કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં આજે નવી દિલ્હીમાં આગામી ચોમાસાના સંદર્ભમાં દેશમાં પૂર વ્યવસ્થાપન માટેની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરવા માટે એક ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક યોજાઈ હતી. બેઠકમાં, ગૃહ પ્રધાને દેશની સ્થાનિક પૂરની સમસ્યાઓને ઘટાડવા માટે વ્યાપક નીતિ ઘડવા માટે લાંબા ગાળાના પગલાંની પણ સમીક્ષા કરી હતી.

ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં દેશમાં આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના ક્ષેત્રમાં ઘણા પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે, જે આપત્તિ દરમિયાન જાનમાલના નુકસાનને ઘટાડવામાં મદદ કરશે. તેમણે હવામાનની આગાહીને વર્તમાન 5 થી 7 દિવસથી આગામી ચોમાસા સુધી વધારવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો, જેથી પૂર વ્યવસ્થાપન વધુ સારી રીતે થઈ શકે. શ્રી શાહે ગૃહ મંત્રાલય અને એનડીએમએને પૂર અને આપત્તિ સંબંધિત માહિતીનું વિશ્લેષણ કરવા માટે માર્ચ, 2024 સુધીમાં એક સામાન્ય સોફ્ટવેર વિકસાવવા નિર્દેશ આપ્યો હતો જેથી આગાહી કરતી એજન્સીઓને ત્વરિત વૈજ્ઞાનિક ડેટા મળી શકે જેનો ઉપયોગ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ એજન્સીઓ દ્વારા કરી શકાય. તેમણે કહ્યું કે આ સોફ્ટવેર વિકસાવવા માટે વિદેશી નિષ્ણાત એજન્સીઓની પણ મદદ લેવી જોઈએ. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે ગામડાઓમાં ઉપલબ્ધ પરંપરાગત ડાઇવર્સને પણ સરકારની આપ મિત્ર યોજના હેઠળ બચાવ તાલીમ આપવી જોઇએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ અધિકારીઓને દેશના મુખ્ય જળસ્ત્રાવ વિસ્તારોમાં પૂર અને જળસ્તરની વૃદ્ધિની આગાહી કરવા માટે એક ટકાઉ સિસ્ટમ બનાવવા માટે કેન્દ્ર અને રાજ્યની એજન્સીઓ વચ્ચે સંકલનને મજબૂત કરવાના પ્રયાસો ચાલુ રાખવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. તેમણે નિર્દેશ આપ્યો કે વર્તમાન પૂરની મોસમ દરમિયાન, વર્તમાન અને અનુમાનિત નદીના સ્તરનું કલાકદીઠ નિરીક્ષણ કરવું જોઈએ અને પાળા, બચાવ, કામચલાઉ આશ્રયસ્થાનોની દેખરેખ સહિતના યોગ્ય પગલાં લેવા જોઈએ.

ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે ભારત હવામાન વિભાગ (IMD) અને કેન્દ્રીય જળ આયોગ (CWC) જેવી વિશેષ સંસ્થાઓએ વધુ સચોટ હવામાન અને પૂરની આગાહી માટે તેમની તકનીકોને અપગ્રેડ કરવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ. તેમણે એ પણ નિર્દેશ આપ્યો કે વીજળી અંગે IMDની ચેતવણીઓ SMS, TV, FM રેડિયો અને અન્ય માધ્યમો દ્વારા સમયસર લોકો સુધી પહોંચવી જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે IMD દ્વારા વિકસિત 'ઉમંગ', 'રેન એલાર્મ' અને 'દામિની' જેવી હવામાનની આગાહી સંબંધિત વિવિધ મોબાઇલ એપનો લાભ લક્ષિત વસ્તી સુધી પહોંચાડવા માટે વ્યાપકપણે પ્રચાર કરવો જોઈએ. 'દામિની' એપ વીજળી પડવાના ત્રણ કલાક પહેલા ચેતવણી આપે છે, જે જાન-માલના નુકસાનને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. 02 જૂન, 2022ના રોજ આયોજિત પૂર સમીક્ષા બેઠક દરમિયાન કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાનના નિર્દેશ મુજબ, આ એપ્લિકેશન હવે માહિતીના સરળ પ્રસાર માટે 15 ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ કરવામાં આવી છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ નિર્દેશ આપ્યો કે વિવિધ એજન્સીઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવતા જનજાગૃતિ કાર્યક્રમોમાં સંકલન હોવું જોઈએ અને તેને મહત્તમ અસર માટે સંકલિત કરવામાં આવે કારણ કે સમુદાય પ્રથમ પ્રતિસાદ આપનાર છે.

બેઠકમાં, ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD), અધ્યક્ષ, કેન્દ્રીય જળ આયોગ (CWC), MoRTH, DoWR&GR, રેલવે બોર્ડ, DG, NDRF અને ડિરેક્ટર, NRSC (ISRO) અને કેન્દ્રીય ગૃહ દ્વારા પ્રસ્તુતિઓ કરવામાં આવી હતી અને કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી દ્વારા આપવામાં આવેલ અને આ ચોમાસાની ઋતુ માટે લક્ષિત/ લેવામાં આવતા પગલાં તેમજ તેમની ભાવિ કાર્ય યોજના પર લેવાયેલ પગલાં દ્વારા સૂચનાઓ વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી.

બેઠકમાં ગૃહ મંત્રાલય; જળ સંસાધન મંત્રાલય, નદી વિકાસ અને નદી કાયાકલ્પ મંત્રાલય; પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય; સચિવ, માર્ગ પરિવહન અને ધોરીમાર્ગ મંત્રાલય; સભ્ય અને સચિવ (સ્વતંત્ર હવાલો), NDMA; ડાયરેક્ટર જનરલ, NDRF; અધ્યક્ષ , CWC અને NHAI, અને હવામાન વિભાગ, રેલવે બોર્ડ અને સંબંધિત મંત્રાલયોના અન્ય વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સામેલ રહ્યા હતા.

YP/GP/JD