भारत-संयुक्त राज्य रक्षा त्वरण पारिस्थितिकी प्रणाली (आईएनडीयूएस एक्स) 21 जून 2023 मा वाशिङ्टन डीसी, संयुक्त राज्य अमेरिकामा एक कार्यक्रमबीच शुरु गरिएको छ। आईएनडीयूएस एक्स कार्यक्रम रक्षा उत्कृष्टता (आईडीईएक्स), रक्षा मन्त्रालय र अमेरिकी रक्षा विभाग (डीओडी) द्वारा सह-आयोजित गरिएको थियो र यूएस-भारत व्यापार परिषद् (यूएसआईबीसी) द्वारा आयोजन गरिएको थियो।

श्री अनुराग बाजपेयी, संयुक्त सचिव (रक्षा उद्योग प्रवर्द्धन), एमओडीले 20-21 जून 2023 मा दुई दिने आईएनडीयूएस एक्स कार्यक्रममा भारतीय प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गरे। भारतीय र अमेरिकी सरकारका प्रतिनिधिहरू, रक्षा स्टार्ट-अपहरू, थिंक ट्याङ्कहरू, इन्क्यूबेटरहरू, लगानीकर्ताहरू, उद्योगहरू र अन्य सरोकारवालाहरूका लागि 20 जून 2023 मा एक स्वागत समारोह आयोजना गरियो। भारतका लागि अमेरिकी राजदूत एरिक गार्सेट्टीले मुख्य भाषण दिएका थिए।

श्री फ्रान्क केन्डल, अमेरिकी वायुसेना सचिव, आईएनडीयूएस एक्स कार्यक्रममा 21 जूनमा मुख्य उद्घाटन भाषण दिए। उनले भारत-अमेरिका सम्बन्ध तीव्र गतिमा बढिरहेको बताए। उनले जोड दिए कि दुवै देशका स्टार्टअपहरूका लागि गहिरो प्रविधिको आविष्कारमा विशेष गरी स्पेस र कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) क्षेत्रमा सहकार्य गर्ने प्रचुर सम्भावना छ।

श्री अनुराग बाजपेयीले अमेरिका-भारत रक्षा सम्बन्धको भविष्यमा लगानीमा आफ्नो स्वागत टिप्पणीमा आईसीईटीको शुरुवातलाई भारत-अमेरिका सम्बन्धमा एउटा ऐतिहासिक घटनाको रूपमा स्वागत नजाए। विश्वका दुई ठूला र सबैभन्दा पुरानो लोकतन्त्रका नेताहरू वाशिङ्टनमा भेला भएकाले यो कार्यक्रमका लागि उपयुक्त क्षण भएको उनले बताए।

संयुक्त सचिवले भारत र अमेरिकी स्टार्ट-अपहरूद्वारा उन्नत प्रविधिहरूको सह-विकास र सह-उत्पादनमा जोड दिए। उनले सहभागीहरूलाई भविष्यमा उद्योग, शिक्षाविद् र लगानीकर्ताबीचको सहकार्यका लागि संयन्त्र विकास गर्न आग्रह गरे। संयुक्त सचिवले आत्मनिर्भर भारत र ‘विश्वका लागि मेक इन इण्डिया’ को दर्शनमा केन्द्रित गर्दै मेक इन इण्डिया पहलको एक सिंहावलोकन पनि प्रस्तुत गरे।

कार्यक्रममा भारतीय र अमेरिकी स्टार्ट-अपहरूद्वारा नयाँ प्रविधिको पहिलो प्रकारको संयुक्त प्रदर्शनी पनि गरियो। 15 भारतीय स्टार्ट-अपहरू र 10 यूएस स्टार्ट-अपहरू, समुद्री, एआई, स्वायत्त प्रणाली र अन्तरिक्षका धेरै क्षेत्रहरूबाट भारतीय र अमेरिकी सरोकारवालाहरूलाई आफ्ना प्रविधिहरू प्रदर्शन गरे। साइबर, इनोभेटिभ टेक्नोलोजी र सूचना प्रणाली (सीआईटीआई) को उपसमिति र भारतमा कङ्ग्रेसको ककसको सह-अध्यक्षको रूपमा सदन सशस्त्र सेवा समितिमा काम गर्ने कङ्ग्रेस सदस्य रो खन्ना सहित वरिष्ठ अमेरिकी अधिकारीसहित भारतीय अमेरिकीहरू अनि अधिग्रहण तथा दिगोपनका लागि रक्षा उपसमिति, यूएस डीओडी की उपसचिव राधा अय्यङ्गर प्लम्बद्वारा प्रदर्शनीको भ्रमण गरिएका थिए।

दुई प्यानल छलफल र दुई गोलमेच बैठक गरियो, जसमा सरकार, शिक्षाविद् र उद्योग विशेष गरी स्टार्टअपहरू लगायत विभिन्न क्षेत्रमा सहकार्यलाई अझ गहिरो बनाउने कुरामा ध्यान केन्द्रित गरियो। निकासी नियन्त्रण नियमावलीबारे पनि छलफल भएको थियो।

कार्यक्रममा आईएनडीयूएस एक्स तथ्यपत्र जारी गरिएको थियो।

****