2022 ఆర్థిక సంవత్సరంలో సేవల రంగం వేగంగా పుంజుకుందని, గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో 7.8 శాతం క్షీణతతో పోలిస్తే 8.4 శాతానికి పెరిగిందని కేంద్ర ఆర్థిక, కార్పొరేట్ వ్యవహారాల మంత్రి శ్రీమతి నిర్మలా సీతారామన్ ఈ రోజు పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టిన 2022-23 ఆర్థిక సర్వే తెలిపింది. కాంటాక్ట్ ఇంటెన్సివ్ సర్వీసెస్ సబ్ సెక్టార్ 16 శాతం సీక్వెన్షియల్ వృద్ధిని నమోదు చేసుకోవడం, డిమాండ్ విడుదల, మొబిలిటీ పరిమితిని సులభతరం చేయడం, సార్వత్రిక వ్యాక్సినేషన్ కవరేజీ కారణంగా ఇంత పెరుగుదల సాధ్యమైందని సర్వే తెలిపింది. భారత సేవల రంగం బలమైన వనరుగా ఉందని, మరింత లాభపడేందుకు సిద్ధంగా ఉందని తెలిపింది. ఎగుమతి సామర్ధ్యంతో తక్కువ నుండి అధిక విలువ ఆధారిత కార్యకలాపాల వరకు, ఈ రంగం ఉపాధి ,విదేశీ మారకద్రవ్యాన్ని సృష్టించడానికి ,భారతదేశ బాహ్య స్థిరత్వానికి దోహదం చేయడానికి తగినంత అవకాశం ఉంది అని సర్వే పేర్కొంది.

తొలి ముందస్తు అంచనాల ప్రకారం, సేవల రంగంలో స్థూల విలువ జోడింపు (జివిఎ) 2023 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 9.1% వృద్ధి చెందుతుందని భావిస్తున్నారు. కాంటాక్ట్-ఇంటెన్సివ్ సేవల రంగం 13.7% వృద్ధితో నడుస్తుంది. రిటైల్ ద్రవ్యోల్బణం తగ్గుముఖం పట్టడంతో 2022 డిసెంబర్ లో పీఎంఐ సేవలు 58.5కు పెరిగాయని, ఇన్పుట్స్, ముడిసరుకుల ధరల ఒత్తిళ్లు తగ్గుముఖం పట్టాయని సర్వే పేర్కొంది.

బ్యాంక్ రుణాలు

2022 నవంబర్ లో సేవల రంగానికి బ్యాంకు రుణాలలో 21.3 శాతం వృద్ధి నమోదు అయిందని ,ఇది 46 నెలల్లో రెండవ అత్యధికమని, వ్యాక్సినేషన్ కవరేజీలో మెరుగుదల, సేవల రంగం కోలుకోవడంతో ఇది సాధ్యమైందని ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది. ఈ రంగంలో, హోల్ సేల్, రిటైల్ వాణిజ్యానికి రుణాలు 2022 నవంబర్ లో వరుసగా 10.2% , 21.9% పెరిగాయి, ఇది అంతర్లీన ఆర్థిక కార్యకలాపాల బలాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.

అధిక బాండ్ రాబడుల కారణంగా

ఎన్ బి ఎఫ్ సి లు బ్యాంకు రుణాల వైపు మళ్లడంతో ఎన్ బి ఎఫ్ సి లకు రుణాలు 32.9 శాతం పెరిగాయని సర్వే పేర్కొంది.

సేవల వాణిజ్యం

అభివృద్ధి చెందిన ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ద్రవ్యోల్బణం తగ్గుముఖం పట్టడం వల్ల వేతనాలు పెరుగుతాయని, స్థానిక సోర్సింగ్ ఖరీదైనదిగా మారుతుందని, భారత్ సహా తక్కువ వేతన దేశాలకు ఔట్ సోర్సింగ్ కు దారులు తెరుచుకుంటాయని సర్వే పేర్కొంది. సేవల వాణిజ్యంలో భారతదేశం గణనీయమైన పాత్ర పోషిస్తుందని, 2021 లో మొదటి పది సేవల ఎగుమతి దేశాలలో ఒకటిగా ఉందని సర్వే పేర్కొంది. సేవల ఎగుమతులు 2022 ఏప్రిల్-డిసెంబర్ మధ్య 27.7 శాతం వృద్ధిని నమోదు చేశాయి. సేవల ఎగుమతుల్లో, సాఫ్ట్ వేర్ ఎగుమతులు కోవిడ్ -19 మహమ్మారి సమయంలో, పైగా ప్రస్తుత భౌగోళిక రాజకీయ అనిశ్చితుల మధ్య సాపేక్షంగా స్థితిస్థాపకంగా ఉన్నాయి, డిజిటల్ మద్దతు, క్లౌడ్ సేవలు, కొత్త సవాళ్లను తీర్చే మౌలిక సదుపాయాల ఆధునీకరణకు అధిక డిమాండ్ ఉంది.

సేవల రంగంలో విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులు (ఎఫ్ డి ఐ)

యు ఎన్ సి టి ఎ డి (అంక్టాడ్) వరల్డ్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ రిపోర్ట్ 2022 ప్రకారం 2021లో ఎఫ్ డి ఐ లను స్వీకరించే టాప్ 20 దేశాల్లో భారత్ ఏడో స్థానంలో ఉంది. 2022 ఆర్థిక సంవత్సరంలో సేవల రంగంలో 7.1 బిలియన్ డాలర్ల ఎఫ్ డి ఐ ఈక్విటీ లతో సహా భారతదేశానికి అత్యధికంగా 84.8 బిలియన్ డాలర్ల

ఎఫ్ డి ఐ లు వచ్చాయి. పెట్టుబడులను సులభతరం చేయడానికి, జాతీయ సింగిల్ విండో వ్యవస్థను ప్రారంభించడం, పెట్టుబడిదారులు, పారిశ్రామికవేత్తలు, వ్యాపారాలకు అవసరమైన ఆమోదాలు, అనుమతుల కోసం వన్-స్టాప్ పరిష్కారం వంటి వివిధ చర్యలను ప్రభుత్వం చేపట్టిందని సర్వే పేర్కొంది.

సబ్ సెక్టార్ల వారీగా పనితీరు

ఐటి-బిపిఎం పరిశ్రమ

2021 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 2.1 శాతం వృద్ధితో పోలిస్తే 2022 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఐటీ-బీపీఎం ఆదాయాలు 15.5 శాతం వృద్ధిని నమోదు చేశాయని, అన్ని ఉప రంగాలు రెండంకెల ఆదాయ వృద్ధిని కనబరిచాయని సర్వే పేర్కొంది.

ఐటీ-బీపీఎం రంగంలో ఐటీ సేవల వాటా అత్యధికంగా (51 శాతానికి పైగా) ఉంది. సాంకేతికతపై ఆధారపడే వ్యాపారాలు పెరగడం , వ్యయం తక్కువ ఒప్పందాలు, ప్రధాన కార్యకలాపాల ఉపయోగం కారణంగా.ఎగుమతులు ( హార్డ్ వేర్ తో సహా) 2021 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 1.9% వృద్ధితో పోలిస్తే 2022 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 17.2% వృద్ధిని సాధించాయి, 2022 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ప్రత్యక్ష ఉద్యోగుల పూల్ లో పరిశ్రమ దాదాపు 10% అంచనా వృద్ధిని నమోదు చేసింది. "భారతదేశ భారీ డిజిటల్ మౌలిక సదుపాయాలు సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని స్వీకరించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి, పబ్లిక్ డిజిటల్ ప్లాట్ఫామ్ లు దేశ డిజిటల్ ప్రయోజనానికి పునాదిగా మారాయి" అని సర్వే పేర్కొంది.

ఈ-కామర్స్

వరల్డ్ ప్లే ఎఫ్ ఐ ఎస్ గ్లోబల్ పేమెంట్స్ రిపోర్ట్ ప్రకారం, భారతదేశ ఇ-కామర్స్ మార్కెట్ ఆకట్టుకునే లాభాలను నమోదు చేస్తుందని, 2025 నాటికి వార్షికంగా 18% వృద్ధి చెందుతుందని సర్వే అంచనా వేసింది. గవర్నమెంట్ ఇ-మార్కెట్ ప్లేస్ (జిఇఎమ్) 2022 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ .1 లక్ష కోట్ల వార్షిక సేకరణను సాధించింది, ఇది గత ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోలిస్తే 160% వృద్ధిని సూచిస్తుంది. డిజిటల్ ఇండియా కార్యక్రమం, యుపిఐ, వన్ డిస్ట్రిక్ట్ - వన్ ప్రొడక్ట్ (ఓడిఒపి) చొరవ, ఓపెన్ నెట్ వర్క్ ఫర్ డిజిటల్ కామర్స్ (ఒఎన్ డిసి) మొదలైన వాటితో సహా ఇ-కామర్స్ ప్రోత్సాహానికి ప్రభుత్వం తీసుకున్న చర్యలు ఇటీవలి సంవత్సరాలలో ఇ-కామర్స్ వృద్ధికి ప్రధాన దోహదం చేశాయి.

పర్యాటకం , హోటల్ పరిశ్రమ

ప్రయాణ ఆంక్షలు, ఆరోగ్య సమస్యలు తగ్గుముఖం పట్టడంతో కాంటాక్ట్ ఇంటెన్సివ్ యాక్టివిటీలో బలమైన పెరుగుదలకు పర్యాటక రంగం కీలక చోదకశక్తిగా మారిందని సర్వే పేర్కొంది

2021-22 చివరిలో భారతదేశం అన్ని సాధారణ అంతర్జాతీయ విమానాలను పూర్తి సామర్థ్యంతో తిరిగి ప్రారంభించడంతో 2022 ఏప్రిల్ -నవంబర్ మధ్య దేశంలో మొత్తం విమానాల కదలికలు 52.9% పెరిగాయి.

మహమ్మారి తగ్గుముఖం పట్టడంతో, భారతదేశ పర్యాటక రంగం కూడా పునరుద్ధరణ సంకేతాలను చూపుతోంది. మెడికల్ టూరిజం అసోసియేషన్ విడుదల చేసిన మెడికల్ టూరిజం ఇండెక్స్ ఎఫ్ వై 21 లో ప్రపంచంలోని టాప్ 46 దేశాలలో భారతదేశం 10 వ స్థానంలో ఉంది. "వైద్య చికిత్స కోసం భారతదేశాన్ని సందర్శించాలనుకునే పర్యాటకుల కోసం ఆయుష్ వీసా, నేషనల్ స్ట్రాటజీ ఫర్ సస్టెయినబుల్ టూరిజం అండ్ రెస్పాన్సిబుల్ ట్రావెలర్ క్యాంపెయిన్ ప్రారంభం, స్వదేశ్ దర్శన్ 2.0 పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టడం ,హీల్ ఇన్ ఇండియా వంటి ఇటీవలి కార్యక్రమాలు ప్రపంచ వైద్య పర్యాటక మార్కెట్లో పెద్ద వాటాను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి సహాయపడతాయి" అని సర్వే పేర్కొంది.

రియల్ ఎస్టేట్

గృహ రుణాలపై పెరుగుతున్న వడ్డీ రేట్లు, ఆస్తి ధరల పెరుగుదల వంటి ప్రస్తుత అడ్డంకులు ఉన్నప్పటికీ, గృహ అమ్మకాలు, కొత్త గృహాల ప్రారంభం 2020 ఆర్థిక సంవత్సరం రెండవ త్రైమాసికంలో మహమ్మారి ముందు స్థాయిని అధిగమించడంతో ఈ రంగం ప్రస్తుత సంవత్సరంలో స్థితిస్థాపక వృద్ధిని సాధించిందని ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది.

"ఉక్కు ఉత్పత్తులు, ఇనుప ఖనిజం , ఉక్కు సంబంధితాలపై దిగుమతి సుంకాల తగ్గింపు వంటి ఇటీవలి ప్రభుత్వ చర్యలు నిర్మాణ వ్యయాన్ని తగ్గిస్తాయి. గృహాల ధరల పెరుగుదలను నిరోధించడానికి సహాయపడతాయి" అని సర్వే పేర్కొంది. జెఎల్ఎల్ 2022 గ్లోబల్ రియల్ ఎస్టేట్ ట్రాన్స్పరెన్సీ ఇండెక్స్ ప్రకారం, భారతదేశ రియల్ ఎస్టేట్ మార్కెట్ పారదర్శకత ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యంత మెరుగైన మొదటి పది మార్కెట్లలో ఒకటి. మోడల్ కౌలు చట్టం, ధరణి, మహా రెరా ప్లాట్ ఫామ్ ల ద్వారా భూముల రిజిస్ట్రీలు, మార్కెట్ డేటా డిజిటలైజేషన్ వంటి నియంత్రణ చర్యలు మార్కెట్ ను విస్తృతం చేయడానికి, ఈ రంగానికి మరింత లాంఛనీకరణను తీసుకురావడానికి దోహదపడ్డాయని సర్వే పేర్కొంది.

డిజిటల్ ఫైనాన్షియల్ సర్వీసులు

అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతికతలు, సృజనాత్మక పరిష్కారాల ద్వారా ప్రారంభించబడిన డిజిటల్ ఆర్థిక సేవలు ఆర్థిక చేరికను వేగవంతం చేస్తున్నాయని, ప్రాప్యతను ప్రజాస్వామ్యీకరించడం, ఉత్పత్తుల వ్యక్తిగతీకరణను ప్రేరేపిస్తున్నాయని ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది.

తాజా గ్లోబల్ ఫిన్ టెక్ అడాప్షన్ ఇండెక్స్ ప్రకారం ఫిన్ టెక్ అడాప్షన్ రేటు 87%తో భారతదేశం ముందంజలో ఉంది, ఇది ప్రపంచ సగటు 64% కంటే గణనీయంగా ఎక్కువ.నియోబ్యాంకులు లభ్యతను సులభతరం చేశాయని, ఎంఎస్ఎంఈలు, తక్కువ బ్యాంకింగ్ కస్టమర్లు, ప్రాంతాలకు ఆర్థిక సేవలను అందించాయని సర్వే పేర్కొంది. సెంట్రల్ బ్యాంక్ డిజిటల్ కరెన్సీ (సిబిడిసి) ప్రవేశపెట్టడం డిజిటల్ ఆర్థిక సేవలను గణనీయంగా పెంచుతుంది. డిజిటల్ ఫైనాన్షియల్ సర్వీసెస్ కు మరింత ఊతమివ్వడంలో డాక్యుమెంట్ల డిజిటలైజేషన్ కీలక పాత్ర పోషించిందని సర్వే పేర్కొంది.

దృక్కోణం

గత రెండు ఆర్థిక సంవత్సరాల్లో అత్యంత అస్థిరంగా, బలహీనంగా ఉన్న భారత సేవల రంగ వృద్ధి 2023 ఆర్థిక సంవత్సరంలో స్థితిస్థాపకతను చూపించిందని సర్వే పేర్కొంది. టూరిజం, హోటల్, రియల్ ఎస్టేట్, ఐటీ-బీపీఎం, ఈ-కామర్స్ వంటి వివిధ ఉప రంగాల మెరుగైన పనితీరుతో అవకాశాలు ఉజ్వలంగా కనిపిస్తున్నాయి. "ఏదేమైనా, ప్రతికూల ప్రమాదం బాహ్య కారకాలు మరియు అభివృద్ధి చెందిన ఆర్థిక వ్యవస్థలలో నిరాశాజనక ఆర్థిక దృక్పథంలో ఉంది, వాణిజ్యం మరియు ఇతర లింకేజీల ద్వారా సేవల రంగం యొక్క వృద్ధి అవకాశాలను ప్రభావితం చేస్తుంది" అని సర్వే పేర్కొంది.

అయితే, బాహ్య ప్రతికూల పరిస్థితులు అభివృద్ధి చెందిన ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ఆటుపోట్లు వాణిజ్యం, ఇతర అనుసంధానాల ద్వారా భారత సేవల రంగం పై ప్రభావం చూప వచ్చని ఆర్థిక సర్వే అభిప్రాయపడింది.

*******