે, આ એક્સ્પોમાં ભવિષ્યનું પેવેલિયન અને સંશોધન અને વિકાસ પેવેલિયન હશે તથા તેમાં રાજ્યો, ઉદ્યોગો, એમએસએમઇ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને નવીનતાઓ વગેરે સામેલ થશે.

પૃષ્ઠભૂમિ:

આ ક્ષેત્રની નોંધપાત્ર સંભવિતતાનો ઉપયોગ કરવો અને આગળના માર્ગ પર મનોમંથન કરવું, ભારત સરકારનાં રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલયનાં ફાર્માસ્યુટિકલ વિભાગ 'ઇન્ડિયા મેડટેક એક્સ્પો'નું આયોજન કરી રહ્યું છે, જેની મુખ્ય થીમ ‘India: The Next MedTech Global Hub’ Future of Devices, Diagnostics and Digital’ છે.

આ એક્સ્પોમાં ભવિષ્યનું પેવેલિયન, સંશોધન અને વિકાસનું પેવેલિયન, સ્ટાર્ટ-અપ પેવેલિયન, સ્ટેટ પેવેલિયન, રેગ્યુલેટર પેવેલિયન અને મેક ઇન ઇન્ડિયા શોકેસ સહિત વિવિધ પેવેલિયન હશે. તેમાં 150થી વધારે એમએસએમઇ, 150થી વધારે સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય ઉત્પાદકો, સ્ટાર્ટ-અપ્સ, નિયમનકારી સંસ્થાઓ, રાજ્ય સરકારો અને કેન્દ્રનાં વિભાગો સહિત 400થી વધારે પ્રદર્શકો ભાગ લેશે.

એક્સ્પો દરમિયાન 7 જેટલા રાજ્યો - મધ્યપ્રદેશ, તમિલનાડુ, ઉત્તર પ્રદેશ, હિમાચલ પ્રદેશ, રાજસ્થાન, આંધ્રપ્રદેશ અને ગુજરાત પેવેલિયન ગોઠવી રહ્યા છે. આ એક્સ્પોમાં ઇનોવેશન અને સંશોધન અને વિકાસ માટે પેવેલિયન પણ હશે, જેમાં 30થી વધારે કંપનીઓ નવા સંશોધન અને નવીનતાઓ પ્રદર્શિત કરશે. સ્ટાર્ટ-અપ માટે એક અલગ પેવેલિયન પણ હશે અને તેમાં 75 જેટલા સ્ટાર્ટ-અપ્સ ભાગ લઈ રહ્યા છે. ઉપરાંત ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગ, જીઇએમ, આઇસીએમઆર, આઇપીસી, સીડીએસસીઓ, એનપીપીએ અને બીઆઈએસ સહિત મેડિકલ ડિવાઇસીસ સેક્ટર માટે 7 નિયમનકારી સંસ્થાઓ તેમાં ભાગ લઈ રહી છે.

થિમેટિક કોન્ફરન્સ સેશન્સનું આયોજન 3-દિવસીય કાર્યક્રમ દરમિયાન કરવામાં આવશે, જેનો ઉદ્દેશ જ્ઞાનની અસીમ સીમાઓનું અન્વેષણ કરવાનો, નવીનતાઓને પ્રેરિત કરવાનો અને સીમાઓને ઓળંગીને જોડાણો બનાવવાનો છે. આ સત્રોનું આયોજન વિઝન 2047ને હાંસલ કરવાનાં ઉદ્દેશને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવ્યું છે, જે એક એવું વિઝન છે, જે ભારતની અંદર જ નહીં, પણ વૈશ્વિક હેલ્થકેર લેન્ડસ્કેપમાં મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રદાન કરનાર તરીકે પણ મેડટેક ક્ષેત્ર માટે ભારતની આકાંક્ષાઓને મૂર્તિમંત કરે છે.

3-દિવસીય કોન્ફરન્સ દ્વારા, ઇવેન્ટનો હેતુ આ મુજબ છે:

· તબીબી ઉપકરણના ક્ષેત્રમાં નવીનતમ પ્રગતિઓ, પડકારો અને તકોની ચર્ચા કરવા માટે વિવિધ ક્ષેત્રોના વ્યાવસાયિકો, નિષ્ણાતો અને નવીનતાઓને એકસાથે લાવો.

· ઉદ્યોગના જાણીતા નેતાઓ અને નિષ્ણાતો તેમની આંતરદૃષ્ટિ અને અનુભવો શેર કરશે, જે તબીબી ઉપકરણના ક્ષેત્રમાં વર્તમાન વલણો અને સંભાવનાઓ પર પ્રકાશ પાડશે.

· ઉદ્યોગના અગ્રણીઓ અને નીતિ નિર્માતાઓ વચ્ચે ઉત્પાદનના સફળ વિકાસ અને બજારની સુલભતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે નવીનતમ નિયમનકારી માર્ગદર્શિકાઓ અને પાલન આવશ્યકતાઓની ચર્ચા કરવામાં આવશે.

· તબીબી ઉપકરણોના વિકાસ, નિયમન અને અમલીકરણમાં પડકારો અને તકો વિશે ઉદ્યોગના નિષ્ણાતો, નિયમનકારો અને હેલ્થકેર પ્રેક્ટિશનર્સ સાથે વિચારપ્રેરક ચર્ચાઓ.

મુખ્યત્વે પાંચ મુખ્ય ક્ષેત્રો આફ્રિકા, આસિયાન, સીઆઈએસ, મધ્ય પૂર્વ અને ઓસેનિયાના 50 દેશોના કુલ 231 વિદેશી ખરીદદારો આંતરરાષ્ટ્રીય બાયર-સેલર મીટમાં ભાગ લેશે. પ્રોફાઇલના આધારે, આ ખરીદદારોને મુખ્યત્વે ચાર મુખ્ય કેટેગરીમાં વર્ગીકૃત કરી શકાય છે:

1. સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયનાં સરકારી અધિકારીઓ – 55
2. તબીબી ઉપકરણો અને ઉપકરણોના મુખ્ય ખરીદદારો અને આયાતકારો -111
3. પ્રાપ્તિ એજન્સીઓ - 60

શ્રી રવિન્દ્ર પ્રતાપ સિંહ, સંયુક્ત સચિવ (નીતિ), રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલય; શ્રી શૈલેષ કે પાઠક, સેક્રેટરી જનરલ, ફિક્કી, આ કાર્યક્રમમાં ફિક્કીના ડેપ્યુટી સેક્રેટરી જનરલ શ્રી મનબ મજુમદાર તેમજ કેન્દ્ર સરકારના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

CB/GP/JD